Hadis Tarihi ve Usulü Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hadislerin öğrenim usullerinde, Hadisler bir dönemde daha ziyade hocadan işitme yoluyla alınıyorlardı. Aşağıdakilerden hangisi bu durumu anlatmaktadır?
Semâ yoluyla |
Sened yoluyla |
Rivâyet yoluyla |
Hadis yoluyla |
İlim yoluyla |
Hadisler bu dönemde daha ziyade semâ (yani hocadan işitme) yoluyla alınıyorlardı. Bununla beraber, ilerde meşhur olacak olan diğer usûller de zaman zaman kullanılmıştır. Zaten sonraki dönemlerde hadis âlimleri de, muteber hadis öğrenme usûllerini tartışırlarken esas olarak onların bu dönemde, özellikle asr-ı saâdette uygulamasının olup olmadığına bakacaklardır.
2.Soru
Muhammed Zâhid el-Kevserî’nin Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bağdât isimli hacimli eserinde Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair bölümde yazdığı olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek maksadıyla kaleme aldığı eserin adı nedir?
El-Musannef |
En-Nüketü’ttarîfe |
Letâifü’l-hikem |
Te’nîbü’l-Hatîb’ |
Makâlâtu’l-Kevserî |
Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bağdât isimli hacimli eserinde Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair bölümde yazdığı olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek maksadıyla kaleme aldığı Te’nîbü’l-Hatîb’tir.
3.Soru
Fatih Sultan Mehmed’in hem hocası hem de Şeyhülislâmı olan Molla Gürânî’nin o dönemde yazdığı en önemli eseri hangisidir?
Ta‘lîka ale’l-Câm‘i’ssahîh |
Mustahrec mine’l-Buhârî |
Mebâriku’l-ezhâr |
Meşâriku’l-envâr’ |
El Kevseru’l-cârî ilâ riyâzi’l-Buhârî |
Fatih Sultan Mehmed’in hem hocası hem de Şeyhülislâmı olan Molla Gürânî’nin (ö. 893/1487) elKevseru’l-cârî ilâ riyâzi’l-Buhârî adlı Buhârî şerhi bu dönemin eserlerindendir.
4.Soru
Herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılatırılıp birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getiren eserlere ne ad verilmektedir?
Müstahrec |
Müsned |
Mu’cemler |
Müstedrek |
Zevâid |
Herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılatırılıp birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getiren eserlere zevâid kitapları denilmektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "sünnet" kavramı ile ilgili değildir?
Yürünen yol |
Hayat tarzı |
Adet |
Kural |
Bilinçsiz davranış |
Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Gümüşhânevî tarafından kaleme alınan, zamanın ihtiyaçlarına göre yeni hadis kitapları tasnif etmek ve hadislerin sıhhat ve mânâ bakımlarından yeniden değerlendirmesini yapmak gibi iki önemli tavır sergileyen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Levâmi‘u’l-ukûl |
Garâibü’l-ehâdîs |
Letâifü’l-hikem |
Râmûzü’l-ehâdîs |
Te’nîbü’l-Hatîb |
Gümüşhânevî’nin hadis alanında yazdığı önemli eseri Râmûzü’l-ehâdîs son dönemin en çok okunan hadis kitaplarından birisi olmuştur. Eserin içerdiği 7103 hadisin 6402’si kavlî ve fiilî merfû rivayetlere, 701’i Resûlullah’ın hilye ve şemâiline dairdir. Hadisle ilgili bu eseriyle Gümüşhânevî; zamanın ihtiyaçlarına göre yeni hadis kitapları tasnif etmek ve hadislerin sıhhat ve mana bakımlarından yeniden değerlendirmesini yapmak gibi iki önemli tavır sergilemiştir. Genellikle kitaba, kısa ve özlü ifadeli (muhtasar, vecîz) hadisler alınmıştır. Kitabın baş tarafında hadis tarihi ve usulü konularından bazıları hakkında özet bilgiler verilmiştir. İki bölümden meydana gelen eserin birinci bölümü alfabetiktir. Harf-i tarif ile başlayan hadisler “elif” harfiyle başlayan hadislerin verildiği bölümün sonuna konulmuştur. Hz. Peygamber’in şemâilini konu alan ikinci bölümdeki hadisler ise “kâne” lafzıyla başlamaktadır.
7.Soru
Türkiye Cumhuriyeti döneminde, Türkiye’de hadis alanındaki ilk akademik çalışma olan “Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar “ başlıklı doktora tezi kim tarafından yazılmıştır?
