Halk Edebiyatına Giriş 2 Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan ve “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılan tür aşağıdakilerden hangisidir?
Kojan |
Takşut |
Küg |
Koşug |
Takmak |
Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan takşut kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır.
2.Soru
Şaman inancına göre bireyleri ve toplumunu, kötü ruhların etki ve eylemlerinden koruyan, hastalıkları iyi edebilen, Gök Tanrı’yla ve Erlik adlı yeraltında yaşayan kötülük ruhuyla görüşüp anlaşabilen, ata ruhları ve Tanrı’nın verdiği yeteneklerle olağanüstü özelliklere sahip olduğuna inanılan kişiye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
şaman |
totem |
Nirvana |
Ak Ana |
Kök Tenri
|
Şaman inancına göre bireyleri ve toplumunu, kötü ruhların etki ve eylemlerinden koruyan, hastalıkları iyi edebilen, Gök Tanrı’yla ve Erlik adlı yeraltında yaşayan kötülük ruhuyla görüşüp anlaşabilen, ata ruhları ve Tanrı’nın verdiği yeteneklerle olağanüstü özelliklere sahip olduğuna inanılan kişiye verilen ad "şaman" idi. Doğru yanıt A’dır.
3.Soru
Köy seyirlik oyunlarında Ritüel (Kuttören) Oyunlar olarak kabul edilen oyunlar aşağıdakilerden hangileridir?
Hayvanları Taklit Edici Oyunlar |
Tarihi Olaylara Bağlı Oyunlar |
Samıt veya Lâl Oyunu |
Günlük Hayattan Alınan Oyunlar |
Bitki Kültüne Bağlı Oyunlar |
Ritüel (Kuttören) Oyunlar: 1) Yılın Değişmesiyle İlgili Oyunlar: Köse-Gelin Oyunu 2) Mücerret Fikirlerle İlgili Oyunlar: Beylerin Kini Oyunu 3) Hayvan Kültüne Bağlı Oyunlar: a) Saya Gezme Oyunu b) Tekecik: Koç Katımı Oyunu 4) Bitki
Kültüne Bağlı Oyunlar: Cemalcik (Ürün elde edilmesi) Oyunu 5) Mezhep Törenleri.
4.Soru
Âşıklar çıraklıktan başlayarak “usta âşık” olana kadar bazı eğitimlerden geçtikten sonra ustalaşan âşıklara şiirlerde kullanılmak üzere hangi takma adı verilirdi?
Mahlas |
Fügür |
Bronz |
Altın |
Saz |
Âşıklar çıraklıktan başlayarak “usta âşık” oluncaya kadar belli bir eğitimden geçerler, usta âşıkların yaptıkları, atışmalara, fasıllara ve hikâye anlatma toplantılarına katılırlardı. Bu sürecin sonunda aldığı eğitimi özümseyerek yeteneğini geliştirerek ustalaşan âşıklara, ustaları kullanacakları bir “mahlas” (şiirlerde kullanılan takma ad) verilirdi.
5.Soru
İbret ve öğüt verici, çoğunlukla dini ve ahlaki konuları ele alan anlatılara verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
El alma |
Kıssa |
Zikir |
Müderris |
Softa |
Medreselere giden öğrenciler softa, medreselerdeki profesörler ise müderris olarak adlandırılırdı. El alma ise özel bir törenle bir şeyhe onun öğretisini takibe söz vererek bağlanmak anlamına gelmektedir. Zikir tarikatin geleneğine göre kalıplaşmış belli dini sözleri belli bir ezgiye göre hep beraber söylemek demektir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türklerin tarih boyunca kabul ettiği dinlerden birisi değildir?
Şamanizm |
Maniheizm |
Budizm |
Hıristiyanlık |
Taoizm |
Tarih boyunca Türkler Şamanizm, Maniheizm, Budizm, Hıristiyanlık ve Musevilik gibi dinleri kabul etmişlerdir.
7.Soru
Aşağıdaki âşıklardan hangisi, XVI. yüzyıl âşık tarzı edebiyat geleneğinin temsilcilerinden biri değildir?
