Halk Edebiyatına Giriş 2 Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıldan kalan eserlerinden hareketle bu yüzyılda yaşamış belli başlı âşıklardan değildir?
Bahşî |
Derviş |
Kul Mehmed |
Kul Çulha |
Çırpanlı |
XVI. yüzyıldan kalan eserlerinden hareketle bu yüzyılda yaşamış belli başlı âşıklar olarak Bahşî, Ozan, Kul Mehmed, Öksüz Dede, Köroğlu, Gedâ Muslu, Çırpanlı, Armudlu, Kul Çulha, Oğuz Ali ve Pir Sultan.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk sözlü edebiyatında yer alan seyirlik türlerden birisi değildir?
Meddah |
Karagöz |
Kukla |
Orta oyunu |
Drama |
Türk sözlü edebiyatında yer alan seyirlik türler Köy Seyirlik Oyunları, Meddah, Karagöz, Orta Oyunu ve Kukla şeklinde sıralanabilir. Seyirlik türlerin hepsi birer gösteridir.
3.Soru
Olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen musiki ile sihir ve tedavi yapan hekim, kam için verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Sav |
Sagu |
Tıva |
Ozan |
Baksı |
Türk edebiyatının ilk yaratıcıları olan “kam”lar›n (şamanların), toplumsal iş bölümünün gelişmesiyle ortaya çıkan “ozan”lar ve “baksı”ların (olağanüstü güçlere sahip şiir söyleyen musiki ile sihir ve tedavi yapan hekim, kam) oluşturduğu sözlü edebiyat geleneği, “Ozan-Baksı Edebiyat Geleneği” olarak adlandırılmaktadır. Başlangıçtan İslâmiyetin kabulüne ve yeni edebiyat geleneklerinin ortaya çıkmasına kadar olan dönemin “Ozan-Baksı Edebiyat Geleneği” olarak ele alınması son derece doğru ve yararlıdır.
4.Soru
Aşağıda verilen geleneklere ait şairlerden hangisinin Aşık Tarzı Edebiyat Geleneğinin oluşmasında rolü yoktur?
Ozan-Baksı |
Tekke |
Tasavuf |
Ordu |
İkinci Yeni |
Ozan-Baksı, Tekke-tasavvuf ve ordu şairlerinden icraya yönelenler kahvehanelerde bir araya gelmiş, farklı tarzların harmanlanmasıyla yeni bir geleneğin ortaya çıkmasını sağlamışlardır. İkinci Yeni Ece Ayhan’ın öncülüğünde başlayan Cumhuriyet dönemi şiir akımıdır.
5.Soru
I.Muamma bir ismi işaret eden söz, mısra veya beyittir.
II.Muammalarda genellikle iç ve dış olmak üzere iki anlam vardır.
III.Muamma, âşık toplantılarında, âşıkların sezgi güçlerini, kültürel birikimlerini ve sanatsal yeterliliklerini göstermek ve ölçmek için hazırlanmış ve yazılmış bir bilmecedir.
IV.Muamma, âşıklık geleneğinde kendine has bir icra töresine sahiptir.
Yukarıda muamma ile verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I. ve III. |
III. ve IV. |
I. II. ve IV. |
II. III. ve IV. |
I. II. III. ve IV. |
Muamma bir ismi işaret eden söz, mısra veya beyittir. Muammalarda genellikle iç ve dış olmak üzere iki anlam vardır. Muamma, âşık toplantılarında, âşıkların sezgi güçlerini, kültürel birikimlerini ve sanatsal yeterliliklerini göstermek ve ölçmek için hazırlanmış ve yazılmış bir bilmecedir. Muamma, âşıklık geleneğinde kendine has bir icra töresine sahiptir.
6.Soru
I. On iki hikâyeden meydana gelen ve tam adıyla “Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ-Lisân-ı Tâife-i Oğuzan”dır.
