İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bilge Kadır Han’ın soy ağacı kimlere uzanmaktadır?
Afrâsyâb |
Basmiller |
Çinliler |
Uygurlar |
Türgişler |
Bilge Kadır Han’ın soy ağacı Afrâsyâb’a uzanmaktadır.
2.Soru
İdil Bulgarlarının İslamiyeti kabul etmesinde politik etkenler göz önüne alındığında aşağıdakilerden hangisi bir politik neden olarak gösterilemez?
Komşu Bizansın hiristiyan olması |
Müslüman çoğrafyasından gelen tüccarlar |
Hazarların Musevi olması |
Bizans ve Hazarların ittifak halinde olması |
İslamiyetin kabulü ile Abbasilerin desteğinin sağlanması |
Diğer seceneklerde iç ve dış politikaya ilişkin bilgiler yer almaktadır. B seçeneği ise ticari bir nedenden bahseder.
3.Soru
Türkler arasında İslamiyeti resmi din olarak kabul eden ilk devlet hangisidir?
İdil Bulgar Devleti |
Karahanlılar |
Gazneliler |
Hazarlar |
Selçuklular |
Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet ise İdil (Volga) Bulgar Devleti’dir. 922’de mucizevî bir hidayet eseri olarak İslâm’ı kabul eden Bulgar hükümdarı İlteber Almuş, Abbâsî Halifesi Muktedir Billâh’a bir elçilik heyeti göndererek kendisine İslâm dinini tebliğ edecek din bilginleri (fakihler), cami ve kale yapımına yardımcı olacak ustalar istemiştir.
4.Soru
Karlukların dokuz boyundan birinin başkanı olan Tüksîn, aşağıdaki boylardan hangisinindir?
Yağmalar |
Ezgişler |
Türgişler |
Bulaklar |
Çiğiller |
‘’Mücmelü’t-Tevarîh ve’l-Kısas’’ adlı eserde Çiğil padişahına, başkanına Tüksîn-i Çiğil denilmektedir. Kaşgarlı Mahmud’a göre de Tüksîn halktan olup, handan üç kat aşağıda bulunan kişi olarak belirtilir.
5.Soru
Bulgarların İslamiyet’i resmî din olarak kabul etmeleri hem dış politika, hem de iç politika ile bağlantılıydı. Aşağıdakilerden hangisi bu politik sebeplerden biri değildir?
Kendilerine en yakın Hristiyan devleti Bizans'ın Hazarlarla ittifak kurması |
Bağımsızlık için mücadele verdikleri Hazarların dini olan Musevîliğin kabulünün söz konusu olmaması |
İslamiyet'in kabulü ile Emevi halifesinin desteğini almış olmaları |
Müslüman devletleri Harizm ve Sâmanilerle ticari münasebetlerin daha da artması |
Hristiyan Bizans'ın İdil bölgesinde herhangi bir varlık gösterememesi |
Bulgarların İslamiyet’i resmî din olarak kabul etmeleri ise hem dış politika, hem de iç politika ile bağlantılıydı. Bulgarlar için Hristiyanlık ve Musevîlik, siyasi açıdan hiç cazip değildi. Kendilerine en yakın Hristiyan devleti Bizans, Hazarlarla ittifak kurmuştu ve ayrıca İdil bölgesinde herhangi bir varlık gösteremiyordu. Bağımsızlık için mücadele verdikleri Hazarların dini olan Musevîliğin kabulü de söz konusu değildi. Dolayısıyla semavî dinlerden en uygunu İslamiyet idi ki, bu dinin kabulü, Abbasî Halifeliği’nin desteğini de beraberinde getirecekti. İslamiyet’in seçilmesinde İdil Bulgarlarının Hârizm ve Sâmânîlerle geliştirdikleri ticari münasebetler de etkili olmuştur. Nitekim Bulgarların İslamiyet ile tanışmaları, bu bölgelerden gelen tüccarlar vasıtasıyla mümkün olmuş ve İslamiyet yavaş yavaş yayılmaya başlamıştı.
