Halk Masalları Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 15 Soru1.Soru
“Halk arasında yüzyıllardan beri anlatılmakta olan ve içinde olağanüstü olayların bulunduğu, bir varmış bir yokmuş gibi klişe bir anlatımla başlayan, belli bir uzunluğu olan, sonunda yedi, içti, muratlarına erdiler yahut onlar erdi muratlarına biz çıkalım kerevetine, gökten üç elma düştü, biri anlatana, biri dinleyene, biri de bana gibi belirli sözlerle sona eren, zaman ve mekân kavramlarıyla kayıtlı olmayan bir sözlü anlatım türü” şeklinde masal tanımını aşağıdaki kişilerden hangisi yapmıştır?
Mustafa Gültekin |
Selami Fedakar |
Mustafa Arslan |
Mehmet Naci Önal |
Bilge Seyidoğlu |
Bilge Seyidoğlu masalların içeriğinden bahseden şu tanımı yapmaktadır: “Halk arasında yüzyıllardan beri anlatılmakta olan ve içinde olağanüstü olayların bulunduğu, bir varmış bir yokmuş gibi klişe bir anlatımla başlayan, belli bir uzunluğu olan, sonunda yedi, içti, muratlarına erdiler yahut onlar erdi muratlarına biz çıkalım kerevetine, gökten üç elma düştü, biri anlatana, biri dinleyene, biri de bana gibi belirli sözlerle sona eren, zaman ve mekân kavramlarıyla kayıtlı olmayan bir sözlü anlatım türü” Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Saim Sakaoğluna göre masal incelemelerindeki dönemlerden değildir?
Tarih öncesi görüş
|
Tarihi görüş
|
Hindoul okulu
|
Etnegrafik görüş
|
Avrupa Görüşü |
Sakaoğlu’na göre farklı birçok anlatma türüyle yakın ilişkisi olan masalın kaynakları konusu ile ilgili olarak farklı görüşler ortaya konulsa da masal incelemelerinin çoğunda karşımıza üç dönem çıkar: 1. Tarih Öncesi Görüş/Mitoloji Okulu 2. Tarihî Görüş/Hindoloji Okulu 3. Etnografik Görüş/Antropoloji Okulu.
3.Soru
“Türlerin Kanunu” (“The Law of Genre”) adındaki makalesinde, tür kavramını kuralcı (normative), sınırlayıcı, dışlayıcı bir “kanuna” benzeten araştırmacı kimdir?
Jacques Derrida |
Vladimir Propp |
Georg Lukács |
Tzvetan Todorov |
Mihail Bahtin |
“Türlerin Kanunu” (“The Law of Genre”) adındaki makalesinde, tür kavramını kuralcı (normative), sınırlayıcı, dışlayıcı bir “kanuna” benzeten araştırmacı Jacques Derrida' dır. Derrida, bu yazısında ‘türün adı’nı yapıbozumcu (deconstructionist) sorgulamadan geçirir: Herhangi bir türe bir kez bir ad konduğunda; o ad somut olarak var olan türlerin çok boyutluluğunu, esnekliğini doğal olarak yansıtamayacağı için katı, boş bir gösterenden öteye geçemez.
4.Soru
Masalların çeşitli bölümlerinde yer alan kalıplaşmış sözler aşağıdaki kavramlardan hangisi ile tanımlanmaktadır?
Motif
|
Urform
|
Varyant
|
Versiyon
|
Formel |
Masallarda “bir varmış bir yokmuş” gibi ifadelere formel (tekerleme) denilmektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Alan Dundes tarafından türlerin sınıflanmasında temel alınacak üç unsur bir arada verilmiştir?
Metin, konu, anlatıcı
|
Motif, tip,versiyon
|
İçerik, tema, terminoloji
|
Çevre, zaman ve anlatı
|
Doku, metin, bağlam |
Alan Dundes türler açısından; doku, metin ve bağlama dikkat çekmiştir.
6.Soru
Muhayyelat adlı üç uzun masaldan oluşan eser kime aittir?
Ziya Gökalp |
Giritli Ali Aziz Efendi |
Nihal Atsız |
Eflatun Cem Güney |
Ahmet Mithat |
1796 yılında yazılan Giritli Ali Aziz Efendi’ye ait Muhayyelat adlı eser üç uzun masaldan oluşmaktadır. Binbir Gece ve Binbir Gündüz masallarının etkileri görülen bu eser, yazılı masal geleneğine son derece uygun bir örnektir. Doğru cevap B seçeneğidir.
7.Soru
Aşağıdakiler hangisi mit, masal ve efsaneyi ortak bir terim olarak 'nesir anlatı' ifadesini öneren araştırmacıdır?
Alan Dundes |
William Bascom |
Richard Bauman |
Vladimir Propp |
Jacques Derrida |
Tür tartışmaları yürüten bir başka araştırmacı da William Bascom’dur. Bascom; mit, masal ve efsaneyi kastederek her üç türe birden tek bir ad verilebileceğini söyler. Bascom bu üç tür için ortak bir terim olarak “nesir anlatı” ifadesini önerir ve bunun; mitleri, efsaneleri ve masalları içeren “sözel sanatın” yaygın ve önemli olan bu üç kategorisi için uygun bir kavram olduğunu söyler.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi masalların yayıldığı dört ana kültürden birisi değildir?
seçeneğidir.
Asur ve Babil
|
Antik Yunan
|
Antik Mısır
|
Latin
|
Maya
|
Belirtilen kadim medeniyetlerden Mayalar’ın dünyadaki masal kültürüne katkısı pek bilinmemektedir. Diğer seçeneklerde verilenler ise masalların yayılmasına katkı yapan dört kadim kültürdür.
