Halk Masalları Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Farklı kültür ve bölgelerde içerik olarak benzeşik olmasına karşın, masallarda tip gibi öğelerde farklılaşmanın olması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanmaktadır?
Motif
|
Kök metin
|
Varyant
|
Urform
|
Kültürel anlatı |
Masalların farklı sosyo-kültürel bağlamlarda çeşitlenmesi varyant kavramı ile ifade edilmektedir.
2.Soru
Hangisi masal kelimesinin bu döneme kadar Türkiye’de aldığı isimlerden değildir?
Kıssa
|
Destan
|
Fabl
|
Hikaye
|
Masal |
Günay bu türün 19. yüzyıldan beri masal adıyla anıldığını bu döneme kadar Türkiye’de bu türün adının “kıssa, destan, hikâye, mesel” olarak geçtiğini söyler.
3.Soru
Masallar hangi sene Türkiye tarafından somut olmayan miras kapsamında koruma altına alınmıştır?
1996 |
2000 |
2003 |
2006 |
2012 |
Masal hem sözlü hem yazılı hem de performansa dayalı bir tür olarak Türk halk edebiyatı ve Türk halk biliminin kadroları arasında yer alır. Aynı zamanda masal 2003 yılında UNESCO tarafından kabul edilen ve Türkiye’nin 2006 yılında taraf olduğu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin 2.a maddesinde ‘‘somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar’’ başlığı altında korunması ve kuşaktan kuşağa aktarılması gereken bir kültürel miras olarak görülmektedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bauman’ın metinler arasılık kavramsallaştırmasına bir örnektir?
Farklı bölgelerde masalların benzerlik göstermesi
|
Anlatıcıların masallara yerel efsane ya da mitlerden eklemeler yapması
|
Masal anlatımında dinleyicilerin belirleyici olması
|
Masallarda mutlaka motiflerin kullanılması
|
Masal, mit ve efsanelerin kolektif belleğin bir ürünü olmaları |
Metinler arasılık ile metinlerin etkileşimi sonucu yeni ürünlerin ortaya çıkması anlatılmaktadır.
5.Soru
Formel yerine tekerleme kavramını öneren araştırmacı kimdir?
Julius Krahn
|
Pertev Naili Boratar
|
Stith Thompson
|
Vladimir Propp
|
Max Lüthi |
Formel yerine tekerleme kavramını öneren Pertev Naili Boratav ise Tekerleme adlı eserinde tekerlemeyi halk anlatı türünde farklı biçimlere, halk masallarına yani oldukça uzun gerçeküstü ya da gerçek olabileceği kabul edilebilecek.
6.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi "Binbir Gece Masalları" hakkında doğru bir bilgiyi içermez?
Orta çağda kaleme alınmış Orta Doğu kökenli edebi eserdir |
Şehrazad’ın hükümdar kocasına anlattığı hikâyelerden oluşur |
10 gün boyunca anlatılan 100 öyküden oluşur |
Arap edebiyatının en güzel eserlerindendir |
Gerek eskiliği ve gerekse anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasına yol açmıştır |
Binbir Gece Masalları: Orta çağda kaleme alınmış Orta Doğu kökenli edebi eserdir. Şehrazad’ın hükümdar kocasına anlattığı hikâyelerden oluşur. Binbir Gece Masalları, Arap edebiyatının en güzel eserlerindendir. Gerek eskiliği ve gerekse anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasına yol açmıştır. Hatta çok sonraları “Binbir Gündüz Masalları” adında başka bir seri de ortaya çıkmıştır. Hemen hemen tüm dünya dillerine çevrilen masallar arasında “Ali Baba ve Kırk Haramiler” ve “Alaaddin’in Sihirli Lambası” da yer almaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.
7.Soru
Ferit Devellioğlu'nun masallar için yaptığı tanımlama aşağıdakilerden hangisidir?