6.Soru
1230 yılında Ruslar ve İdil Bulgarları arasında imzalanan barış antlaşmasının nedeni nedir?
Moğol birliklerinin yaklaşması |
Bizans karşısında alınan yenilgiler |
Rusların İslamiyete geçmesi |
Savaşın iki ülkeyide tüketmesi |
Veba salgını |
Taraflar arasındaki bu mücadele 1230 yılında imzalanan barış antlaşmasına kadar devam etmiştir. Bu antlaşmanın imzalanmasının nedeni ise büyük ihtimalle iki ülkenin de sınırlarına yaklaşan Moğol birliklerine karşı ortak hareket etme isteğidir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı kroniklerinde Satuk Buğra Han’ın Müslüman olduğu tarih olarak kabul edilmektedir?
1910 |
911 |
912 |
913 |
914 |
Satuk Buğra Han’ın ne zaman Müslüman olduğu ve bu unvanı ne zaman aldığı meselesi hakkında, XI. asrın son çeyreğinde yazılan Târîhu Kâşgar rivayetinde ve Satuk Buğra Han Tezkiresi’nde verilen bilgiler, kendi içinde dahi çelişkili ve muğlaktır. Ancak Orta Çağ İslam kroniklerinde “Türk meliki Buğra Han” adı ile kaydedilen Satuk’un en geç 921 yılında Buğra Han unvanı aldığı ve bu tarihten önce de İslam’ı kabul ettiği tesbit edilebilmektedir. Osmanlı kroniklerinde verilen onun Müslüman olduğu tarih ise, 913 yılına tekabül etmektedir.
8.Soru
.......kelimesi yön belirten “kuzey” anlamının yanında olumlu ve olumsuz pek çok anlamı vardır. Hakanlıkta ise bu unvan “büyük, güçlü ve eski (köklü)” anlamında kullanılmıştır.
Yukardaki boşluğa aşağıdaki ifadelerden hangisi gelmelidir?
İlig |
Buğra |
Kara |
Yabgu |
Tudun |
“Kara” kelimesinin yön belirten “kuzey” anlamının yanında olumlu ve olumsuz pek çok anlamı vardır. Hakanlıkta ise bu unvan “büyük, güçlü ve eski (köklü)” anlamında kullanılmıştır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Araplar tarafından Maverâünnehr’de fethedilen ilk şehirlerden birisi değildir?
Buhara |
Râmisen |
Beykent |
Nesef |
Sağâniyan |
Horasan valisi Ubeydullah Buhara ile bir barış antlaşması yaptıktan sonra Râmisen, Beykent, Nesef ve Sağâniyan’ı da ele geçirmiştir. Maverâünnehr’de fethedilen ilk şehirler bunlardır.
10.Soru
İdil Bulgarlarının ve onların idaresindeki diğer kavimlerin zaten Müslüman oldukları anlaşıldığı ve "Bulgarlar arasında beş bin kadın ve erkekten müteşekkil Barancer diye tanınan büyük bir aile gördük. Hepsi de Müslüman olmuşlar ve namaz kılacak ahşap bir cami yapmışlardı...” ifadeleri kime aittir?
İbn Fazlan |
Yakut el-Hamavî |
İbn Hurdazbih |
İbn Rüşd |
Ebû Hâmid el-Gırnâtî |
İbn Fazlan’ın seyahatnamesinden İdil Bulgarlarının ve onların idaresindeki diğer kavimlerin zaten Müslüman oldukları anlaşılmaktadır: “Bulgarlar arasında beş bin kadın ve erkekten müteşekkil Barancer diye tanınan büyük bir aile gördük. Hepsi de Müslüman olmuşlar ve namaz kılacak ahşap bir cami yapmışlardı...”
11.Soru
Türklerin İslama girişinin, pratikte “Türklerin İslam coğrafyasına girişi” ve İslamın yayılmasının “Türklerin yayılması” ile aynı anlamda olduğunu gösteren en önemli ilk hadise aşağıdakilerden hangisidir?
