İletişim Kuramları Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki araştırma örneklerinden hangisi niteliksel yapıdadır?
Cinsiyet dağılımı |
Renk beğenisi |
Kanal reytingi |
Tüketim sıklığı |
Yaş aralığı |
Niceliksel araştırma, verileri istatistik süreçlerden geçiren tasarıma dayanan araştırma türüdür. Niteliksel çalışma, seçilen bir konuda veya sorunda gerekli olan verileri, enformasyonu ve bilgileri toplayan, bu toplananı mantıksal nedensellik süreçlerinden geçirerek analiz eden ve sonuçlar çıkaran araştırma biçimidir. Cinsiyet dağılımı, kana reytingi, tüketim sıklığı ve yaş aralığı istatistikler bilgiler verirken renk beğenisine odaklanan bir araştırmanın niteliksel yapıda olduğu söylenebilir.
2.Soru
20. yüzyılda yeni fikirlerin, imgelerin ve tüketim kalıplarının kendini göstermesiyle birlikte yerel ve bölgesel olan pek çok inanç, değer ve günlük yaşam alışkanlıkları ve uygulamaları da dayanaklarını yitirir. Kitle iletişim araçları da bu sürecin kaçınılmaz bir parçasıdır.
Aşağıdakilerden hangisi kitle toplumu ve iletişim araçları arasındaki etkileşime bir örnek olarak gösterilemez.
Telefon ve telgraf sayesinde 19. yüzyılda uzak mesafelerle haber, bilgi ve enformasyon alma ve gönderme olanağının tüm dünyada iletişim alanını genişletmesi |
Haber üretimi ve dağıtımının yeni bir format kazanması; popüler eğlence türlerinde artışın görülmesi ve yaygın bir tüketici kitlesi tarafından takip edilmeye başlanması |
Şehirlerde toplu taşıma sistemlerinin gelişiminin gazetelerin yaygınlaşmasına ve okuma alışkanlığının yerleşmesine olumlu etkileri olması |
Radyonun icadı ile insanların günlük yaşamını ve rutinini ortaklaştıran eğlence ve haber programlarının geniş kitlelere ulaşması |
17. ve 18. yüzyılda ulaşım altyapısının gelişmesi ve makineleşmenin gelişmesiyle insanların boş zaman elde edebilmesi |
Ulaşım altyapısının gelişmesi kitle toplumu ve iletişim araçları arasındaki etkileşime katkıda bulunabilirken burada yanlış olan bilgi ulaşım altyapısının "17. ve 18. yüzyılda gelişmesi" ibaresidir. 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başları; ulaşım araçları olarak bisiklet, otomobil ve uçağın önemli gelişme gösterdiği dönemdir. Bu dönem ayrıca köprüler, kanallar ve tüneller gibi büyük kamusal çalışmaların da dönemidir. Şehirlerin elektriklendirilmesi ile birlikte demiryolu ulaşımı devreye girer. Tramvay ve metro hatları da dünyanın başlıca şehirlerinde temel toplu taşıma sistemleri olarak kullanılmaya başlanır. Ulaşımdaki alt yapı iyileştirmeleri işçilerin çalıştıkları yerlerden daha uzak mesafelerde yaşamalarına olanak sağlar ve şehirleşmenin artmasını teşvik eder.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kültürel bağımlılık yaklaşımına getirilen eleştirilerden biri değildir?
Yaklaşımla yapılan araştırmaların çoğu genelleme düzeyindedir |
Bağımsızlık yaklaşımı içinde baskın olan ulus kavramıdır |
Yönetici sınıfın kendi içsel çelişkilerini görmezden gelir |
Gelişmekte olan toplum bireyleri yalnızca alıcı olarak sunulmaktadır |
Gelişmekte olan ülkelerde farklı gelir grubundaki insanların iletiyi aynı biçimde algılamasını beklemektedir |
Kültürel bağımlılık yaklaşımına getirilen eleştirilerden bazıları şunlardır:
Kültürel bağımlılık yaklaşımlarıyla yapılan araştırmaların çoğunun genelleme düzeyinde kalması, ideolojik sürecin özgün dinamiklerini ve bu damiklerin gelişmekte olan ülkelerin bireyleri üzerindeki etkilerini açıkça ortay koyamamaktadır.
Önemli bir nokta da bağımsızlık yaklaşımı içinde baskın olanın toplumsal sınıflar değil, ulus kavramı olduğudur.