II. Dede Korkut Hikâyeleri’nin bilinen iki yazma nüshası vardır.
III. Birincisi, on iki hikâyeden oluşmaktadır ve Vatikan Kütüphanesi’ndedir.
IV. İkincisi Dede Korkut yazmasıysa Berlin Dresden kütüphanesinde bulunan, altı hikâyeden oluşmakta olan “Hikâyet-i Oğuznâme-i Kazanbey ve Gayri”dir.
Yukarıdaki öncüllerde verilen dede korkut hikayeleri ile ilgili bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I. ve II. |
I. ve III. |
II. ve IV. |
III. ve IV. |
II. ve III. |
On iki hikâyeden meydana gelen ve tam adıyla “Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ-Lisân-ı Tâife-i Oğuzan” olan Dede Korkut Hikâyeleri’nin bilinen iki yazma nüshası vardır. Birincisi, on iki hikâyeden oluşmaktadır ve Berlin Dresden Kütüphanesi’ndedir. İkinci Dede Korkut yazmasıysa, altı hikâyeden oluşmakta ve “Hikâyet-i Oğuznâme-i Kazanbey ve Gayri” başlığını taşımaktadır. Bu yazma Vatikan kütüphanesindedir.
7.Soru
I.Toplulukların dinî ayinlerini yönetmek
II.Evlenecek çiftleri belirlemek
III.Hasta olanlarını iyileştirmek
IV.Ava çıkanların avlarının bol ve bereketli olması için büyü yapmak
Yukarıdaki öncüllerden Kam’ın görevleri hakkında verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I. ve III. |
II. ve IV. |
III. ve IV. |
I. III. ve IV. |
II. III. ve IV. |
Kamlar liderlik yaptıkları 15 ile 150 kişilik toplulukların dinî ayinlerini yönetmek, hasta olanlarını iyileştirmek gibi ve ava çıkanların avlarının bol ve bereketli olması için büyü yapmak başta olmak üzere birçok toplumsal görevi üstlenmişlerdi.
8.Soru
Türk anonim halk şiirinde en kısa nazım türü hangisidir?
Mani |
Türkü |
Ninni |
Ağıt |
Şarkı |
Türk anonim halk şiirinin en yaygın, en kısa, en önemli nazım şekli ve nazım türü “mâni”dir. Mâni, duygu ve düşünce yüklü, yarı açık yarı gizli “mana” (anlam) oluşturmak ve iletmek anlamında sanatsal bir iletişim biçiminin adıdır. Mâni, yedi heceli ve dört mısradan oluşan, “aaxa” şeklinde kafiyelenen bir nazım biçimidir.
9.Soru
Şamanizm ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Kadını üstün cins, erkeği ikincil bir cins olarak kabul ederdi. |
Ruhani liderlerine "kam" adı verilirdi. |
Güney Sibirya Ormanları ile Altay Dağları arasındaki üçgende, tarih öncesi dönemde sahneye çıkmıştır. |
Önceleri ataerkil bir topluluğun diniydi. |
Umay Tanrıça’yı kainatın yaratıcısı olarak kabul ederdi. |
Şamanizm önceleri anaerkil bir topluluğun diniydi. Doğru yanıt D’dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 17. Yüzyılda yaşamış olan aşık tarzı edebiyat geleneğinin temsilcilerindendir?
Kul Mehmed |
Gevheri |
Aşık Veysel |
Dadaloğlu |
Pir Sultan Abdal |
Pir Sultan Abdal ve Kul Mehmet 16., Dadaloğlu, 19., Aşık Veysel ise 20. Yüzyılda yaşamış aşıklara verilen örnekler arasındadır.
11.Soru
“Sultan Selim Cülûsunda
Sâlâ dedi de yürüdü
Gidelim Mısır’a doğru
Yola dedi de yürüdü
***
Şamlu çıkup kaçar köyden
Sofu beru bakmaz Hoy’dan
Merd var ise işte meydan
Gele dedi de yürüdü
***
Nesne yeğimiş aslında
Halife dikmiş yerinde
N’arar Yûsuf’un yerinde
Köle dedi de yürüdü”
Âşık Bahşi’den alınan yukarıdaki dörtlükler, aşağıdaki anlatım tutumlarından hangilerini yansıtmaktadır?
