Normatif teori, betimleyici ve araçsal teorilerden işlevsellik bakımından ayrılmıştır. Bu teori, hipotezlerini test etmek için veri toplamak ya da özel niceleyici metotlar kullanmak yerine, bakış açısını normatif sonuçlar üzerine temellendirmiştir. Normatif teori, yöneticilerin uyması gereken ahlaki gerekler üzerinde durmaktadır.

Sonuççu ya da teolojik teorilere göre doğal-yani doğada bulunan, gözlenebilen-durumların ve iyi ya da kötü olmaları, ahlaksal değerlendirmelerden bağımsızdır.

Normatif etik teorileri, yaşamımızı nasıl ve hangi ilkelere göre yaşayacağımız üzerinde odaklaşır.

İşletme dışı faktörlerle ilgili konulara baktığımızda pazar ve rekabetle ilgili konular, çevre faktörleriyle ilgili konular, yasal faktörlerle ilgili konular olmak üzere dört başlık altında toplanabilmektedir. İşletme içi faktörlerle ilgili iş ahlakı konularını işletme fonksiyonları olarak da ifade edilen, pazarlama, üretim, satınalma, finansman, muhasebe, araştırma-geliştirme, insan kaynakları ve halkla ilişkiler olmak üzere sekiz başlık altında toplanabilmektedir.

Etik ya da ahlak felsefesinin temel amacı, bu konuları münakaşa zeminine getirmektir. Başka bir ifadeyle ahlak felsefesi, “gerçekliği baştan kabul edilen hiçbir ahlaki kesinlik yoktur” temel ilkesiyle hareket eder ve etik, bu kesinliklere düşünce yoluyla ve tartışarak ulaşmak ister. Zira etik, ahlak üzerine düşünme, ahlak üzerine felsefe yapmadır.

13. yüzyıl başında Anadolu’da örgütlenen Ahilik organizasyonunun, eş zamanlı olarak Ortaçağ Avrupa’sına karşı iş ahlakı açısından çok önemli ilkeler vaaz ettiği rahatlıkla söylenebilir.

İnsan kaynaklarıyla ilgili iş ahlakı açısından tartışılabilir konuları şu şekilde sıralamak mümkündür: • Ücret ve çalışma haklarının gözetilmesi • Yeni işe alımlarda ayrımcılık ve istihdamda eşitlik • Eğitim ve yetiştirme hakları • Ödüllendirme • İşten çıkarmalar.

Sözlükteki bu farklı tanımlardan hareketle ahlakın üç farklı anlam içerebileceği söylenebilir. Bu durumda ahlâk; bireyler için belirli bir toplum içinde davranış kuralları şeklinde anlaşılabileceği gibi, bu davranış kurallarıyla ilgilenen felsefenin bir dalı ve iyi ve güzel huylar şeklinde de anlaşılabilir.

İşletmelerin sosyal sorumluluk piramidinde ele alınan kategoriler önceliklerine göre ekonomik sorumluluklar, yasal sorumluluklar, ahlaki sorumluluklar ve gönüllü sorumluluklar olarak sıralanmaktadır. Kişisel sorumluluklar bu modelde yer almaz.

İş ahlakı işletme kararlarını alan ve uygulamaya geçiren yöneticilerle diğer çalışanların yükümlülükler ve ahlaki sorumluluklarının açıklandığı uygulamalı bir ahlak türü olarak ele alınabilmektedir.”.

İşletmelerin müşterileri ile kuracakları sosyal sorumluluk ve ahlaki ilişkilerini, bu haklar çerçevesinde şekillendirmesi gerekmektedir. İşletmeler müşterilerine kaliteli, toplumun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, topluma ve bireylere zarar vermeyecek mal ve hizmet üretmekle yükümlüdürler. İşletmeler aynı zamanda söz konusu ürün, hizmet ve firma faaliyetlerine ilişkin, müşterilerine doğru, tam ve açık bilgi vermek durumundadır.