Halk Edebiyatına Giriş 2 Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aruzla yazılan şiirlerinde mutasavvıf şâirler aşağıdaki nazım şekillerinden hangilerini kullanmamışlardır?
Kaside |
Gazel |
Mesnevi |
Tuyuğ |
Destan |
Aruzla yazılan şiirlerinde mutasavvıf şâirler kaside, gazel, mesnevi, murabba, kıt’a, tuyuğ, tercî-i bend, terkib-i bend, müstezat gibi nazım şekillerini kullanmışlardır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şamanizm’de kainatın yaratıcısı olarak inanılan Umay Tanrıça’ya verilen diğer bir isimdir?
Ak Ana
|
Ak Baba
|
Şaman Ana
|
Umay Ana
|
Yerlik Baba
|
3.Soru
Divan şiirinde ölen bir kişinin ardından yazılan şiirlere verilen isim aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Mersiye |
Hicviye |
Tevriye |
Nebeviyye |
Iydiyye |
Mersiye: Divan şiirinde ölen
bir kişinin ardından yazılan
şiirlere verilen isimdir
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “ – yug- denilen cenaze törenlerinde yas ve matem tutturmak amacıyla profesyonel ağıt söyleyiciler” anlamına gelmektedir?
Emçi
|
Sığıtçı
|
Ozan
|
Otacı
|
Kamçı
|
5.Soru
Türkiye’de Türk edebiyatı tarihini ilk tasnif denemesini Mehmed Fuad Köprülü yapmıştır. Bu tasnifinde Köprülü, İslâmiyetin Türklerin büyük bir çoğunluğu tarafından kabul edilmesini temel ölçüt olarak kullanmıştır. Buna göre Türk edebiyatı tarihi kaç döneme ayrılmıştır?
2 |
4 |
6 |
5 |
3 |
Köprülü, İslâmiyetin Türklerin büyük bir çoğunluğu taraf›ndan kabul edilmesini temel ölçüt olarak kullanmıştır. Buna göre Türk edebiyatı tarihi üç döneme ayrılmıştır. 1) İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı a) Sözlü Edebiyat b) Yazılı Edebiyat 2) İslâm Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı A) Halk Edebiyatı a) Anonim Halk Edebiyatı b) Dinî Tasavvufî Halk Edebiyatı c) Âşık Tarzı Halk Edebiyatı B) Divan Edebiyatı 3) Batı Uygarlığı Etkisindeki Türk Edebiyatı.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. Yüzyılda Anadolu’da yaşayan ve eserleri ya da tefsirleri günümüze kadar gelen mutasavvıflardandır?
Adem Dede |
Akşemseddin |
Şeyyad Hazma |
Şah İsmail Hatayi |
Mahvi |
Yukarıda verilenlerden sadece Şah İsmail Hatayi 16. Yüzyıl mutasavvıflarındandır.
7.Soru
Âşık tarzı şiirinin nazım birimi kaçlıktır?
Üçlüktür |
Dörtlüktür |
Altılıktır |
İkiliktir |
Sekizliktir |
Âşık tarzı şiirinin nazım birimi dörtlüktür. Diğerleri yanlıştır.
8.Soru
Olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen musiki ile sihir ve tedavi yapan hekim, kam.
Yukarıdaki öncülde verilen tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?
Şaman |
Baksı |
Ozan |
Emçi |
Otacı |
Olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen musiki ile sihir ve tedavi yapan hekim, kam. Verilen bu tanım sözlü edebiyatın önemli temsilcilerinden olan Baksı’ya aittir.
9.Soru
Hz Ali, atı düldül, kılıcı Zülfikar ve Hz Ali’nin oğlu etrafında gelişen olayları anlatan manzum ve destani ürün aşağıdakilerden hangisidir?
Hamza-name |
Cenk-nameler |
Ebu-müslim-name |
Battal-name |
Danışmend-name |
Kaynağını Arap ve Fars edebiyatından alan Cenk-nameler, nazım, mensur ve manzur-mensur karışık olarak meydana getirilmişlerdir.