Olayların geçtiği yer ve zaman belirli olmayan, peri ve cin, dev, ejderha, cadıkarı, arap, padişah, vezir gibi kahramanları belirli kişileri temsil etmeyen hikâyedir. |
Terbiye ve ahlâka faydalı, yararlı olan hikâyedir. |
Dinleyicileri eğitmek, eğlendirmek ve öğüt vermek gibi işlevleri olan halk bilgisi ürünleridir. |
Kahramanlarından bazıları hayvanlar ve tabiatüstü varlıklar olan, olayları masal ülkesinde cereyan eden, hayal mahsulü olduğu halde dinleyicileri inandırılabilen bir sözlü anlatım türüdür. |
Bilinmeyen bir zamanda, yine bilinmeyen bir yerde veya sahada bilinmeyen şahıslara ait faaliyetlerin hikâyesidir. |
Ferit Develioğlu masal tanımlamasını “Terbiye ve ahlâka faydalı, yararlı olan hikâyedir.” Şeklinde yapmıştır. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Büyük tufan gibi anlatıların da yer aldığı, milattan önce 2000’li yıllardan kalan masal aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Gılgamış
|
İlyeda
|
Şehname
|
Binbir Gece
|
Decameron
|
Sümerlere ait Gılgamış masalında büyük tufan gibi anlatılar yer almaktadır. Ayrıca soruda belirtilen tarih Gılgamış Masalının yazıldığı dönemdir.
9.Soru
"Herhangi bir türe bir kez bir ad konduğunda; o ad somut olarak var olan türlerin çok boyutluluğunu, esnekliğini doğal olarak yansıtamayacağı için katı, boş bir gösterenden öteye geçemez" diyen kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Alan Dundes |
Richard Bauman |
Pertev Naili Boratav |
Jacques Derrida |
Mihail Bahtin |
Jacques Derrida, “Türlerin Kanunu” (“The Law of Genre”) adındaki makalesinde, tür kavramını kuralcı (normative), sınırlayıcı, dışlayıcı bir “kanuna” benzetir. Derrida, bu yazısında ‘türün adı’nı yapıbozumcu (deconstructionist) sorgulamadan geçirir: Herhangi bir türe bir kez bir ad konduğunda; o ad somut olarak var olan türlerin çok boyutluluğunu, esnekliğini doğal olarak yansıtamayacağı için katı, boş bir gösterenden öteye geçemez. Derrida’nın “türün kanunu” adını verdiği koşul, türlerin karşılıklı geçirgenliğini engelleyen bir olgudur, çünkü “tür” sözcüğünün kavramsal içeriğinde belli sınırlar, belli kurallar da ima edilmektedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde masalların mitler ve efsanelerden ayrılan bir özelliği verilmiştir?
Masallarda doğa üstü unsurlar mitler ve efsanelere göre daha çoktur
|
Masallarda çoğunlukla insan motifleri kullanılırken mit ve efsanede daha gerçekçi bir insan profili vardır
|
Mit ve efsane kimi zaman kutsal kabul edilebilir ama masalda bu durum söz konusu değildir
|
Masal yazılı, mit sözel, efsane ise gösterime dayalı bir türdür
|
Masal, mit, ve efsane arasında bir sınır belirlemek mümkün değildir |
Masallar anlatıldığı bağlamda kutsal kabul edilmezler.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi masalların içerik özellikleri arasında yer alır?
