İslam Mezhepleri Tarihi Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Kaderiyye - Kader inancını reddeden düşünce ve inanç akımı
Mu‘tezile- Hiçbir tarafı desteklemeyen, bir kenarda duran gruplara
Hâriciler - Hadislerin ve lafızların dış görünüşlerine/zâhirlerine bakarak hüküm verenler
Murcie - Günahın imana zarar vermediği tezini savunarak, büyük günah işleyene ümit verenler
Yukarıda verilen mezhep ve özeliklerine dair açıklamalardan hangisi ya da hangileri doğru verilmiştir?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
II, III ve IV |
Kaderiyye kader inancını reddeden düşünce ve inanç akımı, sorumluluk doğuran fiillerin sadece insan iradesiyle gerçekleştiğini ileri süren itikadî mezheptir. Mu‘tezile-Hiçbir tarafı desteklemeyen, bir kenarda duran gruplara denilmektedir. Hâriciler hadislerin ve lafızların dış görünüşlerine/zâhirlerine bakarak hüküm veren mezheptir. Murcie ise günahın imana zarar vermediği tezini savunarak, büyük günah işleyene ümit veren mezheptir.
2.Soru
İlk dönem sahabiler arasında meydana gelen olumsuz olaylar karşısında çekimser duran kişilere ne ad verilirdi?
Haricî
|
Mu‘tezilî
|
Suffe ashabı
|
Selefî
|
Tabiîn
|
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "uzaklaşan, ayrılıp bir köşeye çekilen" anlamında bir mezhebe ad olarak kullanılmıştır?
Harici |
Mu'tezile |
Mürcie |
İbadiyye |
Sufriyye |
Mu'tezile, "uzaklaşan, ayrılıp bir köşeye çekilen" anlamında bir mezhebe ad olarak kullanılmıştır.
4.Soru
Ahmed b. Hanbel'in akîdesini yansıtan el-İbâne ‘an Usûli'd-Diyâne adlı eserin yazarı aşaüıdakilerden hangisidir?
Muhammed b. Muhammed b. Mahmud |
Ebû Bekir İbnü'l-Arabî |
Ebû Ali el-Cübbâî |
Ebû’l-Hasan el-Eş‘arî |
Ebû Hanîfe |
Bağdat'ta Hanbelîler'in ileri gelenlerinden İmam Berbehârî’yi ziyaret ederek ona Mu'tezile’ye, ayrıca Hıristiyan, Yahudi ve Mecûsîler’e karşı yaptığı mücadelelerinden söz ettiyse de Berbehârî’den beklediği ilgiyi göremedi. Sonra da daha çok Ahmed b. Hanbel'in akîdesini yansıtan el-İbâne ‘an Usûli'd-Diyâne adlı eserini yazıp Berbehârî'ye sundu; ancak yine beklediği ilgiyi bulamadı.
5.Soru
“Kur’an yaratılmıştır” anlayışı, Mu‘tezile’nin hangi prensibiyle bağdaştırılabilir?
Tevhid
|
Adalet
|
Vaad ve Va’îd
|
Menzile beyne’l-menzileteyn
|
Emri bi’l-maruf nehyi ani’l-münker
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangileri İslâm Mezhepleri Tarihinin amaçları arasında yer alır?I. İslâm düşüncesinin en önemli kaynaklarından olan çeşitli mezhep, akım ve cemaatleri geçmişe uzanan bir perspektif içerisinde tüm yönleriyle araştırmak.II. İslamiyet öncesi Müslümanların sahip oldukları değişik düşünce biçimlerini daha iyi anlamamızı sağlamak. III. Yeryüzündeki Müslüman toplumların dini, siyasi, sosyolojik ve psikolojik bakımlardan potansiyel zaaf ve kuvvetlerinin ölçülmesinde çok önemli verileri bulup çıkartabilmek.IV. Mezhep ve dini grupların tarihte bıraktıkları olumlu ya da olumsuz izleri görünür kılarak bugün ve geleceğimiz açısından önemli dersleri toplumun ve bilhassa yetkili kişilerin önlerine koymak.
I.II.III |
I.III.IV |
II.III.IV |
Yalnız II ve III |
Yalnız II ve IV |
İkinci seçenekte yer alan ''İslamiyet öncesi Müslümanların sahip oldukları değişik düşünce biçimlerini daha iyi anlamamızı sağlamak.'' ifadesi '' Günümüz müslümanlarının sahip oldukları değişik düşünce biçimlerini daha iyi anlamamızı sağlamak.'' olacağından ifade yanlıştır. Doğru cevap B'dir.
7.Soru
I- Haricîlik, II- Mutezile, III- Şiîlik, IV- Eş‘arîlik Yukarıda verilenlerden Ehl-i Sünnet’in zıddı olarak Ehl-i Bid’at hangi mezhebi ifade etmektedir?
Yalnızca I
|
Yalnızca II
|
Yalnızca III
|
Yalnızca IV
|
I, II, ve III
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri insanın din anlayışının şekillenmesinde kilit rolü üstlenmektedir? I.Yetiştiği ortam, II. Yaşadığı zaman dilimi, III.Karşılaştığı psiko-sosyal problemler, IV.Muhatap olduğu insanlar.
Yalnız III |
Yalnız IV |
I, II, III |
II, III, IV |
I, II, III, IV |
İnsanın yetiştiği ortam, yaşadığı zaman dilimi, karşılaştığı psiko-sosyal problemler, muhatap olduğu insanlar din anlayışının şekillenmesinde kilit rolü üstlenmektedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şîa’nın günüzümüze kadar yaşamış büyük kollarından biridir?
Beyâniyye |
Kerbiyye |
Zeydiyye |
Muhammire |
Seb‘iyye |
Zeydiyye
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şiî müelliflerden bir kısmı tarafından Ali Şîası olarak anılan sahabîlerin arasında yer almaz?