10.Soru
Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneğinde Allah’a yakarış, esirgenmeyi, bağışlanışı, dua konu edinen eserlere ne ad verilir?
Nefes |
Tevhid |
Tapuğ |
Münacat |
Cumhur |
Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneğinde Allah’a yakarış, esirgenmeyi, bağışlanışı, dua konu edinen eserlere "münacat" denir.
11.Soru
I. Zikir çekmek
II. İlahi söylemek
III. Helva sohbetleri yapmak
IV. Karagöz Hacivat oyunları oynamak
Yukarıda verilen öncüllerden hangisi veya hangileri tarikat mensuplarının tekkelerde yaptıkları etkinliklerden birisidir?
I. ve II. |
II. ve IV. |
I. II. ve IV. |
II. III. ve IV. |
I. II. III. ve IV. |
Hemen her tarikatın en az bir tekkesi vardı. Tarikatlara katılmış insanlar belirli gecelerde şeyhlerinin başkanlığında toplanarak o tarikatın yol ve yöntemlerine uyarak zikir çekerler veya ilahiler söylerler, törenlerde çeşitli ritüel ve pratikleri gerçekleştirirler, helva sohbetleri yaparlar, Karagöz-Hacivat oyunları seyrederek ve kıssahanların okuduğu kıssaları dinleyerek eğlenirlerdi.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tekke Tarzı Aşık Geleneğinin özelliklerinden biridir?
16. yüzyılın ortalarından sonra ortaya çıkmıştır. |
Hoşça vakit geçirip eğlendirmeyi amaçlar. |
Sadece “Aşık Tarzı” olarak da adlandırılır. |
İnançlarını dışa vurup ifade etmeyi amaçlar. |
Sosyalleşmeyi sağlamayı amaçlar. |
Verilen özellikler Kahvehane Tarzı Aşık Geleneğinin özelliklerindendir.
13.Soru
“ırlamak, yırlamak” ve “cırlamak” şeklindeki kullanımları Türk dünyasında günümüzde de yaygın olarak kullanılan kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Takşut |
Takmak |
Yır |
Kojan |
Koşug |
Takşut: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan “takşut” kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır. Takmak: Takşut kelimesiyle aynı kökten geldiği düşülen bu kelime “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamındadır. Ir/Yır: “ırlamak, yırlamak” ve “cırlamak” şeklindeki kullanımları Türk dünyasında günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktır. Kojan: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşug: Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir.
14.Soru
İbret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılara ne denir?
Kıssa |
El alma |
Tasavvuf |
Zikir |
Medrese |
Kıssa: ibret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılar.
15.Soru
I. Aruzla yazılan şiirlerde aruz hatalarına çok sık rastlanılır. Bu edebiyatı meydana getiren şairlerin çoğunun çok fazla eğitim görmemiş olduğu düşünülürse, bu doğal bir sonuçtur.
II. Türkçe kelimelerin kısa hecelerinin vezin gereği uzatılmasıyla ortaya çıkan zihâf, hatalardan birisidir.
III. Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun hecelerin vezin gereği kısaltılması sonucu ortaya çıkan imale, hatalardan birisidir.
Yukarıda Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneği için verilen öncüllerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız I. |
Yalnız II. |
Yalnız III. |
I. ve II. |
II. ve III. |
Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı geleneğinde aruzla yazılan şiirlerde aruz hatalarına çok sık rastlanılır. Bu edebiyatı meydana getiren şairlerin çoğunun çok fazla eğitim görmemiş olduğu düşünülürse, bu doğal bir sonuçtur. Bu tür aruz hataları çoğunlukla Türkçe kelimelerin kısa hecelerinin vezin gereği uzatılmasıyla ortaya çıkan “imâle” ve aynı şekilde Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun hecelerin vezin gereği kısaltılması sonucu ortaya çıkan “zihâf”lardır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bulundukları yere, büyüklük / küçüklüklerine ve işlevlerine göre tekkelere verilen isimlerden değildir?
Kahvehane |
Zaviye |
Medrese |
Hangah |
Dergah |
Medreseler eğitim ve öğretimin merkezi ve kültürel hayatın kaynağı konumundadır. Tekkeler ise medreselerin dışında ve tamamen başka dinamiklerle kuluna ve daha fikri hür insanlar yetiştiren oluşumlardır.
