İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Kâşgarlı Mahmud hangi Türk Boyu'nu, Oğuzların kadim düşmanları olarak zikreder?
Çiğiller |
Tuhsîler |
Türgişler |
Ezgişler |
Egdişler |
Kâşgarlı Mahmud, Çiğilleri Oğuzların kadim düşmanları olarak zikreder ve bu nedenle hâlâ düşmanlıkları süren Oğuzların, Ceyhun’dan yukarıda Çin’e kadar olan sahalarda yaşayan Türklere “Çiğil” adı verdiklerini, ama bu isimlendirmenin gerçekte yanlış olduğunu söyler.
2.Soru
Hangi savaştan sonra Çin, Batı Türkistan için bir tehdit unsuru olmaktan çıkmıştır?
Pasinler Savaşı |
Talas Savaşı |
Dandanakan Savaşı |
Malazgirt Savaşı |
Kösedağ Savaşı |
751 yılı Temmuz ayında Ebû Müslim’in kumandanı Ziyad b. Salih ile Çin’in Kuça valisinin sevk ve idare ettiği ordular arasında başlayan Talas Savaşı beş gün devam etmiş ve iki ateş arasında kalan Çin birlikleri ağır kayıplar vermiş baş kumandan da canını zor kurtarabilmiştir. Türkler’in Müslüman Arapları desteklediği Talas Savaşından sonra Çin artık Batı Türkistan için bir tehdit unsuru olmaktan çıkmıştır.
3.Soru
Gök Türklerde hükümdar ailesine mensup olmayan ve tâbi ülkelerde vergi ve gümrük resimlerini kontrol eden idarecilere verilen bir unvan aşağıdakilerden hangisidir?
Kara |
Tudun |
Yabgu |
İlig |
Buğra |
Tudun, Gök Türklerde hükümdar ailesine mensup olmayan ve tâbi ülkelerde vergi ve gümrük resimlerini kontrol eden idarecilere verilen bir unvandı. Zamanla bir bölgenin sahibi veya hükümdarı anlamına gelmeye başlamış, ancak XI. yüzyılda anlamı “köyün büyüğü ve tanınmışı” manasına kadar düşmüştür.
4.Soru
Türk Hakanlığının bilinen ilk hakanı aşağıdakilerden hangisidir?
Satuk Tegin |
Bazir Arslan Han |
Oğulcak Kadir Han |
Bilge Kadir Han |
Üke Tegin |
Hakanlığı bilinen ilk hakanı Bilge Kadir Han'dır. Doğru yanıt D'dir.
5.Soru
İdil Bulgarlarının hükümdarı Hazarlara bağlılığının işareti olarak hangi unvan ile anılmışlardır?
İlteber |
Tarkan |
Han |
Kağan |
Darga |
İdil Bulgarlarının hükümdarı, Hazarlara bağlılığına işaret eden vali, kumandan anlamındaki “ilteber” unvanı taşıyordu. Bulgar hükümdarı, her sene ülkesindeki her ev başına Hazar hükümdarına bir samur kürk vergi ödüyordu. Ayrıca Bulgar hükümdarının oğlu da Hazarlarda rehin tutuluyordu.
6.Soru
İdil Bulgar devletinin kuruluş tarihine ilişkin kesin bir bilginin olmaması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
İdil Bulgarlardan günümüze kalan yeterince yazılı eser olmaması. |
Savaşçı bir devlet olması |
Coğrafi yoksunluklar |
Kurulduğu bölgede büyük devletlerin olması |
Farklı Türk boylarını barındırması |
Yapılan arkeolojik çalışmalar, İdil Bulgar Devleti’nde çok sayıda şehrin mevcudiyetine, bölgede yüksek seviyede Türk-İslam medeniyetinin yayılmış ve yazı kültürünün gelişmiş olmasına işaret etse de mezar kitabeleri ile Kul Gali’nin Kıssa-i Yusuf adlı manzumesi dışında İdil Bulgar Devleti’nden günümüze yazılı kaynak ulaşmamıştır.
7.Soru
İran İslâm hakimiyeti altına ne zaman alınmıştır?