Kültürel bağımılık, yönetici-egemen sınıfın, halkın tüm bilincine egemen olan, gücün sınırsız, tek parça bir blok olmayıp, aslında kendi içsel çelişkileri de bulunan bir sınıf olduğunu görmezden gelir.
Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerde gelir dağılımı piramidinin farklı basamaklarında yer alan tüm insanların bir iletiyi aynı biçimde algılayacağını beklemek de gerçekçi değildir.
Bu yaklaşım çerçevesinde iletişime kapitalist ilişkilerin üretilmesinde çok güçlü, neredeyse özerk bir rol verilmektedir. Oysa kitle iletişim araçlarını kapitalist üretim ilişkilerinin küresel bir bakış açısında yerleştiren bir çözümleme, bu araçların çok uluslu şirketlerin egemenliğinin belirgin olduğu bir üretim sürecinin bir parçası olduklarını ortaya çıkaracaktır.
4.Soru
Bazı toplumbilimciler iletişim teknolojilerinin uluslararası ölçekteki yaygınlaşmasını iktisatçı Raymond Vernon’un geliştirdiği “uluslararası ürün yaşam devreleri” modelinden hareketle incelemişlerdir. Vernon’un modeline göre her ürünün dört aşamalı bir yaşam devresi vardır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
Kalkınma modeli |
Doğuş aşaması |
Yaygınlaşma |
Olgunluk dönemi |
Düşüş evresi |
Ürün Yaşam Devresi Yaklaşımı içinde ele alınmaktadır
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Levi-Strauss’un çalışmalarının odak noktasını oluşturmaktadır?
Dilin yapısal olarak incelenmesi |
Popüler kültürün incelenmesi |
Göstergelerin incelenmesi |
Farklı kültürlerin incelenmesi |
Sebilimin incelenmesi |
Antropolog Levi-Strauss Saussure’ün dilbiliminden etkilenerek, farklı kültürler arasındaki benzerlikleri dilin yapısı gibi incelemiş ve yapısalcı antropolojisini oluşturmuştur. Dilin incelenmesi Saussure’e, popüler kültürün incelenmesi Barthes’e, göstergelerin incelenmesi Pierce’e, sebilimin incelenmesi ise Jakobson’a aittir.
6.Soru
Kitap yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlış verilmiştir?
Medya Tekeli-Ben Bagdikian |
Elektronik Sömürgecilik: Uluslar arası Yayıncılık ve İletişimin Geleceği- Thomas McPhail |
Aydınlanmanın Diyalektiği- Karl Marx |
Zihin Yönlendirenler-Herbert Schiller |
İletişim: Batı Marksizminin Kör Noktası- Dallas Smythe |
Horkheimer ve Adorno, Aydınlanmanın Diyalektiği adlı eserlerinde, amaçlarının “insanlığın gerçekten insani bir düzeye çıkmak yerine niçin yeni türden bir barbarlığa düştüğünü anlamak” olduğunu ifade ederler.
7.Soru
Seçeneklerden hangisi kamuoyu kavramının bugünkü anlamında kullanılmasını sağlamıştır?
Endüstrileşme |
Sosyal bilimcilerin etkileri |
Demokratikleşme |
Medyanın yaygınlaşması |
Okur-yazar oranındaki artış |
18 ve 19. yüzyıllarda bazı ülkelerde şehirleşme, endüstrileşme, demoktarikleşme, medyanın
yaygınlaşması ve okur yazarlık oranında görece bir artış yaşanmıştır. Bu da kamuoyu olgusunu beraberinde getirmiştir. Ancak kavram 20. yüzyılda sosyal bilimcilerin ilgisiyle birlikte, yoğun olarak ve bugünkü anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Bazı bilim adamları kamuoyunun ölçüm tekniklerini incelemiş, geliştirmiş ve yaygınlaştırmıştır. Bazıları da kamuoyunun oluştuğu sosyal, siyasal ve psikolojik süreçleri incelemişlerdir.
8.Soru
- Hakim okuma, medya metinleri üstünde tartışmalı ve karşıt okuma yapabilen ve kendi anlamını üretebilen izleyicinin okuma şeklidir.
- Tartışmalı okuma, kodlanan niyetlerin bir kısmının kodlandığı niyetle, bir kısmının ise tartışmalı olarak okunmasıdır.
- Karşıt okumada ise, metni üretenlerin kodladıkları niyetlerin karşıt bir bakış açısıyla kod açımı yapılır.
