İslam Düşünce Tarihi Ara 23. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İslam düşünürleri tarafından, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması durumuna ne isim verilmiştir?
Ontolojik |
Histolojik |
Ontik |
Fizyolojik |
Sosyolojik |
İsla^m düşünürleri, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması ile bu varlığın zihnimizde bir kavram ve imge aracılığı ile farklı bir gerçeklik olarak yer alması arasında ayrım yapmışlardır. Biz bu gerçekliğin ilkine (dış dünyadaki haline) ontik, zihnimizde kendisini açmışlık durumuna ontolojik adını vermekteyiz.
2.Soru
Fârâbî hangi eserinde aklın anlamlarını tartışmıştır?
Me’âni’l-akl |
El-Medinetü’l-fâzıla |
İhsâu’l-ulum |
Tehâfütü’l-felâsife |
Kitab’el-hurûf |
Fârâbî Me’âni’l-akl adlı risalesinde aklın anlamlarını tartışırken aklı önce
ameli ve nazari olmak üzere ikiye ayırmıştır. Ameli akıl insan davranışlarını
belirler. Nazari akıl ise duyularla gelen bilgilerin nefis aracılığı ile
mükemmelleşmesini sağlar. Nazari aklın duyuları üç aşamada adeta rafine
eder
3.Soru
İbn Bâcce’nin ahlak ve siyaset konusundaki görüşleri hangi düşünürle benzerdir?
Aristo |
Farabi |
Eflatun |
Sokrates |
Hegel |
İbn Bâcce’nin ahlak ve siyaset konusundaki görüşleri özellikle Fârâbî’ye oldukça benzerdir. İnsan fiilinin ortaya çıkışını istek, öfke ve akıl güçlerinin çatışmasında açıklar. Yönetim çeşitlerini bireyin kendisini yönetmesi, ailesini yönetmesi ve şehir yönetimi olmak üzere üçe ayırır. Buna ilaveten Yüce Allah’ın evreni yönetmesini de tedbir kavramı altında inceler. Erdemli yönetim, bozuk yönetim ve bunların karakterlerini açıklamada da Fârâbî’ye oldukça benzerdir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin faziletlerinden değildir?
Nazari faziletler |
Fikri faziletler |
Ahlaki faziletler |
Dünyevi faziletler |
Ameli faziletler |
Dünyevi faziletler Farabi’nin faziletlerinden değildir.
5.Soru
Meşşai okulunun dünya görüşünü oluşturan temel kaynak aşağıdakilerden hangissine aittir?
Farabi |
Kindi |
Eflatun |
Aristo |
İbn Rüşs |
Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir. Diğer bir ifadeyle felsefî anlamda onların dünya görüşünü oluşturan temel kaynak Aristo felsefesidir.
6.Soru
Fârâbî’nin, İbn Sînâ ve İbn Bâcce’ye atıfta bulunmak için kullandığı ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Yeniler
|
Bilgeler
|
Yalnızlar
|
Çağdaşlar |
Elçiler |
Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Bâcce’ye ise çağdaşlar olarak atıfta bulunur.
7.Soru
Farabi en büyük başarısını hangi alanda göstermiştir?
Matematik
|
Metafizik |
Mantık |
Felsefe |
Müzik |
Fârâbî’nin en büyük başarısını mantık alanında gösterdiği kabul edilir. Filozof kendisi öncesindeki bütün Aristo yorumcularının yorumlarını da dikkate alarak Aristoteles’in mantık külliyatını çok detaylı incelemiş, her bir kitabı için şerhler, özetler yapmış, kendisinden önceki yorumcuların çözemedikleri veya anlayamadıkları bütün belirsizlikleri çözümlemiştir
8.Soru
Sezgiye düşünceden daha fazla önem veren filozof aşağidakilerden hangisidir?
İbni Haldun
|
İbn Sina
|
Gazali
|
İbn Rüşd
|
Kindi |
İbn Sînâ'ya göre bilgi sadece düşünceyle elde edilmez: bu konuda daha önemli ve kestirme yol sezgidir. Bu bakımdan filozofun sezgiye düşünceden de fazla önem verdiği söylenebilir. Çünkü konu iyice incelenirse bilgi değeri taşıyan önermelerin bu husustaki kabiliyeti gelişmiş kişilerin sezgilerine dayandığı görülür.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kindî'nin felsefe alanında yazdığı kitaplardan biridir?
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ |
El-Kavl fi’n-nefs |
Kelam fi’n-nefs |
Kitabu’l-ibane |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Felsefe alanındaki kitapları: 1. Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ: Felsefe alanında
yazdığı en hacimli eserdir.
10.Soru
Akıl yürütmeyi temel alan rasyonalist felsefeye karşı mistik tecrübe ve deruni sezgiye dayanan düşünceyi savunan okul aşağıdakilerden hangisidir?
İşrâkî okul |
Meşşâilik Okulu |
Cündişâpur Okulu |
Harran Okulu |
Antakya Okulu |
XII. yüzyıla kadar İslâm Dünyasında en yaygın felsefe okulu Meşşâilikti. Bu yüzyılda Meşşâîliğe karşı İşrâkî okul tarafından eleştiriler getirilir. Okul Şehâbeddin es-Sühreverdî (ö. 587/1191) tarafından kurulmuştur. İşrâk okulu Meşşai bilginin kaynağı olarak akıl yürütmeyi temel alan rasyonalist Meşşâî felsefeye karşı mistik tecrübe ve deruni sezgiye dayanan düşünceyi savunur. İşrâkiler kesin bilgiye ulaşmada mantıkî kanıtlama ve çıkarımların yetersiz olduğunu savunur. Bu okula göre işrak, epistemolojik açıdan akıl yürütmeye veya bir bilgi vasıtasına gerek kalmadan bilginin doğrudan içe doğmasıdır. İşrak bir iç aydınlanma, keşf ve zevke deruni bilgidir. Ontolojik açıdan ise işrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhur edip gerçeklik kazanmasıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Sina’nın eserlerindendir?
