İdare Hukukuna Giriş Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 14 Soru1.Soru
Kamu hizmetinin önceden kararlaştırılan belli bir bedel karşılığı özel hukuk kişisi tarafından yürütülmesi usulüne ruhsat usulü denir. Hizmetin devlet idâresi dışından diğer kamu tüzel kişileri tarafından görülmesine emanet usulü denilmektedir. Bir kamu hizmetiyle ilgili üretim, iletim ve dağıtım etkinliklerine ilişkin işletmelerin yerli veya yabancı özel hukuk öznelerinin kurulup işletilmesi ve belli bir süre sonra karşılıksız olarak söz konusu hizmete ilişkin işletmelerin herhangi bir karşılık ödenmeden idâreye devredilmesi yöntemine yap işlet usulü denmektedir. Bir kamu hizmetinin hasar ve zararı idâreye ait olmak ve onu üstlenen özel hukuk kişisine gelir üzerinden bir pay verilmek suretiyle yürütülmesine, görevlendirme usulü denir. Kamu hizmetinin uzun süreli olarak ilgili idâre ile aralarında imzalanmış bulunan bir idârî sözleşmeye dayalı olarak; sermayesi, kârı, zararı ve hasarı Türk hukuk düzenine göre anonim şirket statüsündeki imtiyazcı bir özel hukuk kişisine ait olmak üzere kamu hizmetinin tekel biçiminde gördürülmesine, imtiyaz usulü adı verilmektedir. Kamu hizmetlerinin görülüş usulleriyle ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Kamu hizmetinin önceden kararlaştırılan belli bir bedel karşılığı özel hukuk kişisi tarafından yürütülmesi usulüne iltizam usulü denir. Yap-işlet usulü, 4283 sayılı Yasa ile geliştirilmiş bir usuldür. Bu Yasa, yap-işlet usulünü elektrik enerji santrallerinin, üretim şirketleri mülkiyetinde kurulmasını, işletilmesini, üretilen elektrik enerjisinin satışını düzenleyen yöntem olarak tanımlamıştır. Görevlendirme usulü, üç ayrı kamu hizmeti alanında uygulanmaktadır. Bunlardan birincisi, elektrik enerjisi alanındaki görevlendirmedir. Hukuki dayanağı ise 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanundur. İkincisi, ulaşım alanındadır. Bu tür görevlendirmeleri ve
dayanacakları sözleşmeleri, 3465 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanun düzenlemiştir. Üçüncüsü ise, iletişim alanında yapılan görevlendirmelerdir. Bu tür görevlendirmeleri ve dayanacakları sözleşmeleri, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu düzenlemektedir. II ve V numaralı bilgiler ise doğru verilmiştir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi idârenin sözleşmelerinin sona erme nedenlerinden biri değildir?
Tarafların anlaşmasıyla fesih |
Hizmet yararına fesih |
Mahkeme kararıyla fesih |
İdarenin kusuru nedeniyle iflâs |
Sözleşmecinin kusuru nedeniyle fesih |
İdarenin kusuru nedeniyle iflâs, idârenin sözleşmelerinin sona erme nedenlerinden biri değildir. Bu nedenle doğru şık “d”dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi idârî sözleşmelerin özelliklerinden biridir?
Özel hukuk hükümlerine tabidirler. |
Eşitlik ilkesine tabidirler. |
Konusu kamu hizmetine ilişkindir. |
Taraflar iki farklı idarî kurumdur. |
Sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklar her zaman adlî yargıda çözümlenir. |
İdârî sözleşmelerin konusu kamu hizmetine ilişkindir. Bu nedenle doğru şık “c”dir.
4.Soru
İmtiyaz usulü ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
İmtiyaz sahibi ve Türk hukukuna göre kurulmuş anonim şirket, yükümlülüklerini bizzat kendisi yerine getirmek zorundadır. |
İmtiyaz usulünde, süreklilik, eşitlik, değişkenlik ve uyarlanma ilkelerinin yükümlüsü idaredir. |
Kamu hizmeti, imtiyaz usulü ile yürütülüyor olsa bile, her ne pahasına olursa olsun, kesintiye uğramamalıdır. |
Kamu hizmeti imtiyazı sözleşmesi sona erdiği zaman o hizmete ilişkin tüm malvarlığı, kendiliğinden idâreye geçer. |
İmtiyaz usulünde, idâre ile A.Ş. arasında bir idârî sözleşme vardır. Bu sözleşmenin adı, kamu |
İmtiyaz usulünde, süreklilik, eşitlik, değişkenlik ve uyarlanma ilkelerinin yükümlüsü anonim şirkettir.
5.Soru
Posta ve telgraf hizmetleri hangi tür Kamu Hizmetidir?
