Halk Masalları Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Masalları anlatı ve anlatma geleneği olarak tanımlayan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Alan Dundes |
Willam Bascon |
Vladimir Propp |
Jacques Derrida |
Georg Lukács |
Alan Dundes’ın doku, metin ve bağlam olarak bahsettiği yapıyı göz önünde bulundurarak masalları hem yazılı hem sözlü hem de gösterime dayalı olan, yüzyılların süzgecinden geçerek günümüze kadar gelen anlatı ve anlatma geleneğinin önemli bir parçası olarak tanımlamak gerekir. Doğru cevap A’dır.
2.Soru
Hangi araştırmacıya göre motif , eskiden beri yaşama kabiliyetine sahip masalın en küçük unsurudur, belirtilen karaktere sahip olmayan gerçek dışı bir dünyada olağan üstünlüklerle dolu demiştir?
Bascom
|
Vladmir Propp
|
Stith Thompson
|
Pertev Naili Boradav
|
Ölçer Üzunel |
Stith ompson’ın yaptığı bu masal tanımı tipik bir biçimde dönemin dünya görüşünü yansıtmaktadır. Her şeyden önce bu tanım, masalı yalnızca bir metinden ibaret görmekte motif, epizot, tip gibi kavramları ön plana çıkarmaktadır. Tıpkı diğer çağdaşları gibi ompson da masalın belli bir mekân ve belirli karakter yapılarından yoksun olduğunu söyleyerek bağlam merkezli yaklaşımlardan uzak olduğunu göstermektedir.
3.Soru
Mit, efsane ve masalı ayırt ederken boş bir kum saati metaforu öneren araştırmacı kimdir?
Alan Dundes |
William Bascom
|
Tzvetan Todaroc |
Georg Kukacs |
Jacques Derrida |
Alan Dundes’in önerdiği kum saati metaforu; mit, efsane ve masalı ayırt etme ve türler arası ilişkiyi anlama açısından yararlı görünmektedir.
4.Soru
Masallar çeşitli türlerle yakın ilişki içerisindedir. Aşağıda verilen türlerden hangisi ile masalların ilişkisi daha azdır?
Bilmece
|
Efsane
|
Mit
|
Alkış
|
Anı |
Anı büyük ölçüde yazılı metinlerden oluşmaktadır. Ayrıca doğa üstü unsurlara genellikle yer verilmemektedir.
5.Soru
William Bascom'a göre efsanelerin geçtiği yer neresidir?
Herhangi bir yerde |
Günümüz dünyasında |
Farklı bir dünyada |
Günümüz dünyası geçmiş zamanda |
Günümüz dünyası gelecek zamanda |
Farklı bir dünya: erken veya diğer zamanda geçer. Cevap C şıkkıdır
6.Soru
Alan Dundes’in önerdiği kum saati metaforu masal açısından aşağıdakilerden hangisini örneklendirmektedir?
Zamansallık bakımından masalın açık uçlu bir metin olması
|
Masalın diğer türlerle etkileşime girmesi
|
Masalda öğüt unsurlarının bulunması
|
Masalın gösterime dayalı bir tür olması
|
Masalın yalnızca toplumsal bellekte gelişmesi |
Kum saati benzetmesi, masallların oluşmasından sonra farklı zamanlarda gelişmesine gönderme yapmaktadır.
7.Soru
- Metnin yaratım ve aktarım bağlamı özellikleri
- Metnin şekil ve yapı özellikleri
- Metnin içerik ve konu özellikleri
- Metnin terimsel özellikleri
- Metnin işlev özellikleri
Yukarıdakilerden hangileri bağlam ve bağlam içinde oluşan metni ya da bu metinleri oluşturan grubu tanımlamaya yönelik çalışmaların temel dinamikleridir?
II, III, IV, V |
I, II, III, V |
I, II, III, IV |
I, II, III, IV, V |
I, III, IV, V |
1. Metnin yaratım ve aktarım bağlamı özellikleri
2. Metnin şekil ve yapı özellikleri
3. Metnin içerik ve konu özellikleri
4. Metnin işlev özellikleri
Bu dört temel dinamiğe göre halk bilgisi türlerini tanımlamak mümkündür.
8.Soru
Aşağıda verilen durumlardan hangisi bir motif örneği olabilir?
Kafası kutuya sıkışan köpek nefes almaya çalışıyordu |
Yağmur damlalarının çıkardığı sesler bir senfoni ezgisini andırıyordu. |
Köylüler uzaylıların dilini çözmeye çalışıyorlardı |
Küçük kızın şapkasından bir samuray kılıcı sarkıyordu |
Anfide, profesör anlatısını renklendirmek için amuda kalkmıştı |
Bir durumun motif olabilmesi için doğa üstü durumlarda olduğu gibi, olağan dışılıklar barındırması gerekmektedir.
9.Soru
Masallar genelde hangi zaman ile anlatılır?
