Halk Masalları Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Öcal Oğuz, “metni anlayabilmek için metni doğal ortamında izlemek gerekir” şeklindeki yaklaşımının icra ortamında yaratılan halk bilimi metinleri için ne derece uygulanabilir olduğunun sorgulanması gerektiğini belirterek hangi kurama eleştiri getirmiştir?
Feminist Kuram |
İşlevsel Kuram |
Yapısal Kuram |
Bağlamsal Kuram |
Tarihi-Coğrafi Fin Kuramı |
Bu kuramın araştırmacılar tarafından eleştirilmesinin öne çıkan nedeni arşivdeki halk yaratması ürünlerine nasıl yaklaşılacağı meselesidir. Kurama eleştiri getirenlerin çoğu bu ortak paydada birleşmektedir. Roger Abrahams, 1968 yılında Kenneth Burke’nin teorilerinden esinlenerek “form ve işlevin analizini birleştirmek için halk bilimini söz biliminin bir formu olarak ele almayı önermiştir ve halk bilimi öğelerini ‘hayata geldiği’ şekliyle tanımlamak için ‘performans’ terimini kullanmıştır.” (Gabbert, 2014: 111). Bu yolla aslında oldukça tartışmalı olan ‘performans’ terimi 1960’lardan itibaren halk bilimi çalışmalarında etkisini göstermeye başlamıştır. Öcal Oğuz, performans teori adıyla da anılan bağlamsal kuramın “metni anlayabilmek için metni doğal ortamında izlemek gerekir” şeklindeki yaklaşımının icra ortamında yaratılan halk bilimi metinleri için ne derece uygulanabilir olduğunun sorgulanması gerektiğini belirtir. Bu çerçevede, dünyada bağlam dikkate alınarak yapılan çalışmaların hiç birisinin doğal ortamda yapılmadığı ve bunun asla gerçekleşemeyeceği şeklindeki itirazları içeren görüşlerin de değerlendirilmesi gerektiğini ifade eder. Halk bilimi olaylarında icra ortamının ve dolayısıyla dinleyicilerin varlığı dikkate alındığında, birçok halk bilimi olayının “sanat eseri” ortaya koymak üzere sergilendiği görülür. Oğuz, özü itibariyle böyle bir ortamın kendiliğinden doğal olmadığını ve buna bir de derlemecinin ortamdaki varlığı eklendiğinde icranın doğallığını kaybedeceğinin dikkate alınması gerektiğini vurgular. Dolayısıyla derleyici ve araştırıcı için doğal ortam kavramı her halk bilimi olayında kullanılabilecek bir ölçüt ve zorunluluk olamadığını ve doğal ortam arayışıyla sanatsal halk bilimi metinlerini toplama ve çözümleme çalışmalarının zora sokulmaması gerektiğini söyler.
2.Soru
Ödünçleme, göç ve gezgin nesneler teorilerinin kurucusu kimdir?
Thedor Benfey |
Max Müller |
Grimm Kardeşler |
Franz Felix Adalbert Albert Kuhn |
Jung |
Theodor Benfey (1809-1881) Alman filolog, karşılaştırmalı dilbilimi ve Hint filolojisi araştırmacısıdır. Göttingen Üniversitesi profesörü; ödünçleme, göç ve gezgin nesneler teorilerinin kurucusudur. Doğru yanıt A'dır.
3.Soru
Pamuk prensesin Anadolu versiyonu aşağıdakilerden hangisidir?
Nardaniye hanım |
Leyla ile Mecnun |
Prensesin Uykusu |
Kül Kedisi |
İyilik Kazanır |
Pamuk Prenses masalının Anadolu’dan derlenmiş bir versiyonu olan Nardaniye Hanım’a dair uzmanlar dışında pek az insan bilgi sahibidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi somut olmayan eserler kapsamında değerlendirilemez?
Karadeniz fıkraları
|
Harmandalı oyunları
|
Safranbolu evleri
|
Anadolu orkidesi
|
Trakya oyunları
|
Sanat, edebiyat, mimari alanlarda halkın ürettiği çeşitli eserler somut olmayan miras kapsamında değerlendirilir. Anadolu orkidesi ise somut olmayan miras değildir.
5.Soru
Muhsine Helimoğlu Yavuz, aşağıda verilen hangi kuramı masallar üzerinde uygulayarak masalların eğitimsel işlevlerine odaklanmış ve tıpkı motif indeks benzeri bir mesaj indeksi sıralaması oluşturmuştur?
Tarihî-Coğrafi Fin Kuramı |
Psikanalitik Kuram |
İşlevsel Kuram |
Yapısalcı Kuram |
Feminist Kuram |
Türkiye’de işlevsel kuramı masallar üzerinde deneyen araştırmacılardan biri Muhsine Helimoğlu Yavuz’dur. Yavuz, çalışmasında Bascom’un işlev teorisinden yola çıkarak masalların eğitimsel işlevlerine odaklanmış ve tıpkı motif indeks benzeri bir mesaj indeks sıralaması oluşturmuştur.