Tekelli Kamu Hizmeti |
Evrensel Kamu Hizmeti |
Tekelsiz Kamu Hizmeti |
Ulusal Kamu Hizmeti |
Bölgesel Kamu Hizmeti |
Posta ve telgraf hizmetleri ile iş ve işçi bulma hizmetleri Tekelli Kamu Hizmetlerine örnek gösterilebilir. Doğru cevap A seçeneğidir.
6.Soru
Bir faaliyetin kamu hizmeti olarak nitelendirilebilmesi için bu faaliyetin bir _______________ gerekir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmesi gerekir?
kamu tüzel kişisi |
denetimci |
kolluk yetkilisi |
idareci |
raporu |
Bir faaliyetin kamu hizmeti olarak nitelendirilebilmesi için bu faaliyetin bir kamu tüzel kişisi veya onun gözetim ve denetimi altında özel hukuk kişileri tarafından yerine getirilmesi gerekir.
7.Soru
Bir idârî makama tanınmış, kamu düzeninin sağlanması amacıyla icrai kararlar alma ve bunların uygulanması için gerekli maddi işlemleri yapma ayrıcalığına ne ad verilir?
Adli kolluk |
İdari kolluk |
İdari teşkilat |
Suç kolluğu |
Askeri kolluk |
İdârî kolluk, bir idârî makama tanınmış, kamu düzeninin sağlanması amacıyla icrai kararlar alma ve bunların
uygulanması için gerekli maddi işlemleri yapma ayrıcalığı olarak tanımlanmaktadır.
8.Soru
I. Kamu hizmetlerin kurulması ve sürdürülmesinde idarenin kanuniliği ilkesi gözetilir.
II. Kamu hizmetleri kanun eşliğinde kurulurlar.
III. Kamu hizmetlerinin özel teşebbüslere devri yönetmelik ile sağlanır.
IV. Kamu hizmetlerinin kurulduktan sonra düzenlenmesi idareye aittir.
V. Kıyılar ve ormanlar özelleştirme kapsamında değerlendirilebilir.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri yanlıştır?
I, II |
I, IV |
II, III |
III, IV |
III, V |
Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kıyılar, tarihi ve doğal zenginlikler ve ormanlar özelleştirilemez. Ayrıca kamu hizmetlerin kaldırılması ve özel teşebbüslere devredilmesi kanunla olmak zorundadır. Doğru cevap E' dir.
9.Soru
Şartname hakkında verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Şartnameler, doğrudan doğruya idâre tarafından tek yanlı olarak düzenlenirler. |
Şartnameler, idâre ile sözleşme imzalamak isteyenlere yönelik talimatları içerirler. |
Şartnamelerdeki sözleşmenin yapılması sürecine ilişkin hükümlerde idare tek taraflı değişiklik yapabilir. |
Şartnamelerdeki sözleşmenin uygulanmasına yönelik olan hükümler, sözleşme imzalandıktan sonra da düzenleyici işlem niteliğindedirler. |
Şartnameler, idârî şartnameler ve teknik şartnameler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. |
Şartnameler, idârî şartnameler ve teknik şartnameler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İdârî şartnameler, idâre ile sözleşme imzalamak isteyenlere yönelik talimatları içerirler. Teknik şartnameler ise yaptırılacak işin projesini içerirler. Şartnameler, doğrudan doğruya idâre tarafından tek yanlı olarak düzenlenirler. Dolayısıyla, sözleşmeciler şartnamelerin hazırlanmasında idâre ile pazarlık yapma şansına sahip değildirler. Şartnameler iki türlü hüküm taşırlar. Bunlar, sözleşmenin yapılma sürecine ilişkin hükümler ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hükümlerdir. Şartnamelerdeki sözleşmenin yapılması sürecine ilişkin hükümler, daima tek yanlı ve genel düzenleyici işlem niteliğindedir. İdâre bunlarda istediği zaman iyi niyet kuralları çerçevesinde istediği değişikliği yapabilirler. Şartnamelerdeki sözleşmenin uygulanmasına yönelik olan hükümler, sözleşmeler imzalanıncaya kadar düzenleyici işlem niteliğindedir, sözleşme imzalandıktan sonra ise akdî niteliğe bürünürler. Dolayısıyla sözleşmenin uygulanmasına yönelik şartname hükümlerini, sözleşme imzalandıktan sonra idâre tek taraşı olarak değiştiremez. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
Devletin milli güvenliğin korunması için giriştiği gizli polis faaliyeti aşağıdakilerden hangisidir?
Jandarma |
Adli kolluk |
Siyasi polis |
Bekçiler |
Özel güvenlik |
Devletin milli güvenliğin korunması için giriştiği gizli polis faaliyetini siyasi polis Milli İstihbarat Teşkilatı'na bağlı olarak yürütür. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modern anlayışa göre kamu düzeninin öğelerinden değildir?
