Hadis Tarihi ve Usulü Final 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hadis almanın en güvenilir usulü aşağıda seçeneklerin hangisinde net bir şekilde gösterilmiştir?
Sema |
Zikir |
İmla |
Kıraat |
Tekrar |
İmla^’da hoca yazdıracağı şeyi dikkatli bir şekilde yazdırmakta, talebe de aynı şekilde söylenenleri dikkatle yazmaktadır. Bu durum yanılma ihtimalini azaltmaktaydı. Ayrıca gerektiğinde açıklama yapılabilmekte ve soru sorulabilmekteydi. Bu ise, hadisi anlama ve aslına uygun tespit etme imka^nını artırmaktaydı. Bu sebeple imla^’ hadis almanın en güvenilir usu^lü kabul edilmiştir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sadece sahih hadisleri bir araya getirmek maksadıyla yazılmış el- Câmi’s-Sahîh isimli kitabın yazarlarındandır?
Abdullah b. Yûsuf |
Abdullah b. O¨mer |
Nâfi |
Mâlik |
Buhârî |
Sadece sahih hadisleri bir araya getirmek maksadıyla birçok kitap yazılmıştır. Bunların en meşhurları Buhârî (ö.256) ile Müslim’in (ö.261) el- Câmi’s-Sahîh isimli kitaplarıdır. İkisine birlikte sahîhayn denilen bu iki kitap bütün müslümanların kabulüne mazhar olmuşlardır. Bunun için bu iki kitapta bulunan bir hadise müttufekun aleyh: üzerinde ittifak edilmiş hadis denir.
3.Soru
Yalan bir haberi rivayet etme hususunda birleşmeleri aklın ve âdetin kabul etmeyeceği kadar kalabalık râvîler topluluğunun kendileri gibi bir topluluktan alıp naklettikleri, görülen ve duyulan bir olayla
ilgili hadislere ne ad verilir?
Mütevâtir |
Meşhûr |
Müstefîz |
Merdûd |
Mürsel |
Mütevâtir sözlükte, araya zaman girmekle beraber kesintiye uğramaksızın,
devam etmek, birbiri ardınca gelmek anlamındaki v-t-r kökünden gelmektedir. Bir hadis terimi olarak mütevâtir şöyle tanımlanmıştır: “Yalan bir haberi rivayet etme hususunda birleşmeleri aklın ve âdetin kabul
etmeyeceği kadar kalabalık râvîler topluluğunun kendileri gibi bir topluluktan alıp naklettikleri, görülen ve duyulan (his ve müşahedeye dayalı) bir olayla ilgili
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hadislerin uydurma sebeplerinde biri yer almamaktadır?
Cenneti kazanma hırsı |
İslam düşmanlığı |
Irk ve mezhep yanlılığı |
Maddi yarar elde etme hırsı |
İslam’a hizmet arzusu |
Cenneti kazanma hırsı dışındaki diğer sebepler hadisleri uydurma nedenleri olarak gösterilebilir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Ok, deve, at ve kuş yarışlarından başkası için, yarış tertip etmek suretiyle ödül alınmaz” hadisini uyduran kişidir?
Muhammed b. Sa‘îd el-Esedî |
Beyân b. Sem‘ân el-Mehdî |
Muhammed b. Ca‘fer el-Kettânî |
Gıyâs b. İbrahim |
Enes b. Mâlik |
Soruda bahsi geçen hadisi uyduran kişi D seçeneğindeki Gıyâs b. İbrahim’dir. Gıyâs b. İbrahim, Halife Mehdî’ nin yanına bir iş için girdiği zaman onun güvercin uçurduğunu ve yarıştırdığını görünce “Ok, deve, at ve kuş yarışlarından başkası için, yarış tertip etmek suretiyle ödül alınmaz”hadisini uydurmuştur. Halife Mehdî, bu sözden memnun olmuş ve Gıyâs b. İbrahim’e hatırı sayılır miktarda para vermiştir. Daha sonra hadisin makbul şeklinin aslında bulunmayan “kuş” kelimesini, Gıyâs b. İbrahim’in kendisinin ilave ettiğini anlayınca “Senin şu kafan varya, tam bir yalancı kafasıdır” diyerek onu huzurunda kovmuş ve hadis uydurmaya sebep olduğu için de güvercinlerin kesilmesini emretmiştir.
