İslam Düşünce Tarihi Final 35. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İbn Haldun nerede doğmuştur?
Arabistan |
Türkiye |
İran |
Fas |
Tunus |
İbn Haldun 1 Ramazan 732'de (27 Mayıs 1332) Tunus’ta doğmuştur.
2.Soru
Yeni İlm-i Kelam; Miyaru'l-Ulum; Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib; Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza; İlm-i Mantık; Hikmet-i Teşri;Usul-i Fıkıh Dersleri; Arab Felsefesi;Fenni Menahic; Muhtasar Felsefe-i Ula; Mizanu'l-İtidal; Felsefe Dersleri; Muhassalu'l-Kelam ve'lHikme; Ihvan-ı Safa Felsefesi; Mulahhas İlm-i Tevhid; Felsefe-i İslâmiyye Tarihi; Müslüman Türk Filozofları; Arab Filozofu el-Kindi; Ebu Bekir Razi
ve Felsefesi gibi eserlerin yazarı olan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
İsmail Hakkı İzmirli |
Muhammed İkbal |
Hilmi Ziya Ülgen |
Nurettin Topçu |
Muhammed Abduh |
Yeni İlm-i Kelam; Miyaru'l-Ulum; Mantıki Tatbiki ve Fenn-i Esalib; Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza; İlm-i Mantık; Hikmet-i Teşri;Usul-i Fıkıh Dersleri; Arab Felsefesi;Fenni Menahic; Muhtasar Felsefe-i Ula; Mizanu'l-İtidal; Felsefe Dersleri; Muhassalu'l-Kelam ve'lHikme; Ihvan-ı Safa Felsefesi; Mulahhas İlm-i Tevhid; Felsefe-i İslâmiyye Tarihi; Müslüman Türk Filozofları; Arab Filozofu el-Kindi; Ebu Bekir Razi
ve Felsefesi gibi eserlerin yazarı İsmail Hakkı İzmirli'dir.
3.Soru
TBMM kararıyla yazdığı ve Türkiye Diyanet Başkanlığı tarafından yayınlanan “Hak Dini Kur’an Dili” adlı eseri hem orijinal metin halinde ve hem de sadeleştirilmiş haliyle günümüzde yer alan düşünür kimdir?
Mehmet Akif Ersoy
|
Cemâleddîn Afgânî
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
Hilmi Ziya Ülken |
Nurettin Topçu |
Elmalı’nın TBMM kararıyla yazdığı ve Türkiye Diyanet Başkanlığı tarafından yayınlanan “Hak Dini Kur’an Dili” adlı eseri günümüzde hem orijinal metin halinde ve hem de sadeleştirilmiş haliyle okuyucularına sunulmuştur.
4.Soru
Molla Lütfi’nin hangi eserinde, bilimleri tasnif etmesi ve onları tanımlamaya çalışması açısından hem klasik ilimler tasnif geleneğini sürdürür hem de yaşadığı dönemde ilim zihniyetini sergilenmektedir?
Haşiye Ale’t- Tehafüt |
Risale fi Tahkiki Vücudi’l-Vacib |
Miftahu’s-Saâde |
Mevzuâtü’l-Ulûm |
Misbahu’s- Siyâde |
Molla Lütfi’nin Mevzuâtü’l-Ulûm adlı eseri, bilimleri tasnif etmesi ve onları tanımlamaya çalışması açısından hem klasik ilimler tasnif geleneğini sürdürür hem de yaşadığı dönemde ilim zihniyetini sergiler.
5.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi mizahi yolla ahlak eleştiri düşüncesini sağlayan eserin adıdır?
Harname |
Ahlak-ı Ala-i |
Ahlak-I Kebir |
Mevzûât-ı Ulûm |
Misbahu’s- Siyâde |
Molla Lütfi’nin Harnâmesi mizahi yolla ahlaki eleştiri düşüncesini pekiştirirken, Kınalızade’nin Ahlak ile ilgili felsefi eseri Ahlak-ı Alâ’î, Güşenî’nin Ahlak-ı Kebîr’i ve Taşköprülüzade’nin Mevzûât-ı Ulûm’u (aslı Arapça olarak Miftahu’s-Saâde ve Misbahu’s- Siyâde adıyla yazılmış ve sonra oğlu tarafından yukarıdaki başlıkla Türkçeye çevrilmiştir) ahlak ve siyaseti kuramsal ve pratik yönleriyle ele alırlar.