Yas tutturmaya ve Hüner Göstermeye yönelik |
Öğüt vermeye ve Yermeye yönelik |
Şikâyet etmeye ve Güldürmeye yönelik |
Övmeye ve Bilgilendirmeye yönelik |
Eğlendirmeye ve Öğünmeye yönelik |
Savaş ya da benzeri bir konuyu ele alan âşık bunu isterse ve gücü yeterse ayrı ayrı 8 biçimde ele alabilir. Yukarıdaki örnekte, Sultan Selim’in Mısır seferini anlatan âşık, bir yandan övücü bir tutum sergilerken, diğer yandan seferle ilgili bilgilendirici bir anlatım tutumu kullanmıştır.
12.Soru
I. Dergâh
II. Zaviye
III. Hangâh
XII. yüzyıldan sonra Türk sosyo-kültürel yapısı içinde ortaya çıkan ve onu yönlendiren dinamiklere sahip iki sivil ve sosyo-kültürel kurum vardır. Bunlardan biri “medrese” diğeriyse “tekke”dir. Tekkeler kuruldukları yerlere, büyüklük küçüklüklerine ve işlevlerine göre adlandırılırlardı.
Yukarıdaki öncüllerden hangisi veya hangileri bu isimlerden birisidir?
Yalnız I. |
Yalnız II. |
I. ve II. |
I. ve III. |
I. II. ve III. |
XII. yüzyıldan sonra Türk sosyo-kültürel yapısı içinde ortaya çıkan ve onu yönlendiren dinamiklere sahip iki sivil ve sosyo-kültürel kurum vardır. Bunlardan biri “medrese” diğeriyse “tekke”dir. Tekkeler kuruldukları yerlere, büyüklük küçüklüklerine ve işlevlerine göre “dergâh”, “zaviye”, “hangâh”, olarak adlandırılmışlardır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karagöz oyunlarının bölümlerindendir?
Giriş |
Muhâvere |
Fasıl |
Bitiş |
Hepsi |
Karagöz oyunları Giriş, Muhâvere (diyalog), Fasıl ve Bitiş olarak adlandırılan dört bölümden meydana gelir. Geleneğin icra töresine göre Karagöz oynatılmasında bu kısımların yerleri değiştirilemez. Karagöz oyunu başlamadan önce perde kurulur ve perdeye “Göstermelik” denilen “çiçek dolu saksı”, “hayat ağacı”, “fıskıyeli havuz”, “ağaç”, “kalyon”, “zümrüdüanka” gibi sabit olarak duran bir tasvir konulurdu. Göstermelik “nâreke” adlı kamış bir düdüğün öttürülmesiyle birlikte sahneden kaldırılırdı. Bu hareket ve nâreke sesi oyunun başlamak üzere olduğunu işaret ederdi.
14.Soru
Mehdiye, Mersiye ve Maktel-i Hüseyin hangi türde ele alınan konular arasında yer almaktadır?
Peygamber hakkında yazılan türler |
Allah hakkında yazılan türler |
Din ve tasavvuf büyükleri hakkında yazılan türler |
Dini inançlar hakkında yazılan türler |
Tasavvufi inançlar hakkında yazılan türler |
Verilen örnekler din ve tasavvuf büyükler hakkında yazılan türleri işaret etmektedir.
15.Soru
Dede Korkut Hikayeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Tam adı “Kitab-ı Dedem Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzan” dır. |
Birinci nüshası 12 hikayeden oluşmaktadır. |
Yazılı nüshaları Berlin ve Vatikan’daki kütüphanelerdedir. |
Türkiye’de ilk defa 1920 yılında yayınlanmıştır. |
İkinci nüshası 6 hikayeden oluşmaktadır. |
Dede Korkut Hikayelerinin ilki 12, ikincisi 6 hikayeden oluşan iki yazma nüshasından ilki Berlin Dresden Kütüphanesinde, ikincisi ise Vatikan Kütüphanesindedir. Türkiye’de ilk defa 1916 yılında yayınlanmıştır.
