Hukuk Tarihi Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki vakıf türlerinin hangisinden sadece fakirler yararlanabilir?
Aşevi |
Okul |
Cami |
Kütüphane |
İş Hanı |
Tamamen fakirlerin istifadesine sunulmuş hastane ve aşevi (imarethane) gibi hayır kurumlarından ise sadece fakirler yararlanabilir. Vakıf tek tarafı bir hukuki işlem olduğu için vakfın geçerliliği vakıfan yararlananların kabulüne bağlı değildir.
2.Soru
Savaş harcamaları gibi devletin olağanüstü giderleri için saldığı vergilere ne ad verilir?
Rüsum-ı örfiye |
Avârız |
İmdâdiye-i seferiye |
Tekalifi-i Şeri'ye |
Tekalifi-i Örfiye |
Savaş harcamaları gibi devletin olağanüstü giderleri için saldığı vergilere avârız vergisi denilir. Doğru cevap B şıkkıdır.
3.Soru
- Padişahın yasama, yürütme ve yargı alanlarında sınırlı yetkisi bulunur.
- Padişah sahibi olduğu yetkileri bizzat kullanmak zorunda değildir, çeşitli organ ya da makamları görevlendirerek de yetkilerini kullanabilir.
- Padişahın yargı yetkisi sınırlı olması ile kastedilen yargı yetkisini kadılarla paylaşmak zorunda olmasıdır.
Padişahın yetkilerine ilişkin yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Osmanlı hukukunda padişahın yasama, yürütme ve yargı yetkilerinin sahibi olduğu kabul edilir. Bununla birlikte yasama yetkisi bağlamında padişahın İslam hukuku ile sınırlı olduğu ifade edilir. Padişahın yasama, yürütme ve yargı yetkilerine sahip olması bu yetkileri bizzat kullanacağı anlamına gelmez. Padişah, arzu ettiği takdirde sahip olduğu yetkileri çeşitli organ ya da makamlar aracılığıyla da kullanabilir. Bu bağlamda yargı faaliyeti yürüten kadılar, padişah kendilerini yargı yetkisi ile donattığından yargı yetkisine sahiptir. Diğer bir deyişle, padişahın yargı yetkisi devam eder; ancak bu yetki kadılar vasıtasıyla kullanılır. Dolayısıyla kadıların yargı faaliyeti yürütme, padişahın yargı yetkisinin sınırlandığı anlamına gelmez. Doğru cevap A şıkkıdır.
4.Soru
"Osmanlı Hukuku" kavramı anlatılmak istenen nedir?
İslam hukuku |
İslam hukukunun Osmanlı yorum ve katkılarıyla uygulanan hukuk |
Selçuklulardan bu yana uygulanagelen hukuk |
Göktürklerden bu yana uygulanan hukuk |
Roma hukukunun Türk hukukuna yansıması sonucu meydana gelen hukuk |
İslam hukukunun Osmanlı yorum ve katkılarıyla uygulanmış şekli, Osmanlı hukukudur. Doğru cevap B şıkkıdır.
5.Soru
Medine vesikası İslam Hukukunun hangi tarihi devresinde yapılmıştır?
Hz. Peygamber Devri |
Sahâbe Devri |
Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn Devri |
Taklit Devri |
Kanunlaştırma Devri |
Hz. Peygamber’in vahye muhatap olduğu 23 senenin ilk 13 senesi Mekke’de geçmiştir ve bu devrede gelen âyetlerin hemen tamamı inanç esaslarına dairdir. Hicret vâki olduğunda Medine’de Araplarla beraber Yahudiler de yaşamaktaydı. Bunlar, Hz. Peygamber’i devlet başkanı olarak tanımışlar ve bir anlaşma imzalamışlardı. İdare edenlerle idare olunanların karşılıklı hak ve vazifelerinin yer aldığı bu anlaşmaya Medine Vesikası denir ve tarihte bilinen ilk yazılı anayasalardandır.
6.Soru
I. Osmanlı Devleti’nde kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için bütçe gelirlerine olabildiğince az yüklenilmiştir.