6.Soru
İbn Haldun hangi eserinde her şeyden önce ümran olarak isimlendirdiği yeni bir ilim ve perspektif inşa etmektedir?
Tahkîk mâ li'l-Hind |
Tercümetü Kitabi Batencel |
El-Âsârü’l-bâkiye ani’l-kurûni’l-hâliye |
Tecâribü'l-ümem |
Mukaddime |
İbn Haldun Mukaddime isimli eserinde, her şeyden önce ümran olarak isimlendirdiği yeni bir ilim ve perspektif inşa eder. Ümran ilmi her ne kadar kelâm, fıkıh, siyaset felsefesi, İran nasihatname geleneği gibi farklı disiplinlerden istifade ederek oluşturulsa da, vurgulamalarından anlaşıldığı üzere temelde tarih disiplinin bir uzantısı şeklindedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kur'an ve hadisleri, düşünce için bir imkân ve motivasyon olarak kabul eder?
Mu'tezile ve Eşariler
|
Meşşailer
|
Selefiler
|
İşrakiler ve Zahiriler
|
Hariciler
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tehafüt geleneğinin başlangıcında var olan siyasi ve kültürel özelliklerinden biri değildir?
O dönemde Abbasi Hükümeti’nin otoritesi zayıflamıştır. |
İspanya ve Mısır’da müstakil yönetimler başlamıştır. |
Siyasi ayrışmalar düşünce ayrışmalarına neden olmuştur. |
Nizamiye medreseleri çok yönlü eğitimi desteklemek amacıyla bu dönemde kurulmuştur. |
Gazzali’nin Tehafüt’ü yazmadaki nedeni filoofların ehl-i sünnet fikirlerini bu dönem çerçevesinde eleştirmektir. |
Tehâfüt geleneğinin nasıl bir siyasi ve kültürel ortamda başlayıp geliştiğini yakından inceleyecek olursak, bu geleneğin özellikle eleştirel niteliği daha da netleşecektir. İslâm dünyasında IX. yy’ın sonlarına doğru Abbasi hükümdarlığının siyasi otoritesi zayıflamış, İspanya, Mısır ve İran’da müstakil yönetimler oluşmaya başlamıştı. XI. yy’ın sonlarına XII. yy’ın başlarına gelindiğinde ise, İslâm dünyasında pek çok müstakil devletler oluşmuştu. Bu siyasi ayrışmalar beraberinde düşünce alanında da farklılıkların oluşmasına sebebiyet vermiştir. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi o dönemde kurulan Nizamiye Medreselerinin kuruluş amaçlarının başında istenmeyen fikir akımlarıyla mücadele etmek gelmekteydi. Hatta Gazzâlî’nin Tehâfüt’ünü yazmadaki nedenlerinden birinin de filozofların ehl-i sünnet inancıyla bağdaşmayan fikirlerini eleştirerek, Eş’ariliği güçlendirme olduğu söylenebilir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin İbraniceye çevrilen eseridir?
Tractatus de erroribus philosophorum |
Risâle fi Mahiyyati’n-Nevm ve’r-Rûyâ |
Risâle fi-İcaz ve İhtisar fi’l-Burhâni’l-Mantıkî |
Kiâbu’t-Tuffâha |
Fi’l-Cevâhiri’l-Hamse |
Kiâbu’t-Tuffâha Kındi’nin İbraniceye çevrilen eseridir.
10.Soru
Afgani’nin materyalistlere karşı yazdığı en önemli eser hangisidir?
