Bütün akitler açısından ortak ve genel olan üç unsur vardır. Bunlar taraf, irade beyanı ve konudur. 

 Erkeğin dede ve ninelerinin çocukları: Halaları ve teyzeleri ve hanımının fürû‘u: Üvey kızları ve bunların kızları ile sürekli evlenme engeli bulunmaktadır. Ancak, din farkı sürekli evlenme engeli değildir. 

Malın sahibinin mal ile ilişkisi bakımından mallar, sahipsiz mallar, özel mallar ve kamu malları şeklinde üç gruba ayrılabilir. A. Sahipsiz (mübah) mallar: Üzerinde mülkiyet hakkı olmayan mallardır. B. Özel mallar: Özel mülkiyet altında olan ve diğer insanların hakimiyet alanından çıkarılmış mallardır. C. Kamu malları: Özel mülkiyet altına alınmaya elverişli olmayan ve umumun ya da belirli bir yer halkının ahalisinin doğrudan doğruya ve serbestçe yararlanmasına terk edilen mallardır. 

Genellik ilkesi, cezaların tüm kişilere aynı şekilde uygulanması anlamındadır., İslam ceza hukukunda cezaların aynı statüdeki kişilere eşit şekilde uygulanması ilkesidir. 

Kamu hukuku şu dallara ayrılır: 1. Anayasa hukuku, 2. İdare Hukuku, 3. Ceza Hukuku ve Ceza Yargılama Hukuku, 4. Mâlî Hukuk, 5. Devletler Umumi Hukuku, 6. İş Hukuku’dur. 

Kuruluş ve geçerlilik şartlarını taşıması sebebiyle hukuken varlık kazanan bir evlilik akdi, bazen birtakım eksikliklerden dolayı yürürlüğe girmez, işlerlik kazanmaz. İşte nefaz şartları akdin yürürlüğe girmesi ve sonuçlarını doğurması için gerekli olan şartlardır. Bu şartları taşımayan bir evlilik akdi, askıdadır. Yani hukuken varolmakla birlikte henüz sonuçlarını doğurmaya hazır değildir.. 

Talak, dönülebilir olup olmamasına göre ric‘î ve bâin talak, sünnete uygun olup olmamasına göre de sünnî ve bid‘î talak kısımlarına ayrılır. 

Inkırâzu'l-asr, icmâa katılan müctehidlerin hepsinin ölmesi anlamına gelir. Bu şartı öne sürenlere göre, görüşünden vazgeçme ihtimali bulunduğu için, aynı doğrultuda görüş bildiren müçtehidlerin hepsi ölmedikçe icmâ gerçekleşemez. Hanefilere göre icmâın gerçekleşmesi için ınkırâzu’l-asr şart değildir. 

Sünnî mezhepler, boyutu konusunda farklı düşünseler de re’yin, daha sonraki kavramlaştırmasıyla ictihadın, dolaylı olarak mevcut olan hükümlerin bulunup çıkarılmasının yöntemi olarak kabulünü bir gereklilik olarak görürler.

Ceza hukuku kurallarının zaman bakımından uygulanması ile bir suç tanımı yapan kuralın, ancak o kural yürürlüğe girdikten sonra işlenecek suçlara uygulanabileceği kastedilmektedir. Ceza kuralı, kural yürürlüğe girmeden önce işlenen suçlara uygulanamaz. Başka bir ifadeyle, bir davranış ancak bir ceza kuralında tanımlandıktan sonra suç niteliği kazanacağı için, kural yürürlüğe girmeden o davranışın suç sayılması mümkün değildir. Ceza kurallarının geriye yürümeyeceği ilkesi, suçun kanunî olması gerektiğini öngören ilkenin bir sonucudur. Ceza kurallarının geriye yürümeyeceği ilkesinin istisnası, yeni yürürlüğe giren kuralın sanık ya da mahkûmun lehine düzenleme öngörüyor olmasıdır. 

