İslam Düşünce Tarihi Ara 36. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tabiattan başlayıp en son gaye olan Tanrı’ya kadar varlığın gayesini araştıran felsefe sistemi hangi anlayışa sahiptir?
Gayeci |
Ontolojik |
Epistemolojik |
İlahi |
Realist |
Fârâbî’nin felsefi sistemi hem Kur’ân’daki evren anlayışının kendisine sağladığı bakış açısı, hem de felsefi görüşlerinden faydalandığı Aristoteles, Platon ve Yeni Platoncu okulların perspektifini dikkate alarak oluşturduğu, evreni bir bütün olarak kabul eden ve bu bütünlüğü fizik dünyanın inorganik ve organik en basit unsurlarından başlayarak aşama aşama evrenin mutlak hakimi olan Tanrı hakkında doğru kadar ulaşan bütüncül bir sistemdir. Bu sistem içinde ontoloji, epistemoloji, psikoloji ve ahlak birbirini tamamlar sistemler oluşturur. Tabiattan başlayıp en son gaye olan Tanrı’ya kadar varlığın gayesini araştıran bu felsefe sistemi gayeci bir anlayışa sahiptir.
2.Soru
Her ne kadar kurgusal bir roman olsa da, yine de insan bilincinin kuramsal gelişimi noktasında farklı bir yaklaşımı ön plana çıkaran, ıssız bir adada büyüyen Hayy’ın hikayesinin anlatıldığı “Hayy Bin Yakzan” eserinin yazarı kimdir?
Fârâbî
|
İbn Sînâ |
İbn Rüşd
|
İbn Tufeyl |
İbn Bâcce |
“Hayy Bin Yakzan” eserinin yazarı İbn Tufeyl dir.
3.Soru
Felsefe ve İslâm dini arasında temelde bir zıtlık olmadığını kanıtlamak için için büyük çaba gösteren, özellikle Faslu’l-makâl adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değinen düşünür kimdir?
Hallac-ı Mansur |
İbn Rüşd |
İbn Tufeyl |
Farabi |
Gazali |
Felsefe ve İslâm dini arasında temelde bir zıtlık olmadığını kanıtlamak için için büyük çaba gösteren İbn Rüşd’ün özellikle Faslu’l-makâl adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değindiğini görmekteyiz. İbn Rüşd, yabancı kültürlere ait hususların tümden reddedilmesinin anlamsızlığına işaret ettikten sonra kısmen yararlanma konusuna sözü getirir. Bu noktada Kur’an’ın en temel dini öğretilerinin kriter olabileceğini belirtir. Doğru cevap B şıkkıdır.
4.Soru
Batıda ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesinin yer alması kaçıncı yüzyıldan itibaren başlamıştır?
IX |
X |
XI |
XII |
XIII |
Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasında Müslüman filozof ve bilginlerinin etkisi büyüktür. XI. Yüzyıldan itibaren Batı’da ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesi yatar. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
5.Soru
“İslâm düşüncesi dini bir düşünce olacaksa, o, bu özelliğini ancak dini metinlerin kendilerinden alabilir.” diyen İbn Hazm hangi mezhebe mensuptur?
Zahirilik
|
Mürcie
|
Vehhâbîlik
|
Cebriye |
Mu'tezile |
İbn Hazm, bu deyişindeki anlayış ile doğrudan paralel bir anlayışta olan Zahirilik Mezhebine mensuptur. İsla^m düşüncesinin içinde yeşermekte olduğu tüm kültürel gelenekleri Kur’an ve hadislerin zahiri (görünür, açıkça bilinebilir, fenomenal) anlamına nispetle eleştiriye tabi tutmaktadır. İbn Hazm’a göre, dini düşünce, öncelikle din diline göre varlık ve şekil kazanan bir şey ise, bu durumda İsla^m düşüncesi doğrudan Kur’an ve hadislerde yer alan din dilinin açıkça bilinebilir anlamlarına göre varlık ve şekil kazanmalıdır. Bu otorite metinlerde yer almayan hiçbir husus, İsla^m düşüncesinin dini karakterini belirlememelidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kimseleri gösterir?
