İslam Düşünce Tarihi Final 42. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Emeviler yönetimlerini meşrulaştırmak için hangi inancı yaymaya çalışmışlardır?
Tekfir inancı |
İman-Günah inancı |
Cebir inancı |
Şia inancı |
Batınilik inancı |
Emevîler yönetimlerini meşrulaştırmak amacıyla cebir inancını yaymaya çalışmışlardır. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Babanzade Ahmet Naim’in eserlerinden biri değildir?
Mebâdi-i Felsefeden İlmu’n-Nefs |
İlm-i Mantık |
Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza |
Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları |
İhsâu’l-ulum |
Babanzade Ahmet Naim’in eserleri: 1. Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları 2. Mebâdi-i Felsefeden İlmu’n-Nefs (G. Fonsgrive’den tercüme) 3. İslâm’da Daavâ-yı Kavmiyyet 4. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Terceme ve Şerhi. 5 Felsefe Dersleri; 6 İlm-i Mantık; 7. Kırk Hadis; 8 Temrinât. Sarf-ı Arabî’ye Mahsus Temrinât ve Mekteb-i Sultanîye Mahsus Sarf-ı Arabî ve Temrinât; Ayrıca Sırât-ı Müstakim ve Sebîlürreşâd''da birçok makalesi yayımlanmıştır. Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza İzmirli’nin eseridir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Allah’ın varlıkları yaratma tarzının yani âlemdeki düzenliliğin açığa çıkma tarzını ifade eder?
Din |
Felsefe |
Fıkıh |
Kelam |
Mantık |
Osmanlı düşünürleri için mekan sorunu olmadığından mekanı sabit olarak algıladıklarından geriye kalan sorun bu mekanlar içinde farklı unsurların bir araya getirilerek yeni biçimlere kavuşturulması yani sentezlenmesidir. Bu sentezleme işlemi kural ya da ilkelerini mantıktan alır. Bu nedenle Osmanlı düşünce tarzında en fazla önem arz eden disiplinlerden biri mantıktır (Aristocu mantık geleneği). Mantık, her şeyden önce Allah’ın varlıkları yaratma tarzının yani alemdeki düzenliliğin açığa çıkma tarzıdır. İslâm’daki tek Tanrı inancı en büyük desteğini alemin düzenliliği fikrinden aldığı için, bu düzenliliğin tecellisini en fazla yakalama imkanını veren disiplin mantıktır.
4.Soru
İbn Sînâ'ya göre, din felsefesinin ana konusu aşağıdakilerden hangisidir?
Ateizmin inkarı
|
Din ve siyaset ilişkisi
|
Dinin ahlak boyutu
|
Dinin insan hayatındaki rolü
|
Vahyin imkânı, mahiyeti ve vahiy dilinin yapısı
|
5.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Kınalızade’nin Ahlak ile ilgili felsefi eseridir?
Ahlak-ı Kebîr
|
Mevzûât-ı Ulûm
|
Vâridat |
Tehafütü’l-Felasife |
Ahlak-ı Alâ’î |
Molla Lütfi’nin Harnâmesi mizahi yolla ahlaki eleştiri düşüncesini pekiştirirken, Kınalızade’nin Ahlak ile ilgili felsefi eseri Ahlak-ı Alâ’î, Güşenî’nin Ahlak-ı Kebîr’i ve Taşköprülüzade’nin Mevzûât-ı Ulûm’u ahlak ve siyaseti kuramsal ve pratik yönleriyle ele alırlar.
6.Soru
Gazzâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere ilk cevap Tehâfütü’tTehâfût adlı eseri de olan hangi alimden gelmiştir?
Râzî |
İbn Rüşd |
Kindî |
Farabi |
İbni Sina |
Gazzâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere ilk ciddi karşı koyuş, Endülüslü filozof ve fakîh İbn Rüşd’den (ö.1198) gelmiştir. İbn Rüşd, Tehâfütü’tTehâfût adlı eseriyle, Gazzâlî’nin filozofları eleştirdiği yirmi ayrı meselenin her birini ayrı ayrı ele alarak, kendine göre onun eleştirilerinde haksız olduğu noktaları ortaya koymuştur.Doğru cevap B'dir.
7.Soru
I. İslâm düşüncesinin sürekli bir sorgulama çabası içinde olması
II. İnanma ve düşünme eylemlerini aynı anda gerçekleştirme
III. Farklı kültürlerden meşru ölçülerde yararlanma
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri İslâm düşüncesinin rasyonel özellikleri arasında yer almaktadır?
Hepsi |
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
Bütün seçenekler İslâm düşüncesinin rasyonel özellikleri arasında yer almaktadır
8.Soru
Osmanlı mantıkçıları hakkında genel bilgi için okunabilecek ''Osmanlılarda Düşünce Hayatı ve Felsefe'' adlı çalışmanın yazarı kimdir?
Süleyman Hayri Bolay |
Mehmet Akif Ersoy |
İsmail Hakkı İzmirli |
Nurettin Topçu |
Nuri Bayer |
Osmanlı mantıkçıları hakkında genel bilgi için Süleyman Hayri Bolay’ın Osmanlılarda Düşünce Hayatı ve Felsefe adlı çalışması okunabilir.