Kitâb ve Sünnet’te yasaklanmış, fakat kendilerine herhangi bir cezaî yaptırım öngörülmemiş davranışlar oluşturmaktadır. Diğer bir ifadeyle, söz konusu davranışlar birer suç olarak ilahî irade (S¸âri’) tarafından düzenlenmiş, ancak bunların nasıl cezalandırılacakları bildirilmemiştir. Cana ve vücut bütünlüğüne yönelik suçlar, adam öldürme suçu ile darp, yaralama gibi müessir fiilleri kısâs suçlar kapsamındadır. Had suçları terimi ise dar anlamında zina, zina iftirası (kazf), içki içme (şürb-sükr), hırsızlık (sirkat), yol kesme (hırâbe/kat’-i tarîk), isyan (bağy) ve dinden dönme (irtidâd) suçlarını ifade etmektedir. 

Kur’ân-ı Kerîm’de geçen hamr kelimesini Hanefîler şarap, çoğunluk ise sarhoşluk veren her türlü içki biçiminde anlamaktadır. S¸arabın (hamr) Kur’ân-ı Kerîm’de doğrudan yasaklanması (Mâide 5/90-91) nedeniyle Hanefîler, ondan az ya da çok içilmesini içki içme (şürb) suçunun oluşumu için yeterli görmektedirler. ·çki içme suçunun cezasını kırk celde kabul edenler (S¸âfiî hukukçular) Hz. Peygamber’den gelen rivayetlere, seksen celde kabul edenler (Hanefî, Mâlîkî ve Hanbelî hukukçular) de Hz. Ömer zamanında gerçekleşen sahâbe icmâına dayanmaktadırlar.

Kitâbu’ş-şüf’a (Şüf’a/önalım hakkı bölümü); Kitâbu’l-kısmet (ortak malların taksimi bölümü), Kitâbu ihyâi’l-mevât (çorak /ölü arazilerin tarıma ve kullanıma açılması bölümü), Kitâbu’r-rehn (rehin bölümü) ve kısmen Kitâbu’ş-şerike (ortaklık bölümü). 

Had ve kısâs suçlarında hâkimin takdir yetkisi bulunmadığı halde, ta’zîr suçlarında vardır. Zamanaşımı Allah haklarını ihlâl eden suçlarda dikkate alınır. Ancak, Had suçlarında suçlunun affı mümkün olmadığı halde, kısâs ve ta’zîr suçlarında mümkündür. 

Şia dışında Ehl-i sünnet ve’l-cemaat içinde sayılan grup rivayetlerin güvenirliği durumunda sahabiler arasında ayırım yapmamıştır. Şia’nın eğilimi ise eğilim yalnızca ehl-i beyt ve onların taraftarı olan sahabilerin rivayetlerini kabul etmektir. 

Kuzey Afrika’da Maliki Mezhebi yaygındır. 

Bir akdin kurulması için tarafların akit yapma ehliyetine sahip olmaları, iki tarafı da tek kişinin temsil etmemesi, akdin konusunun, akdin hukuki sonuçlarını taşımaya elverişli olması, icab ile kabulün karşılıklı ve birbirine uygun olması, icab ve kabulün aynı mecliste beyan edilmeleri gerekmektedir. 

İslami hukukta mülkiyet hakkının sınırlamalarında (takyitlerinde) üç türden bahsedilebilir: Aslî sınırlamalar her halükarda mülkiyete bağlı olan ve ondan ayrılmayan sınırlamalardır. İradi takyitler malikin kendi iradesiyle yaptığı hukuki işlemler yoluyla mülkiyet hakkına getirdiği sınırlamalardır. Devletin istimlak, mali ceza verme, istisnaî vergiler koyma gibi temelde kamu menfaatine yönelik kısıtlamalarıdır. 

 İslam, belli bir süre için yapılan geçici (muvakkat) evliliği ve müt‘a nikahını, gizlice yapılan nikah-ı sırrı, nikahsız birliktelik olan metres hayatı yaşamayı ve zina^yı, mehir vermemek için berdel usulü yapılan nikah-ı şiğa^rı yasaklamıştır. 

 İrtifak haklarının temel türleri şunlardır: Kaynak (su alma) hakkı (hakku’ş-şirb); geçit hakkı (hakku’l-murûr, hakku’l-memerr); inşaat (üst) hakkı (hakku’ l-karâr , hakku’ t-teallî); mecrâ hakkı: (hakku’l-mecrâ: hakku’l-mesîl; kiriş koyma hakkı; manzara irtifakı.