Hadis Tarihi ve Usulü Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmıdır?
Muttasıl |
er-Rıhle |
Şâhid |
Semâ |
Sened |
Sened, hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmıdır. Kullanılan şekliyle, yani her bir râvînin bir önceki râvînin (hocasının) ismini vererek ilk kaynağa varan (muttasıl) şekliyle Müslümanlara has olan sened kullanımı, hadisin güvenilirliğini sağlamak için ortaya çıkarılmıştı.
2.Soru
Eserde halk arasında hadis diye meşhur olan 1356 söz alfabetik olarak incelenmektedir. Eserde her rivâyet, baş taraftaki sıra rakamını takip eden “hadis” kelimesiyle başlamaktadır. Rivâyetin baş tarafından kısa bir bölüm alınmakta, metnin peşinden kaynakları zikredilmekte ve haberin durumu ile ilgili açıklamalar yapılmaktadır. Açıklaması verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Nasbu’r-râye fî ehâdîsi’l-Hidâye |
Telhîsu’l-habîr fî tahrîci ehâdîsi’r- Râfiiyyi’l-kebîr |
et-Terğîb ve’t-terhîb |
Nasbu’r-râye fî ehâdîsi’l-Hidâye |
el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’l-elsine |
Tam adı el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’l-elsine olan eser, sahih, zayıf, hatta mevzû olmakla beraber halk arasında meşhur olan haberlerin bir araya getirilerek derlendiği en önemli kaynaklardan biridir. Eserde halk arasında hadis diye meşhur olan 1356 söz alfabetik olarak incelenmektedir. Eserde her rivâyet, baş taraftaki sıra rakamını takip eden “hadis” kelimesiyle başlamaktadır. Rivâyetin baş tarafından kısa bir bölüm alınmakta, metnin peşinden kaynakları zikredilmekte ve haberin durumu ile ilgili açıklamalar yapılmaktadır. Zikredilen sözlerin senedine veya aslına ulaşılmışsa geçtiği kaynaklara işaret edilmektedir. Sıhhat derecesi açıklanmakta, âlimlerin bu söz hakkındaki söyledikleri zikredilmektedir. Zikredilen sözün senedi hiçbir hadis kitabında da bulunmamışsa, bu duruma işaret etmek üzere “lâ asle leh aslı yoktur” ifadesiyle işaret edilmektedir. Alfabetik olarak sıralanan yaygın rivayetler, herhangi bir açıklama yapılmadan eserin sonunda ayrıca konularına göre de sınıflandırılmıştır.
3.Soru
Hangisinin tahric çalışmaları en tanınanıdır ?
Halef el-Vâsıtî |
Abdülganî en-Nablusî |
Muhammed S¸erif Tokadî Buhârî |
Abdülğanî en-Nablusî |
Zeynüddin el-Irâkî |
Zeynüddin el-Irâkî’nin tahric çalışmaları en tanınanıdır. Diğerleri etraf çalışmaları ile adını duyurmuştur.
4.Soru
Türkiye’de akademik hadisçiliğin başlatıcısı aşağıdakilerden hangisidir?
Ali Özek |
Hayrettin Karaman |
M. Tayyip Okiç |
İ. Lütfi Çakan |
Talat Koçyiğit |
Türkiye’de akademik hadisçiliğin başlatıcısı, aslen Bosnalı olup uzun yıllar başta Ankara İlâhiyat Fakülte’si ve Erzurum İslâmî İlimler Fakültesi’nde dersler veren M. Tayyip Okiç’tir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi oryantalistlerin yaptıkları çalışmalarda ulaştıkları sonuçların genellikle menfi olmasının nedenlerinden birisi değildir?
Arapça metinleri anlamakta hatalara düşmeleri |
Batılı sosyal bilimcilerin kullandıkları yöntemleri islâmî kaynaklara uygulamaları |
İslami kaynakları incelerken Kitâb-ı Mukaddes tetkik yöntemini kullanmaları |
İslâmî kaynakları inclereken tarih tenkidi metodunu (historical criticism) kullanmaları |
İslâm dininin kaynaklarına şüphe duymadan yaklaşmaları |
Oryantalistlerin yaptıkları çalışmalarda ulaştıkları sonuçların genellikle menfi olmasının nedenlerinden birisi Arapça metinleri anlamakta düştükleri hatalardır. Diğer taraftan kullandıkları yöntem de ciddi problemler meydana getirmiştir. Zira müsteşriklerin hemen tamamı, oryantalist olmayan Batılı sosyal bilimcilerin kullandıkları yöntemleri aynen alarak İslâmî kaynaklara uygulamışlardır. Aynı şekilde kendi dinî kaynaklarını incelemek için geliştirdikleri Kitâb-ı Mukaddes tetkik yöntemi (Biblical criticism) ile tarih tenkidi metodunu da (historical criticism) İslâmî kaynakları incelerken kullanmaları başka bir problemdir. Burada Kur’ân’ı ve vahyin kontrolünden geçmiş hadis ve sünneti sıradan beşerin yazdığı bir metin gibi değerlendirmişler, dinî metinlerin metafizik boyutunu göz ardı etmişlerdir. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Zevâdin tespitinde genellikle aşağıdakilerden hangisi esas alınmıştır?