9.Soru
İbn Haldun’a göre devletin gücünü belirleyen en önemli unsur aşağıdakilerden hangisidir?
Askeri güç
|
Ülkenin zenginliği
|
Erdemler
|
Asabiyet
|
Hiçbiri
|
10.Soru
Hacmi itibariyle küçük, İslâm filozofları ve Latin skolastikleri üzerindeki etkisi bakımından önemli olan bu risâleyi Kindî, bir öğrencisinin eski Yunan filozoflarının akıl hakkında ne düşündükleri yönündeki sorusuna cevap olarak kaleme almıştır. Bu eser aşağıdakilerden hangisidir?
Risale Fî Hudûdi’l-eşyâ ve Rusûmihâ |
Akıl Üzerine |
Kitâb Fi’l-felsefeti’l-ûlâ |
Risale Fi’l-hile Li Def’il-ahzân |
Makale Fi’r-red Ale’n-nasâra |
Akıl Üzerine: Hacmi itibariyle küçük, İslâm filozofları ve Latin skolastikleri üzerindeki etkisi bakımından önemli olan bu risâleyi Kindî, bir öğrencisinin eski Yunan filozoflarının akıl hakkında ne düşündükleri yönündeki sorusuna cevap olarak kaleme almıştır. O, bu konuda Aristo ile hocası Eflâtun’un görüşlerine dayanacağını söylüyorsa da akılla ilgili olarak Eflâtun’da ayrıntılı bir bilgi bulunmadığının farkında olacak ki: “Zaten bu konuda Eflâtun’un görüşünün özü, talebesi Aristoteles’in görüşüdür” (s. 149) diyerek bu kavramın yorumunda Aristo’yu esas alacağını ima etmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.
11.Soru
1877 yılında âlim ünvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını alan kişi hangisidir?
Muhammed Abduh
|
Cemaleddin Afgani
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmed Akif Ersoy |
Muhammed Abduh, 1877 yılında, kendisine âlim unvanını ve İslâmi ilimlerin değişik sahalarında hocalık yapma yetkisini veren el-Alimiyye diplomasını aldı. Önceleri özel dersler vermek suretiyle, daha sonra da Ezher'de din, mantık ve ahlak üzerine verdiği derslerle geçimini sağladı. Bu dersler, büyük bir öğrenci grubunun dikkatlerinin Abduh üzerinde yoğunlaşmasına neden olan farklı bir metoda sahipti.
12.Soru
Gazzâlî’den sonra yazılan tehâfütlerin ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Metafizik önermelerin bilgi değerini analiz etmek. |
Gazzâlî ile filozoflar arasındaki felsefî tartışmalara hakemlik yapmak. |
Filozofların dinin üstünlüğünü kabul etmelerini sağlamak. |
Felsefe ve dinin ortak noktalarını bulmak. |
Felsefe yöntemlerinin yaygınlaşmasını sağlamak. |
Özellikle Gazzâlî’den sonra yazılan tehâfütlerin ortak gayesi ise; Gazzâlî ile filozoflar arasındaki felsefî tartışmalara, bir anlamda hakemlik yapmaktır. Bu gaye tehâfüt yazarlarını ister istemez Aristoteles felsefesiyle İslâm dini arasında bir uyum olup olmadığı ya da vahiy ile gelen hakikatlere, burhânî istidlâllerle ulaşılıp ulaşılamayacağı konusuna odaklanmak zorunda bırakmıştır. Gerek İbn Rüşd, gerekse sonra gelen tehâfüt yazarları, Gazzâlî’nin fikirlerini aktararak sapkınlıklara karşı koymak ve insanları bilgilendirmek amacıyla yazdıkları tehâfütlerde din – felsefe ilişkisiyle karşı karşıya kalmışlardır. Dolayısıyla bu durum tehafüt geleneğinde felsefe ve din ilişkisini merkeze taşımıştır. Doğru cevap B’dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd sonrası tehâfütlerin kaleme alınmasının başlıca nedenlerinden değildir?
Felsefe ve kelam arasında ortak olan temel problemleri bilimsel seviyede tartışma isteği |
Din-Felsefe ilişkisinin incelenmesi |
Gazzâlî ve İbn Rüşd’ün Tehâfüt’lerinin incelenip karşılaştırma yapılmak suretiyle değerlendirilmesi |
Fikrî alandaki dinamizmin yeniden canlandırılıp devam ettirilmesi arzusu |
Aristocu seleflerine Gazzâlî’nin yönelttiği ithamların araştırılması |
İbn Rüşd sonrası tehâfütlerin kaleme alınmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Başta Fatih Sultan Mehmet olmak üzere devlet yöneticilerinin aklî ve felsefî ilimlere olan ilgisi. Onların bilim, düşünce ve kültür alanlarında canlılık sağlanmasına yönelik olarak serbest düşünceye imkân tanımaları ve bilimsel tartışmalara yer vermeleri, 2. Felsefe ve kelam arasında ortak olan temel problemleri bilimsel seviyede tartışma isteği, 3. Din-Felsefe ilişkisinin incelenmesi, 4. Gazzâlî ve İbn Rüşd’ün Tehâfüt’lerinin incelenip karşılaştırma yapılmak suretiyle değerlendirilmesi, 5. Fikrî alandaki dinamizmin yeniden canlandırılıp devam ettirilmesi arzusu, 6. Düşünce alanında tenkitçi ortamın hazırlanmasını sağlayarak, taklitten uzak orijinal fikirler ileri sürülerek çözümlerinin üretilmesidir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Dönemi’nde Materyalist yaklaşımı temsil eden düşünürlerden birisidir?
