İslam Düşünce Tarihi Ara 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. İbn Tufeyl’e göre meşrikî hikmet teorik akıl yürütmeyle yetinmez.
II. Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir.
III. İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir.
IV. Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önem kazanır.
V. İbn Tufeyl kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri İbn Tufeyl’in felsefe anlayışıyla ilgili doğrular arasında yer alır?
II, III, IV, V |
I, III, IV, V |
I, II, IV, V |
I, II, III, IV, V |
I, II, III, IV |
İbn Tufeyl’e göre meşrikî hikmet teorik akıl yürütmeyle yetinmez. Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir. İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir. Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önem kazanır. İbn Tufeyl kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır.
2.Soru
Tabiatçı ve natüralist düşünürler. Bunlar bugünkü tabirle “Deist” düşünürlerdir. Metafizik düşüncelere önem vermezler. Bilimin sadece deney ve tecrübeye dayanması gerektiğini söylerler. Bu tanım aşağıdaki felsefi akımlardan hangisine aittir?
Sofistâiyye (Sofizm) |
Meşşaiye |
Reybiyye (Şüphecilik) |
Tabî’îyyun |
Bilinemezcilik (Tekâfü-i edille) |
Tabî’îyyun: Tabiatçı ve natüralist düşünürler. Bunlar bugünkü tabirler “Deist” düşünürlerdir. Metafizik düşüncelere önem vermezler. Bilimin sadece deney ve tecrübeye dayanması gerektiğini söylemektedirler.
3.Soru
Nur Heykelleri adlı eserinde "Nur, Tanrı Nur’udur; varlık Nur’un derece derece yansımasıyla oluşmuştur." diyen metafizikçi kimdir?
Kant |
Aristo |
İbn Tufeyl |
Sühreverdi |
Farabi |
Sühreverdî’nin en temel metafizik kavramı Nûr kavramıdır. Nûr Heykelleri adlı eserinde anlattığı gibi Nûr, Tanrı Nûr’udur; varlık, Nûr’un derece derece yansımasıyla oluşmuştur. Bu açıdan Sühreverdî’nin metafiziği bir Nûr metafiziğidir. Doğru yanıt "D" şıkkıdır.
4.Soru
Kindî hangi Abbasi halifesinin oğluna özel hocalık yapmıştır?
El-Zâhir
|
El-Nâsır
|
El-Mustazâ
|
El-Muta’sım |
El-Müstencid |
Kindî, özellikle halife Mutasım’ın oğlu veliahd Ahmet’e özel hocalık yapmıştır.
5.Soru
Kur'an'da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık kaç yerde geçer?
750 |
800 |
850 |
700 |
650 |
Düşünmeyle ilgili terimler gibi "bilmek" ve "bilgi" anlamına gelen ilim kelimesi ve türevlerinin de Kur'an'da yoğun biçimde kullanılır. Kur'an'da ilim ve ondan türeyen kelimeler yaklaşık 750 yerde geçer. Bu geniş kullanım hadislerde de yer almaktadır. Kur'an'ın ilim ve düşünce konusundaki tutumu İslâm'da kelâm, tasavvuf ve diğer düşünce okullarının oluşumunda destekleyici bir tavır oluşturmuştur.
6.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
İslâm düşüncesi, kaynak olarak her zaman Kur’an ve hadislere yönelmiş olmakla birlikte, içinde yeşerdiği kültürel dillerin söyleyebilme gücü ve imkânlarına göre kavramlaştırmalar yapabilmiştir. |
Türkçe içinde düşünen bir İslâm düşünürü, İslâm ile ilgili algısının Türkçenin kendi tarihsel geleneği (hazinesi) ile onun diğer kültürel dillerle olan etkileşimine dayandığını fark etmek durumunda değildir. |
Kur’an’ın indiği tarihsel ortamda yaşayan insanlara hitap ederken kullandığı kelimeler ile daha sonra Müslümanların farklı kültürlerden edindikleri farklı kelimeler birbirine nispeten yabancıdır. |
Kur’an “zerre” kelimesini kullanırken, daha sonra Müslümanlar bu kelime karşılığında “atom” kelimesini kullanmışlardır. |
Karakter yabancılık nedeniyle İslâm düşünürleri otantiklik (sahihlik, asla uygunluk) ve yenilik (anlamın güncellenmesi) arayışları arasında sürekli ikilem yaşamışlardır. |
İslâm düşüncesi, kaynak olarak her zaman Kur’an ve hadislere yönelmiş olmakla birlikte, içinde yeşerdiği kültürel dillerin söyleyebilme gücü ve imkânlarına göre kavramlaştırmalar yapabilmiştir. Kur’an’ın indiği tarihsel ortamda yaşayan insanlara hitap ederken kullandığı kelimeler ile daha sonra Müslümanların farklı kültürlerden edindikleri farklı kelimeler birbirine nispeten yabancıdır. Kur’an “zerre” kelimesini kullanırken, daha sonra Müslümanlar bu kelime karşılığında “atom” kelimesini kullanmışlardır. Türkçe içinde düşünen bir İslâm düşünürü, İslâm ile ilgili algısının Türkçenin kendi tarihsel geleneği (hazinesi) ile onun diğer kültürel dillerle olan etkileşimine dayandığını fark etmek durumundadır. Karakter yabancılık nedeniyle İslâm düşünürleri otantiklik (sahihlik, asla uygunluk) ve yenilik (anlamın güncellenmesi) arayışları arasında sürekli ikilem yaşamışlardır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd’ün felsefe anlayışını yansıtmaktadır?