Öğrenilen geçmiş zaman
|
Görülen geçmiş zaman
|
Gelecek zaman
|
Şimdiki zaman
|
Bütün zaman dilimleri bir masal içinde kullanılabilir. |
Masallar, genellikle “öğrenilen geçmiş zaman” (-mişli geçmiş zaman) ile anlatılır. Bazı masallarda geniş zaman kullanıldığı da görülebilir.
10.Soru
Kültürel unsurların kesin ve net tanımlarını yapmak neden zordur?
Sözlü kültüre ait ürünler ve yaratımlar, içinde bulundukları çevresel ve sosyal dinamiklere göre sürekli değişir ve yeni duruma uyum sağlar.
|
Kültürel unsurların sürekli farklı kişiler tarafından yorumlanıyor olması.
|
Her kültürel unsurun kendi içinde yapılıyor olması.
|
Kültürel unsurların genel tanımlarının herkesin kendi değerlendirmesi gerekliliği.
|
Kalıcı yazılı unsurlar bulunmuyor olması
|
Sözlü kültüre ait ürünler ve yaratımlar, içinde bulundukları çevresel ve sosyal dinamiklere göre sürekli değişir ve yeni duruma uyum sağlar. Sözlü kültürün önemli türlerinden biri olan masalların da bu nedenle herkes için geçerli bir tanımını yapmak zordur.
11.Soru
Bilmeceye benzer ifadelerin yer aldığı masalların ilk örneği aşağıdakilerden hangisidir?
Kelile ve Dimne |
Marangoz, Terzi |
Padişahın Konuşmayan Kızı |
Kim Güçlüdür |
Yoruba ve Kimbundu |
Türkyılmaz bilmeceye benzer ifadelerin yer aldığı masalların ilk örneklerine, Beydeba tarafından M.Ö. I. yüzyılda kaleme alındığı tahmin edilen ve fabl türünün ilk ve en önemli örneği sayılan "Kelile ve Dimne" de rastlanıldığını belirtir ve 1960 yılında Bakü’de yayımlanan bir Kelile ve Dimne tercümesinde “Tacir Ehvalatı” adıyla, 1944 yılında ülkemizde çevrilen tercümesinde “Kudurmuş Fil ve Adam Hikâyesi” adıyla geçen hikâyeleri sembolik ifadelerin ve mitolojik unsurların yer aldığı ilk örnek olarak yorumlar.
12.Soru
Richard Bauman tür kavramını açıklarken aşağıdakilerden hangisi/hangilerini ileri sümektedir?
- Tür önceleri terimsel olarak sınıflama anlamında kullanılmıştır.
- Tür kavramı aslında yalnızca bir sınıflama aracı değildir.
- Bir tür olarak masal yazılı ve sözlü olduğu kadar gösterime de dayalıdır.
- Tür gösterime, canlandırmaya, bağlama ve türler arası geçişlere yönelmektedir
I,II |
II,III,IV |
I,II,III,IV |
I,III,IV |
III,IV |
Bauman’a göre tür önceleri terimsel olarak sınıflama anlamında kullanılmıştır; bununla amaçlanan ise şiir, destan, nutuk, hitabe gibi edebî, folklorik veya birbirleriyle bağlantısız kategorilerin düzenlenmesidir. Ayrıca yazar günümüzün bakış açısında tipolojiden ziyade iletişim pratiklerine yönelmenin temel olduğunu vurgular ve buna göre de türün sunum, üretim ve yorumunun yönlendirici bir çerçeve çalışması olduğunu ileri sürer (Bauman, 2013: 109). Bauman’ın burada anlatmak istediği, ilk zamanlar birbirinden farklı folklorik ürünlerin tasnifi için kullanılan tür kavramının aslında yalnızca bir sınıflama aracı olmadığıdır. Yazar burada tür kavramının artık üretim ve yorum biçimlerinin yalnızca tipolojik tasniflerden oluşmadığını; gösterime, canlandırmaya, bağlama ve türler arası geçişlere dayalı bir anlayışa yöneldiğini anlatmak istemektedir. Görüldüğü gibi bir tür olarak masal, folklor araştırmaları tarihinde başlangıçta yazılı bir metin olarak kabul görmüş ve yıllar geçtikçe onun yazılı ve sözlü olduğu kadar gösterime dayalı bir tür olduğu fark edilmiştir. Tüm maddeler Richard Bauman’ın tür kavramını açıklayan ifadeleridir. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Bascom, mit-masal-efsaneden oluşan üç türü tek bir tanım altında toplamak gerektiğinde hangisini önerir?
Nesir anlatı |
Roman |
Nazım |
Deneme |
Nutuk |
Nesir anlatıyı önerir. Cevap A şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi masallarda icra, bağlam ve anlatıcı özellikleri arasında yer almaz?
