İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İslam tasavvuf anlayışında veliler piramidinin en tepesindeki kişiye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Fakih |
Kutb |
Müderis |
Molla |
Şaman |
İslâm tasavvuf anlayışında kutb, evrenin yönetiminden sorumlu olup aşağıdan yukarıya doğru, sayıları giderek azalmak suretiyle bir mertebeler silsilesi meydana getiren ‘veliler piramidi’nin en tepesindeki kişidir
2.Soru
İdil Bulgar Devleti tarihinin ikinci döneminde en devletle mücadele etmek zorunda kalmıştır?
Ruslar
|
Hazarlar
|
Abbasiler
|
İran
|
Altın Orda |
Ruslarla mücadele, İdil Bulgar Devleti tarihinin ikinci döneminde en önemli gündemi işgal etmiştir.
3.Soru
Mezar kitabeleri ile Kul Gali’nin Kıssa-i Yusuf adlı manzumesi dışında İdil Bulgar Devleti’nden günümüze yazılı kaynak ulaşmamıştır. Bundan dolayı bu devletin tarihi Arap ve Fars coğrafyacı ile seyyahlardan öğrenilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu coğrafyacı ya da seyyahlardan biri değildir?
İbn Hurdazbih |
İbn Battuta |
İbn Rüşd |
İbn Fazlan |
İbn Havkal |
İdil Bulgar Devleti’nde çok sayıda şehrin mevcudiyetine, bölgede yüksek seviyede Türkİslam medeniyetinin yayılmış ve yazı kültürünün gelişmiş olmasına işaret etse de mezar kitabeleri ile Kul Gali’nin Kıssa-i Yusuf adlı manzumesi dışında İdil Bulgar Devleti’nden günümüze yazılı kaynak ulaşmamıştır. Bundan dolayı bu devletin tarihini daha çok İbn Hurdazbih, İbnu’l-Fakih, İbn Rüşd, İbn Fazlan, el-İstahrî, İbn Havkal, el-Mervezî, Ebû Hâmid el-Gırnâtî, Yakut el-Hamavî gibi Arap ve Fars coğrafyacı ve seyyahların eserleri ile Rus kroniklerinden öğreniyoruz. Yine başta Macar rahip Friar Julian olmak üzere bölgeyi ziyaret eden Avrupalı seyyahların eserlerinde Bulgarlarla ilgili sınırlı da olsa bilgiye rastlamak mümkündür.
4.Soru
Buğra Han Harun Fergana Bölgesi'ne girdiğinde bastırdığı dirhemler üzerinde yer alan unvanlardan hangisi davet destekçisi anlamında kullanılmış ve İslam coğrafyasına girişini meşrulaştırmıştır?
Melikü’l maşrık |
Zahîrü’d-da’ve |
Türk Hakan |
Arslan Han |
Mevlâ emîrü’l-mü’minîn |
Buğra Han Harun, 991 yılında Mâverâünnehr’in Fergana bölgesine girdi. Burada bastırdığı dirhemlerde kullandığı “melikü’lmaşrık” (doğunun hakanı), “zahîrü’d da’ve” (davet destekçisi) ve “Türk Hakan” unvanları onun kimliğini ve politik hedeflerini yansıtmaktadır. Özellikle “zahîrü’d-da’ve” unvanı ile İslam adına İslam’dan çıkmış olan Sâmânî devletinin topraklarına, yani İslam coğrafyasına girdiğini ifade ederek askerî müdahalesini meşru bir zemine dayandırmış olmaktadır.
5.Soru
XI. yüzyılın başında Türk Hakanlığı ülkesine doğudan saldırı yapanlar aşağıdakilerden hangisidir?
Hıtâylar |
Moğol boyları |
Gazneliler |
Harizmşahlar |
Samaniler |
XI. yüzyılın başında Türk Hakanlığı ülkesine doğudan yapılan saldırıları, Hıtâylar değil, Hıtâylar tarafından harekete geçirilen ve başlangıçta Moğolistan’ın doğusunu, sonra da batısını işgal eden Moğol boyları gerçekleştirmekte idi.
6.Soru
Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Uygurlar |
Karahanlı Devleti |
Gazneliler |
Büyük Selçuklu Devleti |
İdil (Volga) Bulgar Devleti |
Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet ise İdil (Volga) Bulgar Devleti’dir. 922’de mucizevî bir hidayet eseri olarak İslâm’ı kabul eden Bulgar hükümdarı İlteber Almuş, Abbâsî Halifesi Muktedir Billâh’a bir elçilik heyeti göndererek kendisine İslâm dinini tebliğ edecek din bilginleri (fakihler), cami ve kale yapımına yardımcı olacak ustalar istemiştir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ihşidilerin özelliklerinden biri değildir?