551 |
651 |
650 |
653 |
557 |
Hz. Osman döneminde İran içlerine süratle ilerleyen İslâm ordusu daha sonra Gürcistan, Dağıstan, Azerbaycan ve Arran’a kadar uzanan toprakları ele geçirdi. Azerbaycan’ın çeşitli yerlerine askerî birlikler yerleştirildi. 651 yılında bütün İran İslâm hakimiyeti altına alınmış oldu. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Bulakların Türklerden bir oymak olduğunu, Kıpçaklar tarafından esir edildiğini, ancak sonra kurtulduklarını ve “Elkâ Bulak” adını aldıklarını söyleyen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Şerefüzzamân el-Mervezî |
Kâşgarlı Mahmud |
B. D. Koçnev |
O. Karaev |
Rus Türkolog Barthold |
Kâşgarlı Mahmud ise, sadece Bulakların Türklerden bir oymak olduğunu, Kıpçaklar tarafından esir edildiğini, ancak sonra kurtulduklarını ve “Elkâ Bulak” adını aldıklarını söylemektedir
9.Soru
Buhara'da kesin olarak İslam hakimiyetini sağlayan Emevi kumandanı kimdir?
Kuteybe b. Müslim |
Selm b. Ziyâd |
Ziyâd b. Ebîh |
Ubeydullah b. Ziyâd |
Abdullah b. Zübeyr |
Kuteybe b. Müslim 705-706 yıllarında Buhara'yı fethederek burada mutlak İslam hakimiyetini kurmuştur.
10.Soru
"Devlet ülke topraklarının genellikle vergi gelirlerini hizmet karşılığı olarak vermekte;eyaletlerden sefer zamanı asker bu sistemle toplanmaktadır" bilgisi verilen sistem aşağıdakilerden hangisidir?
Aşar |
Knez |
Öşür |
İkta |
Kazan |
Zamanla İdil Bulgar Devleti’nde topraklar iktâ olarak dağıtılmış ve iktâ sahipleri de kendi birlikleri ile gerektiğinde Bulgar ordusuna katılmıştır. Hükümdarlar bazen orduya komutanlık etmişler, ancak savaşlara katılmadıkları zaman bile ganimetten pay alma hakkına sahip olmuşlardır.
11.Soru
Karahanlı hükümdarı İlig Nasr ile Gazneli hükümdarı Sultan Mahmud arasında gerçekleşen ve savaş fillerinin etkisiyle Gazneli kuvvetler tarafından kazanılan savaş hangi tarihte gerçekleşmiştir?
1005 |
1006 |
1007 |
1008 |
1009 |
İlig Nasr iki koldan Horasan’a gönderdiği kuvvetlerin bizzat Sultan Mahmud tarafından bölgeden çıkarılması üzerine daha çok hırslandı ve akrabası Kadır Han Yusuf’tan yardım istedi. Türk Hakanlığı ülkesindeki bütün Türk boylarını silaha davranmaya çağırdı. Belh yakınında Gaznelilerin karşısında İlig Nasr’ın ordusu savaş düzenine geçti. Ordunun merkezinde yer alan İlig Nasr, kalkanlar ve kamışlığı hatırlatan mızraklar arasında Hoten Türkleri ile birlikte Kadır Han’ı sağ kola, sol kola da kardeşi Cafer Tegin’i yerleştirdi. Bin kadar atlı gulâmını atlarından indirterek ok atmaları için ön safa koydu. Türk-Halaç grupları, Hind-Afganlılar ve kalabalık Oğuz birliklerinden müteşekkil ordusu ile Sultan Mahmud, kardeşi ordu komutanı Emîr Nasr, Cüzcân valisi Ebû Nasr Ahmed el-Ferîgûnî ve Arap emiri Muhammed et-Tâî ile birlikte Hind, Arap, Kürt vs. halklardan askerlere ordunun merkezinde
görev verdi. Sol tarafa ileri gelen komutanlarla büyük hâcibi Ebû Saîd Altuntaş’ı, sağ tarafa Arslan Câzib’i yerleştirdi. Ordunun ön safına ise beş yüz savaşçı fil koydu.
Şiddetli geçen savaşı son anda fillerin desteği ile Gazneliler kazandı (Ocak 1008).
12.Soru
Sultan Mahmud ve Kadır Han Yusuf'un aralarında yaptığı anlaşma sonucunda aşağıdakilerden hangisi Sultan Mahmud'un kendi adına bastırdığı sikkelerin dağıtalacağı şehirlerden değildir?
Çağâniyân |
Kubâdiyân |
Hoten |
Huttâl |
Gazne |
Bu talepleri kabul eden Sultan Mahmud’un yardımları karşılığında Kadır Han
Yusuf da Mâverâünnehr’deki bazı şehirlerde (Çağâniyân, Kubâdiyân ve Huttâl’de, yani Mâverâünnehr güneyindeki, Gaznelilerin Belh, Gazne ve Hindistân yolunu çevreleyen stratejik bölgelerde) sikke ve hutbenin Sultan Mahmud adına basılması ve okunmasını kabul etmekte idi.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Abbasi dönemi kapsamındadır?
