İslam Düşünce Tarihi Final 46. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ben-Sen veya Ben-Öteki ilişkisi hangi filozoftan itibaren en tartışmalı sorunlarından birini teşkil etmiştir?
Platon |
Eflatun |
Yunus Emre |
Hegel |
Whitehead |
Ben-Sen veya Ben - Öteki ilişkisi modern düşüncenin, özellikle Alman filozofu Hegel’den itibaren en tartışmalı sorunlarından birini teşkil eder. Bugün dinler arası diyalog, kültürler arası ilişkiler ve birlikte yaşama sorunu diye adlandırılan konular, Ben-Sen ilişkisinin farklı alanlardaki tezahürleri olarak görülürler.
2.Soru
“Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine dinsizlikle itham edilen çağdaş Müslüman düşünür kimdir?
Mehmet Akîf Ersoy
|
Muhammed Abduh
|
İsmail Hakkı İzmirli
|
Elmalılı Hamdi Yazır |
Cemâleddîn Afgânî |
Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler. Ve nihayet Afgânî materyalizmi reddeden eserler yazmasına rağmen bir kolaycılık aracı olan dinsizlikle itham edildi.
3.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisinin eserlerinde bilinç bölünmesi denen sürecin izleri görülmektedir?
Koçi Bey |
M. Şemsettin Günaltay |
Namık Kemal |
Mustafa Şekip |
Ziya Gökalp |
Kuşkusuz bilinç bölünmesi dediğimiz olay ve süreç, birden bire ortaya çıkmış değildir. Gelibolulu Mustafa ve Koçi Bey’in eserlerinde görüldüğü üzere, Osmanlının toplumsal, kurumsal (askeri, mali, ilmi vs.) yapısında ve idari kararlarında ortaya çıkan büyük zafiyet ve bozulma öncelikle bu alanlarda düşünürlerin eleştirel görüşler geliştirmesine ve çözüm arayışlarına girmesine yol açmıştır. İlk olarak çözümlerin eskiye yani Osmanlının güçlü zamanlarında uygulanan kurallara geri dönüş şeklinde dillendirilmesi nostaljik bilincin ortaya çıktığını, eski-yeni şeklinde bilincin ikili bir zamansal görünüm kazandığını göstermektedir. İlmiye sınıfındaki sıkıntılar bu dönemde vasıfsız ve tamahkar insanların medreselerde kendilerine yer bulabilmesi şeklinde dile getirilmektedir.
4.Soru
Yunanca yargılama, ayırt etme anlamına gelen krisis sözcüğünden türeyen kelime aşağıdakilerden hangisidir?
Yorum
|
Eleştiri
|
İnceleme
|
Değerlendirme |
Tebliğ etme |
“Eleştiri”, Yunanca yargılama, ayırt etme anlamına gelen krisis sözcüğünden gelmektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd’ün din-felsefe ilişkisi konusundaki görüşünü en iyi ifade eder?
Felsefe dînî düşünceyi dışlamaktadır.
|
Felsefî ve dînî düşünce aynı kaynaktan beslenmekte ve aynı amacı gütmektedir.
|
Dînî düşünce ile felsefî düşünce arasında telif edilmesi mümkün olmayan çelişkiler mevcuttur.
|
Din, felsefeye tâbidir.
|
Felsefe dînî bir düşünceyi yönlendiren ana fikri benimseyemez.
|
6.Soru
İnsan dergisiyle beraber bir dönemin aydın dünyasında hümanist yaklaşımıyla büyük bir etki içinde bırakan düşünür kimdir?
Mehmet Akif Ersoy |
Nurettin Topçu |
Hilmi Ziya Ülken |
Muhammed İkbal |
Elmalılı Hamdi Yazır |
Hilmi Ziya Ülken, Selahattin Eyüboğlu ve Cemalettin Ezine ile birlikte çıkardığı “İnsan’’ dergisi, bir dönemin aydın dünyasında hümanist yaklaşımıyla büyük bir etki bırakmıştır.
7.Soru
Hangi akım ahiret hayatına yönelik olarak tenasüh inancını ileri sürmekteydi?
Dehrilik |
İlhad |
Mecusilik |
Batınîlik |
Brahmanizm |
Brahmanlar ahiret hayatına yönelik olarak tenasüh inancını ileri sürmekteydiler. Ayrıca onlar sıradan insanların da mucize gösterebileceklerini iddia ediyorlardı. Brahmanların bu iddiaları Allah’ın adaleti, peygamberlik, ahiret hayatı ve mucize konularının daha derinden tartışılmasını gerektirdi. Tüm bu eleştiri ve iddialar cevaplanmalıydı.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İbn Miskeveyh'in eserlerinden biridir?