6.Soru
Osmanlı döneminde ilk dârulhadîs hangi padişah döneminde açılmıştır?
II. Bayezid |
Yavuz Sultan Selim |
I. Murad |
Fatih Sultan Mehmet |
II. Murat |
Osmanlı döneminde ilk dârulhadîs, I. Murat devrinde (1360-1389) Çandarlı
Hayrettin Paşa tarafından İznik’te
7.Soru
Osmanlıda egemen mezhep olarak Hanefîliğin kabul edilmesinin en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlıda âlimler üzerindeki idârî motivasyonun etkili olması |
Şerh, hâşiye ve ta‘lîk türü eserler verilmesi |
Ekoller arasındaki rekabetin oluşmasını ve tabiatıyla farklı eserlerin yazımını azalması |
Rivayet ilimlerinde uzmanlaşmış kişiler ziyade aklî ilimlerde yetişmiş kişilerin etkli olması |
Hadis alanında hazım ve özümseme dönemi olması |
Osmanlıda egemen mezhep olarak Hanefîliğin kabul edilmesi ekoller arasındaki rekabetin oluşmasını ve tabiatıyla farklı eserlerin yazımını azaltmıştır.
8.Soru
I. Meclis ortamında gerçekleşmesi
II. Yazıdan kaynaklı hataların değerlendirmesi
III. Yorumdan kaçınılması
IV. Hadisin sıhhati
V. Hadisin kime ait olduğunun tartışılması
Arap yazısının yazılı metinlerden doğrudan nakil yapmak için yetersiz olduğu bu dönemde muhaddisler, hadislerin hatasız naklini temin etmek amacıyla aldıkları tedbirlerden olan sema ve kıraat metotlarının özellikleri hangileridir?
Yalnız I |
I ve II |
Yalnızca III |
I,II, IV, V |
Hepsi |
Sema ve kıraat meclislerinde yazıdan kaynaklanan hatalar tashih edildikten sonra hadisin yorumu, sıhhati ve hadisin kime ait olduğuna dair ilave bilgiler de verilmekteydi.
9.Soru
Hz. Peygamber’in ağzından çıktığı şekilde bize ulaşan hadis çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
Haber-i vâhid |
Ma‘nevî mütevâtir |
Hasen li-gayrihî |
Lafzî mütevâtir |
Te‘addü’t-turuk |
Lafzî mütevâtir, bütün rivayetlerinde lafızları aynı olan yani, Hz. Peygamber’in ağzından çıktığı şekilde bize ulaşan hadislerdir. Mütevâtir, mutlak olarak zikredildiğinde lafzî olan anlaşılır. Hz. Peygamber’in hadisleri içerisinde lafzî mütevâtirin ne kadar olduğu tartışmalı bir konudur. İbnü’s-Salâh’a göre lafzî mütevâtir örneği bulmak zordur. İbnü’s-Salâh bu kısma örnek olarak Hz. Peygamber’in, “Kim bilerek benim adıma yalan uydurursa cehennemdeki yerine hazırlansın” hadisini vermiştir. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Sahabileri fazilet derecelerine göre sıralayan ve rivayet edikleri hadisleri zikreden eser ve müellifi hangisidir?