Masallarda olağanüstü olaylar olmaz. |
Mekanlar genellikle masal diyarlarıdır. |
Masallar güzel son ile bitmez. |
Bütün masallarda karakterler sıradandır. |
İnsan dışındaki varlıklar konuşmaz. |
Genellikle Hindistan, Kaf Dağı, İran, Çin gibi masal diyarlarına yer verilmektedir. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Dan Ben Amos, “masalların, türkülerin veya hikâyelerin kendi yaratıldıkları yer, zaman ve toplumlardan ayrılması, kaçınılmaz olarak onların içine kaliteleriyle ilgili değişiklikler kattığını” ileri sürerken aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
Metnin yapısal özelliğinin önemini |
Metnin işlevselliğinin önemini |
Metnin konusunun öneminin |
Bağlam değişikliğinin önemini |
Geçmişlerinin köklü olmasını |
Masalın bir tür olarak bağlamla ilişkisini tartışmaya gerek yoktur. Masallar, çoğunlukla anlatıcılar ve dinleyiciler üzerinden kuşaktan kuşağa aktarılırlar. Bu nedenle de masal türünü bağlamından soyutlayarak anlamlandırabilmek güçtür. Dan Ben Amos, “Şartlar ve Çevre İçinde Folklorun Yeni Bir Tanımına Doğru” adlı makalesinde “masalların, türkülerin veya hikâyelerin kendi yaratıldıkları yer, zaman ve toplumlardan ayrılması, kaçınılmaz olarak onların içine kaliteleriyle ilgili değişiklikler katar” düşüncesini ileri sürmektedir. Amos’a göre sosyal çevre, kültürel davranış, retoriğe ait durum ve yetenek değişkendir ve bunlar söze, müziğe veya plastik sanatlara ait bir ürünün son şeklinde, metninde ve yapısında açık farklılıklar meydana getirirler. Özetle bağlamın türlere değişiklikler kattığını vurgulamaktadır. Doğru cevap D’dir.
13.Soru
I. Julius Krohn
II. July Krohn
III. Kaarle Krohn
IV. Carl Krohn
Yukarıda verilenlerden tarihi coğrafi fin kuramı temcilcilerindendir?
I-II
|
I-II-III
|
II-III
|
I-III
|
III-IV |
Tarihî Coğrafi Fin Kuramı temsilci ve takipçileri tarafından kullanılan bu kavram 19. ve 20. yüzyıl halk bilimi tartışmalarının temel taşıdır. Kuramın temsilcileri Julius Krohn ve Kaarle Krohn’un Halk Bilimi Yöntemi kitabında urform, kök biçim olarak tanımlanmıştır.
14.Soru
Özellikle Orta Çağ Avrupası metinleri ve roman üzerinde teoriler geliştirmiştir. Sözel türlere her zaman önem vermiştir. Hatta daha da ileri giderek yazılı metinlerin toptan sözlü olduğunu belirtip ve bunu ispatlamaya çalışan Tür kuramcısı aşağıdakilerden hangisidir?
Vladimir Propp |
Jacques Derrida |
Georg Lukács |
Mihail Bahtin |
Tzvetan Todorov |
Tür konusunda çalışan bir başka kuramcı da Mihail Bahtin’dir. Özellikle Orta Çağ Avrupası metinleri ve roman üzerinde teoriler geliştiren Bahtin, sözel türlere her zaman önem vermiştir. Hatta daha da ileri giderek yazılı metinlerin toptan sözlü olduğunu belirtmiş ve bunu ispatlamaya çalışmıştır. Bahtin’e göre türleri oluşturan ne belirli kurallar ne de belli yapılarla temaların birikimidir. Bahtin türleri birer “dünyaya bakış ve dünyayı farklı açılardan yorumlayış biçimi” olarak görür
15.Soru
1-Masallarla ilgili kuramsal yaklaşımlar değerlendirildiğinde, aşağıdaki sonuçlardan hangileri çıkarılabilir?
- Masallar anlatı ve anlatma geleneğidir
- Masallar hem yazılı hem de sözlü edebiyatın bir bölümüdür.
- Masal gösterime dayalı anlatma sanatıdır.
- Her anlatımda yeniden doğup bir gösterime dönüşebilir.
