İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Zaysan-Urungu-Alagöl üçgeni içinde yaşıyan, Türgişler gibi Gök-Türklerin bir kolu, hatta akrabası olarak gösterilen boydur?
Karluklar |
Halaçlar |
Başkurtlar |
Tulunîler |
Ihşidîler |
Karluk adı hakkında Oğuznâme rivayetinde, yasak olmasına rağmen Gûr ve Garcistan yolunda yüksek bir dağda bulunan kardan dolayı Oğuz’un ordusundaki iki üç boyun geri kaldığı ve Oğuz’un da onlara “karlı” anlamına gelen “Karluk” dediği anlatılır. Firdevsî (ö. 1020 veya 1025)’nin Şehnâme’sinde ise Afrâsyâb’ın ordusundaki önemli Türk boylarından biri olan Karluklar, VII. yüzyılın başlarında tarih sahnesine çıktıklarında Altayların batısında Beşbalık’ın kuzey batısında, Kara İrtiş ırmağı kenarında To-ta-ling’de yani, Zaysan-Urungu-Alagöl üçgeni içinde yaşıyorlardı. Karluklar, Türgişler gibi Gök-Türklerin bir kolu, hatta akrabası olarak gösterilmektedir.
Halaçlar, Gazne ve Gur bölgesinde yaşayan Halaç Türkleri de İslâmiyeti kabul edip zamanla Gazneliler’e tâbî oldular. İdil Bulgarları Müslümanların kuzey-batıdaki temsilcileri oldular ve Başkurtlar gibi Batılı Türk boylarının da İslâmiyeti kabul etmesinde önemli rol oynadılar. Mâvrâünnehr’den çok uzak bir bölgede, Mısır ve Suriye’de Türk asıllı Müslüman hanedanların ortaya çıktığı görülür. Bunlar Abbasî Devletinin eyalet valileri iken IX. asrın ikinci yarısı ile X. asrın ikinci yarısı arasında birer hanedan kuran Tulunîler ve Ihşidîlerdir.
2.Soru
Farsça bir isim olan Afrâsyâb’ın Türkçe adı aşağıdakilerden hangisidir?
Alp Er Tonga |
Böri |
İlig |
Tudun |
Yabgu |
Farsça bir isim olan Afrâsyâb’ın Türkçe adının “Alp Er Tonga” olduğunu söylemektedirler.
3.Soru
İslamiyet’in İdil Bulgarları arasında resmi din olarak kabul edilmesi hangi tarihte olmuştur?
VIII. yüzyılın sonları |
IX. yüzyılın başları |
X.yüzyılın ortalarında |
X.yüzyılın başlarında |
IX.yüzyılın sonları |
İslamiyet, İdil Bulgarları arasında VIII.-IX. yüzyıllarda yayılmaya başlamıştır. X. yüzyılın hemen başında resmi din olarak kabul edilmiştir.
4.Soru
İslamiyet, İdil Bulgarları tarafından ne zaman resmi din olarak kabul edilmiştir?
VIII. yüzyıl sonu |
IX. yüzyıl başı |
VII. yüzyıl sonu |
X. yüzyıl başı |
X. yüzyıl sonu |
İslamiyet, İdil Bulgarları arasında daha VIII-IX. yüzyıllarda yayılmaya başlamış, X. yüzyılın hemen başında da resmî din olarak kabul edilmiştir. Böylece bu tarihten sonra İdil Bulgar Devleti, İslam din ve medeniyetinin en kuzey sınırını teşkil etmiş ve bu medeniyetin Doğu Avrupa’daki temsilcisi olmuştur.
5.Soru
İdil Bulgarlarındaki bilimsel gelişmeler göz önüne alındığında, hangi bilimsel alanda daha ileriye gittikleri söylenebilir?