6.Soru
Uygulamalı halk biliminin Almanya ve ardından tüm Avrupa’da ortaya çıkışından sonra en derin tartışmaların yaşandığı yer Amerika olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmaların merkezinde yer alan isimlerden biridir?
Uygulamalı halk biliminin Almanya ve ardından tüm Avrupa’da ortaya çıkışından sonra en derin tartışmaların yaşandığı yer Amerika olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmaların merkezinde yer alan isimlerden biridir?
Betsy Cohen |
Richard Dorson |
Robert Georges |
Jack Zipes |
Robert Georges |
Uygulamalı halk biliminin Almanya ve ardından tüm Avrupa’da ortaya çıkışından sonra kuşkusuz en derin tartışmaların yaşandığı yer Amerika olmuştur. Richard Dorson ve Benjamin Botkin bu tartışmaların merkezinde yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.
7.Soru
Bir model olarak masal anlatma taktiğinde 3. aşama hangisidir?
Masalını seç
|
Masalın üzerine düşün
|
Tekerlemeni seç
|
Nasıl anlatacaksın karar ver
|
Anlatırken dinlet |
Bir model olarak masal anlatma taktiğinde 3. Aşama olarak nasıl anlatılacağına karar verilmelidir.
8.Soru
Uygulamalı Halk Bilim aşağıdakilerden hangisini amaçlamaz?
Otantik kültürell ögeleri bulmak
|
Kültürlerdeki kaybolmaya yüz tutmuş sanatları yaşatmak
|
Küreselleşmeye karşı yereli korumak
|
Kültür yazınında birikmiş bazı ögeleri yeni nesillere aktarmak
|
Kültürlere özgü masal gibi unsurların ilk metnine ulaşmaya çalışmak
|
Uygulamalı Halk Bilim, metinlerin ilk versiyonlarına ulaşmakla ilgilenmemektedir. Güncel olanı korumaya çalışmaktadır.
9.Soru
Bir ulusun masallarının çıkış halleri ile mevcut şekillerinin karşılaştırılabileceği fikri aşağıdaki kuramlardan hangisinde ele alınmıştır?
Psikanalitik
|
Mitolojik
|
Yapısalcı
|
Mitlerin Meteorolojik Gelişimi
|
Güneş Mitleri
|
Masalların ilk çıkışını oluşturan mitler ve güncel biçimlerinin karşılaştırılabileceğinin savunulduğu yaklaşım mitolojik kuramdır.
10.Soru
- Tarih Öncesi Görüş/Mitoloji Okulu
- Tarihî Görüş/Hindoloji Okulu
- Tarih sonrası Görüş/Arkeoloji Okulu
- Etnografik Görüş/Antropoloji Okulu
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri masal incelemelerinde karşımıza çıkan dönemlerdendir?
Yalnız l |
Yalnız ll |
l, ll ve lV |
lll ve lV |
I, ll, lll ve IV |
I, II ve IV. şıklarda verilen Tarih Öncesi Görüş/Mitoloji Okulu, Tarihî Görüş/Hindoloji Okulu ve Etnografik Görüş/Antropoloji Okulu masal incelemelerinde karşımıza çıkan dönemlerdendir.
11.Soru
Garanti Bankası ile birlikte hazırlanan ikinci seri masal plaklarında aşağıdaki masallardan hangisi yer almamıştır?
Tekir ile Bıdık |
Altın Yumurta |
Yaramaz Tavşan |
Parmak Çocuk |
Akıllı Pire |
Garanti Bankası ile birlikte hazırlanan ikinci seri masal plaklarında ise şu masallara yer
verilmiştir: Tekir ile Bıdık, Altın Yumurta, Sihirli Davul, Kınalı Kuzu, Akıllı Pire, Tonton Sıpa, Parmak Çocuk, Yaralı Kuş
12.Soru
Hangisi mitolojik dönem kuramcısıdır?
Max Müller |
Theodor Benfey |
Bedier |
Jung |
Wilhelm ve Jacob Grimm |
Diğerleri erken dönem masal kuramcılarıdır. Cevap e şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi her gösterimi bir performans ve gösterim olarak değerlendiren ve anlatıcı ve içinde bulunduğu ortamı çok boyutlu bir biçimde ele alan kuramdır?
Feminist Kuram |
İşlevsel Kuram |
Yapısal Kuram |
Bağlamsal Kuram |
Tarihi-Coğrafi Fin Kuramı |
Halk bilimi kuramları uzun zaman metin merkezli olarak ilerledikten sonra araştırmacılar değişen dünya koşullarına göre yeni bakış açıları geliştirmişlerdir. Metni çözümlemelerinin masal çalışmalarına katkıları elbette yadsınamaz. Ancak metni bağlamla, anlatıcıyla birlikte ele alan bağlam merkezli kuramlar da halk bilimi çalışmalarını farklı bir boyuta taşımıştır. Her gösterimi bir performans ve gösterim olarak değerlendiren ve anlatıcı ve içinde bulunduğu ortamı çok boyutlu bir biçimde ele alan bağlamsal kuramlar halk bilimi ve masal çalışmaları için önemli bir aşama olmuştur. Özellikle 2. Dünya savaşı sonrasında ivmelenen bağlam merkezli kuramların ardından küreselleşmenin de etkisiyle kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalan geleneksel kültür unsurlarının kuşaktan kuşağa aktarılmasını ve sürdürülmesini öngören koruma merkezli yaklaşımlar ortaya çıkmıştır.