I,III,IV |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
I,III |
II,III |
Kuramsal yaklaşımlar değerlendirildiğinde, masalların sözlü olarak masalcılar tarafından aktarılırken her anlatımda yeniden doğup bir gösterime dönüştüğü sonucuna varılabilir. Masalları anlatı ve anlatma geleneği olarak adlandırmamızın iki nedeni bulunmaktadır. Öncelikle masallar yüzyıllarca hem yazılı hem de sözlü edebiyatın yani anlatıların önemli bir bölümünü oluşturmuştur. Ama aynı zamanda masal gösterime dayalı bir türdür ve bu nedenle de anlatma sanatı olarak rahatlıkla tanımlanabilir. Tüm seçenekler masallarla ilgili kuramsal yaklaşımlar değerlendirildiğinde, çıkarılabilecek sonuçlardır. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
Türk masallarını yeniden yazıp önce Küçük Mecmua’da daha sonra da “Altın Işık” adlı kitapta toplayan yazar kimdir?
Pertev Naili Boratav |
Bilge Seyidoğlu |
Stith Thompson |
Kaygusuz Abdal |
Ziya Gökalp |
Tanzimat dönemi yazarlarından Ahmet Mithat, Kıssadan Hisse adlı eserinde efsane ve fıkraların yanı sıra masallara da yer vermiştir. Ayrıca Ziya Gökalp 1922’de Türk masallarını yeniden yazıp önce Küçük Mecmua’da daha sonra da “Altın Işık” adlı kitapta toplamıştır. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde başlayan folklor çalışmaları özellikle 1930’lardan sonra hızlanmış, çeşitli bölgelerden derlenen masallar Halk Bilgisi Haberleri adlı dergide yayımlanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Carl Gustav Jung’un dört arketipinden değildir?
Anne Arketipinin psikolojik yönleri
|
Baba Arketipinin psikolojik yönleri
|
Yeniden doğuş üzerine
|
Masallarda ruhun fenomenolojisi üzerine
|
Hilebaz figürünün Psikolojisi |
Jung’ın bahsettiği dört arketip ise şunlardır: anne arketipinin psikolojik yönleri, yeniden doğuş üzerine, masallarda ruhun fenomenolojisi üzerine, hilebaz figürünün psikolojisi üzerine .
18.Soru
Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanına ne denir?
Mit |
Rigveda |
Homeros |
Şehname |
Canterbury masalları |
Rigveda: Hinduizm’in kutsal metinleri olan Vedalar’ın ilk bölümü.
Şehname: Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanıdır.
Homeros: Antik çağda yaşamış İyonyalı ozan. Batı edebiyatının ilk büyük eserleri kabul edilen İlyada ve Odysseia destanlarının yazarı veya derleyicisi olduğu kabul edilmektedir.
Doğru cevap D seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Carl Gustav Jung’un dört arketipinden değildir?
Anne Arketipinin psikolojik yönleri
|
Baba Arketipinin psikolojik yönleri
|
Yeniden doğuş üzerine
|
Masallarda ruhun fenomenolojisi üzerine
|
Hilebaz figürünün Psikolojisi |
Jung’ın bahsettiği dört arketip ise şunlardır: anne arketipinin psikolojik yönleri,yeniden doğuş üzerine, masallarda ruhun fenomenolojisi üzerine, hilebaz figürünün psikolojisi üzerine .
20.Soru
I. “Ters yansılama” (inversion)
II. “Yerine geçme” (displacement)
III. “Birleştirme”
Tzvetan Todorov’a göre türler kendilerinden önce gelen türlerle birlikte yukarıdaki eylemlerden hangisini kullanarak başka türlerin oluşumuna zemin hazırlarlar?
Yalnızca I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III |
Yalnızca III |
Tür konusunda fikir üreten bir diğer kuramcı Rus yapısalcı ekolünden gelen Tzvetan Todorov’dur. Todorov’a göre, türler kendilerinden önce gelen türleri kullanarak “ters yansılama” (inversion), “yerine geçme” (displacement) ve “birleştirme” eylemleriyle başka türlerin oluşumuna zemin hazırlar. Bir türün geçirdiği dönüşüm, o türün kökeniyle doğrudan ilintilidir. Bunun betimlenebilmesi yine tür tanımının yapılabilmesine bağlıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