Genç yetişkinlik dönemi, ergenlikten sonra gelen ve genel olarak 40’lı yaşlara kadar devam eden gelişim dönemidir. Fakat ergenliğin hangi noktada sona erip genç yetişkinliğin başladığına dair kesin bir tarih belirlemek zordur. Genel olarak bazı kriterlerin karşılanmasına göre genç yetişkinlik döneminin başladığı kabul edilir.

Levinson insanların yaşam yapılarının, birbiriyle çakışan, (her birinin uzunluğu 20 ila 30 yıl arasında değişen) dört dönemde biçimlendiğini ileri sürer: 1. Ön Yetişkinlik (doğumdan 22 yasa kadar): Doğumdan ergenliğin sonuna kadarki oluşum dönemi. 2. Erken Yetişkinlik (17 ila 45 yas arası): Levinson’a göre 17 ve 33 yasları arasındaki bireyler ergenliğin ötesine geçerek, zorunlu bir yasam yapısı oluşturma çabası içine girmektedir. Bu bireyler yetişkinliğe geçiş aşamasında ask ve is alanında birçok olanaklar keşfederek bir yasam yapısı kurma çabasındadır. Bu süreçte de önemli bir değişim ve istikrarsızlık yaşanmaktadır. İnsanların yaşamlarını önemli ölçüde etkileyecek seçimler yaptıkları ve insanların en büyük enerjiyi sergileyecekleri ve birçok şeyi tecrübe edecekleri dönemdir. 3. Orta Yetişkinlik (40 ila 65 yas arası): insanların biyolojik kapasitelerinin azalma ama toplumsal sorumluluklarının artma eğiliminde olduğu dönemdir. 4. Geç Yetişkinlik (60 yas ve ötesi): Yasamın son dönemidir.

Yaşlılıkta Başlıca Fiziksel Değişim Unsurları;

Dış Görünüş (eklemler, kas ve iskelet sistemi)
Dişler
Ses ve Ses Telleri
Cilt ve Saçlar
Öz Bakım

Çalışma belleğinin kısa süreli hafızadaki bilgilerin aktif olarak işlenmesi ve aktif olarak düşünmek gibi görevleri vardır. Matematik problemleri çözerken belleğimizdeki çarpım tablosu bilgisini kullanmak da bu bellekle ilişkilidir.

Yaşlılık tüm dünyada ve ülkemizde de 65 yaş sınırı ile belirlenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü ise ortalama yasam süresinin uzamasıyla beraber yaşlılığı 3 evreyle sınırlandırmıştır. 65-74 yaş aralığındaki bireyler genç yaşlı, 75-84 yas aralığındaki bireyler ileri yaşlı, 85 yaş üzerindeki bireyler ise çok ileri yaşlı olarak degerlendirilmektedir (WHO, 2015).

Yaşlılıkta meydana gelen bazı fiziksel değişiklikler genellikle gözle görülebilen dış görünüşle alakalı değişikliklerdir. Bu değişikliklerin bir kısmı vücutta işlev kaybına neden olsa da saçların beyazlaması gibi, cildin kırışması gibi durumlar günlük hayatı etkileyecek işlev bozukluklarına yol açmazlar. Ancak kas ve iskelet sistemindeki değişiklikler, diş ve ses kaybı gibi durumlar işlevselliği azaltan ve günlük hayatı etkileyen faktörlerdir. Bunların dışında yaşlılıkla birlikte birçok fizyolojik değişiklik görülmektedir.Bunlar; Homeostaz (Dengeleşim) Sindirim Sistemi Solunum Sistemi Kalp ve Damar Sistemi Cinsellik Duyular (işitme, görme, dokunma, koku ve tat alma) Psiko-motor Beceriler olarak değerlendirilebilirler.

Cümle içindeki belirli sözcükleri vurgulamaya ek olarak kişinin sesi birçok başka yollardan iletişim kurabilir. Bu yolla verilen araların uzunluğunu, tonu, ses perdesi, hızı, sesin derecesi ve (kekelemek ya da “hım” ve “ee” demek gibi) ifade bozukluklarını içerir. Bu unsurlar hepsi bir arada “yan dil” olarak adlandırılır.

Bağlanma Kuramı - Bowlby'dir. Doğru cevap B'dir.

Fetal dönem, döllenmeden sonraki ikinci aydan başlayan ve yaklaşık olarak yedinci aya kadar devam eder.

Peck’in 7 aşamalı yetişkin gelişimi teorisine ait aşamalar kısaca;

1. Bilgeliğe Değer Vermeye Karşı Fiziksel Güçlere Değer Verme: Orta yetişkinlik döneminde kişinin artık fiziksel güçleri ve performansı gerilemeye başladığı için kişinin, fiziksel yapabilirlikten ziyade mantıksal ve akılsal yapabilirliklere daha fazla enerji aktarı- mı yapması gerekir.

2. İnsan İlişkilerinde Cinselleştirmeye Karşı Sosyalleşme: Sosyal ve fiziksel açıdan kişinin orta yaş döneminde uyum sağlayabilmesi için yapması gereken değişimlerden biri de insan ilişkilerinde cinsellikten ziyade sosyalliğin ön plana alınmasıdır.

3. Duygusal Esnekliğe Karşı Duygusal Fakirleşme: Orta yaş döneminde kişinin ailesinden çocukların ayrılması, arkadaşlarının uzaklaşması veya taşınması ve eski ilgi alanlarının sona ermesi ile birlikte duygusal esneklik kazanılması önemli bir hâle gelir.

4. Zekâ Esnekliğine Karşı Zekâ Katılığı: Bireyler, eylemleri yapma yöntemlerine çok bağlı ve yeni fikirlere karşı çok katı olmamak için çabalamalıdır.

