İslam Düşünce Tarihi Final 41. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"İslâm düşüncesi dini bir düşünce olacaksa, o, bu özelliğini ancak dini metinlerin kendilerinden alabilir" düşüncesi aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?
Hallac-ı Mansur |
İbn Hazm |
İbn Tufeyl |
Feridüddin Attar |
Sühreverdi |
İbn Hazm’a göre, dini düşünce, öncelikle din diline göre varlık ve şekil kazanan bir şey ise, bu durumda İslam düşüncesi doğrudan Kur’an ve hadislerde yer alan din dilinin açıkça bilinebilir anlamlarına göre varlık ve şekil kazanmalıdır. Bu otorite metinlerde yer almayan hiçbir husus, İslam düşüncesinin dini karakterini belirlememelidir. Daha açık deyişle, İslam düşüncesi dini bir düşünce olacaksa, o, bu özelliğini ancak dini metinlerin kendilerinden alabilir. Din adına yapılan yorumlar, İslam düşüncesine dini bir meşruiyet sağlamaz. Bu, olsa olsa ancak entelektüel bir boyut kazandırabilir. Ancak böylesi bir durumda dinin kendisi ile düşüncenin kendi ürünü birbirinden ayrı tutulmalıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bîrûnî’nin bildiği dillerden biri değildir?
Fransızca |
Arapça |
Sanskritçe |
Farsça |
Grekçe |
Biruni Hârizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranî'ce, Süryânîce ve Sanskritçe bilmekteydi.
3.Soru
Gazzali ile başlayan tehafut geleneği hangi düşünüre kadar devam etmiştir?
Ali et-Tûsî |
Hocazâde |
Musa Kazım Efendi |
İbn Rüşd |
İbn Tufeyl |
Gazzâlî ile başlayan tehafut geleneği, Osmanlının son Şeyhül İslâmlarından olan Musa Kazım Efendi’nin (ö. 1918) yazdığı “İbn Rüşd’ün Felsefi Metodu ve İmam-ı Gazzâlî ile Bazı Konulardaki Münazarası” başlıklı eserine kadar devam etmiştir. Yaklaşık bu 800 yıllık süre içinde İslâm dünyasında gerek müstakil tehâfüt, gerekse mevcut olan bir tehâfütün yorumu tarzında, bu gelenek kapsamında on iki eser yazılmıştır.
4.Soru
Biruni'ye göre Hint medeniyetinin düşüşe geçmesinin nedeni nedir?
Hintli bilginlerin taklitçi ve içine kapalı yaklaşımları
|
Tek Tanrı inancından çok Tanrı inancına geçmeleri
|
Coğrafi olarak dünyanın gelişim merkezinden uzak kalmaları
|
Teknoloji kullanımını yaygınlaştıramamaları
|
Tarih ilmini ihmal etmeleri
|
5.Soru
Gazzali’den sonra gelen ve felsefe ile kelâmı birleştiren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Rüşd
|
Ali et-Tûsî
|
İbn Bâcce
|
Fahreddin Razî |
İbn Tufeyl |
Gazzâlî’den sonra gelen Fahreddin Razî (ö.1209), felsefe ile kelâmı birleştirmiştir. Felsefeyi kelâma katarak, kelâmın meşruluğundan hareketle felsefi konuları kelam içinde okumak da bir ölçüde meşrulaşmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kındi’nin felsefe alanındaki kitaplarındandır?
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ
|
Kitabu’l-ibane |
El-Kavl fi’n-nefs |
Risale fi’l-hile li def’il-ahzân |
Makale fi’r-red ale’n-nasâra |
Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ Kındi’nin felsefe alanında yazdığı en hacimli eserdir.
7.Soru
“Peygamberlik bir sanattır” sözü hangi düşünüre aittir?
