9 Eylül 1922’de İzmir’in geri alınışı ve 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile Türk milliyetçiliği hareketi devletleşme aşamasına geçmiştir.

Sanayi devrimini gerçekleştirememiş Osmanlı İmparatorluğunda doğal olarak işçi sınıfı da yoktu. Bu sebeple sosyalizm fikrinin gelişmesi mümkün olmamıştır.Doğru yanıt 'D' seçeneğidir. 

Beyannamenin en dikkat çekici tarafı ise herhangi bir edebi meslek ve tercih belirtilmemiş olmasıdır. Daha kuruluşu ilan eden haberde “sanat şahsî ve muhteremdir” denmişti. Bu cümle herkesin edebî tavrında serbest olduğu ve topluluğu değil sadece kendini temsil edebileceği anlamına gelmektedir. Nitekim daha sonra, pek çok vesile ile her bir üyenin edebî kanaatlerinde serbest bulunduğu ilan edilmiştir.

II. Meşrutiyet yıllarının en geniş, en nüfuzlu siyasi teşkilatı, hiç şüphesiz ittihat ve Terakkî Cemiyeti/Fırkasıdır.

Şahabettin Süleyman  Nesl-i Ati yazarlarını Mevlâna’ya ve onun sembol olan “ney”e nisbetle “Nâyîler” diye adlandırmıştır.

Hakkı Tahsin, Nâyîler (Nesl-i Âtî) topluluğu gayretine katılan başlıca isimler arasındadır.

Tahsin Nahit, II. Meşrutiyet’in ilan edildiği günlerde, hayli sokak nutku söylemiştir. Celâl Sahir Erozan, dernekçilikte ilk hatırlanan isimlerdendir. Fuat Köprülü, İttihat ve Terakkî’nin sesi Hak gazetesini idare eder. Süleyman Fehmi’nin yıllarca ders kitabı olarak okutulan Edebiyat (1909) adlı kitabı, onun siyasetle ilgisi konusunda hiçbir ipucu vermez. Fakat o, Mütareke imzalandığında, doğum yeri olan Arnavutluk’a gitmiş, çeşitli bakanlıklar yapmıştır. Kuruluş bildirisinde Kâtib-i Umumî (genel sekreter) olarak gösterilen Müfit Ratip, “Tiyatro Şubesi”ni idare etmekteydi.

Yakup Kadri Fecr-i Âtî'de geçen döneminde yazdığı mensureler de diğerleri de daha sonra¬ki yıllarda kitaplaşmıştır. Bunlardan bir kısmı Erenlerin Bağından (1922), bir kıs¬mı Okun Ucundan (1940), diğer bir kısmı ise Alp Dağlarından ve Miss Chalfrin'in Albümünden (1942) adlı kitabında yer almıştır.

Nesl-i Âtî yazarları Rübap mecmuasında, kendi eserlerinin mevzu ve orijinalite bakımından Fecr-i Âtî eserlerinden üstün olduğunu ileri sürerler.

Fecr-i Âtî’nin en göze çarpan özelliklerinden birisi kelime kadrosunda seçici olmalarıdır. Edebiyatın asıl malzemesi olan dil bahsinde onlar da Edebiyat-I Cedideciler gibi davranarak, kelimelerin milliyetine değil ses kıymetine ve anlatılmak istenen kavramı ifadedeki kudretine önem verdiler. Böyle bir tercih onları da Edebiyat-ı Cedideciler gibi ahenk uğruna Arapça ve Farsça sözlüklerin kıyısında köşesinde kalmış bir yığın kelime kadrosunu Türkçeye sokma gayretine götürdü. Fecr-i Âtî şairleri, daima renkli hayat sahnelerini, tabiat manzaralarını dille canlandırmaya gayret etmişlerdir.

II. Meşrutiyet devrinde basın hayatında kadınlara yönelik yayınlarla feminist çevre basına yansıtılmış, çocuklara yönelik yayınlarla çocuk farkındalığı artmış, mizah dergileri basının özgür olduğu yıllarda sayıca üstünlük kazanmış, süreli yayınların resimli çıkarılması bir kalite göstergesi sayılmış, baskı kalitesinde önemli gelişmeler görülmüş, devrin basın hayatı hem özgür hem sansürlü yıllar geçirmiş ve II. Meşrutiyet'in sonlarına gelinmesiyle mali sıkıntıların kendini göstermesi basın hayatını da olumsuz etkilemiştir. Milli Edebiyat Hareketi ise edebi hayatın özelliklerinden biridir.

Abdülhak Şinasi Hisar, Fecr-i Âtî topluluğunun kurucuları arasındadır.

II. Meşrutiyet aydınlarının ortak özelliklerinden biri siyasetle ilgilenmeleridir, bu da örgütlü toplum olmanın bir gereği ve sonucudur. II. Meşrutiyet yıllarının en geniş ve en nüfuslu siyasi teşkilatı ise İttihat ve Terakki Cemiyeti/Fırkasıdır.

II. Meşrutiyet yılları, siyasi ve ideolojik tablo bakımından hayli çeşitlidir. Bunları
• Batıcılık • Osmanlıcılık • İslâmcılık •Türkçülük
• Sosyalizm • Meslek-i içtimaî • Sosyalizm •Meslek-i içtimaî.

Fecr-i Âtî döneminin siyasi ve toplumsal zeminine uygun olmadığı halde kurulabilmiş, Batı'daki sembolistleri örnek alarak halis edebiyat anlayışıyla ortaya çıkmış, Edebiyat-ı Cedide'nin aksine tiyatronun vazgeçilmez bir tür olduğu düşüncesine sahip bir edebiyat topluluğudur. Edebi bir akım ya da edebi ekol değildir.

Ortak amaçlar için birkaç kuruluşun bir araya gelmesiyle dernekçilik doğmuştur. Mütareke yıllarıyla birlikte siyasete katılma arzusu ileri boyutlara varmıştır. Kuruluş amacı siyasetin tamamen dışında olan Çiftçiler Derneği'nin partileşerek Çiftçi Fırkası'na dönüşmesi siyaset merakına iyi bir örnektir.

Yenileşme Devri Türk Edebiyatı kendi içinde

• Tanzimat Dönemi (1860-1876)
• I. Meşrutiyet (veya Sultan II. Abdülhamit) Dönemi (1876-1908)
• II. Meş-rutiyet Dönemi (1908-1922)
• Cumhuriyet Dönemi (1923-) diye devirlere ayrılmaktadır.

Tekellümî hikâye, Fecr-i Âtî yazarlarının Batı dillerindeki "novel dialog" karşılığında kullandığı bir terimdir, daha çok iki şahsın karşılıklı konuşması biçiminde yazılan, tiyatroya benzer hikâyeleri ifade eder.

Edebiyat-ı Cedide, Türk şiirini, kendinden önceki dönemlerin şiirlerinden çok farklı bir istikamete sürüklemiştir. Bunda hiç şüphesiz, örnek aldıkları Fransız ediplerinin büyük payı vardır. Bilhassa Cenap Şahabettin’i, Fransız Sembolizm’ini en iyi anlamış şairlerimizin başında saymak, sembolizmin bizdeki müjdecisi kabul etmek mümkündür. İşte bu tarafıyla Cenap, kendinden sonrakilerin “yeni” bularak örnek aldıkları bir şairdir.