Sırât-ı Müstakîm
|
Urvetu’l-Vuskâ
|
er-Redd ale’d-Dehriyyîn
|
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
En önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn” adlı kitabıdır. Bu eser sağlığında Türkçeye çevrilip bizzat kendisinin yazdığı bir mektup ile II. Abdülhamit’e takdim edilmişti. Cemâleddin materyalist tarih yorumunu savunan partizanların ancak kafa kurcalayıp yanıltmaya yönelik mantık hatalarıyla dolu kelime yığınlarından oluşan iddialarını ve onların icraatını daha Avrupa'da iyice tanımamışken sert bir dille kınamıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi özellikle Gazzâlî’den sonra dolayı saf bir felsefenin duraklamaya geçmesinin nedenlerinden biri değildir?
Felsefenin kelâm ve tasavvuf ile iç içe sokulması |
İslâm dünyasında ortaya çıkan Selefçiliğin, 14. ve 15. yüzyıllarda yeniden canlanması |
İslâm dünyasında doğa bilimlerinin 14. yüzyıldan itibaren duraklaması |
Gazzâlî’den sonra gelen filozofların onun düşünce ve felsefesi ile devam etmesi |
Felsefenin zararlı olduğu kanaatinin İslâm dünyasında yaygınlık kazanması |
Özellikle Gazzâlî’den sonra bazı nedenlerden dolayı saf bir felsefenin duraklamaya geçtiğini söyleyebiliriz. Bu nedenlerin başında, Gazzâlî ve sonrası dönemlerde felsefenin kelâm ve tasavvuf ile iç içe sokulması gelir. Diğer önemli bir neden de, Meşşâî filozofları tenkid etmesi ve onlara bazı
görüşlerinden dolayı küfür ile itham etmesinden, felsefenin zararlı olduğu kanaatinin İslâm dünyasında yaygınlık kazanmasıdır. Bir başka neden ise, İslâm dünyasında ortaya çıkan Selefçiliğin, 14. ve 15. yüzyıllarda yeniden canlanmasıdır. Diğer başka bir neden de, İslâm dünyasında doğa bilimlerinin 14. yüzyıldan itibaren duraklamasıdır.
12.Soru
Tehâfüt geleneğinin ortaya çıkış nedenleri incelendiğinde bunların en başında ne gelmektedir?
Akıl-Din ilişkisi
|
Akıl-Felsefe ilişkisi
|
Felsefe-Din ilişkisi
|
Mantık-Felsefe ilişkisi |
Akıl-Mantık ilişkisi |
Tehâfüt geleneğinin ortaya çıkış nedenleri incelendiğinde bunların en başında felsefe - din ilişkisi görülür. Bu açıdan Tehâfüt geleneğinin felsefe -din ilişkisi üzerine inşa edilmiş olduğu söylenebilir.
13.Soru
İbn Tufeyl’in, son bölümünde gerçek bir din felsefesi tahlili yer alan, bu tahlilde temel felsefi hakikatlerle sahih bir dinin yaygın kabul görmüş hakikatleri arasında bir mukayeseye gittiği hikâyesinin adı nedir?
Hay Bin Yakzân
|
El-Munkız Mine’d-Dalâl
|
Mantıku’t Tayr
|
Calinus ve Deli |
Akl-ı Sorh |
İbn Tufeyl’in Hay bin Yakzân isimli hikâyesinin son bölümünde gerçek anlamda bir din felsefesi tahlili yer almaktadır. Bu tahlilde temel felsefî hakikatlerle sahih bir dinin yaygın kabul görmüş hakikatleri arasında bir mukayeseye gidilmektedir.
14.Soru
İbn Rüşd’ün, tevil problemini konu edindiği eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Şerhu Mâ Ba‘de’t-tabî‘a
|
Bidâyetu’l-müctehid
|
el-Keşf an menâhici’l-edille
|
Faslu’l-makâl
|
Telhîsu Kitâbi’n-Nefs
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi islam felsefe okullarından biri değildir?
Tabiatçılık |
Dehrilik |
Meşşailik |
İşrakilik |
Tasavvuf |
Tasavvuf bir felsefe okulu değil bir düşünce okuludur?
16.Soru
Muhammed Abduh’un üzerinde düşündüğü en önemli mesele aşağıdakilerden hangisidir?