Cemâleddin Afgânî |
Mehmet Âkif Ersoy |
Muhammed Abduh |
İsmail Hakkı İzmirli |
Babanzâde Ahmet Naim |
İstanbul’a gelişinde devlet erkânı tarafından çok iyi karşılanan Cemâleddin Afgânî’nin konuşmaları ve ortaya attığı fikirleri bazı resmî ulemayı rahatsız etti. Bu rahatsızlık görüşlerinden çok Afgânî’ye gösterilen ilgi dolayısı ile idi. Özellikle Şeyhulİslâm Hasan Fehmi Efendi ve diğer bazıları Afgânî’nin Daru’l-Fünûn’da verdiği konferanslarındaki bazı görüşlerini bağlamını kopararak Afgânî aleyhine deliller haline getirerek saraya jurnallediler. Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler.
8.Soru
İbn Haldun’un tarih anlayışında yatan temel değer aşağıdakilerden hangisidir?
Hadis temelli bir tarih anlayışının geliştirilmesi
|
Tahkike dayalı tarih anlayışının tesisi
|
Rivayetçi tarih anlayışını yeni bir formda yeniden kurulması
|
Tarihi olayları Kurana göre yorumlanması
|
Tarih düşüncesini Yunan felsefesiyle harmanlanması
|
9.Soru
İslâm düşünürlerinin en asli hedefi nedir?
İradeli hareket |
Hakikat |
Ontik |
Değer |
Varlık |
İslâm düşünürlerinin en asli hedefi olan hakikat, ontik düzeydeki varlığı tecrübe edebilmek yani onun zihnimizde ontolojik bir gerçeklik olarak açığa çıkmasını sağlamaktır.
10.Soru
Yunanlı şüpheci filozoflardan etkilenen Müslüman düşünürlerin oluşturduğu felsefi akım aşağıdakilerden hangisidir?
Reybiyye |
Tabi'iyyun |
Tekafü-i edille |
Sofistaiyye |
İlmiyye |
Yunanlı şüpheci filozoflardan etkilenen Müslüman düşünürler Reybiyye akımını oluştururlar. Doğru ve hakikat hakkında insanın sabit bir bilgisi olamayacağını savunurlar; zira duyular insanı yanıltır derler. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Aşağıdaki İbn Rüşd eserlerinin hangisinde vahiy ile aklın, dinle felsefenin uzlaştırılması ve tevil konularında kaleme almaktadır?
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'1-hikme mine'l-ittişâl |
Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife |
El-Keşf an menâhici'1-edille |
Kitâbü'l-Makülât |
Kitâbü'l-Hatabe |
Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'1-hikme mine'l-ittişâl, İbn Rüşd'ün vahiy ile aklın, dinle felsefenin uzlaştırılması ve tevil konularında kaleme aldığı eserdir. Din-felsefe ilişkilerinde özgün ve analitik bir eserdir.
12.Soru
Molla Fenari için verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Osmanlı ilim geleneğinin en önemli temsilcilerindendir. |
Osmanlı Devleti’nin ilk Şeyhülİslamı’dır. |
Şerh-i İsagoci adlı dini kitabın yazarıdır. |
Fıkıh kitabı telif eden biridir. |
Eğitimde felsefe, matematik, mantık gibi bilimler bulunmaktadır. |
A, B, D,E seçenekleri Molla Fenari’nin özellikleri arasındadır. Ancak C seçeneğinde Şerh-i İsagoci adlı eseri yazmakla beraber bir dini kitap değildir. Kitap medreselerde okutulan bir mantık kitabıdır.
13.Soru
İbrahim Mütefferika ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
İlk matbaanın kurulmasına izin verilen bilim adamıdır. |
Kanun-i Kadime adlı yeni bir düzen getirmiştir. |
Risale-I İslamiye adlı eseri vardır. |
Aslen Avrupalıdır ve bir papazın oğludur. |
Kurduğu yeni düzende Amerika’nın keşfinin oluşmasında katkısı büyüktür. |
A, C, D, E seçenekleri İbrahim Mütefferika’nın düşünceleri ve özellikleri arasındadır. Ancak B seçeneğinde Kanun-i Kadime adlı düzene karşı Osmanlı Devleti’nin toparlanması için Nizam-i Cedit adlı yeni bir düşünme tarzı geliştirmiştir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bağımsız İslami filozoflar arasında yer alır?
