Halk Edebiyatına Giriş 2 Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Hoşça vakit geçirip eğlenmek
II. Tekke kurumu etrafında faaliyet göstermek
III. İrşadı ve propagandayı ön plana çıkarmak
IV. Profesyonelce para kazanmak
V. Kahvehanelerde toplanmak
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri, “Hak Âşığı” şairleri “Halk Âşığı” şairlerden ayıran özelliklerdendir?
I ve III |
II ve IV |
I, IV ve V |
III ve V |
II ve III |
Tekke tarzı âşıklık geleneğinden gelen kişiler “hak âşığı” olarak anılırlar. Bu şairler tekke etrafında toplanıp faaliyet gösteren ve temel amaç olarak para kazanıp geçimlerini sağlamayı değil, irşadı ve propagandayı ön plana alarak Allah yolunda daha çok insan kazanmayı amaçlar. Diğer yandan, “halk âşığı” kimseler, kahvehanelerde toplanır, eğlence ve hoşça vakit geçirmeye önem vererek kahvehaneye gelenleri memnun eder ve dolayısıyla bu işten geçimlerini sağlayacak şekilde, profesyonelce para kazanırlar.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVIII. Yüzyılda yaşayan belli başlı âşık temsilcileri arasındadır?
Bahşî |
Derviş |
Kul Mehmed |
Kabasakal Mehmed |
Çırpanlı |
XVIII. yüzyılda yetişen belli başlı âşıklar arasında Ravzî, Ali, Hocaoğlu, Kabasakal Mehmed, Nakdî, Seferlioğlu, Mağribli Oğlu, fiermî ve Kara Hamza sayılabilir.
3.Soru
Ortaoyununda Kavuklu’nun başından olağanüstü bir olay geçmiş gibi anlattığı bölüme verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Tekerleme |
Arzbar |
Fasıl |
Muhavere |
Prolog |
Prolog, giriş bölümüdür. Muhavere, girişten sonra gelen diyalog bölümünün adıdır. Tekerleme, Arzbar ve Fasıl Muhavere bölümünün içindeki bölümlerdir. Arzbar, Kavuklu ve Pişekar’ın karşılıklı konuşup/atışıp sonunda birbirleriyle tanıdık çıktıkları bölümün adıdır. Ortaoyununda asıl ele alınan konunun anlatıldığı bölüm fasıl olarak adlandırılmaktadır.
4.Soru
Osmanlı medreselerinde çoğunlukla kullanılan eğitim dili aşağıdakilerden hangisidir?
Türkçe |
Farsça |
İbranice |
Arapça |
Latince |
Osmanlı medreselerinde özellikle Mevlevi meşrepli ve edebiyata meraklı olan bilginler Farsça öğrenip öğretmiş olsalar da medreselerde ağırlıklı olarak kabul edilen eğitim dili Arapça olmuştur.
5.Soru
Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimi olan, aynı zamanda “şiir”, “nazım”, ve “beyit” anlamlarını da karşılamış olan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Kojan |
Ir/Yır |
Küg |
Koşug |
Takmak |
Koşug günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir. Koşug terimi “şiir”, “nazım”, ve “beyit” anlamlarını da karşılamıştır
6.Soru
Hz. Muhammed’in amcası Hz. Hamza’nın kahramanlıklarını konu edinen ve onun efsanevi hayatını anlatan eserlere ne denir?
Hamza-name |
Ebu Müslim-Bame |
Cenk-nameler |
Battal-name |
Danişmend-name |
Cenk-nâmeler: Anadolu’da XIII. yüzyıldan itibaren Türk toplumunun sosyokültürel yapısı ve dünya görüşüne uygun olarak tercüme ve adapte etmek suretiyle Türk edebiyatında oluşturulan eserlerdir. Hamza-nâme: Hz. Muhammed’in amcası Hz. Hamza’nın kahramanlıklarını konu edinen ve onun efsanevi hayatını anlatan eserlerdir. Ebû Müslim-nâme: Halifeliğin Emevilerden Abbasilere geçmesinde son derece önemli bir rol oynayan Ebû Müslim-i Horasanî’nin hayatı etrafında oluşan anlatılardır. Battal-nâme: islâm ordularının Bizans Devleti’ne karşı yaptıkları savaşlarda gösterdiği başarılarla ün kazanan bir Arap Emiri olarak kabul edilen Battal Gazi etrafında oluşan epik destan nitelikli anlatıların yer aldığı menkabeler (dinî efsaneler) mecmuasıdır. Danişmend-nâme: Anadolu’da bağımsız bir devlet kuran Danişmendli hanedanın başta Danişmend Ahmet Gazi olmak üzere ileri gelenlerinin hayatları ve kahramanlıkları hakkında oluşmuş anlatılardır.