Buhara fethi |
Özkend'in merkez olması |
Mâverâünnehr fethi |
Horasan fethi |
Sâmani Devleti'nin yıkılması |
Mâverâünnehr fethi, Türklerin İslam’a girişinin, pratikte “Türklerin İslam coğrafyasına girişi” ve İslam’ın yayılmasının “Türklerin yayılması” ile aynı anlamda olduğunu gösteren en önemli ilk hadisedir. Mâverâünnehr’in demografik yapısı, Karluklar ve Oğuzların göçüyle hızla Türkleşti. XI. yüzyılın başından itibaren artık kaynaklar Mâverâünnehr’i “Türk Denizi” olarak tavsif etmektedir. Buradaki neredeyse her siyasî olayın Anadolu’ya kadar uzanan sonuçları dikkate alındığında Buhara’nın aynı zamanda Anadolu’ya açılan ilk kapı olduğuna dahi hükmedilebilir.
12.Soru
Mısır ve Suriye’de hüküm süren Tuluni devleti kaç yılında kurulmuştur?
868 |
871 |
878 |
852 |
855 |
868 yılında kurulmuştur.
13.Soru
Bazı araştırmacılara göre Menglig Tegin ile aynı kişi olduğu ileri sürülen hükümdar aşağıdakilerden hangisidir?
Bazir Arslan Han |
Satuk Tegin |
Bilge Kadir Han |
Oğulcak Kadir Han |
Baytaş Arslan Han |
Bazı araştırmacılara göre birçok Türk boyunu çatısı altında toplayan Menglig Tegin islam kaynaklarında yer alan Bilge Kadir Han ile aynı kişiyi temsil etmektedir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.
14.Soru
Hangi yüzyılın başında İdil Bulgarlar İslamiyeti resmi din olarak kabul etmişlerdir?
VI. |
VII. |
VIII. |
IX. |
X. |
İslamiyet, İdil Bulgarları arasında daha VIII-IX. yüzyıllarda yayılmaya başlamış, X. yüzyılın hemen başında da resmî din olarak kabul edilmiştir. Böylece bu tarihten sonra İdil Bulgar Devleti, İslam din ve medeniyetinin en kuzey sınırını teşkil etmiş ve bu medeniyetin Doğu Avrupa’daki temsilcisi olmuştur.
15.Soru
Muhtemelen Türk ordularıyla karşı karşıya gelecek Müslüman askerlerin kayıplar vermesinden endişe ederek “Keşke Horasan’a ordu göndermeseydim, keşke Horasan ile aramızda ateşten bir deniz olsaydı” diyen halife kimdir?
Hz Ebu Bekir |
Hz. Ömer |
Hz. Osman |
Hz. Ali |
Hz. Muaviye |
Hz. Ömer önce Ahnef b. Kays’ın kazandığı zaferlerden duyduğu memnuniyeti dile getirmiş, ancak daha sonra muhtemelen Türk ordularıyla karşı karşıya gelecek Müslüman askerlerin kayıplar vermesinden endişe ederek “Keşke Horasan’a ordu göndermeseydim, keşke Horasan ile aramızda ateşten bir deniz olsaydı” demiş ve Ceyhun nehrini geçerek fetihlere devam etmek isteyen Ahnef ’e “Sakın nehrin karşı tarafına geçmeyiniz, bulunduğunuz yerde kalınız” diye haber göndermiştir.
16.Soru
Kırım ve İdil Bulgarlarının topraklarında kurulan Moğol devleti hangisidir?
Altın Orda Hanlığı |
Çağatay Hanlığı |
İlhanlılar |
Kubilay Hanlığı |
Nogay Hanlığı |
1236 tarihinden sonra Moğollar, Rus topraklarının büyük bir kısmını ele geçirmiş ve Deşt-i Kıpçak, Hârizm, Kuzey Kafkaslar, Kırım ve İdil Bulgar Devleti’nin topraklarında Altın Orda Devleti kurulmuştur.