İhvanü’s-Safâ |
Suhreverdi |
Farabi |
Ebu’l-Berekât el-Bağdâdî |
İbni Sina |
İşrâkîlik, Sühreverdî’den önce İbn Sînânın bulunduğu bir akımdır. Farabi Meşaiyye ekolüne dahil edilir. İhvânu’s-Safâ, temelde Yeni-Fisagorcu, Eflatuncu, Yeni-Eflatuncu bir felsefî akımı temsil eder. Meşşâilik, İşrâkilik ve Rivâkiye gibi felsefe ekollerine doğrudan bağlantılı olmayan bazı Müslüman filozoflar vardır ki Ebu’l-Berekât el-Bağdâdî bağımsız olarak değerlendirilen önemli bir filozoftur. Bu yüzden cevap D seçeneğidir.
15.Soru
Vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır.
Yukarıda hakkında bilgi verilen düşünür kimdir?
Kayserili Davud |
Bedreddin Simavi |
Molla Fenari |
Molla Gürani |
İdris Bitlisî |
Bedreddin Simavi, vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır.
16.Soru
Sudur teorisi hangi bilgine aittir?
Farabi
|
Kindi
|
Eflatun
|
Ibni rüşd |
Ibni sina |
Fârâbî Tanrı’dan belli bir sıraya göre evrendeki varlıkların meydana gelişini Sudûr teorisi adı verilen bir teori ile açıklar. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iktidarın tek bir kişinin veya ailenin elinde toplandığı dönemdir?
İmar dönemi |
Gücün şahsileşmesi dönemi |
Kuruluş ve zafer aşaması |
Sulh ve istikrar dönemi |
Çözülme ve yokoluş devresi |
İktidarın tek bir kişinin veya ailenin elinde toplandığı dönem, gücün şahsileşmesi dönemidir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşşai evren tasarımında yer almaz?
Dünya |
Ay |
Gezegenler |
Gök Taşları |
Sabit Yıldızlar |
Meşşai evren tasarımında dünya, ay, gezegenler, sabit yıldızlar bulunmaktadır.
19.Soru
Bu okul âlemin ezelîliğini ve maddî evrenin ötesinde akıl, ruh ve Tanrıgibi manevî hiçbir varlığın bulunmadığını ileri sürmüştür. Evrenden ayrıbilinçli ve irade sahibi Tanrı fikrini reddetmiştir. Bilgi konusunda ise duyuların dışında başka bir bilgi kaynağı kabul etmemiştir. Dolayısıyla vahyi, peygamberliği ve mucizeleri de inkâr etmiştir. Bu okul Kelâmcılar ve Meşşâî filozoflarca şiddetle eleştirilmiştir.
Yukarıda anlatılan İslam Felsefe okulu aşağıdakilerden hangisidir?
İşrakilik |
Meşşailik |
Dehrilik |
Tabitçılık |
Tasavvuf |
Bu okul âlemin ezelîliğini ve maddî evrenin ötesinde akıl, ruh ve Tanrıgibi manevî hiçbir varlığın bulunmadığını ileri sürmüştür. Evrenden ayrıbilinçli ve irade sahibi Tanrı fikrini reddetmiştir. Bilgi konusunda ise duyuların dışında başka bir bilgi kaynağı kabul etmemiştir. Dolayısıyla vahyi, peygamberliği ve mucizeleri de inkâr etmiştir. Bu okul Kelâmcılar ve Meşşâî filozoflarca şiddetle eleştirilmiştir.
20.Soru
İbn Sînâ'nın ruhun bedenden ayrı olarak var olduğunu ispat etmek için kullandığı "Uçan adam" örneğini aynen tekrarlayan batılı filozof kimdir?
Pascal
|
Descartes
|
Didero
|
Leibniz
|
Hume
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