Musiki |
Edebiyat |
Tarih |
Astronomi |
Tıp |
Bulgarların kullandıkları “çarme-i bulhar” adlı merhem bütün Müslüman Doğusu’nda biliniyordu. Deri hastalıkları bilimi ile travmatoloji alanındaki çalşmalarıyla bütün İslam dünyasında ün kazanan Hoca elBulgarî “Basit İlaçlar” kitabını yazan Burhaneddin Yusuf el-Bulgarî, et-Tiryâkü’l-Kebîr’in müellifi Tâceddin b. Yunus Bulgarî tıp alanındaki önemli Bulgarlı ilim adamlarıydı.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Araplar ile Çin’in 751 yılında karşı karşıya geldiği savaşın adıdır?
Talas |
Merimde |
Meadi |
Badari |
Gerze |
İslam ve Çin medeniyeti arasında bir set oluşturan Türgişlerin dağılması, Arapları ve Çin’i 751 yılında Tarâz (Talas)’da karşı karşıya getirdi. Bundan en çok yararlanan ise Karluklar oldu. Atlah mevkiinde ve Talas nehri kıyısında beş gün süren savaşı, Issıg Göl Karluklarının yardımını alan Ziyâd b. Sâlih komutasındaki Araplar kazandı (Temmuz 751).
Günümüzden 12 000 yıl önce Sahra’nın kuraklaşması ve çölleşmesi sonucunda bu bölgede avcılık ve toplayıcılıkla geçinen halklar Delta Bölgesi’ne ve Nil Vadisi’ne göç etmişlerdir. Neolitik Çağ ve Sülaleler Öncesi döneme ilişkin en önemli kültürler arasında Aşağı Mısır’da Merimde (MÖ 4300-3800) ve Meadi (MÖ 3300-3100) sayılabilir. Yukarı Mısır’da ise Badari Kültürü (MÖ 5000-4000), I. Nagada Kültürü (Amra Kültürü: MÖ 4000-3500), II. ve III. Nagada Kültürü (Gerze Kültürü: MÖ 3500-3100/3000) sayılabilir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ruslarla Bulgarlar arasında barış antlaşmasının imzalanmasına neden olmuştur?
Moğol birliklerine karşı ortak hareket etme isteği
|
Rusların 1185 ve 1205 yıllarında Bulgarlar üzerine yaptığı akınlarda başarısız olması
|
Vladimiro-Suzdal Ruz Knezliği’nin İdil coğrafyasında yayılma çabaları
|
1936 yılında Moğolların Bulgar topraklarına el koyması
|
Moğolların Rus topraklarının büyük bir kısmını ele geçirmesi |
Ruslarla Bulgar arasındaki mücadele 1230 yılında imzalanan barış antlaşmasına kadar devam etmiştir. Bu antlaşmanın imzalanmasının nedeni, iki ülkenin de sınırlarına yaklaşan Moğol birliklerine karşı ortak hareket etmek isteğidir.
8.Soru
Hindistan'a seferler düzenleyerek bu bölgede İslamiyetin yayılmasını sağlayan hükümdar kimdir?
Gazneli Mahmud |
Satuk Buğra Han |
İlteber Almuş |
Selçuk Bey |
Alparslan |
Gazneliler de hakim oldukları topraklarda İslâmiyeti yaymış ve özellikle Gazneli Mahmud Hindistan’a birçok sefer düzenleyerek bu bölgede İslâmiyetin yayılmasında önemli rol oynamıştır.
9.Soru
İslam devletlerinde gayrimüslimlerin erkeklerinden alınan baş vergisine ne denir?
Cizye |
Zekat |
Bac |
Gümrük |
Haraç |
Bahsedilen vergi Cizye'dir.
10.Soru
Genel görüşe göre dağılan bir çok Türk boyunu çatısı altında toplayan Menglig Tegin ya da Pan Tegin İslam kaynaklarında yer alan hangi hükümdarla ile aynı kişiydi?
Bilge Kadir Han |
Arslan Han |
Oğulçak Kadir Han |
Satuk Buğra Han |
Ahmed Han |
Genel görüşe göre dağılan bir çok Türk boyunu çatısı altında toplayan Menglig Tegin yani Pan Tegin, İslam kaynaklarında yer alan Bilge Kadır Han ile aynı kişi idi.