14.Soru
1960’lı yıllarda radyo programlarının ilk örneklerinden biri “masalcı teyze” olarak da tanınan Günseli Güleç’in TRT radyosunda masal anlattığı programın adı aşağıdakilerden hangisidir?
Masal Masal İçinde |
Anlat Bakalım |
Masal Bu Ya |
Masal Kutusu |
Masal Saati |
1960’lı yıllarda sinemada ve plak sektöründe masala yönelen dikkat aynı şekilde radyo
programlarında da başlamıştır. Bunun ilk örneklerinden biri “masalcı teyze” olarak da
tanınan Günseli Güleç’in TRT radyosunda masal anlattığı Masal Saati adlı programdır.
15.Soru
- Kitap,
- Ticaret,
- Kavimler.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri aracılığıyla göç kültürleri birbirine yakınlaştırmış ve diyalog ortamı yaratmıştır?
Yalnız I |
I ve II |
Yalnız III |
Hepsi |
Hiçbiri |
Her şeyden önce göç ticaret aracılığıyla, kavimler aracılığıyla ve kitaplar aracılığıyla kültürleri birbirine yakınlaştırmış ve diyalog ortamı yaratmıştır. Doğru yanıt D'dir.
16.Soru
Milliyet Gazetesi ve Türk Ticaret Bankası tarafından hazırlanan ilk masal plağı hangi tarihte çıkarılmıştır?
1966 |
1998 |
1962 |
1960 |
1956 |
Masalların bu yeni icra ortamlarına örnek olabilecek konulardan biri 1966-67-68 yıllarında çıkmış olan masal plaklarıdır. Milliyet Gazetesi ve Türk Ticaret Bankasının çıkardığı iki plak Pedagog Dr. Nuran Şener tarafından hazırlanmıştır.
17.Soru
C. Von Sydow'un Fin okulunun temel kavramını eleştirerek onun yerine 1927'de ilk kez ortaya sürdüğü kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Ur-formu |
Ekotip |
Arketip |
Psikanaliz |
Ekoloji |
Tarihî-Coğrafi Fin yönteminin takipçilerinden biri olan C. Von Sydow, Fin okulunun temel kavramı olan ur-formu eleştirerek yerine “oicotypes” (ekotip) kavramını ilk kez 1927’de öne sürmüştür. Doğru cevap B'dir.
18.Soru
Masalcı geleneksel masaldaki ana yapıyı çıkarttıktan sonra masala kendi dünya görüşünü¨, bağlamsal gereklilikleri, özgünlüklerini eklemelidir. Masaldaki bazı unsurların masalcının muhayyilesinde değişebildiği ve bu ilavelerin ise masalın yapısında bir değişikliğe neden olmadığı söylenebilir.
Yukarıdaki satırlarda hangi modern masal anlatma tekniği aşamasından bahsedilmektedir?
Masalına yeni bir elbise dik ve giydir |
Masal kahramanlarını belirle, onlarla tanış
|
Anlatırken dinlet
|
Masalının motiflerini belirle, iskelet yapısını ortaya çıkart
|
Anlatırken canlandır |
Masalcı geleneksel masaldaki ana yapıyı çıkarttıktan sonra masala kendi dünya görüşünü¨, bağlamsal gereklilikleri, özgünlüklerini eklemelidir. İskelet yapı her zaman değiştirilemez ancak masalcı bu ana yapının üzerine kendi diktiği elbiseyi giydirebilir. Masaldaki bazı unsurların masalcının muhayyilesinde değişebildiği ve bu ilavelerin ise masalın yapısında bir değişikliğe neden olmadığı söylenebilir. Masalcıların aynı masalı farklı şekillerde anlatması, her masalcının masalı anlatırken farklı giysiler kullanması ile izah edilebilir.
19.Soru
Tarihi Coğrafi Fin Kuramı, eserleri ve yazarları ile ilgili hangi eşleştirme doğrudur?
Kaarle Krohn-Halk Edebiyatının Motif İndeksi |
Axel Olrik-Halk Bilimi Yöntemi |
Antti Aarne- Masalların Tipik Kataloğu |
Stith Thompson- Masal Tip Kataloğu |
Kaarle Krohn- Halk Anlatımlarının Epik Yasaları |
Diğer eşleştirmeler yanlıştır. Cevap d şıkkıdır.
20.Soru
Tarihi Coğrafi Fin Kuramı'nın kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Theodor Benfey |
Franz Felix Adalbert Albert Kuhn |
Anders Sjorgen |
Julius Krohn |
Abraham Popius |
Tarihî Coğrafi Fin Kuramının kurucusu Julius Krohn’dur. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