Genel ahlak |
Kamusal estetik |
Kamu sağlığı |
İnsan onuru |
Bireylerin kendilerine karşı korunması |
Modern anlayışa göre kamu düzeninin öğeleri; genel ahlâk, kamusal estetik, insan onuru ve bireylerin kendilerine karşı korunmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.
12.Soru
Millî Eğitim Bakanlığının, kendi okullarında ve kendi personeliyle sunduğu ilköğretim kamu hizmetinin karşılığı olarak bir ücret alınmamaktadır örneği bize aşağıdakilerden hangisi ilkeyi anlatmaktadır?
Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği İlkesi |
Süreklilik İlkesi |
Düzenlilik İlkesi |
Kesintisizlik İlkesi |
Değişkenlik-Uyarlama İlkesi |
Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği İlkesi: Kamu hizmetlerinin sınırlı olduğu zamanlarda, gerçek anlamıyla parasız, bedavadır. Bugün özellikle devletin sunduğu geleneksel kamu hizmetleri bu durumdadır. Örneğin; Millî Eğitim Bakanlığının, kendi okullarında ve kendi personeliyle sunduğu ilköğretim kamu hizmetinin karşılığı olarak bir bedel alınmamaktadır.
13.Soru
İdarenin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenmesine ne denir?
İdari denetim |
Yargısal denetim |
Kamuoyu denetimi |
Siyasi denetim |
Vesayet denetimi |
Siyasi denetim, idarenin yasama organı, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenmesi demektir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.
14.Soru
İdarenin sözleşmelerinden kaynaklanan davalarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
İdârenin özel hukuk sözleşmelerinin akdî hükümlerinden kaynaklanan davalar, adlî yargıda çözülecektir. |
İdârî sözleşmelerin akdî kısmından kaynaklanan uyuşmazlıklar hakkında tarafların açtığı davalar tam yargı davasıdır. |
İdârî sözleşmelerden kaynaklanan tam yargı davalarını ancak sözleşmenin tarafları açabilirler. |
İdârî sözleşme tarafı özel hukuk kişisinin, kamu hizmetini yürütürken uğradığı zarar için üçüncü kişiler adli yargıda sözleşmeciye karşı tazminat davası açacaklardır. |
Kural olarak idârî sözleşmelere karşı iptal davası açılamaz. |
İdârenin özel hukuk sözleşmelerinin akdî hükümlerinden kaynaklanan davalar, adlî yargıda çözülecektir. Çünkü idârenin özel hukuk sözleşmelerinin akdî hükümleri açısından taraflar arasında eşitlik söz konusudur. İdârî sözleşmelerden kaynaklanan davalar kural olarak idârî yargıda çözülür. Davalar, ister sözleşme öncesi yapılan ve ayrılabilir idârî işlemlerden kaynaklanan davalar olsun isterse sözleşmenin düzenleyici veya akdî nitelikteki hükümlerinden kaynaklanan davalar olsun, fark etmez. İdârî sözleşmelerin akdî kısmından kaynaklanan uyuşmazlıklar hakkında tarafların açtığı davalar tam yargı davasıdır. İdârî sözleşmelerden kaynaklanan tam yargı davalarını ancak sözleşmenin tarafları açabilirler. Çünkü idârî sözleşmeler sübjektif hukuksal işlemler olmalarından dolayı, üçüncü kişilerin haklarına zarar veremezler. Dolayısıyla da üçüncü kişiler idârî sözleşmelere karşı tam yargı davası açamazlar. Ancak, idârî sözleşmelerin konusu olan kamu hizmeti iyi yürütülmüyorsa ve bundan üçüncü kişilerin hakları zarar görmüşse, hizmet kusuruna dayanarak sözleşmeyi imzalayan idâreye karşı tam yargı davası açabilirler. Çünkü sözleşmenin konusu olan kamu hizmetinin sunulması konusunda asıl sorumlu sözleşmeyi imzalayan idâredir. Kural olarak idârî sözleşmelere karşı iptal davası açılamaz. Bunun birkaç istisnası vardır. Birinci istisna, sözleşme yapılmadan önce idârenin yaptığı sözleşmeye hazırlık işlemleri, ayrılabilir işlem niteliğinde olduğundan dolayı iptal davasına konu edilebilir. İkinci istisna, sözleşmenin düzenleyici hükümlerine karşı açılan iptal davalarıdır. Üçüncü istisna, sözleşmeli kamu görevlisi çalıştırmak için yapılan idârî hizmet sözleşmeleridir. Son istisna ise, idârî sözleşmelere karşı iptal davasının açılabileceğine ilişkin bir yasa hükmünün bulunmasıdır. Doğru cevap D’dir.