Pir Sultan Abdal |
Kul Çulha |
Öksüz Dede |
Gedâ Muslu |
Edib Ahmed Yügneki |
Yukarıdaki seçeneklerde, Pir Sultan Abdal, Kul Çulha, Öksüz Dede ve Gedâ Muslu, XVI. yüzyılın âşık tarzı edebiyat geleneğinin temsilcilerindendir. Ancak, Edip Ahmed Yügneki, XII. yüzyılda yaşamış ve tekke tarzı gelenekten gelen bir şairdir.
8.Soru
Mutasavvıf şairler aruzla yazdıkları şiirlerde aşağıdaki nazım şekillerinden hangisini kullanmamışlardır?
Kaside |
Gazel |
Mesnevi |
Murabba |
Serbest vezin |
Serbest vezin mutasavvıf şairler tarafından tercih edilen bir nazım biçimi değildir.
9.Soru
Medreselerin eğitim dili aşağıdakilerden hangisidir?
Farsça |
Osmanlıca |
Arapça |
Türkçe |
Fransızca |
Medresenin eğitim dili Arapçadır.
Medreselerden yetişmiş ünlü bilginlerin büyük bir çoğunluğu eserlerini Arapça
olarak kaleme almışlardır.
10.Soru
“Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatının ilk şairlerinin ozan-baksı edebiyat geleneğinden aldıkları geleneksel unsurlar arasında sanatçı kişiliğe geçişi sağladığına inanılan rüya motifi veya ilahî bir ilhamla eser yaratma inancı; hece ölçüsü, bu ölçüyle yaratılan koşuk/koşma adıyla bilinen dörtlüklerin esas olduğu nazım şekilleri; şiirlere eşlik eden raks (dini dans) sayılabilir. Ayrıca, Arap ve Farslardan aruz ölçüsü ve almaya değer gördükleri nazım tür ve şekilleriyle de bu yeni edebî geleneği zenginleştirmişlerdir.” Buna göre, ilk şairlerin oluşturdukları bu gelenekle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Birçok kültürden alınan özellikleri barındırır |
Sanatsal esin kaynağının Tanrı’dır |
Müzik kullanılmamaktadır |
Hece ölçüsüne önem verilmiştir |
Dinî içeriğe sahiptir |
Paragrafta da belirtildiği üzere, bu gelenek içerisinde şiirlere eşlik eden dinî danslar, dolayısıyla müzik de vardır.
11.Soru
Profesyonel ağıt söyleyiciler uzmanlığını ifade eden kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Otaçi |
Emçi |
Sınıkçı |
Sığıtçı |
Bakıcı |
Otaçi, doktor; emci, ilaç yapan; sınıkçı, kırık ve çıkıkları tedavi eden; bakıcı ise kayıp olanı suya ya da aynaya bakarak bulan kişilere verilen adlardır.
12.Soru
Mehmed Fuad Köprülü Türk edebiyatı tarihinin ilk tasnif denemesini yaparken aşağıdakilerden hangisini temel ölçüt olarak kullanmıştır?
Sözlü-Yazılı edebiyat |
İslamiyet’in, Türklerin büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmesi |
Batı uygarlığının Türk edebiyatı üzerine etkisi |
Tarihe yön veren büyük Türk devletlerinin varlığı |
Harf inkılabı |
Mehmed Fuad Köprülü Türk edebiyatı tarihinin ilk tasnif denemesini yaparken İslamiyet’in, Türklerin büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmesi temel ölçüt olarak kullanmıştır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tekke ve Tasavvufi Halk Edebiyatı Geleneğinin Ozan-baksı edebiyatı geleneğinden aldığı unsurlar arasında yer almaz?
Eserlerde rüya motifi kullanma |
Hece ölçüsü ile yazma |
Dörtük şeklindeki nazım biçimi |
Eserlerin müzik eşliğinde icrası |
Aruz ölçüsü kullanma |
Aruz ölçüsü Arap ve Farslardan alınma unsurdur.
14.Soru
Kamlıktan ayrılarak farklı uzmanlık alanları halinde örgütlenmeye aşağıdakilerden hangisi sebep olmuştur?