II. Eğitim, sağlık ve bayındırlık hizmetleri büyük oranda vakıflar aracılığıyla ifa edilirdi.
III. Askeri hizmetler klasik dönemde büyük oranda vergi gelirleri kullanılarak sağlanırdı.
Osmanlı devletinde vergi ve finansal sistem ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Osmanlı Devleti’nde kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için bütçe gelirlerine olabildiğince az yüklenilmiştir. Eğitim, sağlık ve bayındırlık hizmetleri büyük oranda vakıflar aracılığıyla ifa edilirdi. Askeri hizmetler ise klâsik dönemde tımar sistemi ile düzene sokulmuştu. Devlet, arazisini halka kiraya vererek, buradan alınan bedel karşılığında sipahilere asker besletmiş ve savaş zamanında bunların orduya katılmaları sağlanmıştı. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
İslam ceza hukuku ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Kişi haklarını ihlal eden suçlar hakkulibâd şeklinde adlandırılmıştır. |
İslam ceza hukukunda en yaygın ayrım suçların hakkullah ve hakkulibâd olarak ayrılmasıdır. |
Had ve kısas suçları, Kitap ve sünnette suç olduğu bildirilen ve cezaları gösterilen fiillerdir. |
Ta’zîr suçlarında, suçun tanımı ve cezanın tayini kanun koyucuya bırakılmıştır. |
Had ve kısas suçlarının cezaları tek ve sabittir. |
Allah haklarını ihlal eden suçlar hakkullah ve kişi haklarını ihlal eden suçlar hakkulibâd gibi ayrımlar varsa da İslam ceza hukukunda en yaygın ayrım suçların had, kısas ve ta’zîr suçları olarak ayrılmasıdır. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Osmanlıda şer'i örfi hukuk ilişkisi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden yanlıştır?
Osmanlı Devletinde Divan-ı hümayun içinde etkin bir görevli olan nişancı, örfi hukukun hazırlanmasıyla görevlidir. |
Örfi hukuk zaman içinde ihtiyaçlara göre ortaya çıkmıştır. |
Osmanlı padişahları İslam hukukunun düzenlemiş olduğu alanlarda yeni bir kural koymamaya özellikle özen göstermişlerdir. |
Örfi hukuk, şer’i hukukun ayrıntılı olarak hükümler koymadığı kamu hukuku sahası dediğimiz devlet yönetimiyle ilgili hususlarda ortaya çıkan boşlukları doldurmak için başvurulan bir yol olmuştur. |
Örfi hukuk ile şer’i hukuk birbirine karşıt, birbiriyle yarışan iki ayrı hukuk sistemidir. |
Örfi hukuk ile şer’i hukuk birbirine karşıt, birbiriyle yarışan iki ayrı hukuk sistemi değildir. Padişahın İslam hukukuna göre, ihtiyaç halinde ve İslam hukukunun boş bıraktığı sahalarda zaten kural koyma yetkisi vardır. Başka bir deyişle padişah örfi bir kural koyarken, aslında İslam hukukundan aldığı bir yetkiyi kullanmaktaydı. Öyleyse mevcut hukuk sisteminden aldığı bir yetkiyi kullanmakta olup, o sistemi zedeleyecek herhangi bir tavır içinde değildir. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
Osmanlı hukuk sisteminde fetvanın önemi hakkında hangi bilgi doğrudur?
Fetva, sadece hukukî sorulara verilen karşılıktır. |
Fetva, dinî ve hukukî sorulara verilen karşılıktır. |
Osmanlı Devleti vilayet, sancak, kazâ gibi idarî birimlere sadece müftüler tayin etmiştir. |
Fetvanın, kadılardan alınmasının faydası vardır. |
şeyhülislam fetvaları hiçbir zaman padişah kanuunameleriyle aynı gücü kazanamaz. |
Müftülerden fetva almanın iki yönlü faydası olmuştur. Biri müçtehit hukukçu olmayan kadıya aradığı hukukî hükmü getirmesi, diğeri de mahkemeye gitmeden insanlara dinîhukukî meselelerini kolay ve masrafsız bir şekilde çözme imkânı sağlamasıdır. Böylece mahkemeye intikal edecek dava sayısı azalmıştır. Bu işlevleri sebebiyle Osmanlı Devleti vilayet, sancak, kazâ gibi idarî birimlere kadılar tayin ettiği gibi müftüler de tayin etmiştir.
10.Soru
Taşınmaz bir malın kira bedeli karşılığında ölene kadar kiracının tasarrufunda kalması ve kiracının ölmesiyle de yerine mirasçılarının geçmesi esasına ne ad verilir?
Müstesna Vakıflar |
Mülhak Vakıflar |
Mukâtaalı Vakıflar |
İcâreteynli Vakıflar |
İdâre-i Vâhide-i Kadîmeli |
1913 tarihinde bu tür vakıfarda malın, kira bedeli karşılığında ölene kadar kiracının tasarrufunda kalması ve kiracının ölmesiyle de yerine mirasçılarının geçmesi esası benimsendi. Buna icâre-i vâhide-i kadîmeli vakıf adı verildi.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ceza verme yetkisinin mutlak olarak devlete ait olması anlamına gelir?