Hall, çoklu okuma üst başlığında kavramsallaştırdığı üç çeşit okuma şeklinin varlığından söz etmektedir. Yukarıda bun okuma şekillerine dair verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
Hall, çoklu okuma üst başlığında kavramsallaştırdığı üç çeşit okuma şeklinin varlığından söz eder: Hakim okuma, tartışmalı okuma ve karşıt okuma. Hakim okuma, medya metinlerinin izleyici tarafından metinleri üretenlerin kodladığı niyetle kod açımını yapmasıdır. Tartışmalı okuma, kodlanan niyetlerin bir kısmının kodlandığı niyetle, bir kısmının ise tartışmalı olarak okunmasıdır. Karşıt okumada ise, metni üretenlerin kodladıkları niyetlerin karşıt bir bakış açısıyla kod açımı yapılır.
9.Soru
“Burjuvazi kendi temel statüsüne sahip olmayan ve hayalin dışında da bu statüyü yaşayamayacak olan tüm insanlığı sürekli olarak kendi ideolojisinin içine çeker, bunun insanlık için maliyeti bilincin fakirleşmesi ve donuklaşmasıdır. Burjuvazi temsil etme biçimlerini, küçük burjuva imgelerinin bütün kurumlarına yayarak, toplumsal sınıflar arasındaki hayali eşitliği onaylar.”
ideoloji anlayışının, hakim burjuva değerlerini meşrulaştıran, mitsel işleyişi olduğunu savunan ünlü düşünür kimdir?
“Burjuvazi kendi temel statüsüne sahip olmayan ve hayalin dışında da bu statüyü yaşayamayacak olan tüm insanlığı sürekli olarak kendi ideolojisinin içine çeker, bunun insanlık için maliyeti bilincin fakirleşmesi ve donuklaşmasıdır. Burjuvazi temsil etme biçimlerini, küçük burjuva imgelerinin bütün kurumlarına yayarak, toplumsal sınıflar arasındaki hayali eşitliği onaylar.”
ideoloji anlayışının, hakim burjuva değerlerini meşrulaştıran, mitsel işleyişi olduğunu savunan ünlü düşünür kimdir?
Barthes |
Levi-Strauss |
Saussure |
Lacan |
Althusser |
“Burjuvazi kendi temel statüsüne sahip olmayan ve hayalin dışında da bu statüyü yaşayamayacak olan tüm insanlığı sürekli olarak kendi ideolojisinin içine çeker, bunun insanlık için maliyeti bilincin fakirleşmesi ve donuklaşmasıdır. Burjuvazi temsil etme biçimlerini, küçük burjuva imgelerinin bütün kurumlarına yayarak, toplumsal sınıflar arasındaki hayali eşitliği onaylar (Barthes, 1973).”
10.Soru
İngiltere'de Hall ile başlayan çalışmalar İletişim çalışmalarının hangi konu ve alanına girmektedir?
Retorik |
Alımlama |
Kültürel |
Marksçı |
Liberal çoğulcu |
Bazı araştırmacılar basit ampirizmi hümanist gelenek ile birleştirerek, özellikle 1950’lerin sonlarından itibaren, İngiltere’de E. T. Hall ile başlatılan kültürel çalışmalar kültürlerarası iletişim araştırmasının gelişmesine öncülük ettiler.
11.Soru
"……… …….., metinsel yorumlama teorilerinin kitle iletişimi izleyicilerinin gündelik faaliyetlerine uygulanmasıdır." boşluğa en uygun kavram hangisidir?
Liberal-çoğulcu araştırmalar |
Liberal-demokrat araştırmalar |
Alımlama araştırmaları |
Teknolojik belirleyicilik çalışmaları |
Kültürü ele alan araştırmalar |
Alımlama incelemeleri, metinsel yorumlama teorilerinin kitle iletişimi izleyicilerinin gündelik faaliyetlerine uygulanmasıdır. Temel ilgi, izleyicilerin kitle iletişiminden çıkardıkları “anlam” üzerindedir. Metinlerin alımlanması ile ilgili incelemelerin anlamlı olabilmesi için “alımlama” ile “ideolojik pozisyonun” ya da “sınıfsal aitliğin” ilişkilendirilmesi gerekir. Bunun yerine, bu ilişkilendirme reddedilir ve cinsiyet, ırk, cinsel tercihler, etnik ve diğer kimlikler üzerinde durulur.
12.Soru
Kültürel çalışmalarda, izleyicinin gördüğü metni, üretenlerin kodladığı niyetle okumasına ne ad verilir?