Cumhûr
|
Su‘edâ
|
Sıradan
|
Mutlu |
Nuzzâr |
İbn Bâcce insanları aklî suretleri elde etmelerine ve buna bağlı olarak oluşan akli yetkinliklerine göre derecelendirir. Cumhûr (sıradan insanlar) mertebesi: Bu seviyede olan insanlar aklın konusu olan şeyleri ancak “maddî sûretler aracılığıyla idrak edebilmektedir. Yetkin bir soyutlama yapamadıkları için eşyanın zihinlerindeki karşılıkları tam oluşmamıştır. Bundan dolayı bu seviyedeki insanların zihninde aynı eşya farklı tasarımlarda oluşabilir. Bu seviyedeki insanlar yetkinlik bakımından en düşük seviyede olanlardır. Nuzzâr: Bu sınıf tabiat bilimleri ve matematiksel bilimlerle uğraşan kimselerdir. Soyut sûretleri cisimlerin idrakleri olarak değil de kendinde varlığı olan ma‘kûller olarak idrak edebilmektedirler. Fakat bu sınıf da manevi suretleri doğrudan idrak edememektedir. Su‘edâ (mutlu insanlar): İbn Bâcce’ye göre bu son grup filozoflardır. Tabiat âlimi maddî ve manevi suretleri yani ma‘kûlleri elde ettikten sonra yetkinleşmesine devam eder. Yetkinleşme sonucunda ma‘kûlleri doğrudan idrak edebilir, eşyanın mahiyetini ayniyle kavrar.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Sina’nın eserlerindendir?
El-Medinetü’l-fazıla |
Dânişname-i Ala'î |
Kitâb fî edebi’l-cedel |
Kitâb el-medhal ilâ el-hendese el-vehmiyye |
Risâle fî mâhiyeti’n-nefs |
Dânişname-i Ala'î İbn Sina’nın eserlerindendir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Meşşa'i filozofları Gazzali'den sonra da tenkid eden filozoflardan biridir?
İbn Haldun
|
İbn Miskeveyh
|
Ali İbn Rıdvan
|
Ebu'l- Berakat el-Bağdadi
|
Ebu Bekr Zekkeriya er-Razi
|
9.Soru
Aristo'nun aktif akıl olarak tanımladığı kavram, Kindi'nin açıklamalarında hangi isimle yer alır?
Güç Halindeki Akıl |
Fiil Alanına Çıkan Müstefâd Akıl |
Sürekli Fiil Halindeki Akıl |
Beyânî Akıl |
Zahir Akıl |
Sürekli Fiil Halindeki Akıl (el-aklü’llezî bi’l-fi‘l ebeden): Aristo’nun aktif akıl dediği bu akıl, Kindî’nin adı geçen eserinden anlaşıldığına göre, insana dışardan etki eden bir güç olmayıp, nefsin fonksiyonu olan tümel kavramlardan ibarettir. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Özellikle Faslu’l-makâl adlı eserinde yabancı kültürler sorununa açıkça değinen ve yabancı kültürlere ait hususların tümden reddedilmesinin anlamsızlığına işaret eden filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Sina
|
İbn Rüşd
|
Farabi
|
Gazzali
|
İbn Haldun
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin müzik alanında yazdığı eseridir?
Kitab’el-hurûf |
Elfâz el-Müsta’amele fi’l-mantık |
Mûsîka’l-kebîr |
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Mûsîka’l-kebîr Farabi’nin müzik alanında yazdığı eseridir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi inanma eylemlerinin özelliklerinden birisidir?
Tarihsel algı |
Dikey algı |
Açıklama |
Olup biten |
Bireysel algı farkı |
İnanma eylemlerinin özellikleri anlama, itaat, olması gereken, mutlak neden, dikey algı, metin, değer ve semboller ve sosyal algıdır. B seçeneğinde yer alan dikey algı bu özelliklerden birisidir.
13.Soru
Fârâbî tarafından hem aklın işlevini açıklamak hem de Peygamberlik gibi İslâm’a has bir anlayışı rasyonel açıdan temellendirmek için kullanılan, güç halindeki aklın fiil haline çıkması için sürekli fiil halinde bulunan bir dış etkene ihtiyaç olduğunu söyleyen teorinin adı nedir?
Sezgisel Akıllar Teorisi
|
Psikolojik Akıllar Teorisi
|
Yorumlayıcı Akıllar Teorisi
|
Duyusal Akıllar Teorisi |
Bilinçli Akıllar Teorisi |
Soruda tarif edilen teorinin adı psikolojik akıllar teorisidir. Aristo bu teoriye faal akıl adını verir.
14.Soru
Arapçaya tercüme faaliyetlerinin ilk döneminde önce Sabiîlik, Süryanîlik gibi Hıristiyanlık mezheplerine dâhil Arap asıllı veya olmayan Sabiî ve Süryanî mütercimler kullanılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu mütercimlerden birisi değildir?