Humeydi-“el-Cem beyne’s-Sahihayn” |
Cevzaki- “el-Cem beyne’s-Sahihayn” |
Berkani-“el-Müsned” |
Mecdüddin İbnü’l-Esir-“Camiu’l-usul li ehadisi’r-Resul” |
İbnü’d-Deyba-“Teysiru’l-vusul” |
Şıklarda bahsedilen eserlerden hepsi derleme niteliğindeki çalışmalardır. Sahihaynı bir araya getiren 10 kadar eser bulunmaktadır fakat Bunlar arasında sadece Humeydî’nin “el-Cem’ beyne’s-Sahîhayn" ı râvilere göre tertip edilmiştir. Humeydî eserin tertibinde sahâbîleri fazilet derecelerine göre sıralamış ve rivâyet ettikleri hadisleri zikretmiştir. Diğer eserler ise konu esaslı telif edilmiştir. Bu nedenle Humeydinin eseri diğerlerinden ayrılmaktadır.
11.Soru
Hadis rivâyetinin sona ermesiyle yaşanan “Nakil Dönemi” miladi hangi yüzyılları kapsamaktadır?
V ve VI |
VII ve VIII |
IX ve X |
XI ve XII |
XII ve XIV |
Nakil Dönemi miladı XI ve XII. yüzyıllarda yaşanmıştır.
12.Soru
Rivâyet kuralları çerçevesinde hadisi alıp nakleden kişiye aşağıda verilenlerden hangisi denmektedir?
Sahâbe |
Tâbiîn |
Etbâ-i tâbiîn |
Metâin-i aşere |
Râvî |
Râvî, rivâyet kuralları çerçevesinde hadisi alıp nakleden kimsedir.
13.Soru
İslâm bilginleri, bakış açılarına göre bu 3 farklı sıralamalar yapmışlarsa da, en uygun ve kapsayıcı gözüken sıralamada ilk müslüman sahâbîler hangi şıkta doğru olarak verilmiştir?
Ebû Bekir - Hz. Hatice - Hz. Ali-Zeyd b. Hârise-Bilâl-i Habeşi |
Ebû Ömer - Hz. Fatma - Hz. Ali-Zeyd b. Hârise-Bilâl-i Habeşî |
EbûAli - Hz. Ayşe - Hz. Ali-Zeyd b. Hârise-Bilâl-i Habeşî |
Ebû Ozman - Hz. Rukiyye - Hz. Ali-Zeyd b. Hârise-Bilâl-i Habeşî |
Ebû Bekir - Hz. Zeynep - Hz. Ali. Hârise-Hz.Osman |
İslâm bilginleri, bakış açılarına göre bu konuda farklı sıralamalar yapmışlarsa da, en uygun ve kapsayıcı gözüken sıralama şöyledir: Hür erkeklerden Hz. Ebû Bekr, hür hanımlardan Hz. Hatice, çocuk ve gençlerden Hz. Ali, âzadlı kölelerden Zeyd b. Hârise ve kölelerden Bilâl-i Habeşî ilk müslüman sahâbîlerdir. önemlidir.
14.Soru
Hanefî mezhebinin şekillenmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?
Mekke |
Medine |
Şam |
Basra |
Kûfe |
Hz. Ali ve İbn Mes’ûd, Kûfe’nin bir ilim merkezi olarak tanınmasında büyük paya sahiptir. Bu iki sahâbînin ilmi, yaşlı tâbiîlerdan olan Alkame, İbrahim en-Nehaî ve Hammâd b. Ebû Süleyman’a onlardan da genç tâbiîlerden sayılan İmam A’zam Ebû Hanîfe’ye ulaşmıştır. Dolayısıyla bazılarınca “Türklerin mezhebi” diye nitelendirilen Hanefî mezhebinin şekillenmesinde bu iki sahâbî kanalıyla gelen rivayetler merkezî bir yeri işgal eder.
15.Soru
Haber-i Vahid hadislerin Hz. Peygambere ait olma olasılığının düşük veya daha zayıf olma sebebi ne olabilir?