Tehafüt
|
Tecaribü'l- Ümem
|
Tahkik mâ li'l- Hind
|
Şifaü's- Sail
|
Mukaddime
|
9.Soru
Emevîler yönetimlerini meşrulaştırmak amacıyla cebir inancını yaymaya çalışmışlardır. Bu durum kelâm disiplininin doğmasına sebep olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Hilafet meselesi etrafında oluşan gruplardan birisidir?
Cehmiyye |
Şia |
Kaderiyye |
Selefiyye |
Eşari |
Emevîler yönetimlerini meşrulaştırmak amacıyla cebir inancını yaymaya çalışmışlardır. Bütün bunlar kelâm disiplininin doğmasına sebep teşkil eden iç faktörlerdir. Hilafet meselesi etrafında Hariciler, Şia ve Mürcie grupları ortaya çıkmıştır. Kader ve cebr konuları etrafında ise Cehmiyye, Cebriyye, Kaderiyye ve Mutezile okulları ortaya çıkmıştır. Mutezile karşısında ise Selefiyye, Eşari ve Maturidi okulları ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.
10.Soru
Kiâbu’t-Tuffâha kimin eseridir?
a)İbni Sina |
b)Gazzali |
c)Farabi |
d) İbn Rüşdcü |
|
Kiâbu’t-Tuffâha Eserin İbranice tercümesi, el yazması olarak bilinir.
11.Soru
Osmanlı Devleti’nin ilk şeyhülislamı hangi düşünürdür?
Kayserili Davud (Davud el-Kayseri)
|
Bedreddin Simavi (Şeyh)
|
Molla Fenari
|
Kemal Paşazade (İbn Kemal) |
Mestçizade Abdullah Efendi |
Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan Molla Fenari, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır.
12.Soru
Bölünmüş (yatay) bilincin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Eleştirel olması
|
Tarihsel gelişime önem vermesi
|
Farklı mekanlar arasında aşağılık-üstünlük ilişkisi kurmaması
|
Yabancı kültürleri incelemesi
|
Kendini merkez olarak görmemesi
|
13.Soru
Cemâleddîn Afgânî'nin materyalistlere karşı yazdığı en önemli eserinin adı nedir
er-Redd ale’d-Dehriyyîn |
İrşâdü'l-Ahlâf fî Ahkâmi'l-Evkaf |
İrşâdü'l-Ahlâf fî Ahkâmi'l-Evkaf |
Kitabu'l-İfta |
Tarih-i İslâmiyyet |
Cemalettin Afgani' nin en önemli eseri materyalistlere karşı yazdığı “er-Redd ale’d-Dehriyyîn”adlı kitabıdır.
14.Soru
Bölünmüş (yatay) bilincin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Eleştirel olması
|
Tarihsel gelişime önem vermesi
|
Farklı mekanlar arasında aşağılık-üstünlük ilişkisi kurmaması
|
Yabancı kültürleri incelemesi
|
Kendini merkez olarak görmemesi
|
15.Soru
Bir dönem İslam felsefesinin önemli terimlerinden biri olarak kullanılan "tehafüt" kavramının karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Kapalılık
|
Kararsızlık
|
Tutarsızlık
|
Faydasızlık
|
Düzensizlik
|
16.Soru
Hemedan yakınlarındaki Esedabad’da doğan, Muhammed Abduh ile birlikte Batı’nın sömürgeciliğine karşı Müslümanları birleştirmeyi amaçlayan El-Urvet el-Vuskâ adlı gazeteyi çıkartan, II. Abdülhamid döneminde İstanbul’a da gelip dersler veren İslam düşünürü kimdir?
İsmail Hakkı İzmirli
|
Babanzâde Ahmet Naim
|
Muhammed İkbâl
|
Cemâleddîn Afgânî
|
Elmalılı Hamdi Yazır
|
17.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi islam dininin birçok ayetle insanları “tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet ettiğini savunur?
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmet Âkif Ersoy |
İbn Bâcce |
Cemâleddin Afgânî |
Babanzâde Ahmet Naim |
İzmirli’ye göre dinimiz birçok ayetle insanları tefekküre, tezekküre, itibara, tedebbüre, teakkule ve tefehhüme davet eder. Nazar ve tefekküre ait ayetlerin sayısı 500 den fazladır. İslâm akıl nurunu söndürmez, basiret meşalesini köreltmez. Aksine düşünceyi kuvvetlendirir, fikri düzeltir, akla rehber olur, ulaşamadığı hakikate aklı aydınlatır, göremediği zarar ve tehlikelerden onu kurtarır, akıl için ilahi bir kandil olur, onu nurundan faydalandırır.
18.Soru
İbn Haldun felsefi bilimleri kaç kısımda toplamıştır?