Semerkantın fethi. |
Büyük zap suyu savaşı. |
Kaşgarın fethi. |
Sistanın fethi. |
Nihavend zaferi. |
Büyük zap suyunun fethi. Cevap B'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ Türk devletlerinde devletin adının kaynaklardan biri değildir?
Kan bağı |
Coğrafya |
İnanç yapısı |
Hiyerarşik konum |
İktidar ilişkileri |
Ortaçağ Türk devletlerinde devletin adını, genellikle devleti kuran hanedanın atasından yani kan bağından, kurulduğu coğrafyadan, hiyerarşik konumundan veya inanç yapısından aldığı görülmektedir.
15.Soru
Ihşidiler aşağıdaki hangi ülkelerde hüküm sürmüştür?
Irak - Suriye |
Mısır - Irak |
Mısır - Suriye |
İran - Mısır |
İran - Suriye |
Mısır ve Suriye’de hüküm süren ikinci Türk hânedanının kurucusu Muhammed b. Tugç 882’de Bağdad’da doğmuştur. Muhammed b. Tugç’un babası, Tulunîlerin hizmetinde bulunmuş ve Şam ile Taberiyye’de valilik yapmıştır. Tulunîlerin yıkılışından sonra Muhammed b. Tugç Abbasî Devleti’nin hizmetinde bulunmuştur. Önemli görevlerde bulunarak gücünü artırmış ve 933 gelindiğinde nüfuzunu Suriye’nin tamamında yaymış bulunuyordu.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tuhsîleri Karlukların dokuz boyundan biri olarak kaydetmiştir?
Avfi |
Gerdizi |
İbnü'l Esir |
Şerefüzzamân el-Mervezî |
Yusuf Has Hacib |
Şerefüzzamân el-Mervezî, Tuhsîleri Karlukların dokuz boyundan biri olarak kaydetmiştir.
17.Soru
“Afrâsyâblılar” ya da “Afrâsyâb Oğulları” olarak da bilinen Türk devleti hangisidir?
Karahanlılar |
Gazneliler |
Babürlüler |
Türgişler |
Göktürkler |
Karahanlılara Türkçe adı Alp Er Tonga olan ve Gök-Türk hanedanı A-şi-na ile aynı kökten gelen Afrâsyâb nedeni ile devlete “Afrâsyâblılar” ya da “Afrâsyâb Oğulları” denmiştir.
18.Soru
“Dihkânü’l-celîl” unvanı ile 992’de Buhara üzerine yürüyen Buğra Han Harun’a iltihak eden İlâk dihkânı aşağıdakilerden hangisidir?
Muhammed b. Mansur |
Ebû Şucâ Sâlâr b. Muhammed |
Bekr b. Muhammed |
Mansur b. Ahmed |
İlâk b. Muhammed |
Sâmânîler zamanında elde ettikleri iktisadî ve sosyal imtiyazlara karşılık, siyasî etkilerinin yok olmasına razı olan dihkânlar, şimdi Türk Hakanlığı’nın kendi adlarına para bastırmalarına izin vermesi ile yeniden siyasî bir kimlik kazandılar. 992’de Buhara üzerine yürüyen Buğra Han Harun’a iltihak eden İlâk dihkânı Mansur b. Ahmed, “dihkânü’l-celîl” unvanı ile tâbi olarak İlâk’da varlığını koruduğu gibi, haklarını da çocuklarına miras bırakabildi.
19.Soru
Avfî ve el-Mervezî’ye göre, devleti kuran Karlukların dokuz boydan oluşan birliğinden üçünü Çiğiller temsil etmekte idi. "Çiğil, Türklerden üç oymağın adıdır” diyerek, her iki müellifi de doğrulayan kimdir?
Gerdizi |
İbnü'l Esir |
Mesudi |
Kaşgarlı Mahmud |
Yusuf Has Hacib |
Avfî ve el-Mervezî’ye göre, devleti kuran Karlukların dokuz boydan oluşan birliğinden üçünü Çiğiller temsil etmekte idi. Nitekim, Kâşgarlı Mahmud, “Çiğil, Türklerden üç oymağın adıdır” diyerek, her iki müellifi de doğrulamaktadır
20.Soru
Türeyiş efsanesinde geçen coğrafi mekan olan Afrâsyâb’ın yurt edindiği yerin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Ergenekon Tirig |
İtil Müren |
Ötüken İrtiş |
Issıg Göl |
Urumçi Oba |
Göktürklerin Türeyiş efsanesinde geçen coğrafi mekan ile Afrâsyâb’a atfedilen coğrafya aynı yerdir. Bu efsanede geçen ‘’Batı Denizi’’, Türk’ün yani Afrâsyâb’ın atasının yurt tuttuğu Issıg Göl’ dür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