16.Soru
Yesevi ve takipçilerinin güttükleri amaç nedir?
İman ve inançları propaganda etme |
Edebiyat zenginleştirme |
Kötülükleri emretme |
Fazilet bilmeyen insanları yerme |
İç yolculukları kısıtlama |
Yesevi ve takipçileri iyilikleri emredip kötülüklerden uzak durmayı, insanları iç yolculuğa uygun vasıflarla donatmayı, iman, ahlak ve fazileti tebliğ etmeyi amaçlamışlardır.
17.Soru
Âşıkların ustalaştığında yaptığı âşık fasıllarına aşağıdaki şiirlerden hangisi ile başlar?
Ustalık selamı |
Usta malı |
Methiye |
İlk Fasıl |
Meydan açma |
Usta-çırak ilişkisi karşılıklı sevgi ve saygıya dayalıdır. Usta kendi tarzını sürdürecek bir meslektaşını yetiştirmenin gururunu yaşar. Çıraksa, tanınmış ve saygı gören bir ustanın yanında yetişmenin gururunu hisseder ve bununla öğünür. Ustasına karşı saygıda kusur etmez. Ustasının şiirlerini ezberler. Ustalaştığında yaptığı âşık fasıllarına ustasından öğrendiği “usta mal›” olarak adlandırılan şiirlerle başlar.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçe kelimelerin kısa hecelerinin vezin gereği uzatılmasıyla
ortaya çıkan aruz hatasıdır?
zihaf |
murabba |
müstezat |
tuyuğ |
imâle |
Türkçe kelimelerin kısa hecelerinin vezin gereği uzatılmasıyla ortaya çıkan aruz hatası "imâle"dir.
19.Soru
Budist Uygur metinlerinde “şiir, nazım, beyit” anlamda kullanılan kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Ir/yır |
Takşut |
Koşug |
Kojan |
Küg |
Koşug, koşmanın ilk biçimi; kojang, Altay Türklerinde şarkı türkü anlamında gelen kelime; ır/yır, Divan_ı Lügat_ı Türk’e göre şarkı, şiir söylemek anlamında bir kelime; küg ise şiirin bestesi ve ezgisi anlamındadır.
20.Soru
Oniki hikayeden oluşan Berlin Dresden Kütüphanesinde olan ve Türkiye’de ilk defa 1916 yılında Kilisli Rıfat Bilge tarafından yayınlanmış Oğuz Türklerinin kahramanlıklarının anlatıldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Battal Gazi Destanı |
Köroğlu Destanı |
Manas Destanı |
Saltuk Buğra Han Destanı |
Dede Korkut Hikayeleri |
Anadolu’nun doğusunda XII, XIII, XIV. yüzyıllarda buraya yerleşip burayı vatanlaştıran Oğuz Türkleri özellikle de bölgede devlet kuran Akkoyunlular arasında yaşananların ozanlarca anlatılarak destan geleneğince işlenip yayıldığına dair düşünceler hakimdir. Korkut Ata adıyla bilinen Dede Korkut bütün Türkistan’da Kıpçak Türkleri arasında da tanınan ve hakkında mitler, efsane, menkıbe ve memoratlar anlatılan mitolojik bir kişiliktir. Dede Korkut gelmiş geçmiş en büyük ve mükemmel ozandır. Bir başka cephesiyle, bu ozan âdeta Oğuz Türklerinin tanrısal olarak görevlendirilmiş koruyucu ruhudur. Dede Korkut Hikâyeleri Türk kültür ekolojisinde yer alan en az iki bin yıllık bir sözlü kültürel geleneğin anlatıcı, dinleyici rol ve işlevleriyle on binlerce emekçinin emeğiyle yarattığı bir şaheserdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