İslam Düşünce Tarihi Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Meşşâî filozoflara göre külli bilgiden sorumlu olan yeti aşağıdakilerden hangisidir?
Akıl
|
Duyu
|
Ortak Duyu
|
Hayal
|
Vehim
|
2.Soru
İslâm düşünce tarihçileri tarafından ilk İslâm filozofu olarak kabul edilen kişi kimdir?
Kindi |
Vasık Billah |
Mutasım Billah |
Memun |
Abdülmesih b. Nâima el-Hımsî |
Kindî’nin birçok klasik ve modern felsefe tarihçisi tarafından “ilk İslâm Filozofu” olarak kabul edilmesinde şüphesiz O’nun döneminin tabii ve insani bilimlerindeki üstün kavrayışı, fizikten metafiziğe, astronomiden matematiğe, tıptan kimyaya, döneminin hemen bütün bilimlerinde yazdığı eserlerin çeşitliliği ve yetkinliği etkili olmuştur.
3.Soru
Damad İbrahim Paşa’nın dokuz kişiden oluşan tercüme heyetinin başında bulunan ilim adamı kimdir?
İbrahim Müteferrika |
Yirmisekiz Mehmed Çelebi |
İdris-i Bitlisi |
Hüseyin Hazarfen |
Yanyalı Esad Efendi |
Lâle devrinde özellikle bizzat Damad İbrahim Paşa’nın girişimleriyle felsefî ve aklî ilimlere yeniden bir merak uyanmıştır. Söz konusu Paşa’nın dokuz kişiden oluşan bir tercüme heyeti kurarak, Grekçe’den (Yunanca), Arapça’dan ve Farsça’dan bir kısım felsefî eserlerin Türkçe’ye tercümesini sağlamıştır. Bu heyetin başında ünlü ilim adamı Yanyalı Esad Efendi vardı.
4.Soru
İbn Rüşd’in din-felsefe ilişkisini ele aldığı eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Hayy b.Yakzân |
Fasl'ul-Makal |
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife |
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'l-hikme mine'l-ittişâl |
el-Keşf an menâhici'l-edille |
Fasl'ul-Makal İbn Rüşd’in din-felsefe ilişkisini ele aldığı eseridir. Doğru cevap B şıkkıdır.
5.Soru
I. Hz. Peygamberin vefatı
II. Kuran ve sünnetin anlaşılma çabaları
III. Hz. Ali ve Mu'aviye arasındaki hilafet yüzünden ortaya çıkan olaylar
IV. İç savaşlar
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri İslam düşüncesinin ortaya çıkış aşamasında etkili olmuştur?
Yalnız I |
I, II |
I, II, IV |
I, II, III, IV |
I, II, III |
Öncülerin tamamı İslam düşüncesinin ortaya çıkış aşamasında etkili olmuştur.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Tufeyl’in eserlerindendir?
Bidâyetü'l-müctehid |
Nihayetü'l-muktesıd |
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife |
El-Keşf an menâhici'1-edille |
Hay b. Yakzân |
İbn Tufeyl’in felsefesi hakkında bilgi edindiğimiz tek eser Hay b. Yakzân’dır. Bu eserde İbn Tufeyl Fârâbî, İbn Bâcce ve kısmen İbn Sînâ’yı eleştirir. Kendi meşrikî hikmet tasavvurunu sunar. Sunduğu hikâye çerçevesinde din-felsefe ilişkilerini ve insanın mutluluğa nasıl ulaşacağını tartışır. Doğru cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tabiatçı filozof ve ünlü hekim Ebû Bekir Zekeriyya erRâzî’nin varlığın meydana gelişini açıkladığı beş ezelî ilkeden biri değildir?
Tanrı |
Ruh |
Mekan |
Evren |
Zaman |
Tabiatçı filozof ve ünlü hekim Ebû Bekir Zekeriyya erRâzî, varlığın meydana gelişini beş ezelî ilke ile açıklamaktadır. Bunlar yaratıcı Tanrı, ruh, madde, mekân ve zaman’dır. Doğru cevap D şıkkıdır.
8.Soru
“İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.” diyen İslam düşünürü kimdir?
Kîndî |
Farabi |
İbn Rüşd |
İbn Sînâ |
Gazzâli |
Kindî, felsefenin tarifini verip değerini açıkladığı bir ifadesinde şöyle demektedir: “İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce okullarından biridir?
Tabiatçılık |
Dehrilik |
Meşşailik |
İşrakilik |
Felsefe |
10.Soru
“İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.” diyen İslam düşünürü kimdir?
Kîndî
|
Farabi
|
İbn Rüşd
|
İbn Sînâ |
Gazzâli |
Kindî, felsefenin tarifini verip değerini açıkladığı bir ifadesinde şöyle demektedir: “İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.
11.Soru
Fârâbî hangi felsefî akım veya ekole dahildir?
Rivakiyye
|
İşrâkiyye
|
Sofistaiyye
|
Reybiyye
|
Meşşâiyye
|
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi inanma eyleminin temel özelliklerinden biri değildir?
Açıklama
|
İtaat
|
Değer ve semboller
|
Metin |
Anlama |
İnanma ve düşünme eylemlerinin kendilerine özgü karakterlerini ana hatlarıyla tanımlamak gerekirse; inanma eylemi daha çok dinî metinlerin anlaşılmasına bağlı iken düşünme eylemi daha çok sebep-sonuç ilişkilerini dikkate alarak olayları açıklamayı amaçlar. Böylece inanma eylemi daha çok dini metinlerin otoritesine dayalı bir itaat şeklinde ortaya çıkarken, düşünme eylemi soru sorarak gerçekliği tüm açıklığıyla kavramak ister. İnanma eylemi, Allah’ın müminlerden talep ettiği hususlar bağlamında olması gerekene yönelirken, düşünme eylemi olan-bitenin nedenlerine ve muhtemel sonuçlarına dikkat kesilir. Sözgelimi Cebriyye mezhebi mensuplarının ‘Allah’ın kâinatta olup biten her şeyi ezelde belirlediği ve insanın adeta rüzgar önündeki yaprak gibi hareket etmek zorunda olduğu’ şeklindeki inanma eylemleri aynı zamanda her şeyi açıklama iddiasında olabilmektedir.