Erikson’un psikososyal gelişim kuramı insan gelişimini anlamak için faydalı bir çerçeve sunsa da yetişkinlik dönemini açıklamak bağlamında eksik kaldığı düşünülmektedir. Robert Peck, yetişkinlik döneminde kişinin, Erikson’un belirlediği yaşam krizlerinden daha fazlasını yaşadığını düşünmektedir. Orta yetişkinlik ve geç yetişkinlik hayatına özgü zorluk ve sıkıntılar için Peck 7 aşamalı bir yetişkin gelişimi teorisi oluşturmuştur.

Toplam nüfusun %4’ünün yaşlı bireylerden (65 +) oluştuğu toplumlar genç toplum, bu oranın %4 ve %7 aralıgında oldugu toplumlar olgun toplum, %7 ve %10 aralıgındaki toplumlar ise yaşlı toplum olarak nitelendirilmektedir. Yaşlı bireylerin toplam nüfus içindeki oranının %10’u geçtiği toplumlar ise çok yaşlı toplum olarak nitelendirilmektedir.

K.Warner Schai; K. Warner Schai (1977) yetişkinlikteki bilişsel gelişim evrelerine dair bir teori geliştirmiştir. Schai yetişkinlikteki bilissel dönemlerle ilgili bazı evreler ortaya koymuştur. Bunlar;
- Başarma Evresi,
- Sorumluluk Evresi,
- Yönetim Evresi,
- Yeniden Bütünleştirme Evresidir. Carl Jung; 20.yüzyılın başlarında, orta yaşa geçisi çalışırken orta yaşı hayatın öğleden sonrası olarak tanımlamıştır. Levinson’un Evre Kuramına göre; orta yaşam döneminde temel kavram yaşam yapısıdır. Yaşam yapısı erkek yetişkinin gelişim dönemlerine göre göz önüne alınmıştır. Bu kurama göre orta yetişkinlik dönemine geçiş yaklasık 5 yıl sürer ve birey ergenlikten bu yana süren tüm çatışmaları aşmak zorundadır. Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına göre ergen bireyler ve yetişkinler aynı biçimde düşünürler. Kişi formal işlemler dönemine ergenlikte ulaşır ve bundan sonraki yaşamında da bu dönem devam eder.

Süreklilik kuramına göre; bireyler, gençliklerindeki aktivite düzeyini yaşlılıkta da korurlar. Bu kuram için “ İnsan yedisinde neyse yetmişinde de odur” atasözü uygun bir ifade teşkil etmektedir. Yaşlı bireyler yaşam tarzlarını, içsel ve dışsal yapılarını önceki hayatlarına uygun bir şekilde konumlandırmak isterler. Doğru cevap E'dir.

Alzheimer ve demans yaşlılıkta sıkça karşılaşılan hastalıklardır ve bu iki hastalık birbirleriyle çok karıştırılmaktadır. Öncelikle hafıza olmak üzere Alzheimer hastalığı beynin tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan ve beyinde anormal protein birikimiyle meydana gelen bir hastalıktır. Halk arasında “bunama” olarak bilinen “demans” ise “bellek, dil, aritmetik, karar verme yetisi, dikkat ve diğer biliŞsel fonksiyonlarda ilerleyici kayıp” anlamına gelmektedir. Bütün Alzheimer hastalarında demans görülür ancak her demans hastası Alzheimer hastası değildir. Demansa neden olan birçok başka hastalık vardır. Alzheimer en sık görülen demans tipidir. İlerleyen yaşla birlikte, Alzheimer’ın görülme sıklığı artar ancak Alzheimer hastalığının normal yaşlanmanın kaçınılmaz sonucu olmadığı bilinmelidir. Daha önce de belirtildiği gibi normal yaşlanma sürecinde beyinde yapısal birtakım değişiklikler olur fakat bilişsel/zihinsel yetilerde bariz bir kayıp söz konusu değildir. Alzheimer’da ise, belirgin şekilde yeni bilgileri öğrenme güçlüğü bulunmaktadır. Alzheimer bir ruh hastalığı değildir ancak hastalığın seyri süresince psikiyatrik bulguların görülmesi mümkündür.

Dört yaş grubu çocuklar fiziksel koordinasyon, algı, dikkat, hafıza, dil, mantık ve hayal gücü gibi birçok beceriyi geliştirirler.

Yeniden Bütünleştirme Evresi: Bu evre insan yaşamında geç yetişkinlik dönemine denk gelir.  Artık bu evrede bilgi sahibi olmanın önemi azalmıştır. Kişi bu evrede enerjisini ve kaynaklarını kendisi için anlamı olan aktivite ve görevlere yönlendirir.

Depresyon, duygularda güvensizlik, karamsarlık ve çöküntünün oluşmasını, düşünce ve hareketlerdeki yavaşlamayı anlatan ruhsal bir rahatsızlık durumudur. Doğru cevap A'dır.  

Yaşlanmayla birlikte bazı hormon seviyelerinde azalma görülmesi ve bağışıklığın zayıflaması Immünolojik ve Endokrin Teorinin bir savıdır. Doğru cevap D'dir.

Aşama 2. Araçsal İlişkiler: Ceza yerine ödüllendirilme odak noktadır. Çocuk eğer doğru şeyleri yaparsa ödül alacağını bilerek davranış sergiler. Televizyon izleyebileceğini bilen çocuğun, ödevlerini bitirmesi buna örnek verilebilir. Soruda çikolata kazanmak isteyen Ali ödül için istenen davranışı gerçekleştirmiştir.