Kodlama |
Karşıt okuma |
Kod açma |
Tartışmalı okuma |
Hakim okuma |
Stuart Hall ilk kez 1980’de yayınlanan “Kodlama Kodaçma” (Encoding Decoding) isimli makalesinde, iletişimde daha çok anadamar ilk çalışmalarda öne sürülen, iletişimin gönderenden alıcıya doğru olan doğrusal boyutuna yeni yorum getirmiştir. Hall bu çalışmasında iletişim sürecinin döngüsel (dairesel) olup, gönderenden alıcıya olduğu kadar, alıcıdan da gönderene doğru olduğunu ortaya koymuştur. Yine “Kodlama Kodaçma” makalesinde Hall, anlamın gönderen tarafından kodlandığı biçimde açılabileceği gibi, kodlandığından daha farklı anlam oluşumlarıyla açılabileceğini öne sürmüştür. Hall, çoklu okuma üst başlığında kavramsallaştırdığı üç çeşit okuma şeklinin varlığından söz eder: Hakim okuma, tartışmalı okuma ve karşıt okuma. Hakim okuma, medya metinlerinin izleyici tarafından metinleri üretenlerin kodladığı niyetle kod açımını yapmasıdır. Tartışmalı okuma, kodlanan niyetlerin bir kısmının kodlandığı niyetle, bir kısmının ise tartışmalı olarak okunmasıdır. Karşıt okumada ise, metni üretenlerin kodladıkları niyetlerin karşıt bir bakış açısıyla kod açımı yapılır.
13.Soru
I. Toplumsal ve tarihsel olayları belirleyici bir faktöre göre açıklar.
II. Teknoloji tarihteki temel hareket ettirici olarak görülür.
III. Bu yaklaşımı benimseyenler teknolojiyi toplumun temeli olarak değerlendirir.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri teknolojik belirleyicilik yaklaşımı ile ilgilidir?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Seçeneklerin tamamı toplumsal belirleyicilik yaklaşımı ile ilgilidir.
14.Soru
McLuhan teknolojinin ana etkisinin duyu organları ve düşünce üzerinde olduğunu savunur; dolayısıyla tartışması tamamıyla algı psikolojisinin dar temellerine dayanır. Aşağıdakilerden hangisi McLuhan’ın görüşlerini yansıtan ana başlıklardan biri değildir?
Araç Egemen Değişim Gücüdür |
Araç İnsanın Uzantısıdır |
Araç İletidir |
Sıcak ve Soğuk Araçlar |
Araç Görseldir |
McLuhan’ın görüşleri aşağıda başlıklar halinde özetlenmektedir:
- Araç Egemen Değişim Gücüdür
- Araç İnsanın Uzantısıdır
- Araç İletidir
- Sıcak ve Soğuk Araçlar
- Gutenberg Galaksisi
- Küresel Köy
- Tetrad (Dörtlü)
Doğru cevap e'dir.
15.Soru
İzleyiciyi homojen bir kitle olarak değil, pek çok alt kültür gruplarının toplamı olarak gören düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Hall |
Morley |
Fiske |
Ang |
Radway |
David Morley’in etken izleyici yaklaşımı Stuart Hall’un “kodlama-kodaçma” çalışmasına dayanır. Morley özellikle televizyon izleyicisinin yorumlama kapasitesi ve yorumlama bağlamlarına yoğunlaşmıştır. Morley’e göre izleyici kendi aralarında farklılığı olmayan bireylerden oluşan bir homojen kitle değil, herbiri kendine özgü tarihsel ve kültürel geleneği olan, birbirine geçmiş pek çok alt kültür gruplarının toplamıdır. Morley’in çalışmalarıyla birlikte, iletişim çalışmalarında etnografik yöntem, katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşme teknikleri kullanılmaya başlanmıştır. Etnografik yöntem ve katılımcı gözlem tekniği ile izleyicinin ortamı (medya ürünlerini tükettiği) ve ortamdaki diğer insanlarla etkileşimi gündeme gelmiştir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Oliver Boyd-Barrett tarafından ortaya atılan medya emperyalizminin biçimleri dışında kalmaktadır?