Devletlerinin ömrü kısa olmuştur.
|
Abbasiler tarafından yıkılmışlardır.
|
Muhammed bin Tugç tarafından kurulmuşlardır.
|
Abbasiler ve Hamdanilerle mücadele etmişlerdir.
|
Fatımiler tarafından yıkılmışlardır. |
Abbasiler tarafından yıkılan devlet Tolunoğullarıdır.
8.Soru
Türkler arasında islamiyeti resmi olarak kabul eden ilk devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Gazneliler. |
Karahanlılar. |
Karahıtaylar. |
Karahanlılar. |
İdil Bulgar Devleti. |
İdil Bulgar devleti. Cevap E'dir.
9.Soru
Mâverâünnehr halkını zorla itaate almaya çalışmaktan ziyade Türkler ve diğer kavimlerle Araplar arasında çatışmaya sebep olan unsurları ortadan kaldırmaya çalışan vali kimdir?
Cüneyd |
Katan b. Kuteybe |
Asım b. Abdullah |
Nasr b. Seyyar |
Esed |
Esed’in ölümünden sonra Horasan valiliğine o bölgeyi iyi tanıyan Nasr b. Seyyar getirildi (738). Mâverâünnehr halkını zorla itaate almaya çalışmaktan ziyade Türkler ve diğer kavimlerle Araplar arasında çatışmaya sebep olan unsurları ortadan kaldırmaya çalıştı ve oldukça başarı sağladı. Türklerle iyi ilişkiler kurdu ve aldığı akıllıca tedbirler sayesinde Türkleri İslâm idaresine alıştırdı. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Önceki halifelerden farklı bir siyaset takip eden ve iyi ilişkiler kurarak İslâmiyet’in gönülden benimsenmesini sağlayan halife kimdir?
Hişâm b. Abdülmelik |
Sul-lu Han |
Kuteybe b. Müslim |
Ömer b. Abdülaziz |
Mesleme b. Abdülmelik |
Emevî halifeleri arasında seçkin bir yeri olan Ömer b. Abdülaziz hilâfet makamına gelince faaliyetlerini tasvip etmediği idarecileri görevden aldı. Horasan valisi Yezid b. Mühelleb’i de azlederek yerine Cerrah b. Abdullah el-Hakemî’yi tayin etti. O devlet yönetiminde ve fetih harekâtında önceki halifelerden farklı bir siyaset takip etmekte kararlıydı. Nitekim Mâverâünnehr ve Türkistan’da ganimet elde etmek amacıyla yapılan fetihleri durdurdu; fethedilen topraklarda ise halkla iyi ilişkiler kurarak İslâmiyet’in gönülden benimsenmesini sağlamayı hedefledi. Bölge halkını küçük düşürücü, Müslümanlardan nefret ettiren haksız muamelelere ve vergilere son vermek istiyordu. Cerrah b. Abdullah’a gönderdiği mektupta İslâmiyet’i kabul edenlerden alınan cizye ve haracı kaldırmasını istedi. Takip edilen yeni siyaset kısa sürede meyvelerini verdi ve Mâverâünnehr halkı akın akın İslâm’a girmeye başladı. Doğru cevap D’dir.
11.Soru
Ihşidilere hangi devlet son vermiştir?
Abbasiler |
Fatimiler |
Hamdaniler |
Sasaniler |
Emeviler |
Kâfûr’dan sonra tahta Ali’nin oğlu Ahmed tahta çıkmış, ancak onun hâkimiyeti de uzun sürmemiş ve 969’da Fatimîler Mısır’I işgal ederek Ihşidilere son vermişlerdir.
12.Soru
905 yılında hangi devlet Tulunî Devleti’ne tamamen son vermişlerdir?
Karahanlılar |
Ihşidîler |
İdil Bulgarları |
Araplar |
Abbasîler |
905 yılında ise Abbasîler Tulunî Devleti’ne tamamen son vermişlerdir.
13.Soru
İdil Bulgarları zamanında deri hastalıkları bilimi ile travmatoloji alanındaki çalışmalarıyla bütün İslam dünyasında ün kazanan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
Hoca el-Bulgarî |
Burhaneddin Yusuf el-Bulgarî |
Tâceddin b. Yunus Bulgar |
Yakub b. Nugman |
Süleyman b. Davud es-Saksinî Suvar |
Deri hastalıkları bilimi ile travmatoloji alanındaki çalışmalarıyla bütün İslam dünyasında ün kazanan Hoca el-Bulgarî (XII. yüzyılın ilk yarısı)dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hazarların Bulgarlar üzerindeki hakimiyetinin sınırlı olduğunu gösteren durumlardan biridir?