Sâbit İbn Kurrâ |
Halid bin Yezid |
Kura İbn Sâbit |
İbn Mukaffa |
Osman el-Dımışkî |
Meşhur mütercimlerden bazılarının isimlerini burada analım: Sâbit İbn Kurrâ (Sâbiîdir, bir rivayete göre sonra Müslüman olmuştur); oğlu Kura İbn Sâbit (Müslüman); oğlu Sinân İbn Sâbit (Müslüman); İbn Mukaffa (İranlı, Zerdüştlükten sonra İslâm’a geçmiştir); oğlu Muhammed; Osman el-Dımışkî (Müslüman).
15.Soru
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen aşağıdakilerden hangisidir?
Kindi
|
Farabi
|
İbn Sina
|
Mutasım |
Billah |
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen Yakup İbn İshak el-Kindî (öl. 252h/866m?), soylu bir ailenin çocuğu olarak bugünkü Irak’ın güneyinde İslâm döneminde kurulmuş önemli bir şehir olan Kûfe’de doğdu. Kesin doğum tarihi bilinmemekle birlikte yaklaşık olarak yukarıdaki tarih tespit edilmiştir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce okullarından birisidir?
Tabiatçı |
Dehriyye |
Meşşai |
İşrâki |
Tasavvuf |
İslam düşünce okulları kelam, felsefe ve tasavvuf okullarıdır.
17.Soru
Akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konuların merkezde olduğu filozof gurubu hangisidir?
Endülüslü Müslüman filozoflar
|
Doğulu Müslüman filozoflar
|
Yunan filozoflar
|
Latin kökenli filozoflar |
Asyalı filozoflar |
Endülüslü Müslüman filozoflarda akıl, ittisal, mutluluk, sosyal ve siyasal yaşamla ilişkileri konularının merkezde olduğunu görmekteyiz. Bunun en önemli sebebi İbn Bâcce döneminde Endülüs’te yaşanan iç karışıklık ve siyasal birliğin bölünmüşlüğüdür. Ayrıca böylesi bir ortamda filozoflar çok sıkıntılı dönemler yaşamaktadır. Dini çevrelerin felsefe çalışmalarına hoşgörüsüz davrandığı anlaşılmaktadır. Bundan dolayı İbn Bâcce erdemsiz toplumda yalnız başına kalan filozofun mutluluğa nasıl ulaşabileceğini teorik olarak tartışmaktadır.
18.Soru
İbn Rüşd’ün, tevil problemini konu edindiği eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Şerhu Mâ Ba‘de’t-tabî‘a
|
Bidâyetu’l-müctehid
|
el-Keşf an menâhici’l-edille
|
Faslu’l-makâl
|
Telhîsu Kitâbi’n-Nefs
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tıp ve felsefe alanında doğuda en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta, Batı’da ise “Avicenna” olarak bilinmektedir?
Kindi
|
Farabi
|
İbn Sina
|
İbn Rüşd |
İbn Meymun |
Asıl adı Hüseyin olan İbn Sînâ, Ebû Ali künyesiyle anıldığı gibi, tıp ve felsefe alanında en büyük otorite demek olan “eş-Şeyhü’r-Reîs” ünvanıyla tanınmakta, Batı’da ise “Avicenna” olarak bilinmektedir. Kültürlü bir ailenin çocuğu olarak 370/980-981 yılında Buhara yakınlarındaki Efşene’de doğdu. İlk öğrenimini babası Abdullah’tan gören İbn Sînâ, on yaşında Kur’ân’ı ezberledi. Çağının eğitim sisteminde yer alan dil, edebiyat ve dinî ilimleri tahsil ederken bir yandan da matematik, geometri, astronomi, mantık ve felsefe dersleri aldı.
20.Soru
- Güvenilir bir bilgi kaynağıdır. - İstek ve irade dışı bir olaydır. - Beşerî bilginin aksine, hiçbir çaba harcanmaz, mantıkî ve matematik yöntemlere başvurmaz. - Kaynağı Tanrı olan ve peygamberlere has saf bilgidir. Yukarıda özellikleri verilen bilgi kaynağı hangisidir?
Sezgi
|
Yorum
|
Duyu Algıları
|
Akıl |
Vahiy |
Yukarıda Kindî tarafından tarif edilen bilgi kaynağı vahiydir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