11.Soru
Takip ettiği ılımlı politika ile Mâverâünnehr halkının akınlar halinde İslamiyete geçmesini sağlayan Emevi halifesi kimdir?
Ömer b. Abdülaziz |
Süleyman b. Abdülmelik |
I. Velid |
I. Yezid |
Hişâm b. Abdülmelik |
Halife Ömer b. Abdülaziz Cerrah b. Abdullah’a gönderdiği mektupta İslâmiyet’i kabul edenlerden alınan cizye ve haracı kaldırmasını istedi. Takip edilen yeni siyaset kısa sürede meyvelerini verdi ve Mâverâünnehr halkı akın akın İslâm’a girmeye başladı. Ömer b. Abdülaziz Mâverâünnehr’deki bazı hükümdarlara İslâm’a davet mektupları yazdı. Onların bir kısmı Müslümanlığı kabul etti.
12.Soru
Hakanlığın kurulmasında aşağıdaki boylardan hangisi yoktur?
Çiğiller |
Peçenekler |
Tuhsîler |
Egdişler |
Yağmalar |
Peçenekler, Oğuzların Üçok koluna mensup bir boydur.Aral gölü çevresinde yaşamışlardır, Slavlara karşı Bizans’ın yanında yer almışlar, daha sonra Hıristiyanlığı kabul etmişlerdir.
13.Soru
Sâmânî Devleti'nin tarih sahnesinden çekildiği tarih aşağıdakilerden hangisidir?
990 |
995 |
998 |
999 |
1005 |
Türk Hakanlığı hiçbir direnişle karşılaşmadan Buhara’ya girdi. İlig Nasr İmâret sarayına yerleşti. Abdülmelik’i saklandığı yerden casusları vasıtası ile yakalattı. Onu ve bütün Sâmânî hanedanı üyelerini tutuklatıp başkent Özkend’e gönderdi. Abdülmelik orada öldü ve Sâmânî devleti sona erdi (Ekim 999).
14.Soru
Aşağıdakilereden hangisi Rus istilasına uğrayarak yıkılmıştır?
Hazarlar. |
Karahanlılar. |
Karahıtaylar. |
Gazneliler. |
Moğollar. |
Hazarlar. Cevap A'dır.
15.Soru
Tulunilerin yıkılmasından sonra Mısır'da hangi devlet kurulmuştur?
Abbasiler |
Fatimiler |
Ihşidiler |
Bedevi Hanedanları |
Sasaniler |
Tulunîlerin yıkılışından sonra Mısır, İslam liderliği için mücadele veren Abbasîlerle Fatımîlerin ortasında kalmıştır. Mısır’daki siyasi kargaşaardan ve Abbasîlerin Mısır ile ilgili düşüncelerinden haberdar olan Muhammed b. Tugç, vezir elFazl b. Ca’fer el-Furat’ın desteği ile Mısır valiliğine atanmıştır. Daha 935 yılında Fustat’a askerlerini sokan Muhammed b. Tugç, böylece Mısır ve Suriye’de yeni bir devletin temellerini de atmış oldu.
16.Soru
İslam ordularının 7. yüzyılda Kafkaslarda ilerlemesini engelleyen Türk devleti hangisidir?
Hazarlar |
Kıpçaklar |
Bulgarlar |
Göktürkler |
Uygurlar |
İslâm ordusunun Türklerle mücadele ettiği ikinci cephe Kafkasya idi. Azerbaycan ve İrminiyye’nin fethinden sonra Müslüman Araplar Hazar Türkleriyle karşılaştılar (639). Hz. Ömer Süraka b. Amr’ı Derbend’in (Bâbü’l-ebvâb) fethine memur etti (643). Abdurrahman b. Rebîa’nın sevk ve idaresindeki İslâm ordusu Derbend hakimi Şehrbârâz ile antlaşma yaptı. O da Müslümanlara tabi olmayı kabul etti (642-43). Abdurrahman b. Rebîa daha sonra Hazar topraklarına akınlar düzenleyerek mücadeleye devam etti (645-46). Hazar başkenti Belencer yakınlarında meydana gelen bir savaşta İslâm ordusu yenildi ve Abdurrahman şehid düştü (652-53). Bu olaydan sonra İslâm dünyasındaki iç karışıklıklar yüzünden Hazar Türkleri ile Araplar arasında önemli bir savaş olmadığı anlaşılmaktadır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türklerin Müslümanlar karşısında mağlup olup Merv’den ayrılmasını sonuçlarından biridir?
