Yanıt Açıklaması: İşletmelerin birincil paydaşları, işletme sahipleri, tüketiciler, çalışanlar ve tedarikçilerden oluşmaktadır. İşletmelerin ikincil paydaşları ise, kamu kurumları, tüketici dernekleri, işletmenin rakipleri, sivil toplum ve medya kuruluşları gibi ilgili gruplardan oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Jeremy Bentham (1748-1832), faydacılığın babası olarak bilinir. Ona göre, doğa, insanı iki hükümran efendinin, acı ve hazzın, yönetimi altına koymuştur. Bentham, hazları ve acıları ölçmek için bir “hedonistik kalkülüs” ya da “haz hesabı” olarak bilinen bir hesaplama yöntemi geliştirir. Buna göre bütün hazlar birbirine çevrilebilir ve nicelenebilir.

Yanıt Açıklaması:

Normatif etik teorileri genellikle üç gruba ayrılır. Bunlar, sonuççu teoriler, deontolojik teoriler ve erdem etiğidir.

Yanıt Açıklaması:

Carroll kurumsal sosyal sorumluluğun dört boyutta incelenebileceğini ifade etmektedir. Yukarıda bahsedildiği üzere bunları, ekonomik, yasal, ahlaki ve gönüllü sorumluluklar olarak sayabiliriz. Carroll, bu dört boyuttan oluşan bir sosyal sorumluluk modeli geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsan kaynaklarıyla ilgili iş ahlakı açısından tartışılabilir konuları şu şekilde sıralamak mümkündür: • Ücret ve çalışma haklarının gözetilmesi • Yeni işe alımlarda ayrımcılık ve istihdamda eşitlik • Eğitim ve yetiştirme hakları • Ödüllendirme • İşten çıkarmalar

Yanıt Açıklaması: Kurumsal vatandaşlığın üç temel bakış açısı çerçevesinde şekillendiğini ifade edebiliriz: 1. İşletmelerin ticari faaliyetlerini yürütürken hukuka, ahlak standartlarına, insan haklarına tam anlamıyla uyumlu davranmaları ve faaliyetlerinin çevreye verebileceği zararı en aza indirmek durumunda olduklarını kabul etmeleri ve buna uygun davranmaları, 2. İşletme faaliyetlerinin sadece işletme içinde değil, aynı zamanda piyasayı, tedarik piyasalarını, içinde bulunulan yöreyi, sivil toplum örgütlerini ve kamu sektörünü de etkilediğinin ve tüm sosyal paydaşlar ile işbirliği içinde çalışması gerektiğinin bilincinde olmaları, 3. Bu sorumluluğun en başta işletme yönetim kurulları, yönetim kurulu başkanları ve genel müdürlerde olduğunun kabul edilmesi.

Yanıt Açıklaması:

Kuramsal vatandaşlığın üç temel bakış açısı çerçevesinde şekillendiği ifade edilebilir. Bunlar a) İşletmelerin ticari faaliyetlerini yürütürken hukuka, ahlak standartlarına, insan haklarına tam anlamıyla uyumlu davranmaları ve faaliyetlerinin çevreye verebileceği zararı en aza indirmek durumunda olduklarını kabul etmeleri ve buna uygun davranmaları,b) İşletme faaliyetlerinin sadece işletme içinde değil, aynı zamanda piyasayı, tedarik piyasalarını, içinde bulunulan yöreyi, sivil toplum örgütlerini ve kamu sektörünü de etkilediğinin ve tüm sosyal paydaşlar ile işbirliği içinde çalışması gerektiğinin bilincinde olmaları, c) Sorumluluğun en başta işletme yönetim kurulları, yönetim kurulu başkanları ve genel müdürlerde olduğunun kabul edilmesidir.

Yanıt Açıklaması:

İş ahlakına yaklaşımların ya da iş ahlakı literatüründeki gelişmeler dönemsel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• İş dünyasında ahlak arayışı dönemi (1900-1920)
• İş dünyasında profesyonellik ve iş ahlakı dönemi (1920-1950)
• İş dünyasında büyüyen ölçekler ve iş ahlakında karmaşıklık dönemi (1950-1970)
• Önleyici ve düzenleyici iş ahlakı arayışı dönemi (1970-1990)
• Küresel işletmecilik ve küresel iş ahlakı dönemi (1990 - )

Yanıt Açıklaması:

Kurumsal vatandaşlık, işletmelerin ticari faaliyetlerini gerçekleştirirken tüm yasal, ahlaki ve sosyal kurallara uyması ve toplumla arasında oluşan sosyal sözleşmenin gereklerini yerine getirmesidir.

Yanıt Açıklaması:

Pazar koşullarının ve rekabetle ilgili eylemlerin oluşturabileceği iş ahlakını ilgilendiren konular genel olarak aşağıdaki şekilde sıralanabilir: • Fiyat sınırlamaları • Talebin manipülasyonu • Rakip ürünlerin sattırılmaması • Perakende fiyatlara müdahale edilmesi • Fiyat farklılıkları • Fiyat anlaşmaları • Rüşvet.

Yanıt Açıklaması:

Metaetik ahlaksal yargıların statüsü ve metedolojisine odaklanan etik dalıdır.

Yanıt Açıklaması:

Ülgener, iktisat ahlakını; "gündelik tavır ve davranışlarımız üzerine -doğrudur veya eğridir yollu- yargılayıcı değer hükümlerinin söz ve deyim halinde ifadelendirilmiş bütünüdür" şeklinde tanımlar ve "doğrudur ve eğridir yollu" demenin normatif sözüne karşılık geldiğini, "söz ve deyim halinde" demekle ise ahlak sisteminin dışa kapalı bir nefis muhasebesinden ibaret olmayıp belli ifade kalıplarıyla yer yer kendini açıkladığını belirtir.

Yanıt Açıklaması:

Sosyal sorumluluk kavramı ve iş ahlakı ilişkisi literatürde iki farklı yaklaşımla ele alınmaktadır. Bu yaklaşımlardan ilki Carroll tarafından ortaya konulan, işletmelerin sorumluluklarının ifade edildiği “İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Piramidi” yaklaşımında yer alan ahlaki sorumluluklar boyutu; diğeri ise Milton Friedman tarafından tanımlanan “Paydaşlar Yaklaşımı”dır.

Yanıt Açıklaması:

Öznel görecilik, ahlaksal konularda kişileri yanılmaz kabul ediyordu. Kültürel göreciliğe göre ise bireyler yanılabilir fakat kültürler yanılmaz. Ona göre ahlaksal konularda en yüksek otorite kültürdür. Ahlak yasalarını o koyar.