Kütüb-i hamse |
Kütüb-i erbaa |
Ziyâdetü’l-Câmi’ |
Kütüb-i sitte |
Mu’cemler |
Zevâdin tespitinde genellikle Kütüb-i sitte esas alınmıştır.
7.Soru
- Meğâzî
- Siyer
- Şemail
- Delâil
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri Peygamberimizi konu edinen ilimlerdendir?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Sadece II |
Hepsi |
Peygamberimizi konu edinen ilimler Meğâzî, Siyer, Şemail ve Delâildir.
8.Soru
Hz. Peygamber'in Allah'tan almış olduğu vahyi eksiksiz olarak insanlara bildirme görevi aşağıdakilerden hangisidir?
Beyan |
Tebliğ |
Tezkiye |
Sorgulama |
İntizam etme |
1- Tebliğ: Allah’tan almış oldukları vahyi eksiksiz olarak insanlara bildirmek anlamına gelir. Bir âyette Yüce Allah şöyle buyurur: “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni insanlara bildir (tebliğ et). Eğer bunu yapmazsan elçiliği yerine getirmemiş olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktır.” (Mâide, 5/67. Ayrıca bkz: Mâide, 5/92, 99; Âli İmrân, 3/20.) Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi müsned türü hadis kitabı yazan alimlerin dışında kalır?
Abdullah b. el-Mübârek |
İshak b. Râhûye |
Ahmed et-Taberânî |
Ahmed b. Hanbel |
Abd b. Humeyd |
Abdullah b. el-Mübârek, İshak b. Râhûye, Ahmed b. Hanbel, Abd b. Humeyd müsned türü hadis kitapları yazmış Ahmed et-Taberânî ise mu‘cem türü hadis kitabı yazmıştır.
10.Soru
Hicri 322’de Mekke’de vefat eden Hz. Peygamber’in mektuplarını ilk toplayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Hasan el- Basrî |
Vecîhuddin el-Mâlikî |
Ebu Cafer ed- Deybülî |
Seyyid Refîuddin es-Safevî eş-Şîrâzî |
Şeyh Ali el-Muttakî |
Hind bölgesinde yetişen muhaddislerden biri de Ebu Cafer ed-Deybülî’dir. Deybül bugün Pakistan sınırlarında bulunan Karaçi yakınlarında bir yerleşim merkezidir. Hicri 322’de Mekke’de vefat eden Deybülî, Hz. Peygamber’in mektuplarını ilk toplayan kişi olarak bilinmektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber hayattayken yazılanlardan biri değildir?
Nüfus sayım tutanağı |
Medine sözleşmesi |
İmtiyaz belgeleri |
Dine çağrı belgeleri |
Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi |
Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi, Hz. Peygamber’in ölümün sonra yazılan eserlerden biridir.
12.Soru
- Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya toplayarak tekrarlarını önlemek.
- Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin sıhhat durumları hakkında bilgi vermek.
- Zevâidlerde birbirini açıklayıcı ve tamamlayıcı ayrıntılar muhafaza edilerek bazı hadislerdeki kapalılığın giderilmesini sağlamak.
- Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin konularına göre tasnifini yapmak suretiyle istifadelerini artırmak.
Yukarıdaki maddelerden hangileri Zevâid türü eserlerin hadisler açısından sağladığı önemli faydalardandır?
I, II ve IV |
II, III ve IV |
II ve III |
I ve IV |
Hepsi |
Zevâid türü eserlerin hadisler açısından dördü de önemli faydalar sağlamıştır.
13.Soru
Hadis sahasında önemli bir derleme olan Cem’u’l-fevaid adlı eser kime aittir?
Molla Lütfi |
Seydi Çelebi |
Rudani |
İbn Melek |
Köprülü Ahmed Paşa |
Bu eser Rudani’ye aittir.
14.Soru
İslamî İlimler ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
İslam Dini’ne dışarıdan bakarlar. |
Ne olması gerektiğiyle ilgilenmezler. |
Normatiftirler |
İslam Dini’ni tarafsız olarak incelerler. |
Bağlayıcı niteliğe sahip değillerdir. |
İslamî İlimler, İslam Dini’ne içeriden bakarlar, sadece ne olduğu ile değil, ne olması gerektiği ile de ilgilenirler. Kural koyucudurlar, yani normatiftirler ve bağlayıcı niteliktedirler. İslam Dini’ini tarafsız olarak incelemezler.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Naklî/Şer’î İlimlerden biri değildir?