Raşit Küçük |
İsmail Lütfi Çakan |
Nebi Bozkurt |
Salahattin Polat |
Fuat Sezgin |
Fuat Sezgin’in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsü’ne bağlı olarak yaptığı Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar (İstanbul 1956) isimli doktora tezi, Türkiye’de hadis alanındaki ilk akademik çalışmadır. Bu çalışma Batı’da da oryantalistler tarafından dikkate alınmış ve defalarca referans olarak kullanılmıştır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mütekaddimun Dönemi Hadis Usulü Kitaplarındandır ?
el-Kifaye fi ilmi’r-rivaye |
Takyidi’s sema |
Ma la yese’u’l-muhaddise cehlüh |
Ulumu’l-Hadis’i |
Takrib |
Hatîb el-Bağdâdî diye tanınan büyük hadis âlimi Ebû Bekir Ahmed b.Ali el-Hatîb el-Bağdâdî’nin (ö.463/1071) el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye isimlieseri Müyekaddimun dönemi kitabıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tasnif’in amaçlarından değildir?
Hadislerin kaybolmaktan ve yok olmaktan korunması. |
Hadisleri düzenli, sistemli, kolay kullanılır hale getirilmesi. |
Hadislerin sınıflandırılması. |
Hadislerin tek bir kitap altında toplanması. |
Hadislerin korunması. |
Hadislerin tek bir kitap haline getirilmesi söz konusu değildir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sünnet kelimesinin sözlük anlamlarından biri değildir?
Kanun |
Gelişigüzel iş |
Tavır |
Karakter |
Uygulama |
Sünnet (السنة) kelimesi Arapça s-n-n kökünden gelir. Sözlükte, üzerinde devamlı olarak yürünen yol, hayat tarzı, gelenek, âdet, çığır, hal, tavır, karakter, uygulama, kanun, kural gibi anlamlara gelir. Sünnet kelimesi ara sıra ve gelişigüzel yapılan şeyleri değil, âdet niteliğinde, devamlı ve sürekli, aynı zamanda bilinçli davranışları ifade eder. Dolayısıyla arasıra yapılan ve bilinçsiz davranışlar sünnet anlamının dışında kalır. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
"Hz. Peygamber’in sünnetini haber veren, sünnetin söz ile ifade edilmiş haline _____denir"
İfadesi en doğru şekilde aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanabilir?
Hadis |
Fıkıh |
Kelam |
Sahabe |
Ümmet |
Cevap A
12.Soru
Hem Mehmed Sofuoğlu hem de Ahmed Davudoğlu tarafından Türkçeye tercüme edilen hadis kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
Sahîh-i Buhârî |
Sahîh-i Müslim |
Sünen-i Ebû Dâvud |
Sünen-i Darimî |
Sünen-i İbn Mâce |
Hem Mehmed Sofuoğlu hem de Ahmed Davudoğlu tarafından Türkçeye tercüme edilen hadis kitabı Sahîh-i Müslim’dür.
13.Soru
İslâm hukuku ile hadisin, Hz. Peygamber döneminden itibaren veya onun vefatından sonra aralıksız yazılmaya başlandığı ve daha sonraları bu işin giderek sistemleştiği kanaatinde olan müsteşrik aşağıdakilerden hangisidir?
Herald Motzki |
Joseph Schacht |
G. H. A Juynboll |
Aloys Sprenger |
Reinhart Dozy |
Sarsılmaz olarak kabul edilen Goldziher-Schacht-Juynboll üçlüsünün temsil ettiği ekole karşı son dönmede Batı’da yeni bir anlayış yaygınlaşmaya başlamıştır. Yazdığı kitap ve makalelerde bu üçlünün iddialarını sorgulayan, eksik ve hatalarını ortaya koyan oryantalistlerden birisi Herald Motzki’dir. O, İslâm hukuku ile hadisin, Goldziher ve Schacht’ın iddialarının aksine Hz. Peygamber döneminden itibaren veya onun vefatından sonra aralıksız yazılmaya başlandığı ve daha sonraları bu işin giderek sistemleştiği kanaatindedir. Ayrıca Abdürrezzâk’ın Musannef’i gibi Kütüb-i sitte dönemi öncesi eserlerden hareketle ilk dönem fakihlerin eğitim-öğretim metotları ve rivayet kullanımlarının tespit edilebileceği kanısındadır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tahric çalışmalarından değildir?
Nasbu’r-raye fi ehadisi’l-Hidaye |
El-Hidaye |
el-Muğni |
Telhisu’l-habir fi tahrici ehadisi’r-Rafiiyyi2l-kebir |
İthâfü’s-sâdeti’l-mehere |
İthâfü’s-sâdeti’l-mehere Zevaid Kitabı çalışmalarındandır.
