Sözleşme koşullarında dönemleri belli olan hakediş bedellerinin tahsil edilebilmesi için, öncelikle yüklenicinin bir hakediş raporu düzenlemesi gerekmektedir. Hakediş raporu birçok raporun birleşiminden oluşmaktadır. Aslında hakediş raporu, yüklenicinin taahhüt ettiği dönemdeki işlerin ne kadarının yapıldığının, yapılan işlerin kabulünü, yapılamadıysa nedeninin ve sözleşmede yüklenilen işin maliyetinde piyasa koşullarında ortaya çıkan farklılığın yüklenici açısından hesap verilmesini veya inşaat sahibi açısından sorgulanmasını sağlayan bir denetim sürecini de içermektedir. Doğru cevap E'dir.

Satın alınan her çeşit ilk madde ve malzeme satın alma maliyetiyle bu hesabın borcuna kaydedilir. İnşaat işlerinde stokların kullanılabilmesi için katlanılan satın alma maliyetleri sadece satın alma fiyatını kapsamamaktadır. TMS 2 Stoklar standardına göre stokların satın alma maliyeti; satın alma fiyatını, ithalat vergileri ve diğer vergiler ve nakliye, yükleme boşaltma maliyetleri içerirken ticari iskontolar ve benzeri diğer indirimlerin düşülmesi ile saptanır. Diğer vergiler, işletme tarafından vergi idaresinden iade alınabilecek vergiler satın alma maliyeti dışında kabul edilmektedir. Dolayısıyla bu vergilerden biri olan Katma Değer Vergisi de satın alma maliyeti kapsamına girmemektedir

Esas ücret, işçiye inşaat işinde normal çalışma saatleri içinde çalışması durumunda taahhüt edilen ödemedir. İnşaat işlerinde işçilik maliyetleri önemli bir yer tutmaktadır.

Vergi kesintisi, sunulan hizmetler karşılığında elde edilen hasılat üzerinden gerçekleşmektedir. Sözleşmeye konu inşaat işi başladığı yılda bitirilecekse gelir vergisi kesintisi yapılamaz. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/3 maddesine göre; 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleri üzerinden kesintisi yapılması öngörülmüştür. Doğru yanıt B’dir.

Gelir ve Kurumlar Vergisi Açısından
İnşaat ve onarım işini yapan işletme ister gelir vergisi mükellefi ister kurumlar
vergisi mükellefi olsun Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümlerine göre
vergileme yapılmaktadır. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde “kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri kazanç safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır” hükmü yer almaktadır.
Buna göre Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde sıralanan işletmeler
safi kurum kazançlarını Gelir Vergisi Kanunu’na göre tespit ederler. Fakat yıllara
yaygın inşaat ve onarım işleri yapan işletmeler yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan
Gelir Vergisi Kanunu’nun 42, 43 ve 44. maddelerinde yer alan düzenlemelere göre özel bir vergileme rejimine tabidirler.

Yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olmalıdır: 

Bir inşaatın söz konusu olması her iki inşaat türünden de ortaktır. Bunun dışında 

• Sözleşmenin asıl unsuru
• İnşaat mülkiyetinin devri konularında farklılık gösterirler.

İnşaat ve gayrimenkul kavramları, insanlarda; bina, fabrika, liman, baraj, köprü,
yol gibi inşaat faaliyetlerini hatırlatmaktadır. Ancak aslında inşaat kavramı; okyanuslar üzerinde kurulan petrol platformlarından, deniz altındaki otobanlar ve
hızlı tren yollarına, 42 km uzunluğunda köprülere, 818 m yüksekliğindeki gökdelenlere, nükleer enerji santrallerine, denizlerin doldurularak ada haline getirilip şehirler oluşturulmasına, buz otel yapılmasına, Ay’da kalıcı bir üs kurulmasına kadar çok uç örnekleri de içine almaktadır.
Gayrimenkul, toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine,
bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve taşınmaz yapılardır.
İnşaat ise kısaca, taşınmaz varlıkların yaratılmasındaki süreçler ve faaliyetler
olarak tanımlanabilir.