Halk 700.000 dirhem vergi ödemek zorunda kaldı. |
Ziyâd b. Ebîh bölgenin yeni komutanı oldu. |
Şehir Horasan’daki Müslüman emirlerin karargâhı oldu. |
Kabaç Hatun Türklerle birlikte bölgeyi terketti. |
Türgeş Hakanlığı bölgeyi almak için Kuteybe’den yardım istedi. |
Horasan valisi Abdullah b. Hâzım Türk taarruzlarını başarıyla geri püskürttü. Abdülmelik b. Mervan devrinde Musa b. Abdullah Tirmiz’i ele geçirdi. Musa, Türkler, Araplar, Eftalitler ve Tibetliler’den müteşekkil bir orduyu mağlup etti. Bunun üzerine bölge halkı ona itaat arz edip vergi ödedi. Türklerin Müslümanlar karşısında mağlup olup Merv’den ayrılması üzerine şehir Horasan’daki Müslüman emirlerin karargâhı oldu. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Karahanlılar devletinin bilinen ilk hakanı kimdir?
Bilge Kadır Han |
Arslan Han |
Satuk Buğra Kara Han |
Togan Han |
Bazir Arslan Han |
Ortaçağ İslam kaynaklarında devletin bilinen ilk hakanı olan Bilge Kadır Han'dır.
19.Soru
Hangi olay Türk Hakanlığının doğuda Altay dağlarından batıda Ceyhun nehrine kadar sınırlarını genişleterek, tarihî ipek yolu güzergahının önemli bir bölümünü kontrolleri altına almalarını sağlamıştır?
Sâmânî Devletine son verilmesi |
Dandanakan Savaşı |
Hakanlığın Abbasi hilafetini tanıması |
Karluklar ve Oğuzların göçü |
Maverünnehr’in fethi |
Maverünnehr’in fethi ile Türk Hakanlığı doğuda Altay dağlarından batıda Ceyhun nehrine kadar sınırlarını genişleterek, tarihî ipek yolu güzergahının önemli bir bölümünü kontrolleri altına almış oldu. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Kâğıt sanayiinin İslâm ülkelerinde ve ardından da Avrupa’da yaygınlaşmasında önemli rol oynayan savaş aşağıdakilerden hangisidir?
Dandanakan Savaşı |
Yevmü’l-Atş Savaşı |
Büyük Zap Suyu Savaşı |
Talas Savaşı |
Hendek Savaşı |
751 yılı Temmuz ayında Ebû Müslim’in kumandanı Ziyad b. Salih ile Çin’in Kuça valisinin sevk ve idare ettiği ordular arasında başlayan Talas Savaşı beş gün devam etmiş ve iki ateş arasında kalan Çin birlikleri ağır kayıplar vermiş baş kumandan da canını zor kurtarabilmiştir. Türkler’in Müslüman Arapları desteklediği Talas Savaşından sonra Çin artık Batı Türkistan için bir tehdit unsuru olmaktan çıkmıştır. Savaştan önceki yıllarda Batı Türkistan’da sarsılmış olan Türk nüfuzu Talas Savaşından sonra yeniden tesis edilmiştir. Hz. Ömer devrindeki fetihler sırasında başlayan Türk-Arap mücadelesi uzun süre devam etmiş ve bu yüzden İslâmiyet Türkler arasında fazla rağbet görmemişti. Talas Savaşından sonra bu mücadele yerini barış ve dostluğa bırakmıştır. Bu sayede İslâmiyet Türkler arasında daha hızlı yayılmaya başlamıştır. Talas Savaşının kâğıt sanayiinin İslâm ülkelerinde ve ardından da Avrupa’da yaygınlaşmasında önemli rol oynadığı da unutulmamalıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