Şamanların sorumluluklarının çok fazla olması |
Kutsal Kağanlık sisteminin oluşması |
Avcılık ve balıkçılığın artması |
Göçebeliğin devam etmesi |
Yeteneklerin bir sır olarak kalması |
Hayvancılık yapılmaya başlanmasıyla göçerevli sisteme geçilmiş topluluklar kutsal kağanlık idaresi altında birleşmiştir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türklerin kabul ettikleri dinlerden biridir?
Şamanizm |
Musevilik |
Budizm |
Maniheizm |
Hepsi |
Din bir milletin dünya görüşünü oluşturmada son derece önemli bir kaynaktır. Türkler, İslâmiyetten önce pek çok dini kabul etmişlerdir. Türklerin kabul ettikleri dinler şunlardır. Mani adlı bir kişi M.S. III. yüzyılda Mezopotamya’da “Maniheizm” adıyla anılan bir din kurmuştur. Mani dini, iki prensip iyi-kötü, karanlık-aydınlık, nur-zulmet üzerine kurulmuştur. Büyü ve durugörüye dayalı ve tek tanrılı olabilen bir kabile dini “Şamanizm” zamanla ortaya daha gelişmiş şekilleri çıkacaktır. Türklerin kabul ettiği ve onları en çok etkileyen dinlerden birisi de “Budizm”dir. Budizm, yaklaşık 2500 yıl önce Buda olarak bilinen Prens Siddhata Gomata tarafından kurulmuştur. Peygamber Hz. Musa ve Tevrat’a inanca dayanan bu din, Türkler arasında yoğun olarak sadece M.S. VIII-X yüzyıllarda Kafkaslar’dan Moskova yakınlarına, Hazar Denizi’nden Macaristan sınırlarına kadar uzanan geniş bir Türk devleti olan Hazar İmparatorluğu’nda özellikle yönetici sınıflar tarafından 740 yılında “Musevilik” kabul edilmiştir.
16.Soru
Hz. Muhammed’i öven, ona duyulan saygı ve sevgiyi konu eden şiirlere ne ad verilmektedir?
Durak |
Na’t |
Nefes |
Medhiye |
Selam-nâme |
Durak, Halvetîlerde okunan ve Allah hakkındaki ilahilerdir; Nefes, yine Allah hakkında, Alevî-Bektaşî ilahisidir; Medhiye, Dört halifeyi, ashab-ı kirâmı ya da velileri övmeyi konu edinir; Selam-nâme ise Âli-Âba, On iki İmam, Hacı Bektaş Veli’nin erdem ve güzelliklerini konu edinmektedir. Diğer yandan, Na’t olarak adlandırılan şiirler, Hz. Muhammed’i öven, ona duyulan saygı ve sevgiyi konu eden şiirlerdir.
17.Soru
Koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçim aşağıdakilerden hangisidir?
koşug |
kojan |
yır |
takmak |
takşut |
Koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü bçim koşug’tur. Doğru yanıt A’dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ninninin diğer Türk kültürlerindeki eşdeğerlerinden biri değildir?
Toy |
laylay |
Beşik cırı |
Ayya |
Eldiy |
A şıkkındaki toy ninninin bir karşılığı değildir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ozan-Baksı Edebiyatı Geleneği ile ilgili yanlış bir bilgiyi içermektedir?
İslamiyetin kabulünden önce başlamıştır |
19. yüzyıla kadar devam etmiştir. |
İslamiyetin kök salması ile işlevsiz hale gelmiştir. |
Osmanlı zamanı katıl bir islami anlayışı benimsemiştir. |
Kendini yeniden üretememesi sonunu hazırlamıştır. |
Ozan-Baksı Edebiyatı Geleneği yüzeysel bir İslami din ve görüş kisvesi bürünerek Osmanlı Türkleri arasında kabul görmüştür.
20.Soru
En eski şekli “koşag” olan ve Altay Türkçesinde “şarkı, türkü” anlamına gelen tür aşağıdakilerden hangisidir?
Kojan |
Ir/Yır |
Küg |
Koşug |
Takmak |
En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşag şekli doğrudan “koşug”la ilişkili olmalıdır. Altay Türkleri arasında “kojong” şekliyle günümüzde yaşamaktadır. Kojong Altay Türkçesinde “şarkı, türkü” anlamına gelmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