17.Soru
Aşağıdaki gelişmelerden hangisi İslamiyet’in İdil bölgesinde yayılması sürecine katkı sağlamıştır?
Bulgar hükümdarının Halife’ye mektup yazması
|
Bulgar hükümdarının Halife’den kale inşa ettirmesini istemesi
|
Abbasi halifesinin İdil Bulgarları Devleti’ne bir elçilik heyeti göndermesi
|
İdil Bulgarları hükümdarı Almış’ın Cafer b. Abdullah adını alması
|
İdil Bulgar Devleti’nin İslam medeniyetinin Doğu Avrupa’daki temsilcisi olması |
Abbasi halifesinin elçilik heyeti, İdil Bulgarlarına Hazar Hakanlığı’na karşı Abbasî Halifesi gibi güçlü bir müttefik kazandırmasının yanı sıra İslamiyet’in İdil bölgesinde yayılması sürecine de önemli bir katkıda bulunmuştur. A ve B şıklarındaki gelişmeler Bulgar hükümdarının Hazar hükümdarından korkmasının sonucunda ortaya çıkan gelişmelerdir. D ve E şıklarındaki gelişmeler ise İdil Bulgarlarının İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra olmuştur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rus kroniklerine göre Rusların İdil Bulgarlardan satın aldığı üründür?
Kürk |
Bal |
Hububat |
Balık |
Seramik |
Devletin hakim olduğu coğrafya düz olduğundan, Bulgarlar arasında tarım da çok gelişmiştir. İbn Rüşd Bulgarların tarıma büyük önem verdiklerini ve buğday, arpa ve darı
yetiştirdiklerini yazmaktadır. Yine Rus kroniklerinde Rusların İdil Bulgarlarından hububat satın aldıkları kaydedilmiştir.
19.Soru
I. Başkanlarına Tuksîn de denilmektedir. II. Bir dönem Kıpçaklar tarafından esir edilmişlerdir. III. Kuyas'ta bulunan bir Türk oymağı oldukları için Tuhsî Çiğil de denmektedir. IV. Hakkında hakanlığı kuran veya temsil eden boy olabileceğine dair tezler ortaya konmaktadır. Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri Karahanlıların kuruluşunda yer alan boylardan Çiğillere aittir?
Yalnız I |
I ve III |
I ve IV |
II ve IV |
I, III ve IV |
Karahanlıların kuruluş döneminde bir dönem Kıpçaklar tarafından esir edilen boy Bulaklar iken; Kuyas'ta bulunan bir Türk oymağı oldukları için Tuhsî Çiğil de denilen boy Tuhsîlerdir. Buna karşın Çiğillerin başkanlarına Tuksîn de denilebilmekte; hakanlığı kuran veya temsil eden boy olabileceğine dair tezler ortaya atılabilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.
20.Soru
I. Emevîler’in başlangıçtan beri takip ettiği politika
II. Arap Müslüman ahaliden Müslüman oldukları halde cizye alınmaya devam edilmesi
III. Arap süvarilerinden daha az maaş ödendiğini görmeleri
IV. Ganimetten de daha az pay verildiğini görmeleri
Yukarıdakilerden hangi/ hangileri İslamiyet'in yayılmasını engelleyen sebeplerdendir?
I, IV |
I, II, III, IV |
I, II, III |
II, III, IV |
II, IV |
Emevîler’in başlangıçtan beri takip ettiği politika Türkler’i ve diğer kavimleri İslâmiyet’e ısındırmak şöyle dursun nefret ettiriyordu. Zira gayri Arap Müslüman ahali Müslüman oldukları halde cizye alınmaya devam edildiğini, Arap süvarilerinden daha az maaş ödendiğini ve ganimetten de daha az pay verildiğini gördükleri için bu haksızlığa tepki gösteriyorlar ve bundan dolayı İslâmiyet’in süratle yayılması engelleniyordu. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