7.Soru
Mehmet Fuad Köprülü’nün yaptığı tasnife göre Türk edebiyatı tarihi ana veya alt dönemlerinden olmayan seçenek hangisidir?
Batı uygarlığı etkisindeki Türk edebiyatı |
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı |
İslam uygarlığı etkisindeki Türk edebiyatı |
Divan edebiyatı |
Geleneksel Türk edebiyatı |
Köprülü’ye göre İslamiyet öncesi (sözlü ve yazılı), İslamiyet uygarlığı etkisindeki Türk edebiyatı (halk ve divan) ve Batı uygarlığı etkisindeki Türk edebiyatı olmak üzere üç ana dönemde incelenmektedir. Köprülü’ye göre Geleneksel Türk edebiyatı adında bir dönem adlandırması yoktur.
8.Soru
İbret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılara ne ad verilir?
Zikir |
Masal |
Destan |
Kıssa |
Öykü |
İbret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılar "kıssa" olarak bilinmektedir.
9.Soru
Eski Türklerde “yug” denilen cenaze törenlerinde, yas ve matem tutturmak amacıyla profosyonel ağıt söyleyicilerine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
otacı |
sınıkçı |
emci |
otaçı |
sığıtçı |
Eski Türklerde “yug” denilen cenaze törenlerinde, yas ve matem tutturmak amacıyla profosyonel ağıt söyleyicilerine “sığıtçı” adı verilirdir. Doğru yanıt E’dir.
10.Soru
Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçim hangisidir?
Takşut |
Takmak |
Küg |
Kojan |
Koşug |
Takşut: Budist Uygur metinlerinde karşımıza çıkan “takşut” kelimesi “şiir, nazım, beyit” anlamında kullanılmıştır. Takmak: Takşut kelimesiyle aynı kökten geldiği düşülen bu kelime “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamındadır. Küg: Ozan Aprunçır’ın bir şiirinde “şiir” anlamında kullanıldığı düşünülen bu kelime şiirin bestesi ve ezgisi anlamındadır. Kojan: En eski şekli “koşag”tan “koşan”a ve “kojong” dönüştüğü düşünülen bir edebiyat terimidir. Koşug: Günümüzde de yaygın olarak kullanılan koşma şeklinin Türk edebiyatında ilk görüldüğü biçimdir.
11.Soru
XII. yüzyılda “hikmet” adını verdiği şiir biçimiyle, tekke ve tasavvufî şiir geleneğinin öncüsü olan, aynı zamanda düşünüş ve yaşayışıyla da sonraki nesillere örnek olan mutasavvıf şair aşağıdakilerden hangisidir?
Kaşgarlı Mahmud |
Hoca Ahmed Yesevî |
Edib Ahmed Yüngeki |
Yusuf Has Hacib |
Sultan Veled |
Yaşayış ve düşünüş anlamında “Yesevîlik” olarak adlandırılan geleneğin öncüsü Hoca Ahmed Yesevî’dir. Kaşgarlı Mahmud, Hoca Ahmed Yüngeki ve Yusuf Has Hacib gibi isimler onu takip etmişlerdir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamına gelmektedir?
koşug |
kojan |
yır |
takmak |
takşut |
Takmak, “kalabalık karşısında ezbere söylenen şiir” anlamına gelmektedir. Doğru yanıt D’dir.
13.Soru
Hangisi XIII. yüzyılda Anadolu’da yaşayan ve eserleri günümüze gelen şair mutasavvıflardandır?
Yunus Emre |
Abdal Musa |
Hacı Bayram Veli |
Emir Sultan |
Pir Sultan Abdal |
Yunus Emre XIII. yüzyılda Anadolu’da yaşayan ve eserleri günümüze gelen şair mutasavvıflardandır.
14.Soru
Medreselerde eğitim gören öğrencilere ne ad verilmektedir?
Müderris |
Ases |
Ahi |
Talebe |
Softa |
Osmanlı medreselerinde müderris, öğretmenler için kullanılmaktaydı; ases ise bir nevi güvenlik görevlisidir, ahiler, ticaretle uğraşan kimselerdir; talebe, “talep eden” anlamında, tüm öğrencileri kapsayan bir addır; medreselerde eğitim gören öğrenciler için softa adı kullanılmaktadır.
15.Soru
Türkçede “amaç veya edim bilim” olarak bilinen ve mutasavvıf şairlerin getirdikleri en büyük yenilik olarak görülen özellik aşağıdakilerden hangisidir?