15.Soru
Erkekle kadının zamanı belirlenen bir süreye kadar, yani geçici olarak aralarında kıyılan nikâha ne denir?
Belediye Nikâhı |
Mut‘a Nikâhı |
İmam Nikâhı |
Geçici Nikâh |
Anlaşmalı Nikâh |
Mut‘a nikâhı, erkekle kadının zamanı belirlenen bir süreye kadar, yani geçici olarak aralarında kıyılan nikâha denir. İslâm’ın ilk yıllarında Hz. Peygamber buna izin vermiş, ancak Hayber’in fethinden sonra kesin olarak yasaklamıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Etrâf kitaplarıyla ilgili doğru bir bilgidir?
Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya toplar. |
Önceki dönemdeki bir müellifin şartlarına uyduğu halde kitabına almadığı hadisleri toplamak suretiyle onun eksikliklerini tamamlar. |
Etrâf kitapları hadislerin, hangi hadis kitaplarının neresinde olduğunun kolaylıkla tespit edilmesini sağlar. |
“Mecma’u’z- zevâid” isimli eser Etrâf türünde yazılmış bir eserdir. |
Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin konularına göre tasnifini yapmak suretiyle istifadelerini artırır. |
Etrâf kitapları hadislerin, hangi hadis kitaplarının neresinde olduğunun kolaylıkla tespit edilmesini sağlar.
17.Soru
Halk arasında hadis diye dolaşan sözlerin hadis olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yazılmış en hacimli eserdir. Sıra sayısını ifade eden rakamlardan sonra yaygın sözler, parantez içinde, alfabetik olarak, senedsiz bir şekilde, sadece sahâbî ve hadisi yer aldığı kitabın müellif isim zikredilerek sıralandığı eserin adı nedir?
el-Makâsıdü’l-hasene |
Riyâzü’s-sâlihîn |
el-Câmiu’s-sahîh’ |
Keşfu’l-hafâ |
Tenvîrü’l-hevâlik’ |
Aclûnî’nin tam adı Keşfu’l-hafâ ve muzîlu’l-ilbâs amme’ş-tehere mine’lehâdîs alâ elsineti’n-nâs olan kitabı, halk arasında hadis diye dolaşan sözlerin hadis olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yazılmış en hacimli eserdir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sahabi kavramına örnek olabilir?
- İlk ezanı okuyan Bilal
- Hacı Bektaşi Veli
- Peygamberin karısı Hatice
- Son Halife Abdülmecit
- Mevlana
Yalnız I |
I ve III |
I,III ve V |
I, II, V |
Hepsi |
Hz. Peygamberi Müslüman olarak görüp o imanla ölenlere sahabi denir.
19.Soru
Aşağıdaki hadis alimlerinden hangisi eserini Hanefi mezhebinin hadislere dayanmadığı eleştirililerine cevap vermek amacıyla yazmıştır?
Muhammed Abdülhayy Leknevi |
Muhammed Enver Şâh Hüseynî Keşmîrî |
Fazlurrahman |
Zafer Ahmed Tehânevi |
Seyyid Süleyman Nedvî |
Muhtelif sahalarda birçok eseri bulunan Tehânevî’nin en meşhur eseri şüphesiz İ‘lâü’s-sünen’dir. Müellif yirmi yıllık çalışmasının ürünü olan eserde Hanefî mezhebinin görüşlerini destekleyen genellikle ahkâm hadislerini derleyip şerh etmiştir. Esas itibariyle Ehl-i Hadis ekolüne mensup bazı kişilerin Hanefî mezhebinin hadislere dayanmadığı ve kıyası hadise tercih ettikleri yolundaki iddialarına cevap olarak telifine başlanan eser, neticede kapsamlı bir hadis mecmuasına dönüşmüştür. Fıkıh bablarına göre düzenlenen eser “Kitâbü’t-tahâre” ile başlayıp “Kitâbü’l-edeb ve’t-tasav- vuf’la sona ermektedir. Müellif zaman zaman çağdaş problemleri de ele almış bu arada, Kâdiyânîlik hareketine, faizi helal kılma gayretlerine karşı çıkmıştır.
20.Soru
Şeyh Ali el-Muttakî’nin en önemli eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Mecme‘u bihâri’lenvâr |
Tezkiretü’l-mevzu‘ât |
Eşu‘atü’l-lemeât |
Teysîru’l-Buhârî |
Kenzü’l-ummâl |
Şeyh Ali el-Muttakî, 953/1546’de 67 yaşındayken Gucerat üzerinden Hicaz’a gitmiş ve orada yıllarca ilim tahsil etmişti. En mühim eseri 957-971 yılları arasında yazdığı Kenzü’l-ummâl’dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