İletişim medyasının şekli: Alıcının kullandığı teknoloji |
Endüstriyel yapı setleri |
Medya firmalarındaki ideal pratikle ilgili neyin nasıl yapılacağını içeren değerler |
Bedava öğle yemeği |
Belli kitle iletişim araçları içeriklerinin (ürünlerin) ithali |
D şıkkı Kanadalı ekonomist Dallas Smythe’e göre kitle iletişim araçları tekelci kapitalist sistemin bir buluşudur. Bu araçlar, izleyicileri kitle halinde üretirler ve reklamcılara satarlar. Smythe, kitle iletişim araçlarının içeriğini; yani haber, eğlence, müzik, spor, film, tartışma gibi her türlü programı, “bedava öğle yemeği” olarak niteler.
17.Soru
İletişim araçlarının etkisine maruz kalan pasif izleyiciyi odak alan araştırmaların hangi yıllara kadar iletişim alanında egemen olduğu söylenebilir?
İletişim araçlarının etkisine maruz kalan pasif izleyiciyi odak alan araştırmaların hangi yıllara kadar iletişim alanında egemen olduğu söylenebilir?
1930'lu yıllara kadar |
1950'li yıllara kadar |
1970’li yıllara kadar |
1990'lı yıllara kadar |
2000'li yıllara kadar |
İletişim araçlarının etkisine maruz kalan pasif izleyiciyi odak alan araştırmalar, 1970’li yıllara kadar iletişim alanında egemen olmuştur. Genel olarak bu araştırmalarda kitle iletişiminin hedefi konumundaki izleyicilerin, iletişim süreci içinde aktif olarak herhangi bir role sahip olmadıkları ve iletişim mesajları karşısında savunmasız ve pasif konumda kaldıkları görüşü ha^kim olmuştur. Ancak 1970’lerden sonra kitle iletişiminin alıcısı konumundaki kişilerin pasif durumda olmadıklarına ilişkin araştırmalar öne çıkmaya başlamıştır. Bu araştırmalarda dilbilim, göstergebilim, kodlama, kodaçımlama, okuma gibi açılımlarla izleyicinin bir mesajı anlamlandırma yeteneği ön plana çıkarılmıştır. Aslında izleyici odaklı bu araştırmaları tetikleyen şeyin pazar araştırmaları kapsamında ele alınması gereken kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı olduğunu belirtmek gerekir
18.Soru
Topluluk oluşturucu ortak çıkarlar çevresinde oluşan ve üyeleri bu ortak çıkarlar konusunda karar birliğine ulaşmak için etkileşimde bulunan toplumsal kesime ne ad verilir?
Halk |
Ulus |
Kamu |
Toplum |
Grup |
Kamu sözcüğü şu anlama sahiptir: “Topluluk oluşturucu ortak çıkarlar çevresinde oluşan ve üyeleri bu ortak çıkarlar konusunda karar birliğine ulaşmak için etkileşimde bulunan toplumsal kesim.”
19.Soru
USB Flash bellek gibi yeni teknolojik araçların çıkmasıyla önceden kullanılan bilgisayar disketlerinin artık ortadan kalması aşağıdaki kavramlardan hangisine örnektir?
Ağ toplumu |
Araç iletidir |
Küresel köy |
Ampütasyon |
Tetrad |
McLuhan araç insanın uzantısıdır der ve ampütasyon (bir organı kesme) diye adlandırdığı kavram ise uzantıların bir benzeridir. İnsanoğlunun her uzantısı; özellikle teknolojik uzantıları, diğer uzantılarda bir ampütasyon ya da değiştirme etkisine sahiptir. Ampütasyona bir örnek olarak, barut ve ateşli silahların gelişmesiyle birlikte okçuluk becerilerinin yok oluşu verilebilir.
20.Soru
Amerikalı araştırmacıların Türkiye’de yürüttüğü iletişim araştırmaları aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Araştırma tasarım ve yöntem bilgisi |
Teknolojik araç üretimi |
Uluslararası mücadele koşulları |
Bilmeye karşı toplumsal ilgi |
Akademik ilgi |
Uluslararası egemenlik ve mücadele koşulları uluslararası kontrol mekanizmalarını kurmak ve geliştirmek isteyen güçlerin Türkiye gibi ülkelerde araştırma yapmaları ve araştırma yaptırmalarını da beraberinde getirmiştir. Bu araştırmaların önemli bir kısmı da iletişim alanındadır. İletişimle ilgili bu tür araştırmalar özellikle 1950’lerde modernleşme ve kalkınma adı altında kapitalist sistemin dünya görüşünün ve ürünlerinin dünyaya yayılmasını amaçlayan Amerikalılar tarafından yapılmasıyla başlanmış ve çeşitli fonlar ve desteklerle yerel kurumları ve araştırmacıları da katarak halen devam etmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