Bilim ve mantık çalışmaları birlikte süreklilik arz eder
|
Bilim ve mantık birbirinden bağımsızdır |
Dini olgular felsefede önem arz etmez |
Ahlaki kazanımlar felsefenin temelidir |
Bilim ve mantık felsefede öncül değerler değildir |
İbn Rüşd’e göre felsefe, bilim ve mantık çalışmaları tüm insanlığın bilgi ve tecrübe birikimleriyle geliştirilmiş evrensel bir kazanımdır. Felsefe ve mantık çalışmalarında kendisinden faydalandığımız önceki insanların dinde bizimle ortak olmasıyla, olmaması farksızdır. İbn Rüşd felsefe, bilim ve mantık çalışmalarının bir gelenek işi olduğunun ve bunların "süreklilik devamlılık" prensibiyle var olabildiklerinin farkındadır. Doğru cevap A şıkkıdır.
8.Soru
Hayy b. Yakzan adlı eserinde ıssız bir adada büyüyen ve tabiatı gözlemleyerek kendi teorik ve ontolojik rasyonel bilincini geliştiren bir karakteri anlatır.
Yukarıda ana konusu verilen eserin yazarı kimdir?
İbn Tufeyl |
İbn Hazm |
Gazali |
İbn Rüşd |
İbn Sina |
Her ne kadar rasyonel bilincin kuramsal gelişimi doğrultusunda İslâm düşünürlerinin genel tutumu yukarıdaki gibi olsa da, sözgelimi İbn Tufeyl’in Hayy b. Yakzan adlı eserine baktığımızda farklı bir tabloyla karşılaşmaktayız. Bu eserde Hayy, ıssız bir adada büyür ve tabiatı gözlemleyerek kendi teorik ve ontolojik rasyonel bilincini geliştirir. Her ne kadar bu eser, kurgusal bir roman olsa da, yine de insan bilincinin kuramsal gelişimi noktasında farklı bir yaklaşımı ön plana çıkarması açısından ilgi çekicidir. Doğru cevap A şıkkıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinin etrafında toplandığı ana okullardan biri değildir?
Felsefe |
Kelam |
Tasavvuf |
Fıkıh usulü |
Salih amel |
Dinî düşünce olması itibarıyla Kur’an ve Hadislerden oluşan dinî metinlerin anlaşılması ve bunun etrafındaki sorunlar da İslâm düşüncesinin ana konularından olmuştur. Ortaya çıkış döneminde İslâm Düşüncesinin anaokulları felsefe, kelam, tasavvuf, fıkıh usulü ve dil çalışmaları etrafında toplanabilir.
10.Soru
İnsanlık tarihinin bilinen en eski geleneği aşağıdakilerden hangisidir?
Zerdüşt geleneği |
Babil geleneği |
Yunan geleneği |
Mısır geleneği |
Hermes geleneği |
İnsanlık tarihinin bilinen en eski düşünce geleneği, Hermes’in geleneğidir ki, Mezopotamya ve Akdeniz havzası medeniyetlerinin temelini oluşturur. Bu gelenek, İslâm’dan önce, tarihî öncelik sırasına göre, Babil, Mısır ve Yunan medeniyetlerinin ve düşüncelerinin köklü bir biçimde temelini teşkil ediyordu. Özellikle Astronomi, Matematik, Simya, Astroloji ve Sihrî (okült) düşünceler bakımından zengin ve ileri seviyede bir gelenekti. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Bâcce’nin insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartıştığı eserlerden biri değildir?