Masalların dinleyici kitlesi her yaştan insanlardır. Çocuk ya da yetişkin insanlar masalları dinleyebilir. |
Masal anlatan kişilere “masal anası”, “masalcı”, “masal ebesi/ninesi”, “masal atası” gibi isimler verilmektedir. |
Özlü kültürde kuşaktan kuşağa aktarılarak gelen anonim bir türdür. |
Masalcı her zaman şimdiki zamanı kullanır. |
Masal anlatıcısı masalına başlamadan önce tekerlemeler söyler. |
Masalcı monotonluğu önlemek için masalının anlatım dilini değiştirebilir. Bazen geçmiş zaman bazen de şimdiki zaman kullanır. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Metin Ekici' ye göre bağlamı ve bağlam içinde oluşan metni ya da bu metinleri oluşturan grubu tanımlamaya yönelik çalışmalarda aşağıdaki dinamiklerden hangisini dikkate almak gerekir?
Metnin yaratım ve aktarım bağlamı özellikleri |
Metnin şekil ve yapı özellikleri |
Metnin içerik ve konu özellikleri |
Metnin işlev özellikleri |
Hepsi |
Metin Ekici, halk bilgisi türü tanımlanırken bu türün içinde yer alan metinlerin kullanımının yanında, bu metinlerin yaratıldığı bağlam ve bağlamı oluşturan unsurların da kullanıldığını aktarır. Ekici’ye göre bağlamı ve bağlam içinde oluşan metni ya da bu metinleri oluşturan grubu tanımlamaya yönelik çalışmalarda A, B, C, D şıklarındaki dinamiklerden hepsini dikkate almak gerekmektedir
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde/hangilerinde masalın anlatı ve anlatma geleneğinin temel nedenleri doğru verilmiştir?
- Masalların yazılı ve sözlü edebiyata dayalı olması
- Masalların geçmişin köklü olması
- Diğer türlerle karmaşık ilişkiler içinde olması
- Gösterime dayalı olması
- Yazılı kaynaklar aracılığıyla aktarılması
I,II,IV,V |
III,IV,V |
I,II,V |
I,II,III,IV |
II,III,IV,V |
Masalları anlatı ve anlatma geleneği olarak adlandırmamızın iki nedeni bulunmaktadır. Öncelikle masallar yüzyıllarca hem yazılı hem de sözlü edebiyatın yani anlatıların önemli bir bölümünü oluşturmuştur. Ama aynı zamanda masal gösterime dayalı bir türdür ve bu nedenle de anlatma sanatı olarak rahatlıkla tanımlanabilir. Masallar hem sözlü hem de yazılı kaynaklar aracılığıyla bugüne ulaşmıştır. Günümüze kadar ulaşırken de pek çok farklı türle etkileşim içine girmişlerdir. Masallar; mit, efsane, destan, hikâye, bilmece, tekerleme, mani gibi diğer türlerle de ilişki içindedir. V. madde dışında hepsi masalın anlatı ve anlatma geleneği olmasının nedenleridir. Doğru cevap D’dir.
17.Soru
Tür, önceden terimsel olarak sınıflama manasında kullanılmışsa da “gelenek hâline gelmiş bir sunum
şekli”ni ifade eder, açıklamasını yapan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Richard Bauman |
Alan Dundes |
William Bascom |
Georg Lukács |
Jacques Derrida |
Richard Bauman’a göre tür, önceden terimsel olarak sınıflama manasında kullanılmışsa da “gelenek hâline gelmiş bir sunum şekli”ni ifade eder.
18.Soru
Bascom; mit, masal ve efsane arasında bir karşılaştırma yaparak masalların türsel özelliklerini
ortaya koymaya çalışmıştır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Bascom'ın türsel ayrımları yapmak için belirli anahtar sözcüklerden biri değildir?
İnanma |
Yer |
Temel karakter |
Zaman |
İnkar etme |
Bascom, türsel ayrımları yapmak için belirli anahtar sözcükler seçmiştir. Bunlar; söz konusu türe inanılıp inanılmadığı, anlatının zamanı, yeri, kabul ediliş tavrı ve anlatının temel karakterleridir.
19.Soru
Hinduizm’in kutsal metinleri olan Vedalar’ın ilk bölümüne ne denir?
Rigveda |
Şehname |
Homeros |
Mit |
Aryan teorisi |
Rigveda: Hinduizm’in kutsal metinleri olan Vedalar’ın ilk bölümü.
Şehname: Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanıdır.
Homeros: Antik çağda yaşamış İyonyalı ozan. Batı edebiyatının ilk büyük eserleri kabul edilen İlyada ve Odysseia destanlarının yazarı veya derleyicisi olduğu kabul edilmektedir.
Doğru cevap A seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi masalların işlevleri arasında yer alır?
Eğlenmek, eğlendirme ve hoşça vakit geçirmeyi amaçlar. |
Radyo, televizyon, sinema ve İnternet, masalların yeni bağlamları değildir. |
Okuma yazması olmayan kültürlere uygun değildir. |
Toplumsal baskılara yenik düşebilir. |
Masallar ders vermez. |
Masalların işlevlerinden birisi de Eğlenmek, eğlendirme ve hoşça vakit geçirmeyi amaçlar. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