İlk Müslüman Türk Devletleri Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sultan Mahmud aşağıdaki hanedan mensuplarından hangisini yenerek tahta çıkmıştır?
Sebüktegin
|
Buğracık
|
Nasr
|
Yusuf
|
İsmail
|
2.Soru
Aşağıda verilen Türk Hakanlığı ülkesinde sosyal hayata dair tanımlardan hangisi doğru değildir?
Karabaş: Erkek ve kız gözetilmeden genel anlamda kölelik için kullanılan tabir. |
Çekrek kapa: Kölelere has yünden yapılan cepsiz bir kaftan elbise. |
Dâye: Varlıklı ailelerin çocukları için tuttukları dadılar ve sütannelere verilen isimdir. |
Kezüt: Düğünlerde dünürlere armağan olarak getirilen eşyalara verilen isim. |
Tok tok: Toplumda üst tabakayı, asaletli kimseleri, yani boy beyleri temsil etmek için kullanılan tabir. |
Karı ve koca arasında tok tok, yani anlaşmazlık olduğunda boşanmak mümkündür.
Toplumda üst tabakayı, asaletli kimseleri, yani boy beyleri temsil etmek için kullanılan tabir tüplüğ eren veya tüplüğ yıldızlığ'dır.
3.Soru
Buğra, ilig, kadır gibi tâbi sıfatını haiz birinci derecedeki hanedan üyelerine ilişkin aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Yönettikleri bölgede, merkezdeki idari yapıya benzer şekilde kendilerine ait idari teşkilatları bulunmaktaydı |
Yönettikleri bölgede kendilerine ait orduları bulunmaktaydı |
Hutbede ve paralarında hakanın adını zikretmek ya da başka birinin adına yer vermemek, Hakana karşı yükümlülükleri arasındaydı |
İstenildiğinde hakanın ordusuna katılarak ortak düşmana karşı savaşmaktaydılar |
Komşu devletler ile ilişkileri doğrudan yürütemez, savaşlar ve anlaşmalar yapamazlardı |
Buğra, ilig, kadır gibi tâbi sıfatını haiz birinci derecedeki hanedan üyeleri, metbû tanıdıkları hakana karşı geniş bir serbestliğe sahiptiler. Yönettikleri bölgede merkezdeki idari yapının benzeri kendilerine ait idari teşkilatları, ordusu v.s. vardır. Komşu devletler ile ilişkileri doğrudan yürütebilir, savaşlar ve anlaşmalar yapabilirdi. Hakana karşı temel yükümlülükleri, hutbede ve paralarında hakanın adını zikretmek ya da başka birinin adına yer vermemek, istenildiğinde hakanın ordusuna katılarak ortak düşmana karşı savaşmak ve hakana ait yani merkezi otoriteye ait vergilerini ödemekti.
4.Soru
- Gaznelilerde yönetimi bizzat sultana bağlıydı.
- Gaznelilerde devletin başı olan hükümdar, yasama, yürütme ve yargı yetkisini doğrudan doğruya Allah’tan alır ve yeryüzünde onun adına uygulardı
- Hükümdarların devlet işlerini yürütürken yetki ve hukuklarını sınırlayan hiçbir müessese yoktu ve görünürde hiçbir makama hesap vermek zorunda da değildiler.
- Sultan bizzat ordunun başı olup pek çok sefere şahsen katılmaktaydı.
- Sultanın hâkimiyetini gösteren en etkin ve yaygın sembol hutbe ve sikke idi.
Gazneliler ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden kaç tanesi doğrudur?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Gaznelilerde devlet yönetimi bizzat sulayana bağlıdır. Sultan yasama, yürütme ve yargı yetkisini Allah’tan alır ve onun adına uygulardı. Hiç kimse sultanın yetkilerini sınırlandıramazdı. Sultan savaşlara genel olarak bizzat ordunun başında katılırdı. Bir sultanın hâkimiyetini gösteren sembol hutbe ve sikkeydi.
5.Soru
Hakanların ilk Müslüman atası Satuk Buğra Han’a İslâm’ı anlatan ve Müslüman olmasına vesile olan kişi kimdir?
Arslan Han Mansur |
Ebu Nasr Sâmânî |
Kılıç Tamgaç Han |
Arslan Han Muhammed |
Şeyh Nemedpûş |
Hakanların ilk Müslüman atası Satuk Buğra Han’a İslâm’ı anlatan ve Müslüman olmasına vesile olan Ebu Nasr Sâmânî mürşid mertebesinde bir mutasavvıf idi. Doğru cevap B şıkkıdır.
6.Soru
Hangisi Afganistan dolaylarına hakim olan Türk soylu devletlerden biri değildir?
Göktürkler |
Kuşanlar |
Akhunlar |
Kabilşahlar |
Samaniler |
Afganistan dolaylarında kısmen hakimiyet kurmuş olsalar da Samaniler Türk asıllı değil İran soylu bir devlettir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türklerin İslamiyet’i kabul etme sebeplerinden biri değildir?
