İslam Düşünce Tarihi Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“İmam-ı Gazâlî ve onu takip edenlerin işaret ettiği “tekfir”, İslâm filozoflarını kapsamamalıdır, bu itham Allah’ın cüziyyatını bilmesini imkansız görenlere yönelik olabilir. Çünkü bu şekilde Allah’ın ilmi yok sayılmış olur. “şeklinde görüş bildiren aşağıdakilerden hangisidir?
Devvânî
|
Fârâbî
|
İbn Rüşd
|
Fârâbî |
İbn Sînâ |
Devvânî’ye göre, her fırsatı tartışmaya vesile edinenler, mesnetsiz iddialarla bu konuları tartışarak ancak cahilliklerini ortaya koyarlar. Dolayısıyla bu konuda söylenmesi gereken şey; Allah’ın her şeyi icmali ve tafsili bilgisiyle bildiğidir. Bu bilgi hariçteki cüzilerin bilinmesini de kapsar. Hiçbir şey onun dışında kalmaz. Onun tümel bilgisi tikelleri bilmesinin ilkesidir. Bu sebeple İmam-ı Gazâlî ve onu takip edenlerin işaret ettiği “tekfir”, bu görüşe sahip İslâm filozoflarını kapsamamalıdır, bu itham Allah’ın cüziyyatını bilmesini imkansız görenlere yönelik olabilir. Çünkü bu şekilde Allah’ın ilmi yok sayılmış olur.
2.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi tarihi “Sadece rivayetleri nakletmek değil, aynı zamanda yorumdur. Akılcılık, tenkitçilik ve faydacılık prensiplerine bağlı kalınarak yapılan bir tarihçilikte amaç geçmiş olayları doğru tesbit etmek, bunları sebepleriyle açıklamak,nihayet bu olaylara dayanıp gelecek için var sayımlar üretmektir” şeklinde tanımlamaktadır?
Bîrûnî
|
İbn Rüşd
|
İbn Haldun
|
Gazneli Mahmud |
İbn Miskeveyh |
İbn Miskeveyh’in tarihçilik anlayışı Tecâribü'l-ümem'in muhtevasında görülebileceği gibi bu eserin kısa önsözünden de çıkarılabilir. İbn Miskeveyh’e göre tari sadece rivayetleri nakletmek değildir. Aynı zamanda yorumdur. Akılcılık, tenkitçilik ve faydacılık prensiplerine bağlı kalınarak yapılan bir tarihçilikte amaç geçmiş olayları doğru tesbit etmek, bunları sebepleriyle açıklamak, nihayet bu olaylara dayanıp gelecek için var sayımlar üretmektir.
3.Soru
Kitâb fi’l-Akl (es-Sağir) hangi İslam filozofunun eseridir?
Kindî |
Fârâbî |
İbn Sînâ |
Gazâlî |
İbn Tufeyl |
Fârâbî’nin Kitâb fi’l-Akl (es-Sağir) adlı eseri Latince ve İbraniceye çevrilmiştir. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şehirli yaşamın temel özelliklerinden biridir?
Rahat yaşama alışmışlık |
Cesaret
|
Güçlü asabiyet
|
Özgürlük |
Doğallık |
Rahat yaşama alışmışlık, şehirli yaşamın temel özelliklerinden biridir.
5.Soru
İslam dünyasındaki felsefi hareketleri olumsuz anlamda en fazla etkileyen kişi kimdir?
İbn Rüşd |
Fahreddin Razi |
Gazzali |
Ali Tusi |
Hocazade |
Gazzalinin özellikle muhatap aldığı filozofları üç konuda tekfir etmiş olması, bu şekilde bir eleştiri yapacağını belirtmesi olayı daha da hassaslaştırmıştır. Bu tavır, İslâm dünyasındaki felsefî hareketleri olumsuz yönde en fazla etkileyen tavırlardan biri olmuştur. Nitekim bu konuda muhatap aldığı filozofların İslâm dünyasında, hatta felsefe dünyasında en ünlü filozoflardan olmasından dolayı eleştirinin filozofların eleştirilmesinden çok felsefi eylemin eleştirisi gibi bir yanlış kabule de neden olması, felsefe adına önemli bir talihsizlik olmuştur.
6.Soru
İbn Hazm’ın Zahiri düşüncesi hangi ilkeyi esas kabul etmektedir?
Kur’an metni her çağda yeniden yorumlanmalıdır.
|
Kur’an ve hadislerin dışında dini meşruiyet kaynağı yoktur.
|
Kıyas, İslâm düşüncesinin gelişimi için gereklidir.
|
Dinin kendisi ile rasyonel düşüncenin ürünleri aynı hakikati temsil ederler.
|
Asıl olan Kur’an’ın Batıni anlamlarına erişmektir.
|
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi göçebe yaşamın temel özelliklerinden biridir?
Özgürlük |
Zayıf asabiyet |
Korkaklık |
İyiliklere duyarsızlık |
Kırılganlık |
Göçebe yaşamın temel özelliklerinden biri, özgürlüktür.