Teleolojik |
Didaktik |
Sembolik |
Dramatik |
Metaforik |
Teleolojik sözcüğü Türkçeye “amaç veya edim bilim” olarak çevrilmektedir. Hoca Ahmed Yesevî ve takipçileri, anlatım ve tutumlarını, iman ve inançlarını propaganda etmeyi (irşad ve tebliğ) amaçlayan bir anlayış ve yorumlayışta yoğunlaştırdıkları için aynı zamanda bu yeniliği getirmiş olurlar.
16.Soru
Büyü ve durugörüye dayalı ve tek tanrılı olabilen bir kabile dini aşağıdakilerden hangisidir?
Totemizm |
Maniheizm |
Budizm |
Şamanizm |
Musevizm |
Yukarıdakilerin hepsi Türklerin kabul ettiği dinlerdendir. Totemizm hayvanla insan arasında akrabalık ilişkisi olduğuna dair inançtır. İyi-kötü, karanlık-aydınlık ve nur-zulmet üzerine kurulu din maniheizmdir. İnsanların öldükten sonra nirvanaya ulaşıncaya kadar değişik bedenlerde tekrar dünyaya gelmelerine inancı üzerine kurulu din Budizmdir. Hz Musa’ya ve Tevrat’a inanan din ise Musevizmdir. Büyü ve durugörüye dayalı ve tek tanrılı olabilen bir kabile dini Şamanizmdir.
17.Soru
“Türk edebiyatının bütün ürünlerini terazinin bir kefesine, Dede Korkut Hikâyelerini de diğer kefesine koysanız Dede Korkut daha ağır gelir”
Yukarıda verilen Dede Korkut Destanı ile ilgili söz aşağıdakilerden hangisine aittir?
Mehmed Fuad Köprülü |
Ahmet Bican Ercilesun |
Talat Tekin |
Abdulkadir İnan |
Gülçin Çandarlıoğlu |
Öncülde verilen söz Mehmed Fuad Köprülü’ye aittir.
18.Soru
Bir ismi işaret eden söz, mısra ya da beyit e verilen ad nedir?
Tutuk |
Parsa toplamak |
Muamma |
Er dolusu |
Deyişme |
Aşıkların rüyalarında içtikleri badelerden birine verilen ad er dolusudur. Deyişme, karşılaşma veya atışma anlamında kullanılmaktadır. Bade içme anında tutulup dili çözülmeyenlere tutuk denmektedir. Dolaştırılan tepsiye dinleyicilerin para koyması parsa toplamak demektir.
19.Soru
Anadolu’da XIII. yüzyıldan itibaren Türk toplumunun sosyokültürel yapısı ve dünya görüşüne uygun olarak tercüme ve adapte etmek suretiyle Türk edebiyatında oluşturulan eserler hangisidir?
Hamza-name |
Ebu Müslim-Bame |
Cenk-nameler |
Battal-name |
Danşmend-name |
Cenk-nâmeler: Anadolu’da XIII. yüzyıldan itibaren Türk toplumunun sosyokültürel yapısı ve dünya görüşüne uygun olarak tercüme ve adapte etmek suretiyle Türk edebiyatında oluşturulan eserlerdir. Hamza-nâme: Hz. Muhammed’in amcası Hz. Hamza’nın kahramanlıklarını konu edinen ve onun efsanevi hayatını anlatan eserlerdir. Ebû Müslim-nâme: Halifeliğin Emevilerden Abbasilere geçmesinde son derece önemli bir rol oynayan Ebû Müslim-i Horasanî’nin hayatı etrafında oluşan anlatılardır. Battal-nâme: islâm ordularının Bizans Devleti’ne karşı yaptıkları savaşlarda gösterdiği başarılarla ün kazanan bir Arap Emiri olarak kabul edilen Battal Gazi etrafında oluşan epik destan nitelikli anlatıların yer aldığı menkabeler (dinî efsaneler) mecmuasıdır. Danişmend-nâme: Anadolu’da bağımsız bir devlet kuran Danişmendli hanedanın başta Danişmend Ahmet Gazi olmak üzere ileri gelenlerinin hayatları ve kahramanlıkları hakkında oluşmuş anlatılardır.
20.Soru
I. Tarikatın icra töresine göre belli bir ezgiyle belirli sayıda kalıplaşmış dini ifadeleri topluca tekrar etmek.
II. İbret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılar.
Yukarıdaki öncüllerde verilen tanımların karşılıkları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I. Zikir çekmek II. Kıssa |
I. Zikir çekmek II. Rabıta |
I. Kıssa II. Zikir |
I. Rabıta II. Kıssa |
I. İhya II. Kıssahan |
Tarikatın icra töresine göre belli bir ezgiyle belirli sayıda kalıplaşmış dini ifadeleri topluca tekrar etmek tanımı zikir çekmek, İbret ve öğüt verici çoğunlukla dinî ve ahlâkî konuları ele alan anlatılar tanımı ise kıssa terimine aittir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