Siyasi baskı |
Fetihler |
Gök Tanrı inancı |
Sufilerin tebliği |
Ticari ilişkiler |
Türkleri İslam dinini kabule sevk eden sebepler; Fetihler, Ticari ilişkiler, Gök Tanrı ve Allah inancı ve Sufilerin tebliğidir. Doğru cevap A’dir.
8.Soru
Aşağıdaki savaşlardan hangisinde Türkler Müslüman Arapları desteklemişlerdir?
Talas |
Hocend |
Buhara |
Mâverâünnehr |
Yevmü’l-Atş |
751 yılı Temmuz ayında Ebû Müslim’in kumandanı Ziyad b. Salih ile Çin’in Kuça valisinin sevk ve idare ettiği ordular arasında başlayan Talas Savaşı beş gün devam etmiş ve iki ateş arasında kalan Çin birlikleri ağır kayıplar vermiş başkumandan da canını zor kurtarabilmiştir. Türkler’in Müslüman Arapları desteklediği Talas Savaşından sonra Çin artık Batı Türkistan için bir tehdit unsuru olmaktan çıkmıştır. Savaştan önceki yıllarda Batı Türkistan’da sarsılmış olan Türk nüfuzu Talas Savaşından sonra yeniden tesis edilmiştir. Hz. Ömer devrindeki fetihler sırasında başlayan Türk-Arap mücadelesi uzun süre devam etmiş ve bu yüzden İslâmiyet Türkler arasında fazla rağbet görmemişti. Talas Savaşından sonra bu mücadele yerini barış ve dostluğa bırakmıştır. Doğru cevap A’dır.
9.Soru
Türk Hakanlığının taşra vilayetlerinde atlı posta işlerini ile meşgul olan görevli aşağıdakilerden hangisidir?
Çalığ |
Eşkinci |
Mustahfız |
Nâib |
Şehir kadısı |
Vali, nâib, şehir kadısı, hatîbi ve muhtesibi (ahlâkın ve esnafın zabıtası) gibi taşraya özgü mansıpların varlığı şehir divanlarının olduğuna da işaret etmektedir. Kaleler de mustahfız denilen kale komutanları vardı. Atlı posta işlerini ile meşgul olanlara eşkinci, köylerde beyin haberini taşıyanlara çalığ denirdi.
10.Soru
Gaznelilerin Kirman bölgesiyle gerektiği şekilde ilgilenemesinin sonucu bu bölge kimin eline geçmiştir?
Selçuklular |
Büveyhiler |
Karahanlılar |
Türkmenler |
Abbasîler |
Horasan ve Hârizm’de baş gösteren karışıklıklar yanında Selçukluların sebep olduğu gelişmeler yüzünden Gazneliler Kirman bölgesiyle gerektiği şekilde ilgilenememekteydi. O arada Ahmed b. A1i Nuştegin’in de asker üzerindeki otoritesini yitirdiği anlaşılmaktadır. Zira Gazneli askerleri bölgede tecavüz ve hırsızlıklara başlamıştı. Durumun tahammül edilemez hale gelmesi üzerine Kirman ileri gelenleri Büveyhîlerden yardım isteyince onbin kişilik bir Büveyhî kuvveti Kirmana girdi. Yap›lan savaşta Ahmed’in bütün gayretlerine rağmen Hindlilerin zayıf kalması Gaznelilerin yenilgisine sebep oldu ve Ahmed’in ordusu dağıldı. Kendisi yakınlarından bir grup ile Nişabur’a gitti. Böylece 1034 yılı içinde Gazneliler’in Kirmân’daki hâkimiyeti sona erdi ve bölge tekrar Büveyhîlerin eline geçti.
11.Soru
Sultan Mahmud’un Hindistan’a ilk seferi olarak aşağıdakilerden hangisi kabul edilmektedir?
Keşmir
|
Somnath
|
Peşaver
|
Cat
|
Penca^b
|
12.Soru
Aşağıdaki Arslan Han Süleyman ve diğer doğu hanedan mensuplarının siyasi politikalarından hangileri doğrudur?
I- Basmil, Çomul, Yabaku ve Hıtay boylarını askeri güç olarak kullanmak
II- Atlı çobanları ülkenin muhtelif yerlerine iskan etmek
III- Atlı çobanların askerî gücünden yararlanmak
IV- Atlı çobanları İslamlaştırmak
Aşağıdaki Arslan Han Süleyman ve diğer doğu hanedan mensuplarının siyasi politikalarından hangileri doğrudur?