Tedbîrül-mütevahhid
|
Risâletü'l-vedâ
|
İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân
|
Kitâbü'n-Nefs
|
el-Vukuf ile'lakli'l-fa'âl |
İbn Bâcce’nin felsefenin tüm alanlarına dair eserleri bulunmaktadır. Tedbîrül-mütevahhid, Risâletü'l-vedâ, İttisâlü'l-‘akl bi'l-insân, el-Vukuf ile'1akli'l-fa'âl, Fi'1-gâyeti'l-insâniyye, isimli eserleri insanın mutluluğu, ahlak ile siyaset ilişkileri, bu bağlamda akli bilgiye ulaşmanın imkânı ve önemini tartışmaktadır. Bu çerçevede faal aklın rolünü de incelemektedir. Diğer bir eseri olan Kitâbü'n-Nefs ise Aristocu plan üzerinden nefis ve güçlerini ele almaktadır.
12.Soru
Meşşailer aklın matematik, fizik, metafizik gibi teorik konuları incelediği haline ne ad verirler?
Ameli akıl |
Nazari akıl |
Felsefi akıl |
Beşeri akıl |
Ebedi akıl |
Meşşailer aklın matematik, fizik, metafizik gibi teorik konuları incelediği haline nazari akıl ismini verirler. Doğru cevap B'dir.
13.Soru
Kindi’ye göre en şerefli ilim hangisidir?
Siyer |
Fizik |
Metafizik |
Tarih |
Matematik |
Kindi Felsefe’yi insanın uğraşı alanına giren sanatların en değerlisi, felsefenin de mertebe bakımından en değerli disiplininin metafizik alanı olduğunu söyler. Tabiat bilimi yani fizik evrende değişen ve başkalaşan
şeylerin bilgisini bize sağlarken, metafizik bilimi ise değişmeyen varlıkların bilgisini içerir
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin eğitim almak üzere bulunduğu bölgelerden biri değildir?
Irak |
Mısır |
Suriye |
Harran |
Fas |
Fârâbî Mısır, Suriye, Irak ve Harran bölgesi gibi antik bilim ve düşüncenin bütün merkezlerine gidip eğitim almıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde inanma eylemi-düşünme eylemi karşıtlığı yanlış eşleştirilmiştir?
Anlama-Açıklama |
İtaat-Soru sorma/sorgulama |
Sosyal algı- Bireysel algı farklılıklar |
Olması gereken-Olup biten |
Metin-Yorum |
İnanma eylemleri: Anlama, itaat, olması gereken, mutlak neden (Tanrı), değer ve semboller, sosyal algı (gelenek, cemaat), dikey algı, metin. Düşünme eylemleri ise anlama-açıklama, soru sorma/sorgulama, olup biten, mutlak neden ve tarihsel nedenler, bireysel algı farklılıkları, yorum.
16.Soru
Mantık, matematik, tıp, fizik gibi disiplinlerin bu dünya hayatını ve fiziksel dünyayı anlamak için uygun olduğuna dair görüşleri savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Gazali |
İbn Sina |
İbn Teymiye |
İbn Hazm |
Farabi |
Mantık, matematik, tıp, fizik gibi disiplinlerin bu dünya hayatını ve fiziksel dünyayı anlamak için uygun olduğuna dair görüşleri savunan kişi Gazali'dir.
17.Soru
I. İslâm Felsefesi II. Kelam III. Tasavvuf IV. Hadis Yukarıdakilerden hangisi İslâm Düşüncesinin disiplinlerinden sayılamaz?
Yalnız IV
|
I ve II
|
II ve IV
|
I, II ve III,
|
II, III, IV
|
18.Soru
Meşşai filozorların insan aklının yetkinleşmesindeki ve bilgi edinmesindeki son aşamasına verdikleri ad aşağıdakilerden hangisidir?
Müstefad akıl
|
Kuvve halindeki akıl
|
Fiil hale geçmiş akıl
|
Meleke halindeki akıl
|
Potansiyel akıl
|
19.Soru
Tıp ve felsefe alanında en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta olan İslam filozofu kimdir?
İbn Rüşd |
Gazzâli |
İbn Sînâ |
Farabi |
Kîndî |
İbn Sînâ özellikle tıp alanındaki üstün başarılarından dolayı “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla anılmıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin felsefe alanındaki kitaplarındandır?
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ |
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ Kındi’nin felsefe alanında yazdığı en hacimli eserdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