İbrahim Müteferrika |
Baha Tevfik |
Molla Fenari |
Kemal Paşazade (İbn Kemal) |
Katip Çelebi |
Osmanlı Dönemi’nde Materyalist yaklaşım en belirgin şekliyle Baha Tevfik tarafından temsil edilmekteydi.
15.Soru
Batı İslâm dünyasında yetişen ilk Müslüman filozof olan, Endülüs’ün kuzeyindeki Sarakusta şehrinde muhtemelen 1077 yılında doğan, batıda Avempace ismi ile tanınan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Rüsd
|
İbn Tufeyl
|
İbn Bâcce
|
İbn Sina
|
İbn Haldun
|
16.Soru
İnsan dergisiyle beraber dönemin aydın dünyasında hümanist yaklaşımıyla büyük bir etki bırakan düşünür kimdir?
Mehmet Akif Ersoy
|
Nurettin Topçu
|
Hilmi Ziya Ülken
|
Muhammed İkbal |
Elmalılı Hamdi Yazır |
Hilmi Ziya Ülken, Selahattin Eyüboğlu ve Cemalettin Ezine ile birlikte çıkardığı “İnsan’’ dergisi, bir dönemin aydın dünyasında hümanist yaklaşımıyla büyük bir etki bırakmıştır.
17.Soru
Mehmed Âkif’in sağlığında yedi ayrı kitap halinde bazıları birkaç defa basılan, ölümünden sonra tek cilt olarak yayımlanan ve tamamı aruzla yazılmış külliyatının genel adı nedir?
Gülistân |
Mu'allakât |
Safahât |
Sebîlürreşâd |
Tefsîr-i Şerîf |
Mehmed Âkif’in sağlığında yedi ayrı kitap halinde bazıları birkaç defa basılan, ölümünden sonra tek cilt olarak yayımlanan ve tamamı aruzla yazılmış 11.240 mısralık 108 manzumeden ibaret külliyatının genel adı 'Safahât' tır. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
18.Soru
Gazzâlî ile başlayıp İbn Rüşd ile devam eden tehâfüt geleneği yaklaşık iki yüz yıl kadar süren bir kesintiye uğradıktan sonra hangi Osmanlı padişahı ile yeniden başlamıştır?
Fatih Sultan Mehmet |
Yavuz Sultan Selim |
Kanuni Sultan Süleyman |
Yıldırım Beyazıt |
II. Murat |
Gazzâlî ile başlayıp İbn Rüşd ile devam eden tehâfüt geleneği (dolayısıyla da felsefi hareket) yaklaşık iki yüz yıl kadar süren bir kesintiye uğramıştır. Ancak Fatih Sultan Mehmet’in tehâfüt tartışmalarını yeniden başlatması ile felsefi hareket de önemli bir ivme kazanmıştır. Dolayısıyla bir yandan felsefî harekete engel olan tehafüt geleneği, diğer taraftan felsefi harekete önemli oranda canlılık kazandırmıştır. Felsefi ilimlere meraklı olan Fatih Sultan Mehmed’in yeniden tehafüt yazılmasını istemesindeki neden, felsefî problemler üzerinde tartışma zemini hazırlamak ve eleştirel düşünceyi geliştirmekti. Her ne kadar bir dönem medreselerin müfredatından felsefe çıkarılmış olsa da, tehafütler yine de İslâm dünyasında felsefi harekete bir canlılık getirmiştir.
19.Soru
Sağlığında yedi ayrı kitap halinde bazıları birkaç defa basılan, ölümünden sonra tek cilt olarak yayımlanan ve tamamı aruzla yazılmış 11.240 mısralık 108 manzumeden ibaret genel adı Safahat olan eser kime aittir?
Nurettin Topçu
|
Hilmi Ziya Ülken
|
Muhammed İkbâl
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
Mehmet Akif Ersoy
|
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd'ün din-felsefe ilişkisine bakışını ifade edebilir?
Din ile felsefe birbirinden bağımsız ilimlerdir |
Din ile felsefe birbirinin süt kardeşidir |
Din ile felsefe birbirlerine düşman düşüncelerdir |
Din ile felsefe arasındaki bağ modern dönem ile kurulmaya başlanır |
Din ile felsefenin hiç bir ortak noktası yoktur |
Din ile felsefe, hakikatleri insanlara öğretmek bakımından gaye birliği içerisindedirler, onlar birbirinin sütkardeşidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