Tefsir |
Hadis |
Fıkıh |
Kelam |
Tebliğ |
Hadis İlmi, geçmişte Şer’î İlimler veya Naklî İlimler diye isimlendirilen, günümüzde ise İslamî İlimler denilen ilim grubunun bir alt dalıdır. İslâm Dini’ni konu edinen Naklî/Şer’î İlimler, Tefsir, Hadis, Fıkıh, Kelam, Tasavvuf’tur.
16.Soru
Kütüb-i sitte ve temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk âlim Beğavi nisbesiyle tanınan isim kimdir?
Hüseyin b. Mes’üd |
Übnü’d-Derba |
İbnü’l-Esir |
Rezin b. Muaviye |
Hatib et-Tebrizi |
Kütüb-i sitte ve diğer temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk alim Beğavi nisbesiyle tanınan Hüseyin b. Mes’üd olmuştur.
17.Soru
İlk Müslümanlar, özellikle sahâbîler hadis rivayetinde gereken titizliği göstermek için aşağıdakilerden hangi çareye başvurmuşlardır?
Hadis rivayetini arttırma |
Hadis rivâyet edene şahidsiz inanma |
Hadis rivayet edene yemin ettirme |
Hadisi son duyan kimseden almaya çalışma |
Hadisi hadislerle karşılaştırmadan yayınlama |
İlk Müslümanlar, özellikle sahâbîler de meselenin şuurunda olarak hadis rivayetinde gereken titizliği göstermeye gayret etmişlerdi. Bunun için başlıca şu çarelere başvurdukları görülmüştür:
Hadis Rivayetini Azaltma
Hadis Rivâyet Edenden Şâhid İsteme
Hadis Rivayet Edene Yemin Ettirme
Hadisi Kur’ân ve Önceden Bildikleri Hadislerle Karşılaştırma
Hadisi İlk Duyan Kimseden Almaya Çalışma
Hadisin Râvîlerini İnceleme
18.Soru
Hangisini Müteahhirûn Dönemi Hadis Usûlü Kitaplara örnek olarak verilebiliniz?
El-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye |
El-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî |
Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs |
El-Kifâye fî ilmi’r-rivâye |
Ulûmü’lhadîs’i |
Hadis usûlü kitapları Mütekaddimûn ve Müteahhirûn dönemleri denilen iki dönemde ele alınırlar. Kadı İyâd diye tanınan Endülüs’lü Ebu’l-Fadl İyâd b. Mûsa el-Yahsûbî’nin (ö.544/1149) el-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye ve takyîdi’ssemâ‘ isimli eseri. Bu kitap Mağrib denilen Endülüs’te yazılmış ilk hadis kitabıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hadislerin bir kitap/divân içinde toplanmaları anlamına gelir?
Tedvîn |
Tesbit |
Tasnif |
Mütekaddimûn |
Tâlimatnâme |
Değişik yazı malzemelerine kaydedilerek veya ezberlenerek koruma altına alınmış olan hadislerin kitaplar (dîvânlar) içinde toplanmasına tedvin denir. Hicrî 1. asrın sonlarından 2. asrın 1. veya 2. Çeyreğine kadar süren bir zaman dilimi tedvin dönemi olarak adlandırılır. Aslında değişik sahâbîlerin bildikleri hadisleri onlardan toplayıp yazma faaliyeti daha eskilere dayanır. Abdullah b. Abbâs’ın, sahâbîleri tek tek dolaşarak onlardan sorup öğrendiği hadisleri, yanında taşıdığı yazı malzemelerine yazdığı nakledilir. Bu da bir nevi tedvîn yani toplamadır. Ancak burada tedvînle daha değişik bir durum kastedilmektedir ki bu, hadislerin daha geniş kapsamlı ve bir “kitap/dîvân” içinde toplanmalarıdır. Böyle bir faaliyeti devlet eliyle ilk olarak başlatan kimse, Halîfe Ömer b. Abdülazîz (halifeliği h. 99-101) olmuştur.
20.Soru
Hadisleri bir araya getiren hadis kitapları yazılış yöntemlerine göre iki ana gruba ayrılır aşağıdakilerden hangisinde bunlardan biri yer almaktadır?
Tarihlerine göre düzenlenmiş olanlar |
Ravilerine göre düzenlenmiş olanlar |
İsim sırasına göre düzenlenmiş olanlar |
Uzunluklarına göre düzenlenmiş olanlar |
Önem sırasına göre düzenlenmiş olanlar |
Hadisleri bir araya getiren hadis kitapları Konularına ve Ravilerine göre iki ana gruba ayrılır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