Âlimlerce onaylanmaması |
Kayıtlı olmaması |
Makbul olmaması |
Rivayet eden kişi sayısının yeterli olmaması |
Sahabiler tarafından onaylanmaması |
Haber-i vahid hadis, herhangi bir tabakada ravi (hadisi rivayet eden) sayısı 3-4 ‘ü geçmeyen, yani mütevatir hadisinin ravi sayısına ulaşamayan hadislerdir.
16.Soru
Sahih ve hasen hadis için aranan şartlardan birini ya da birkaçını taşımayan hadislere ne denir?
Mu’allak hadis |
Müsned hadis |
Musahhaf hadis |
Zayıf hadis |
Muharref hadis |
Sahih ve hasen hadis için aranan şartlardan birini ya da birkaçını taşımayan hadislere zayıf hadis denir.
17.Soru
Hadislerin aktarılması ilgili olarak müşâfehe terimi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Hadisleri bizzat Hz. Peygamber’den işiterek aktarma işlemidir. |
Hadisleri Hz. Peygamber’in davranışlarını görerek aktarma işlemidir. |
Öğrendiklerini ezberleme yoluyla muhafaza etmektir. |
Karşılıklı konuşma suretiyle hafızadaki bilgileri taze tutma işlemidir. |
Hadisleri unuttuklarında hatırlamak amacıyla yazma işlemidir. |
Müşafehe, hadislerin bizzat Hz. Peygamber’den işitilerek aktarma işlemidir. Hadisleri Hz. Peygamber’in davranışlarını görerek aktarma işlemine müşahade, diğer sahabilerin öğrendiklerini ezberleme işine hıfz, karşılıklı konuşma suretiyle hafızadaki bilgileri taze tutma işlemine müzakere denir.
18.Soru
Tenzi^hu’ ş-şeri^‘a’ adlı eserin yazılma amacı aşağıdaki şıkların hangisinde doğru bir şekilde yer almaktadır?
Zayıf hadisleri toplama |
Doğru olan hadisleri gün yüzüne çıkarma |
Mevzú hadisleri bir araya getirme |
Peygamberin en önemli hadislerini ortaya koyma |
Sahih olmayan hadisleri belirleme |
Bu kitabın yazılmasının amacı mevzu hadisleri bir araya getirmektir.
19.Soru
Râvîlerinin sika olması, râvîleri arasında kopukluk olmaması yani senedin muttasıl olması, şâzz yani diğer sika râvîlerin rivayetlerine aykırı olmaması ve muallel yani sahihliğine zarar verecek gizli bir kusurunun olmaması gibi özellikler aşağıdaki hadis türlerinden hangisine aittir?
Sahîh hadis |
Hasen hadis |
Merdûd Hadis |
Mahbûl hadis |
Mütevâtir hadis |
Soruda özellikleri verilen hadis türü Sahîh hadistir.
20.Soru
Sahâbe genelinde en son vefat eden kişi Ebu’t-Tufeyl Âmir b. Vâsile el-Leysî kaç yılında vefat etmiştir?
93/712 |
102/720 |
110/728 |
86/705 |
78/697 |
Sahâbe genelinde en son vefat eden kişi 110/728 yılında Mekke’de vefat eden Ebu’t-Tufeyl Âmir b. Vâsile el-Leysî’dir. Şehir veya bölgeler özelinde en son vefat eden sahâbîler konusunda farklı görüşler bulunmakla birlikte, Câbir b. Abdullah’ın (ö. 78/697) Medîne’de, Enes b. Mâlik’in (ö. 93/712) Basra’da, Abdullah b. Ebî Evfâ’nın (ö. 86/705) Kûfe’de, Abdullah b. Büsr’ün (ö.88/707) Şam’da, Ebû Übeyy Abdullah b. Harâm’ın (ö. ?) Filistin’de, Ürs b. Amîra’nın (ö. ?) Cezîre’de, Hirmâs b. Ziyâd’ın (ö.102/720) Yemâme’de ve Abdullah b. el- Hâris b. Cez’in (ö. 86/705) Mısır’da en son vefat eden sahâbî oldukları kabul edilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