9.Soru
- İletişimsel ürün/sunum ve kabulü düzenleyen karşılıklı münasebetlerin boyutlarını önemseyerek bütün sisteme tesir eden/sistemik bir tür anlayış
- Esnek ve düzenlenebilir, araştırma çatıları olarak türlere bakan açık uçlu bir anlayış
- Sosyal hayatın idaresinde mantıki olarak sonuca varan uygulamaya odaklanan uygulama merkezli eğilim
Eski devirlerin atomistik ve nesnel yaklaşımından belirgin bir şekilde farklı olarak yeni tür konsepti yukarıdakilerden hangisi/hangilerini içerir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Eski devirlerin atomistik ve nesnel yaklaşımından belirgin bir şekilde farklı olarak yeni tür konsepti şunları içerir:
- İletişimsel ürün/sunum ve kabulü düzenleyen karşılıklı münasebetlerin boyutlarını önemseyerek bütün sisteme tesir eden/sistemik bir tür anlayışı,
- Esnek ve düzenlenebilir, araştırma çatıları olarak türlere bakan açık uçlu bir anlayış,
- Sosyal hayatın idaresinde mantıki olarak sonuca varan uygulamaya odaklanan uygulama merkezli eğilim
10.Soru
Bazı araştırmacılar masalların gelişimi ile suya atılan bir taş sonucu oluşan dalgalar arasında bir benzeşim kurmaktadırlar. Bu benzeşimin temel önermesi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Masallar içeriklerini çağlar boyu korumaktadırlar
|
Masallar toplumlarda köklü değişikliğe yol açmaktadırlar
|
Oluşan dalgacıklar izlenerek ana metne ulaşılabilir
|
Masallar ahlak kurallarının aktarımında kullanılmaktadır
|
Masallar mitlerin parçalanması sonucunda oluşmaktadır. |
Soruda verilen benzeşimle, oluşan dalgaların izlenmesiyle masalın orijinal metnine ulaşılabileceği öne sürülmektedir. Bu orijinal metne de ur-form denilmektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi efsanelerin özelliklerine ilişkin bir doğru ifadedir?
Geleneksel başlangıç yoktur. |
Çoğunlukla gece vaktinde anlatılır. |
Gerçek oldukları kabul edilir. |
Temel karakteri insan dışı varlıklardır. |
Anlatı uzak geçmişte geçer. |
Geleneksel başlangıç: Yok
Geceleyin anlatılma: Sınırlama yok
İnanma: Gerçek
Kurgu: Herhangi bir zaman ve yere bağlı
- Zaman: Yakın geçmiş
- Yer: Bugünkü gibi bir dünya
Temel edilme tavrı: Kutsal
Temel karakterleri: İnsan
12.Soru
“Herhangi bir türe bir kez bir ad konduğunda; o ad somut olarak var olan türlerin çok boyutluluğunu, esnekliğini doğal olarak yansıtamayacağı için katı, boş bir gösterenden öteye geçemez.” Görüşü aşağıdakilerden hangisine aittir?
Todorov |
Lukasc |
Derida |
Propp |
Bahtin |
Jacques Derrida, “Türlerin Kanunu” (“The Law of Genre”) adındaki makalesinde, tür kavramını kuralcı (normative), sınırlayıcı, dışlayıcı bir “kanuna” benzetir. Derrida, bu yazısında ‘türün adı’nı yapıbozumcu (deconstructionist) sorgulamadan geçirir: Herhangi bir türe bir kez bir ad konduğunda; o ad somut olarak var olan türlerin çok boyutluluğunu, esnekliğini doğal olarak yansıtamayacağı için katı, boş bir gösterenden öteye geçemez.
13.Soru
Motifi masal geleneğinde devamlılık gösteren, masalın en küçük elementi olarak tanımlayan ve bir masalın en az bir motiften meydana geldiğini ifade eden araştırmacı kimdir?
Saim Sakaoğlu
|
Evrim Ölçer Özünel
|
Umay Günay
|
Ziya Gökalp
|
Vladimi Propp |
Umay Günay, motifi masal geleneğinde devamlılık gösteren, masalın en küçük elementi olarak tanımlamış¸ ve bir masalın en az bir motiven meydana geldiğini, birden fazla motifi ihtiva eden masalların da olduğunu belirtmiştir.
14.Soru
Wolfram Eberhard ve Pertev Naili Boratav’ın beraber hazırladıkları "Typen Türkisher Volksmärchen" adlı eserde Masalla birlikte hangi tür birlikte kullanılmıştır?
Mit |
Efsane |
Bilmece |
Fıkra |
Destan |
Masal yalnızca mit ve efsane ile ilişkili bir tür değildir. Masallar halk edebiyatının diğer ürünleri ile de ilişkilidir. Masalların ilişkili olduğu türlerden biri de bilmecelerdir. Araştırmacılar, masal ve bilmece ilişkisi ile ilgili önemli tespitlerde bulunmuşlardır. Ali Berat Alptekin’in aktardığına göre Wolfram Eberhard ve Pertev Naili Boratav’ın beraber hazırladıkları "Typen Türkisher Volksmärchen" adlı eserde bilmeceli masallar, Değiştirilmiş Başlar; Marangoz, Terzi, İmam; İyi Olan Kız adlarıyla ve numaralandırılarak verilmiştir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi türlerin kendilerinden önce gelen türleri kullanarak başka türlerin oluşumuna zemin hazırladığını ifade etmiştir?
Todorov |
Lukasc |
Derida |
Propp |
Bahtin |
Todorov’a göre, türler kendilerinden önce gelen türleri kullanarak “ters yansılama” (inversion), “yerine geçme” (displacement) ve “birleştirme” eylemleriyle başka türlerin oluşumuna zemin hazırlar.