Türk hava hukukunun Ulusal kaynakları
1. Türk Sivil Havacılık Kanunu
2. Sivil Havacılık Yönetmelikleri
3. Sivil Havacılık Talimatları

4.Türk sivil havacığı ile ilgili hükümler içeren yönetmelikler

Askerî hava hukuku terimiyle askerî uçak ve diğer askerî hava araçlarının tabi oldukları
hava hükümleri kastedilir. Bu hava araçları hakkında sadece savaşta değil, barış zamanlarında
bile ayrı hükümler uygulanır. Askerî hava hukuku dışında kalan
hükümler ise sivil hava hukukunu oluşturmaktadır.

Guadalajara Sözleşmesi ile akdi taşıyıcı ve fiilî taşıyıcı ayrımı getirilerek taşıma işini yerine getirmeyi taahhüt eden kişinin yanı sıra, taşıma işini fiilen yerine getiren kişiler de taşıyıcı olarak kabul edilmektedir. Böylece fiilî taşıyıcı, Varşova/Lahey Konvansiyonu bakımından akdî taşıyıcının sahip olduğu hak ve borçlara sahip olabilmektedir.

Konşimento: Malın taşıyıcısı tarafından gönderene verilen ve malın teslim alındığını ve
varma yerinde teslim edileceğini gösteren kıymetli evrak niteliğinde tek taraflı bir senet

ECAC’ın JAA ve Eurocontrol olmak üzere iki ilgili kuruluşu bulunmaktadır.

Varşova Konvansiyonu yolcu, bagaj ve yük taşımalarına uygulanır. Posta taşımaları kapsam dışıdır. 

Türkiye 1961 tarihli Guadalajara Ek Konvansiyonuna taraf değildir.

Tür­kiye Konvansiyona 1978 yılında taraf olduğu için Varşova Konvansiyonunun 1955 tari­hinde Lahey’de değiştirilmiş haline taraf olmuş bulunmaktadır.

Guatemala City Protokolü’nü sadece 7 devlet onaylamıştır. Yeteri kadar onay sağlana­madığından yürürlüğe girmemiştir. Türkiye Guatemala City Protokolü’nü 21 Mayıs 1991 tarih ve 20877 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 8 Mayıs 1991 tarihinde kabul edilen 3736 sayılı Kanunla onaylamıştır.

Türkiye 3 numaralı Montreal ek Protokolünü ve 4 numaralı Montreal ek Protokolünü 21 Mayıs 1991 tarih ve 20877 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 8 Mayıs 1991 tarihinde kabul edilen 3736 sayılı Kanunla onaylamıştır.

Hava araçlarının taşımak zorunda olduğu belgeler;

tescil belgesi (madde 30), uçuşa elverişlilik belgesi
(madde 31), telsiz ruhsatı (madde 31), pilotlar için ehliyet belgesi (madde 32), seyrüsefer jurnalı (madde 33), karantina evrakı, yolcu listesi, manifesto, konşimento (madde 34) olarak sayılmıştır.

1925 yılında Fransa’nın girişimi ile Paris’te yapılan ilk Uluslararası Özel Hava Hukuku Konferansı sırasında Hava Hukuku Uzmanları Uluslararası Teknik Komitesi-CITEJA oluşturulmuştur.

Uluslararası hukukta hava araçlarının tabiiyeti konusu Şikago Sözleşmesinin 17-21. maddelerinde düzenlenmiştir. Sivil hava araçlarında kural, tescil devletinin tabiiyetinin taşınmasıdır. Bir hava aracının birden fazla devlete tescili geçerli değildir; ancak tescilin bir devletten diğerine taşınması mümkündür. Doğru cevap E şıkkıdır.

Suudi Arabistan daveti kabul etmemiştir.

IATA, hava yolu ve yer hizmeti şirketlerinin üye olabildiği uluslararası bir kuruluştur.

Ord. Prof. Dr. Cemil Bilsel 1948 yılında çıkardığı “Milletlerarası Hava Hukuku” isimli eserinde hava hukukunun tanımını “Hava hukuku, havaya, hava gemilerine, bunlarla yapılan ulaştırma ve savaşmalara, hava adamlarına ve alanlarına uygulanabilir, millî ve milletlerarası hukuk kurallarının bütünüdür.” olarak yapmıstır.

Zilyetlik: Bir şey üzerindeki fiilî tasarruf biçiminde ortaya çıkan hakimiyettir.

Hava hukukunu; askerî hava hukuku, sivil hava hukuku; hava kamu hukuku, hava özel
hukuku; ulusal hava hukuku, uluslararası hava hukuku diye sınıfandırmak mümkündür. 

Hava özel hukuku hava gemilerinin seyrüseferi dolayısıyla fertler arasında doğan hukuki
ilişkileri düzenleyen hükümlerin incelendiği hukuk dalıdır. Kısaca, hava özel hukuku, hava hukukunun bireyler arasındaki hukuki ilişkileri düzenleyen kısmıdır. Bunun dışında kalan hükümler hava kamu hukukunu oluşturmaktadır. Devletle fertler arasında doğan özel hukuk ilişkileri de hava özel hukuku hükümlerine tabidir.

Türkiye de 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu 31. maddesine göre; Türkiye Cumhuriyeti ülkesi içinde, iki nokta arasında hava yolu ile ticari amaçla yolcu, posta ve yük taşımaları Türk hava araçları ile yapılır. Böylece Türkiye’de ülke içinde iki nokta arasında hava yolu ile ticari amaçla yolcu, yük ve posta taşıma izni diğer devletlerin hava araçlarına verilmemiştir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Lahey Protokolü otuz devletin onayından sonra 1 Ağustos 1963 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Varşova/Lahey Konvansiyonu’nun 17. maddesine göre taşıyıcı, bir yolcunun ölümü veya yaralanması veya herhangi bir bedenî zarara uğraması hâlinde doğan zarardan sorumlu­dur. Ancak, zararın doğmasına sebep olan kaza, uçakta veya uçağa biniş ya da uçaktan iniş işlemleri sırasında meydana gelmiş olmalıdır. Buna göre sorumluluğun şartları bir kazanın olması, kaza sonucu bir zararın ortaya çıkması, kazanın uçakta, uçağa biniş ya da uçaktan iniş işlemleri sırasında meydana gelmesidir.

Taşıyıcının uçağa biniş işlemleriyle başlayan sorumluluğu iniş işlemlerinin sona er­mesine kadar devam eder. İniş işlemleri de tanımlanmadığı için doktrin ve mahkeme ka­rarları biniş işlemlerinde olduğu gibi taşıyıcının kontrolünü esas almaktadır. Buna göre, taşıma sözleşmesinin tam ve gereği gibi ifasını takiben, yolcunun taşıyıcının egemenlik alanından çıkarak, kendi serbest iradesi ile hareket edebileceği bir noktaya gelmesi hâlinde iniş işlemlerinin tamamlandığı kabul edilmektedir. Örneğin, yolcunun hava aracını terk etmesinden sonra havaalanı binasına girmesi, hava aracını terk ettikten sonra pasaport kontrolüne gidilmesi, hava aracı terk edildikten ve güvenlik kontrolünden geçtikten sonra bagajın beklenmesi sırasında iniş işlemleri sona ermiştir ve taşıyıcı sorumlu değildir.