El-Medinetü’l-fazıla |
Dânişname-i Ala'î |
Kitâb fî edebi’l-cedel |
Kitâb el-medhal ilâ el-hendese el-vehmiyye |
Risâle fî mâhiyeti’n-nefs |
Dânişname-i Ala'î İbn Sina’nın eserlerindendir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslâm düşüncesini oluşturan yabancı kaynaklardan biri değildir?
Budist düşünce |
Hermes geleneği |
Hellenistlik düşüncesi |
Hint düşüncesi |
Sasani düşüncesi |
İslâm düşüncesinin beslendiği yabancı kaynaklar içinde Budizm düşüncesi yoktur. Doğru yanıt: A'dır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dinde inanma eyleminin kendine özgü karakterik özelliklerinden birisidir?
Sebep-sonuç ilişkilerini dikkate alarak olayları açıklamak |
Soru sorarak gerçekliği tüm açıklığıyla kavramak |
Olan-bitenin nedenlerine ve muhtemel sonuçlarına dikkat kesilmek |
Dini metinlerin otoritesine itaat etmek |
Doğrudan düşünülebilir olana yönelmek |
İnanma eylemi daha çok dini metinlerin otoritesine dayalı bir itaat şeklinde ortaya çıkar. Diğer seçenekler düşünmenin karakteristik özellikleridir.
14.Soru
İbn Bâcce şerh yazım tekniklerinde kimi model almaktadır?
İbn Sînâ
|
İbn Tufeyl
|
Fârâbî
|
İbn Rüşd |
Kindi |
İbn Bâcce şerh yazım tekniklerinde Fârâbî’yi model almaktadır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dinde inanma eyleminin kendine özgü karakteristik özelliklerinden birisidir?
Sebep-sonuç ilişkilerini dikkate alarak olayları açıklamak |
Soru sorarak gerçekliği tüm açıklığıyla kavramak |
Olan-bitenin nedenlerine ve muhtemel sonuçlarına dikkat kesilmek |
Dini metinlerin otoritesine itaat etmek |
Doğrudan düşünülebilir olana yönelmek |
İnanma eylemi daha çok dini metinlerin otoritesine dayalı bir itaat şeklinde ortaya çıkar. Diğer seçenekler düşünmenin karakteristik özellikleridir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşşâî felsefesini temsil eder?
İbn Rüşd |
Sühreverdi |
Şehrezûrî |
Kutbüddîn-i Şîrâzî |
Molla Sadra |
İşrâkî okulun temsilcileri arasında şunlar sayılabilir: Sühreverdi, Şehrezûrî, Kutbüddîn-i Şîrâzî, Celâleddin ed-Devvânî ve Molla Sadra. Molla Sadra, ansiklopedik mahiyetteki el-Esfârü'l-erba‘a adlı eserinde yer yer üstadını da eleştirerek bu akıma yeni bir yön ve dinamizm kazandırmıştır. Öte yandan İbn Rüşd Meşşâî felsefesini temsil eder. Doğru cevap A şıkkıdır.
17.Soru
İbn Bâcce’nin insanı akli yetkinliklerine göre derecelendirirken ifade ettiği, yetkinlik bakımından en yüksek seviyede olan mertebe aşağıdakilerden hangisidir?
Kâmil
|
Cumhûr
|
Ehil
|
Su’edâ |
Nuzzâr |
İbn Bâcce insanları aklî suretleri elde etmelerine ve buna bağlı olarak oluşan akli yetkinliklerine göre derecelendirir. Yetkinlik bakımından en yüksek mertebe Su’edâ mertebesidir.
18.Soru
Hangisi İslam düşüncesinin kapsamları arasında yer almaz?
Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik) |
Pratik (Amelî) Felsefe |
Kelâm |
Sanat Felsefesi |
Sosyal Felsefe |
İslâm düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Amelî) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlâk ve iktisat felsefeleri); Kelâm; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi.
19.Soru
Latin dünyasında “commentator” unvanı ile tanınan Endülüslü filozof kimdir?
İbn Sina
|
İbn Rüşd
|
İbn Tufeyl
|
İbn Bâcce
|
İbn Haldun
|
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Tufeyl’in savunduğu felsefe anlayışının özelliklerinden değildir?
İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir |
Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önemlidir |
Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir |
Felsefede materyalist düşünce biçimi yeterlidir. |
Kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır. |
İbn Tufeyl’e göre meşrikî hikmet teorik akıl yürütmeyle yetinmez. Sadece akıl yürütme ve araştırma en yüksek yetkinlik derecesine ulaşmak için yeterli değildir. İnsanın duygu dünyasında yaşamış olduğu manevi tecrübeleri ihmal edilmemelidir. Müşahede, zevk, huzur ve ruhi tecrübe önem kazanır. İbn Tufeyl kesin hakikate ve mutluluğa ulaşmada tasavvuf ehlinin vurguladığı yöntemi öne çıkarır. Doğru cevap D şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