Ukûbât |
İhkâk-ı hak yasası |
Ta-zir |
Âkıle |
Hukûmet-i Adı |
İhkâk-ı hak yasağı da denilen bu ilke, kasten adam öldürme suçunun cezası olan kısasta dahi mahkeme kararı olmaksızın maktulün yakınlarının fâile ceza verememesi, ceza verme yetkisinin mutlak olarak devlete ait olması anlamına gelmektedir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ‘resepsiyon’ kavramını karşılamaktadır?
Aşağıdakilerden hangisi ‘resepsiyon’ kavramını karşılamaktadır?
İltibas |
Müktesebat |
Almak |
Vermek |
Reddetmek |
Resepsiyon (receptio), “almak, benimsemek, kabul etme veya iktibas” anlamına gelmektedir. Burada, resepsiyon ile, yabancı hukukun alınması kastedilmektedir.
13.Soru
Divan-ı Hümayun toplantısından sonra orada konuşulmayanları konuşup neticelendiren aşağıdakilerden hangisidir?
Kazasker Divanı |
Sadrazam |
Veriazam Divanı |
Padişah |
Rumeli beylerbeyi |
Veziriazam, Divan-ı Hümayun toplantısından sonra kendi konağında ikindi divanını
toplayıp Divan-ı Hümayunda neticelendirilememiş veya görüşülmesine ihtiyaç duyulmamış işleri karara bağlardı. Doğru cevap C''dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Kanunnameleri ile ilgili yanlış bir ifadedir?
Kanunnamelerin bir grubu belli bir iş veya konuyla ilgili padişah ferman, berat, irade veya emirleridir ve mahalli idarecilere ve kadılara hitaben gönderilirdi. |
Genel kanunnameler bütün imparatorlukta uygulanmak üzere çıkarılmışlardır. |
Fatih, II. Bayezid, Yavuz, Kanuni kanunnameleri kadılara ve mahalli idarecilere hitaben ceza, arazi ve vergi meselelerini düzenlerler |
Sancak ve vilayetlerdeki vergi ve arazi düzenlemelerini ihtiva eden kanunnameler de vardır. |
Sancak ve vilayetlerdeki vergi ve arazi düzenini ihtiva eden kanunnameler merkezde ve ait oldukları sancak ve vilayet tahrir defterlerinin başında bulunurlar. |
Osmanlı hukukunun önemli kaynaklarından biri de padişahın ferman, emir ve kanunnamelerinden oluşan kanun hukukudur. Bunlar üç gurup halinde ele alınabilir: 1. Sadece belli bir iş veya konuyla ilgili padişah ferman, berat, irade veya emirleridir ki mahalli idarecilere ve kadılara hitaben gönderilirdi. 2. Sancak ve vilayetlerdeki vergi ve arazi düzenlemelerini ihtiva eden kanunnamelerdi. Merkezde ve ait oldukları sancak ve vilayet tahrir defterlerinin başında bulunurlar. Bu gurupta bazı ceza kanunnameleri (siyasetnameler) de vardır. Ayrıca belli bir zümre veya gurubu ilgilendiren Kanun-ı Yeniçeriyan, Kanun-ı Yörükan, Kanunname-i Kiptiyan-i Vilayet-i Rumeli, Kanun-ı Cizye-i Cingânehâ gibi kanunnameler de bu gurup içinde değerlendirilir. 3. Bu tür kanunnameler ise genel olup bütün imparatorlukta uygulanmak üzere çıkarılmışlardır. Fatih, II. Bayezid, Yavuz, Kanuni kanunnameleri bu guruba girer ve ceza, arazi ve vergi meselelerini düzenlerler.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet dönemi hukuk resepsiyonu sebepleri arasında yer almaz?
Modernleşme ve eski hukuk sisteminin tasfiyesi |
Laiklik sistemine uygun hukuk sisteminin oluşturulması |
Dini değerleri baz alan hukuk sisteminin benimsenmesi |
Tam bağımsız ve hür bir devlet oluşturma |
Lozan Barış Antlaşması kapsamındaki bağlayıcı hükümlere tabi olma |
Dinî kurallara dayalı olmayan bir hukuk düzeninin benimsenmesi amacıyla Lozan Barış Antlaşmasıyla kayıt altına alınan bağlayıcı hükümler çerçevesinde hukuk reformu yapmanın gerekli olduğu anlaşıldığı için hukuk resepsiyonu kaçınılmaz olmuştur. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.