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
İbn Haldun Meşşâî filozofların taksimini takip ederek, felsefi ilimleri dört ana kısma ayırır. İlki akıl yürütme ile bilinenlerden bilinmeyenleri çıkarırken zihni yanlış yapmaktan koruyan mantık ilmidir. Mantığın yararı şudur; araştırma yapan kişi hangi kavram ve sonuçların zorunlu veya arazî olduğunu bilerek araştırmasında yanlışı doğrudan kolayca ayırır. Sonuç olarak filozof araştırma ve düşüncelerini son sınırına kadar kullanarak olumlu veya olumsuz evrenin gerçekliğine ve mahiyetine ulaşır. İbn Haldun aklî ilimlerden ikinci olarak fizik bilimlerini zikreder. Fizik bilimler konu olarak, temel elementleri, bunlardan oluşan, maden, bitki, hayvan, gök cisimleri, doğal hareketleri ve kendiliğinden hareket eden hayat (nefis) sahibi varlıkları inceler. Düşünürümüz üçüncü olarak duyu ötesi manevî hususları inceleyen disiplini, ilm-i ilâhi, ilahiyat şeklinde isimlendirir. İbn Haldun’un burada vurguladığı şekliyle ilm-i ilâhi Aristo’nun ve nispeten de İslâm Meşşâî filozoflarının metafiziğinden farklılaşmaktadır. Aristo’nun sunduğu şekliyle metafizik yalnızca duyu ötesi, yani oluş ve bozuluşun olmadığı ay üstü varlıkları değil, aynı zamanda fizikte kullanılan kavram ve teorilerin de genel bir değerlendirmesi ve savunmasını içerir. Fizikte kullanılan kavram ve teorileri incelemesiyle, Aristo’nun da belirttiği gibi en genel anlamda varlığı inceleyen bir ilim dalı olur. İbn Haldun’un burada sunmuş olduğu yaklaşım daha ziyade İslâm Kelâmcılarının yaklaşımına denk düşmektedir. Son olarak andığı ise nicelikleri kendisine konu edinen matematik ilimlerdir. İbn Haldun matematik ilimlerini i) çizgi, yüzey ve geometrik cisim gibi sürekli nicelikleri ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen geometri, ii) sayılardan ibaret olan süreksiz nicelikleri değerlendiren aritmetik, iii) ses ve nağmelerin birbirleriyle olan oranlarını sayısal olarak açıklayan musiki ve iv) gök cisimlerinin sayısını ve hareketlerini araştıran astronomi olmak üzere dört kısma ayrıldığını belirtir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Muhammed Abduh’un görüşleri arasında değildir?
Kişinin bütün kayıtlardan bağımsız olarak düşünebilme, serbestçe araştırma yapabilme hakkını her zaman savunmuştur. |
İyi kavramını ortaya koyarken aklın rolünün öneminden bahsetmiştir. |
İlim ve felsefe terimlerinin mümkün olduğu ölçüde, İslâm Osmanlı felsefe-kelam-tasavvuf-dil geleneği hesaba katılarak üretilmesini savunmuştur. |
Mantık ve düşüncenin genelde bilimsel olan tabiatı yüksek bir ahlakî rol üstlenmesi gerektiğini savunmuştur. |
Hür irade konusuna son derece pragmatik yaklaşır. |
İlim ve felsefe terimlerinin mümkün olduğu ölçüde, İslâm Osmanlı felsefe-kelam-tasavvuf-dil geleneği hesaba katılarak üretilmesini savunan düşünür Babanzade Ahmet Naim’dir. doğru cevap C'dir.
20.Soru
I. İslâm felsefesi yoluyla klasik Yunan felsefesinin Batı’ya geçmesi
II. Batı felsefesini iyi bilmek için, İslâm felsefesini iyi bilmenin gerekliliği
III. Müslüman filozofların kendilerine has felsefî düşünceleri
IV. Metafizik, mantık, ahlâk felsefesi gibi öğretileri İslâm felsefesinden almaları
Yukarıdakilerden hangileri İslâm felsefesinin Batı’ya tesirinin ana nedenleri arasında yer almaktadır?
II ve III |
I ve III |
II ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
İslâm felsefesinin Batı’ya tesiri iki yönde olmuştur. Birincisi, İslâm felsefesi yoluyla klasik Yunan felsefesinin Batı’ya geçmesidir. Batılılar, unutulmuş olan Yunan felsefesini de İslâm bilginlerinden ve filozoflarından öğrendiler. Çünkü Müslüman filozoflar daha önce Yunan felsefesini İslâm dünyasına aktararak, onların eserlerini Arapça’ya çevirmişler ve üzerlerine şerhler yazmışlardı. Müslüman filozofların Yunan felsefesi üzerine yazdıkları eserleri Latinceye çevirerek, batılılar büyük ölçüde Yunan felsefesi geleneğini böylece Müslümanlardan öğrendiler. İkincisi, Müslüman filozofların kendilerine has felsefî düşünceleridir. Müslüman filozoflar felsefî düşünceye oldukça özgün katkılarda bulunmuşlardır. Çevirilerde batılılar Müslüman filozofların kendi düşüncelerini de öğrendiler. Doğru yanıt B seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