13.Soru
İslâm dünyasında 14. ve 15. yüzyıllarda Selefçilik yeniden canlanmıştır ve felsefenin gelişiminin duraklamasına neden olmuştur. Selefî ekolün en önde gelen temsilcisi kimdir?
İbn Teymiyye |
Gazzâlî |
İbn Sînâ |
Fârâbî |
İbn Rüşd |
Selefî ekolün 13. yüzyıldaki en önde gelen temsilcisi İbn Teymiyye’nin de Gazzâlî gibi İbn Sînâ, Fârâbî ve İbn Rüşd gibi filozofları eleştirmesi felsefenin gerilemesine bir neden teşkil etmiştir. Doğru cevap A şıkkıdır.
14.Soru
Varlığın zihnimizde kendisini aşmışlık durumuna ne ad verilir?
Ontolojik |
Hakikat |
Ontik |
Değer |
Varlık |
İslâm düşünürleri, varlığın dış dünyada kendi başına bir gerçeklik olarak bulunması ile bu varlığın zihnimizde bir kavram ve imge aracılığı ile farklı bir gerçeklik olarak yer alması arasında ayrım yapmışlardır. Biz bu gerçekliğin ilkine (dış dünyadaki haline) ontik, zihnimizde kendisini aşmışlık durumuna ontolojik adını vermekteyiz.
15.Soru
Bünyesinde “Hüküm yalnızca Allah’ındır” şeklinde özetlenebilecek yaklaşımlarının gerisinde ‘Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir’ şeklindeki bir varsayımı bulunduran en dikkat çekici grup aşağıdakilerden hangisidir?
Cebriye
|
Haricilik
|
Zahirilik
|
Mu'tezile |
Vehhâbîlik |
İfade edilen grup haricilerdir. Kur’an ve hadislerin İsla^m düşüncesi için birer kaynak olduğu görüşü, kimilerini Kur’an’ın kendi başına anlaşılabileceği inancına sevk etmiştir. Bu bağlamda en fazla dikkat çeken grup Haricilerdir. “Hüküm yalnızca Allah’ ındır” şeklinde özetlenebilecek yaklaşımlarının gerisinde ‘Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir’ şeklindeki bir varsayım bulunmaktadır. İlahi sözün kendiliğinden apaçık olduğu ve rasyonalitesini kendi içinde taşıdığına dair bu kanaatleri nedeniyle Hariciler diğer dini düşüncelere yönelik sert eleştiriler yapmışlardır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “el-Munkiz” adlı eserin yazarıdır?
Gazzâli |
Sühreverdî |
Fârâbî |
İbn Haldûn |
İbn Rüşd |
El-Munkiz isimli eser Gazali’ye aittir.
17.Soru
Hangi hareketin Tanrı’yı dışlayarak evreni sadece tabiatın bir eseri olduğu iddiasında bulunmaktadır?
Dehrilik |
İlhad |
Tabiatçılık |
Brahmanizm |
Mecusilik |
Yine tabiatçılar olarak isimlendirilen bir grubun Tanrı’yı dışlayarak evreni sadece tabiatın bir eseri olduğu iddiası da İslâm Düşünce okulları tarafından cevaplanması gerekiyordu. Bu eleştiri ise Tanrı’nın mutlak ezeliliğine ve varlığına yönelik bir meydan okumaydı.
18.Soru
İbn Bâcce’nin “Tedbîru’l-mütevahhid” adlı eseri aşağıdaki sorulardan hangisine cevap aramaktadır?
Erdemsiz bir toplumda erdemli bir şekilde yaşamak mümkün müdür?
|
Erdemli bir toplumda mutluluk mümkün müdür?
|
Doğru bilgiye ulaşmanın yolu nedir?
|
Doğru yönetimin şartları nedir?
|
Metafizik bilgiye nasıl ulaşılır?
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinin kapsamında değildir?
Pratik Felsefe |
Tarih Felsefesi |
Sanat Felsefesi |
Din Felsefesi |
Yaşam Felsefesi |
Günümüz felsefi disiplinlerini göz önünde bulundurarak, İslam düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Ameli) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlak ve iktisat felsefeleri); Kelam; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi. Yaşam Felsefesi bunlar arasında yoktur. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
‘Hallac-ı Mansur’un Ene’l-Hak şeklindeki bir mistik sözü Allah’a şirk koşmak olarak ele alınmıştır.’ Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Dinden çıkmak |
Hatalı yazım |
Dil oyunu |
Kendini büyük görmek |
Ruhunu yüceltmek |
Bu nedenle Hallac-ı Mansur’un Ene’l-Hak şeklindeki bir mistik sözü fıkhî dil oyunu içinde Allah’a şirk koşmak olarak ele alınabilmiştir. Buna karşılık fıkıhçıların din anlayışı, çoğu mutasavvıfın gözünde anlamın yüzeyinde dolaşmaktan başka bir şey değildir. Farabi ve İbn Sina’nın daha ziyade Aristocu felsefenin etkisinde sahip oldukları bazı anlayışlar (Allah’ın tek tek varlıkları bilmesi, öte dünyada bedenle dirilme konularındaki yaklaşımları), farklı dil oyunları içinde düşünen diğer İslâm düşünürleri açısından meşru değildir. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