Kur'an'ı tamamıyla filoloji açısından ele almak |
Din ve felsefeyi birbirinden ayrı ele almak |
Kur'an'ı gramer açısından değerlendirmek |
Kur'an'ın lafzî anlamında takılıp kalmayıp özünü ve genel anlamını açıklamak |
Kur'an'ın farklı dillere tercümesinin yapılarak toplumlara kazandırmak |
Muhammed Abduh'a göre en önemli mesele Kur'an'ın lafzî anlamında takılıp kalmayıp özünü ve genel anlamını açıklamak olduğundan, Kur'an'ı tamamıyla filoloji ve gramer açısından ele alan pek çok Kur'an tefsirinin bomboş şeyler olduklarını başından itibaren ortaya koymaya çalışmıştır. Abduh'un tefsiri, Kur'an'ın manevi anlamını akla uygun bir şekilde vermeye çalışmaktadır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hristiyan dogmasına ağır darbe indirmiştir?
İslâm Yeni-Eflâtunculuk |
Augustincilik |
Gazâlîcilik |
İbn Tufeylcilik |
İbn Rüşdçülük |
Hıristiyan kelamcılarından Fransiskenler daha çok İslâm Yeni-Eflâtunculuğuyla Augustinciliği birleştirirken, Dominikenler Fârâbî ve İbn Sînâ’yı ve onların Aristoculuğunu benimsiyorlardı. Bu arada bazı Hıristiyanlar ve Batı’da yaşayan Yahudilerin çoğu da, İbn Rüşdçülüğe eğildiler. Kısa zamanda beklenmedik bir inkişaf gösteren İbn Rüşdçülük özellikle kilise çevrelerinin dışında etkili olmaya ve Hıristiyan dogmasına ağır bir darbe indirmeye başladı. İbn Rüşd’ün akılcılığı ve onun bazen yanlış yorumlanması, Batıda kiliseye karşı hür düşüncenin ve hatta dinsizlik cereyanlarının doğmasını hazırladı. Doğru cevap E seçeneğidir.
18.Soru
Tehafüt geleneğini başlatan, Farabi ve İbn Sina’nın felsefi fikirlerini eleştirmek için yazılmış olan “Tehafütü’l-Felasife” kime aittir?
İbn Rüşd |
Gazali
|
Ali Tusi
|
Karabaği |
Mehmet Ali Aynî |
Tehafüt geleneği ilk önce Gazali’nin Farabi ve İbn Sina’nın felsefi fikirlerini eleştirmek için yazdığı Tehafütü’l-Felasife adlı eseri ile başlamıştır.
19.Soru
Daha önce talebe olarak girdiği Darü’l-Muallimin-i Aliye’ye tarih öğretmeni olarak atandı. Bunların dışında önce Darüşşafaka ve bilahare Darü’l-Muallimin-i Aliye’de müdürlük yaptı. Eğitim programlarını ıslah etmek gayesiyle kurulan Cemiyet-i Tedrisiye-i İslâmiye içinde yer alarak çalışmalarına katıldı.
Hakkında bilgi verilen kişi kimdir?
Cemâleddîn Afgânî |
Muhammed Abduh |
Hamdi Yazır |
İsmail Hakkı İzmirli |
Nurettin Topçu |
Hakkında bilgi verilen kişi kitabın 139. sayfasında görüleceği üzere İsmail Hakkı İzmirli'dir.
20.Soru
I. Kuvvet hazırlamada kusur yapma yani teknik yetersizlik II. İlerlemeye ayak uyduramama. III. Ruh ve beden olarak gevşeklik ve tembellik gösterme. IV. İslâm kardeşlik ve dayanışmasının bozulması Yukarıda verilen maddelerden hangileri Ahmet Naim İslâm Milletinin içine düştüğünü düşündüğü problemlerdendir?
I ve II |
III ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Ahmet Naim İslâm Milletinin içine düştüğü problemleri şöyle sıralar; Kuvvet hazırlamada kusur yapma yani teknik yetersizlik, ilerlemeye ayak uyduramama, ruh ve beden olarak gevşeklik ve tembellik gösterme, bilgisizlik ve ilme gereken önemin verilmemesi, İslâm kardeşlik ve dayanışmasının bozulmasıdır. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