I- Basmil, Çomul, Yabaku ve Hıtay boylarını askeri güç olarak kullanmak
II- Atlı çobanları ülkenin muhtelif yerlerine iskan etmek
III- Atlı çobanların askerî gücünden yararlanmak
IV- Atlı çobanları İslamlaştırmak
I, II, III, IV |
II, III, IV |
I, III, IV |
I, II, IV |
I, II, III |
Arslan Han Süleyman ve diğer doğu hanedan mensuplarının siyasi politikalarını şöyle özetleyebiliriz:
1) Basmil, Çomul, Yabaku ve Hıtay gibi Türk-Moğol boylarının saldırılarını önlemek için onlara karşı savunma savaşları yaparak cihat etmek,
2) Kalabalık nüfusa, sayısız mal ve mülke sahip olan bu atlı çobanların yurt bulma meselelerini dikkate alarak, Müslüman olup olmadıklarına bakmak- sızın onları ülkenin muhtelif yerlerine iskan etmek ve böylece onları askeri bir tehlike olmaktan çıkarmak;
3) Bunun sonucu olarak hem onların askerî gücünden yararlanmak, hem de zaman içinde İslam sufî vaizleri vasıtası ile onları İslamlaştırmak.
13.Soru
Aşağıdaki devletlerden hangisi İslam din ve medeniyetinin en kuzey sınırını teşkil etmiş ve bu medeniyetin Doğu Avrupa’daki temsilcisi olmuştur?
Hazarlar |
Büyük Bulgar Devleti |
Samaniler |
Tuna Bulgar Devleti |
İdil bulgar Devleti |
İslamiyet, İdil Bulgarları arasında daha VIII-IX. yüzyıllarda yayılmaya başlamış, X. yüzyılın hemen başında da resmî din olarak kabul edilmiştir. Böylece bu tarihten sonra İdil Bulgar Devleti, İslam din ve medeniyetinin en kuzey sınırını teşkil etmiş ve bu medeniyetin Doğu Avrupa’daki temsilcisi olmuştur.
14.Soru
Sultan mesud dönemi olayları incelendiğinde, Sultan Mahmud dönemi olayları arasında temel fark aşağıdakilerden hangisidir?
Birden fazla iç isyanın vuku bulması |
Ordu sisteminin değişmesi |
Sınırların genişletilmeye çalışılması |
Taht Mücadelerinin yaşanması |
İktisadi gücün arttırılması |
Sultan Mesud döneminde birden fazla isyan ile mücadele edilmiştir. Ahmed Yınaltegin İsyanı, Alâüddevle Muhammed Kâkûyî’nin İsyanı bunlardan başlıcalarıdır.
15.Soru
Hangisi Karahanlı hakanının ya da vezirinin başkanlık ettiği en yüksek dereceli divanın adıdır?
Dîvân-ı tuğra ve inşâ |
Dîvân-ı istîfâ |
Dîvân-ı işrâf |
Dîvân-ı ârız |
Meclis-i âlî |
Meclis-i âlî (büyük divan) Karahanlılarda hakanın ya da vezirin başkanlık ettiği divandır. Bu divanın mensuplarının başkanlık ettiği diğer divanlar ise ikinci dereceden divanlardı.
16.Soru
Aşağıdaki eşleşmelerden hangisi yanlıştır?
Enişte-yezne |
Hala-kükü |
Dayı-tagay |
Bacanak-manija |
Yeğen-Eke |
Hısım-akraba anlamında oğuş, yaguk kişi, öz kişi ve uruğ turığ ifadeleri kullanı- lırdı. Yurç, hatunun küçük erkek kardeşi, ini ise kocanın küçük kardeşi için kayını ifade ederdi. Enişteye yezne, halaya kükü, dayıya tagay, bacanağa manija, halaoğlu ve yeğene çıkan, büyük kardeşin karısına yenğge, kocanın küçük kız kardeşine sinğil, büyük kız kardeşine eke, hatunun kız kardeşine baldız, büyük kız kardeşine yine eke deniyordu. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Türk hakanlığı ülkesinde erkek ve kız gözetilmeden genel anlamda köle için aşağıdaki isimlerden hangisi kullanılmaktadır?
Tegin
|
Kırnak
|
Karabaş
|
Kul
|
Kaçaç
|
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Dandanakan Savaşının sonuçlarından biridir?
Selçuklular Gazneli ha^kimiyetine girmiştir.
|
Gazneli Devleti büyük devlet olmaktan çıkmıştır.
|
Gazneliler bölgedeki gücünü artırmıştır.
|
Selçuklular ile Gazneliler arasında daimi barış yapılmıştır.
|
Selçukluların yayılması engellenmiştir.
|
19.Soru
Sultan Ferruhzad dönemi hangi yıları kapsamaktadır?
1052-1059 |
1059-1099 |
1099-1115 |
1116-1118 |
1118-1157 |
Sultan Ferruhzad dönemi 1052-1059 yıllarını kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.
20.Soru
Sultan Mahmud’un ölümünden sonra Gazne devletinin başına kim geçmiştir?
Sultan Muhammed |
Sultan Mesud |
Hoca Ahmed el-Meymendî |
Ebu Kalicar |
Ebû Sehl Zevzenî |
Sultan Mahmud 1030 yılında vefat ettiğinde başkentte bulunan Muhammed komutanların desteğiyle tahta geçti.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