8.Soru
Aşağıdaki kavramlardan hangisi günümüz için geçerli olan bir takım kavram ya da anlayışları, bu kavram ya da anlayışların söz konusu olmadığı zaman dilimlerinde aramakla ortaya çıkmaktadır?
Senkronizm |
Anakronizm |
Tarihselcilik |
Maddecilik |
Tarih |
Örneğin Osmanlı dönemindeki şartlarla günümüz şartlarının oldukça farklılaşması anakronizm denilen bir düşünme hatasına da yol açabilmektedir. Anakronizm, daha çok günümüz için geçerli olan bir takım kavram ya da anlayışları, bu kavram ya da anlayışların söz konusu olmadığı zaman dilimlerinde aramakla ortaya çıkar.
9.Soru
İlk Müslüman filozof olan ve Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhur olan bilim adamı kimdir?
Kindî |
Farabi |
İbn Sina |
Gazzali |
İbn Bacce |
İlk Müslüman filozof ve bilim adamı Kindî’nin bilimci ve filozof olarak Batı düşüncesine ve bilimine o kadar etkisi olmuştur ki, büyük Latin düşünce tarihçisi G.Cardano, De Subtilitate adlı eserinde onun kendi devrine kadar gelip geçen dünyanın en meşhur oniki harikasından biri olduğunu zikreder. Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhurdur.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı döneminde devam eden Tehafüt geleneğinin temsilcileri olarak dikkat çeken düşünürlerden değildir?
İbn Sina
|
Muslihiddin Mustafa
|
Kemal Paşazade
|
Muhammed Karabaği |
Abdullah Çelebi |
Hocazade (Muslihiddin Mustafa), Kemal Paşazade (İbn Kemal), Muhammed Karabaği, Müeyyedzade (Abdullah Çelebi), Yahya Nev’i Efendi ve Mestçizade Abdullah Efendi, Osmanlı döneminde devam eden Tehafüt geleneğinin temsilcileri olarak dikkat çeken düşünürlerdir. Bilindiği üzere, Tehafüt geleneği ilk önce Gazali’nin Farabi ve İbn Sina’nın felsefi fikirlerini eleştirmek için yazdığı Tehafütü’l-Felasife adlı eseri ile başlamış ve İbn Rüşd’ün hem Gazali’yi hem de yer yer Farabi ve İbn Sina’yı eleştirdiği Tehafütü’t-Tehafüt adlı eseriyle gelişme göstermiştir. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Eserlerinde sıklıkla Türkçe kelimeleri tercih eden, ancak Türk dilinin öz malı haline gelen Arapça, Farsça ve Batı kaynaklı kelimeleri de kullanan; ''İrşâdü'l-Ahlâf fî Ahkâmi'l-Evkaf, Hz.Muhammed'in Dini İslâm, Metâlib ve Mezâhib, İstintâcî ve İstikrâî Mantık'' gibi eserleri yazan din alimi kimdir?
Babanzade Ahmet Naim |
Elmalılı Hamdi Yazır |
İsmail Hakkı İzmirli |
Mehmet Akif Ersoy |
Muhammed Abduh |
''İrşâdü'l-Ahlâf fî Ahkâmi'l-Evkaf, Hz.Muhammed'in Dini İslâm, Metâlib ve Mezâhib, İstintâcî ve İstikrâî Mantık'' gibi eserlerin sahibi Elmalılı yazılarında genellikle sade Türkçe kelimeleri tercih etmiş, ancak Türk dilinin öz malı haline gelen Arapça, Farsça ve Batı kaynaklı kelimeleri de ihmal etmemiştir. Doğru yanıt "B" şıkkıdır.
12.Soru
Osmanlı düşünürlerinin kullandığı iç estetik tanımının açıklaması aşağıdakilerden hangisidir?
İmar alanının dışında kalan dünya |
Ruhsal huzur |
Kendi içine kapanma |
Estetik imar faaliyetinin gerçekleştiği mekanlar |
Materyalist düşünce biçimi |
Osmanlı düşünürleri zihin (felsefe), ruh (tasavvuf), söz (şiir), inanç (kelam), kulak (musiki), göz (görsel sanatlar), eylem (ahlak), toplum (siyaset, hukuk, ekonomi) ve maddi unsurlar (mimari) gibi alanları kapsayan genel bir estetik imar faaliyetini (medeniyet) gerçekleştirirlerken, miras aldıkları farklı birikimleri sentezleme yoluna gitmişler, ancak tam da bu sentez işlemini yaparken dünyayı estetik olarak iç ve dış şeklinde ikiye ayırmışlardır. Burada iç, estetik imar faaliyetinin gerçekleştiği mekanları göstermektedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “el-Munkiz mine’ d-dala^l” adlı eserin yazarıdır?
Gazâli
|
Sühreverdî
|
Fârâbî
|
İbn Haldûn |
İbn Rüşd |
''el-Munkiz mine’ d-dala^l'' isimli eser Gazali’ye aittir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin Katalancaya çevrilen eseridir?