Tahmini finansman ve faaliyet giderlerinin GVK hükümlerine göre dağıtılmasında 761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma, 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma ve 781 Finansman Giderleri Yansıtma hesaplarından yararlanılmaktadır.

Özel inşaat işletmeleri inşaat işinin üretim maliyetinin belirlenmesinde; 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri, 720 Direkt İşçilik Giderleri ve 730 Genel Üretim Giderleri hesaplarından 151 Yarı Mamuller-Üretim hesabına yüklenir. İnşaatı tamamlanıp, satılabilir duruma gelen inşaat işi 151 Yarı Mamuller-Üretim hesabından çıkartılarak 152 Mamuller hesabının borcuna kaydedilir.

Tamamlanan inşaat işinin satılması ya da arsa karşılığı inşaat işinin inşaat sahibine teslim edilmesi sonucunda 152 Mamuller hesabı kapatılarak, 620 Satılan Mamullerin Maliyeti hesabına devredilir.

İnşaat işine yüklenen maliyetlerle yaratılan hizmeti (inşaat) işletmenin varlıklarında görüntüleyebilmek için 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM
MALİYETLERİ hesabı ile 741 HİZMET ÜRETİM MALİYETLERİ YANSITMA
hesabının muhasebe kayıtlarının yapılması gerekir. Bu iki hesaptan bilanço hesabı olan 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM
MALİYETLERİ hesabıdır.

Arsa sahiplerini vergisel açıdan genel olarak aşağıdaki şekilde bir ayrıma tabi tutmak mümkündür (Şen, 2011:139).

• Vergi mükellefi olmayan arsa sahipleri

• Gelir vergisi mükellefi olan arsa sahipleri

• Kurumlar vergisi mükellefi olan arsa sahipleri

Tamamlanan inşaat işinin satılması ya da arsa karşılığı inşaat işinin inşaat sahibine teslim edilmesi sonucunda 152 Mamuller hesabı kapatılarak, 620 Satılan Mamullerin Maliyeti hesabına devredilir. Doğru yanıt D’dir.

Bir işçinin işletmeye maliyeti işçiye ödediği brüt ücret ile SGK işveren payı ve işsizlik sigortası işveren payı toplamından oluşur.

Brüt ücret :                                       5.500

SGK işveren payı(% 20) :                  1.100

İşsizlik sigortası işveren payı (%2):       110

                                      Toplam:      6.710 TL

Yöneticilerin maliyetini ayrı olarak belirlenmesini istediği şey’e maliyet nesnesi denilmektedir. İnşaat işletmesinin bir taahhüde ilişkin ihaleye katılabilmesi için projenin her pozuna yönelik yapılan maliyet hesaplaması, üretim yöntemlerinde maliyete dayalı kararlar alınması, işletmenin hafta sonu tüm gün hizmet vermesi, yeni bir vincin kiralanması veya satın alınması gibi maliyet raporu hazırlanması gibi birçok yönetici talebi maliyet nesnesine örnek oluşturmaktadır.

Yıllara yaygın olan inşaat taahhüt şeklindeki inşaat işlerinin bir özelliğidir.

Taşeron, asıl işveren olan müteahhitten iş alan ve kendi işçileriyle bunu yerine getirmeyi üstlenen alt yüklenici veya alt müteahhittir. İhaleyi üstlenen ana inşaat taahhüt işletmesiyle sürekli çalışan taşeronlara iç taşeron denir. Dış taşeron veya kapasite taşeronu uzmanlık gerektiren işlerin yapılması için ihtiyaç hâlinde ayrı olarak bir hizmet sözleşmesi ile çalıştırılan taşeronlardır. Doğru cevap B'dir.

Sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin teslim tarihi değil, işe başlanan tarih  başlangıç tarihi kabul edilir.

İkramiye, fazla çalışma ücreti, sosyal yardımlar, sağlık giderleri, izin ücretleri, işçi yollukları, kıdem tazminatı, primler, yükleniciden kaynaklanan boşa geçen zamanlar gibi ödemeler endirekt işçilik olarak kabul edilir. İnşaat işinde geçen süreye ilişkin ücretler direkt işçilik giderleridir.

Geçici Teminat = İhale (teklif) Bedeli × Bildirilen Geçici Teminat Oranı

şeklinde hesaplanır.