16.Soru
Osmanlı Devletinde Tanzimat Dönemi aşağıdakilerden hangisi ile başlamıştır?
Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nun ilanı |
II.Mahmut’un başa geçmesi |
Sened-i İttifakın imzalanması |
Kanuni Esasinin ilanı |
Islahat Fermanının ilanı |
II. Mahmut’un ölümüyle başa geçen padişah Abdülmecid döneminde (1839-1861), hariciye nazırı Mustafa Reşit Paşa, 3 Kasım 1839’da Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nu ilan etmiş ve Osmanlı Devletinin Tanzimat Dönemi başlamıştır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Türkiye, Avrupa İnsan Hakları ve Temel O¨zgürlükleri Sözleşmesinin 13. protokolünü imzalamamıştır. |
O¨lüm cezası, bir tek savaş ve savaş tehlikesi halinde uygulanabilecek bir cezadır. |
U¨çüncü uyum paketiyle, tüm hallerde ‘ölüm’ cezası kaldırılmıştır. |
Sekizinci uyum paketiyle, tüm kanunlardaki ‘ölüm cezası’ ibareleri kaldırılmıştır. |
Altıncı uyum paketiyle, ibadet yerlerine ilişki özgürlükler daraltılmıştır. |
Sekizinci Uyum Paketi: TBMM tarafından Sekizinci Uyum Paketi çıkarılmamakla birlikte, yapılan bir kısım reformlar bu kapsamda anılmıştır.
O¨rneğin;
5218 sayılı Kanunla, 14 Temmuz 2004 tarihinde kabul edilen 21 Temmuz 2004 tarihli O¨lüm Cezasının Kaldırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunla tüm kanunlardaki ‘ölüm cezası’ ibareleri kaldırılarak yerine ‘ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası’ ibaresi getirilmiştir. Belirtelim ki, Türkiye, 9 Ocak 2004 tarihinde, Strazburg’da, Avrupa İnsan Hakları ve Temel O¨zgürlükleri Sözleşmesinin 13. protokolünü imzalayarak, ölüm cezasının savaş ve savaş tehlikesi halinde de, yani her koşulda kaldırılmasını kabul etti.
Yüksek O¨ğretim Kanunu, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun ve Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanununda yapılan değişiklerle, YO¨K, RTU¨K Haberleşme Yüksek Kurulu, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulunda asker üye bulundurulmasına da son verilmiştir. Telsiz Kanununda yapılan değişiklikle, MGK Genel Sekreteri Haberleşme Yüksek Kurulu üyeliğinden çıkarılmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1926 tarihli Medeni Kanun'u oluşturan bölümlerden birisi değildir?
Şahsın Hukuku |
Aile Hukuku |
Borçlar Hukuku |
Miras Hukuku |
Başlangıç Bölümü |
1926 tarihli ve 743 sayılı Medenî Kanununun ‘Başlangıç’ kısmı ilk 7 maddeden oluşmakla, Medenî Kanunun birinci kitabı (8-81/B md.ler) ‘Şahsın Hukuku’na, ikinci kitabı (82-438 md.ler) ‘Aile Hukuku’na, üçüncü kitabı (439-617 md.ler) ‘Miras Hukuku’na, dördüncü kitabı (618-935 md.ler) ‘Eşya Hukuku’na ayrılmıştır.
19.Soru
II. Meşrutiyet kaç yılında ilan edilmiştir?
1834 |
1856 |
1876 |
1899 |
1908 |
23 Temmuz 1908’de Manastır’da Harbiye Mektebi müdürü Vehip Paşa tarafından verilen söylevle II. Meşrutiyet ilan edilmiştir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.
20.Soru
I. Kazasker
II. Padişah Divanı
III. Padişah
Osmanlı Devletinde kadının kararından hoşnut olmayan taraf davasının bozulması için yukarıdakilerden hangisine başvurulabilirdi?
Yalnız III |
I ve III |
II ve III |
I ve II |
I, II ve III |
Kadıların verdiği kararlar esasen kesindi. Fakat kadının kararından hoşnut olmayan taraf davasının yeni baştan görülmesi veya temyiz yoluyla incelenmesi ve gerektiğinde bozulması için kazaskerlere (kadıasker), padişaha veya padişah divanına (Divan-ı Hümayun) başvurabilirdi. Doğru cevap E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