Kitâbu fî’l-Akl |
De ortu scientarum |
el-Kavi fî Şerâiti’l-Yakîn |
Şerhu Kitâbi’l-Makûlat li Aristûtâlis |
Risâle fi’s-Safsata |
Fârâbî’nin eserlerinin, Latince ve İbraniceden başka, bazı yerel Avrupa dillerine de çevrildiğini biliyoruz. Bunun bir örneğini, Arapça aslı henüz bulunmamış olan, Katalancaya çevrilmiş bir eseridir: De ortu scientarum.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi inanma eyleminin temel özelliklerinden biri değildir?
Açıklama |
İtaat |
Değer ve semboller |
Metin |
Anlama |
İnanma ve düşünme eylemlerinin kendilerine özgü karakterlerini ana hatlarıyla tanımlamak gerekirse; inanma eylemi daha çok dinî metinlerin anlaşılmasına bağlı iken düşünme eylemi daha çok sebep-sonuç ilişkilerini dikkate alarak olayları açıklamayı amaçlar. Böylece inanma eylemi daha çok dini metinlerin otoritesine dayalı bir itaat şeklinde ortaya çıkarken, düşünme eylemi soru sorarak gerçekliği tüm açıklığıyla kavramak ister. İnanma eylemi, Allah’ın müminlerden talep ettiği hususlar bağlamında olması gerekene yönelirken, düşünme eylemi olan-bitenin nedenlerine ve muhtemel sonuçlarına dikkat kesilir. Sözgelimi Cebriyye mezhebi mensuplarının ‘Allah’ın kâinatta olup biten her şeyi ezelde belirlediği ve insanın adeta rüzgar önündeki yaprak gibi hareket etmek zorunda olduğu’ şeklindeki inanma eylemleri aynı zamanda her şeyi açıklama iddiasında olabilmektedir.
16.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi İslam dünyasında Aristoteles'in pek çok eserini şerh etmiş ve O'nu en iyi anlamış kişi olarak ün yapmıştır?
İbn Sînâ
|
İbn Rüşd
|
Fârâbî
|
Gazzâlî
|
Kindî
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vahdet-i vücud (varlığın tekliği) anlayışını savunan düşünürlerdendir?
Davud el-Kayseri |
Süleyman Hayri Bolay |
Sadreddin Konevi |
Fuzuli |
Nebi |
Estetik imar bilincini yönlendiren temel unsur dini bir dünya görüşü olduğundan, Allah’ın kâinatta kurmakta olduğu düzenin bir tür yansıması, izdüşümü ya da benzerini üretmek temel hedeftir. Bu nedenle değişik alanlarla üretim yapan Osmanlı düşünürlerinin kabaca Platoncu ‘asıl-kopya’ ikiliğine dayalı felsefe yapma tarzını sürdürdükleri söylenebilir. Elbette Davud el-Kayseri gibi vahdet-i vücud (varlığın tekliği) anlayışını savunan düşünürler de vardır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir şeyin zamanla öncelenmemiş olmasını gösterir?
Ezel |
Ahir |
Kadim |
Kıdem |
Geri |
Kıdem bir şeyin zamanla öncelenmemiş olması demektir. Filozoflara göre zaman hareketin birimidir. Hareket ise varlığa gelmiş varlığın bir özelliğidir. Varlık henüz varlığa gelmemiş iken, hareketten ve zamandan söz etmek mümkün olmadığından, âlemin ilk varlığa gelişi bu anlamda kadîmdir.
19.Soru
İbn Haldun hangi eserinde her şeyden önce ümran olarak isimlendirdiği yeni bir ilim ve perspektif inşa etmektedir?
Tahkîk mâ li'1-Hind |
Tercümetü Kitabi Batencel |
el-Âsârü’l-bâkiye ani’l-kurûni’l-hâliye |
Tecâribü'l-ümem |
Mukaddime |
İbn Haldun Mukaddime isimli eserinde, her şeyden önce ümran olarak isimlendirdiği yeni bir ilim ve perspektif inşa eder. Ümran ilmi her ne kadar kelâm, fıkıh, siyaset felsefesi, İran nasihatname geleneği gibi farklı disiplinlerden istifade ederek oluşturulsa da, vurgulamalarından anlaşıldığı üzere temelde tarih disiplinin bir uzantısı şeklindedir.
20.Soru
Kimin felsefesi hakkında kilise ve Hıristiyan düşünürlerinin teslise inancının akılla izah edilemez olduğunu güçlendirdiği için, papalık ve din adamları onun yasaklandığına dair birçok ferman yayınlamışlardır?
Gazzali |
İbn Haldun |
Biruni |
İbn Rüşd |
Meymun |
İbn Rüşd’ün felsefesi, kilise ve Hıristiyan düşünürlerinin teslise inancının akılla izah edilemez olduğunu güçlendirdiği için, papalık ve din adamları onun yasaklandığına dair birçok ferman yayınlamışlardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