Birbirleriyle komşu olmaları |
Hazarların önemli bir Bulgar nüfusunu içinde barındırmaları |
İdil Bulgarları'nın hükümdarları Hazarlara bağlılığını göstermek için "ilteber" unvanını taşımaları |
Hazar ülkesinden gelen ticaret gemilerinden Bulgar hükümdarlarının gümrük vergisi almaları |
Bulgar hükümdarının oğlunun Hazarlarda rehin tutulması |
Bulgarların iç ve dış işlerinde bağımsız hareket etmeleri, Hazarlara rağmen İslamiyet’i kabul etmeleri ve Hazar ülkesinden gelen ticaret gemilerinden Bulgar hükümdarının gümrük vergisi alması, Hazarların Bulgarlar üzerindeki hâkimiyetinin sınırlı olduğuna işaret etmektedir.
15.Soru
Türkler’le Müslüman Araplar arasında VII. yüzyılın ortalarına doğru başlayan
ve XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam eden ilişkileri mücadele, hizmet ve hakimiyet dönemi şeklinde üç bölümde incelemek mümkündür. Bunlardan mücadele dönemi hangi halife döneminde başlamıştır?
Hz. Ebu Bekir |
Hz. Ömer |
Hz. Osman |
Hz. Ali |
Hz. Muaviye |
Türkler’le Müslüman Araplar arasında VII. yüzyılın ortalarına doğru başlayan
ve XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam eden ilişkileri mücadele, hizmet ve hakimiyet dönemi şeklinde üç bölümde incelemek mümkündür. Mücadele dönemi
Hz. Ömer zamanındaki İslâm fetihleri sırasında başlamıştır.
16.Soru
Türk Hakanlığını kuran veya hanedanı temsil eden boyun hangi boy olduğuna dair birtakım tezler ortaya konmaktadır. Buna göre aşağıdaki boylardan hangisi bu tezlerden birini temsil etmektedir?
Bismiller |
Edgişler |
Bulaklar |
Tuhsiler |
Türgişler |
Hakanlığı kuran veya hanedanlığı temsil eden boyun hangi boy olduğuna dair ortaya atılan tezler Çiğiller, Edgişler ve Yağmaları işaret etmektedir. Seçeneklerde yer alan bu boylardan biri Edgişler olduğu için doğru yanıt B'dir.
17.Soru
Türkleri hizmetine alan ilk Abbâsî halifesi kimdir?
Halife Ebû Cafer el-Mansûr |
Halife Mehdî Billâh |
Halife Harunurreşid |
Halife Mu’tasım Billâh |
Halife Muntasır Billah |
Türkler’i hizmetine alan ilk Abbâsî halifesi el-Mansur’dur.
18.Soru
868 – 905 yılları arasında Mısır’da hüküm sürmüş olan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
Karahanlılar |
Gazneliler |
Ihşidiler |
Tuluniler |
İdil bulgarları |
Ahmed’in Fustat’a ulaştığı 868 yılı, Tulunîlerin kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte Mısır’da ondan önce de Türk kökenliler valilik yapmış ve bundan dolayı çok sayıda Türk askeri bölgeye gelip yerleşmişti. 870 yılında Berka ve İskenderiye şehirlerinin de Ahmed b. Tulun’un idaresi altına geçmesiyle Mısır’ın tamamında Tulunîlerin hâkimiyeti kurulmuş oldu. 905 yılında ise Abbasîler Tulunî Devleti’ne tamamen son vermişlerdir.
19.Soru
Hangi merkezin fethi Müslümanların Mâverâünnehr’e hakim olmasına neden olmuştur?
Beykent |
Sistan |
Semerkand |
Horasan |
Küfe |
Semerkand’ın fethiyle Müslümanlar Mâverâünnehr’e hakim olmuş, Soğdlular da bir süre için İslâm devletine tabi olmak zorunda kalmışlardı.
20.Soru
969 yılında hangi devlet İhşidiler Devleti’ne tamamen son vermişlerdir?
Fatimiler |
Abbasiler |
Batı Hun Devleti |
Göktürk Kağanlığı |
İdil Bulgarları |
969’da Fatimîler Mısır’ı işgal ederek Ihşîdîlere son vermişlerdir
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