17.Soru
Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan ve “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılan kelime hangisidir?
Takşut |
Takmak |
Küg |
Kojan |
Koşug |
Takşut: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan “takşut” kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır. Takmak: Takşut kelimesiyle aynı kökten geldiği düşülen bu kelime “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamındadır. Küg: Ozan Aprunçır’ın bir şiirinde “şiir” anlamında kullanıldığı düşünülen bu kelime şiirin bestesi ve ezgisi anlamındadır. Kojan: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşug: Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir.
18.Soru
3. Medreselerin yetiştirdiği “Ulema-i rüsum” ile tekkelerde yetişen “irfan” sahiplerinin neredeyse daimî olarak karşı karşıya gelmelerinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Halkın büyük çoğunluğunun medreselerin kalitesinin tekkelere oranla daha fazla olduğunu düşünmesi. |
Tekke de yetişen alimler, medrese mezunu bilginlerle kıyaslanamayacak derecede serbest düşünceli insanlar yetiştiren yerlerdir. |
Toplumun üst sınıfının medrese, alt sınıfının ise tekke eğitimini doğru görmesidir. |
Medresede eğitim veren müderrislerin tekke şeyhlerinin eğitim şekillerini doğru kabul etmemeleri |
Medreselerin devlet destekli olması ve tekkelerin devlet nezlinde bir öneminin olmaması |
Tekkeler ise medreselerin dışında ve tamamen başka dinamiklerle kurulan ve evrilerek gelişen, esasen dinî çevreler olmakla birlikte medrese mezunu bilginlerle kıyaslanamayacak derecede serbest düşünceli insanlar yetiştiren yerlerdir. Biraz da bu nedenle medreselerin yetiştirdiği “Ulema-i rüsum” ile tekkelerde yetişen “irfan” sahipleri neredeyse daimî olarak karşı karşıya gelmişlerdir.
19.Soru
İslâm ordularının Bizans Devleti’ne karşı yaptıkları savaşlarda gösterdiği başarılarla ün kazanan bir Arap Emiri olarak kabul edilen Battal Gazi etrafında oluşan epik destan nitelikli anlatıların yer aldığı menkabeler (dinî efsaneler) mecmuası hangisidir?
Hamza-name |
Ebu Müslim-Bame |
Cenk-nameler |
Battal-name |
Danişmend-name |
Cenk-nâmeler: Anadolu’da XIII. yüzyıldan itibaren Türk toplumunun sosyokültürel yapısı ve dünya görüşüne uygun olarak tercüme ve adapte etmek suretiyle Türk edebiyatında oluşturulan eserlerdir. Hamza-nâme: Hz. Muhammed’in amcası Hz. Hamza’nın kahramanlıklarını konu edinen ve onun efsanevi hayatını anlatan eserlerdir. Ebû Müslim-nâme: Halifeliğin Emevilerden Abbasilere geçmesinde son derece önemli bir rol oynayan Ebû Müslim-i Horasanî’nin hayatı etrafında oluşan anlatılardır. Battal-nâme: islâm ordularının Bizans Devleti’ne karşı yaptıkları savaşlarda gösterdiği başarılarla ün kazanan bir Arap Emiri olarak kabul edilen Battal Gazi etrafında oluşan epik destan nitelikli anlatıların yer aldığı menkabeler (dinî efsaneler) mecmuasıdır. Danişmend-nâme: Anadolu’da bağımsız bir devlet kuran Danişmendli hanedanın başta Danişmend Ahmet Gazi olmak üzere ileri gelenlerinin hayatları ve kahramanlıkları hakkında oluşmuş anlatılardır.
20.Soru
Adı bilinen en eski Türk ozanı aşağıdakilerden hangisidir?
Kiki |
Asıg Tutung |
Aprunçır Tigin |
Kül Tarkan |
Çuçu |
Adı bilinen en eski Türk ozanı Aprunçır Tigin’dir. Doğru yanıt C’dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