Selmân-ı Fârisî |
Mikdâd b. el-Esved |
Ammâr b. Yâsir |
İbn Sebe |
Ebû Zer el-Gıfârî |
Şiîliğin ne zaman ortaya çıktığı konusunda, Sünnî ve Şiî âlimler arasında görüş ayrılığı bulunduğu gibi, Şiî ulemanın kendi içinde de bir birliktelik mevcut değildir. Bu karışıklığın en önemli sebebi, Şiîliğin siyasi ve dini tarihinin iyi kavranamamış ve hangi cephesinin ne zaman ortaya çıktığının sağlıklı bir şekilde değerlendirilememiş olmasıdır. Belki bundan daha önemlisi, hangi Şiîliğin ne zaman ortaya çıkıp hangi unsurları kapsadığının mezhepsel kaygılardan uzak bir şekilde tespit edilememiş olmasıdır. Şiî müelliflerden bir kısmı, imâmeti neredeyse nübüvvetin bile önüne geçirecek şekilde, Ali taraftarlığını Hz. Peygamber’den öncesine götürerek, peygamberlere inen kitap ve sahifelerde Ali’nin velâyetinin yazılı olduğunu belirtirken (Küleynî, 1388, I, s. 437); Şîa’nın büyük çoğunluğu, Ali taraftarlığının (teşeyyü’) Hz Peygamber devrinde, onun vasıtasıyla ve teşvikiyle ortaya çıkıp gelişme kaydettiğini, o devirde Ali’nin özelliklerinden dolayı ona muhabbet besleyen ve Peygamber’in vefatından sonra onun imametini destekleyen, başta Selmân-ı Fârisî, Ebû Zer el-Gıfârî, Mikdâd b. el-Esved ve Ammâr b. Yâsir gibi sahabîlerin, daha o zaman, Ali Şîası diye anıldıklarını belirtmektedirler (Eş’arî, s. 15, Nevbahtî, s. 15-6). Şiî olmayan araştırmacılar ise, Şîa’nın, Hz. Peygamber’den hemen sonraki hilâfet tartışmalarıyla; Hz. Osman dönemindeki olaylar sırasında; Hz. Ali’nin hilâfeti döneminde; Hz. Ali’nin şehit edilmesinden sonra; 61/680 yılında Kerbela’da Hz. Hüseyin’in şehadetinden sonra meydana gelen Tevvâbun hareketiyle; 66/685 yılındaki Muhtar es-Sakafî’yle birlikte ve nass ve tayin nazariyesinin ortaya çıkmasından sonra olmak üzere geniş bir zaman diliminde değerlendirmektedirler (Abdülhamid, 1994, s. 16-9).
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İslam coğrafyasında ortaya çıkan ilk büyük mezheplerden birisi değildir?
Haricilik |
Kaderiye |
Mu'tezile |
Mürcie |
İbadiyye |
İbadiyye, İslam coğrafyasında ortaya çıkan ilk büyük mezheplerden birisi değildir.
12.Soru
Hz. Ali’nin haricileri bozguna uğrattığı savaş aşağıdakilerden hangisidir?
Yermük Savaşı |
Sıffin Savaşı |
Nehrevan savaşı |
Tebük Savaşı |
Puvatya Savaşı |
Nehrevân'da, Hz. Ali’nin ordusu tarafından Hâricîlerin tamamına yakını öldürüldü (38/658).
13.Soru
Aşağıdaki mezheplerden hangisi Tahkim olayından hemen sonra ortaya çıkmıştır?
Şiîlik
|
Mutezile
|
Mürcie
|
Mücessime
|
Haricîlik
|
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mezhepler Tarihi Edebiyâtındaki yanlı ve maksatlı içerik karşısında yanılgıya düşmemek için alınan önlemlerden biri değildir?
Mezhep mensubu olan âlimlerin görüşlerine başvurmak.
|
Mezheplerin gelişimindeki tarihi ve siyasî şartları araştırmak.
|
Her mezhebin kendi eserlerine bakmak.
|
Mezhep isimlerinin karalama amaçlı konulabileceğini hesaba katmak.
|
Mezhepler Tarihi eserleri yerine tefsir ve hadis kitaplarına başvurmak.
|
15.Soru
İsmâiliyye’nin gizli imamlarının ilki aşağıdakilerden hangisidir?
Ubeydullah el-Mehdî |
Muhammed b. İsmail |
Abdullah el-Vefi |
Ahmed b. Abdullah et-Takî |
Hüseyin b. Ahmed er-Radî |
Muhammed b. İsmail mestûr, yani
İsmâiliyye’nin gizli imamlarının ilki sayılmaktadır.Kesin olmamakla birlikte, muhtemelen 179/795-796 yılında ölmüştür. Ondan
sonraki İsmâiliyye imamları, Ubeydullah el-Mehdî’nîn Fâtimîler devletini
kurduğu 296/908 tarihine kadar setr yani gizlenme dönemini devam
ettirdiler. Bu dönemdeki imamların Abdullah el-Vefi‘, Ahmed b. Abdullah
et-Takî, Hüseyin b. Ahmed er-Radî olduğu ve imâmet silsilesinin kesintisiz
devam ettiği belirtilmekle birlikte, bu isimlerin hayali mi yoksa gerçek mi
oldukları kesin olarak bilinmemektedir. Bir başka ifadeyle, İsmâiliyye’nin
yaklaşık bir buçuk asır kadar devam eden setr dönemi meçhullerle doludur. Doğru cevap B seçeneğidir.
16.Soru
Zeydiyyye’nin imamet anlayışına göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Ali’nin Fatıma’dan olan çocuklarının, imâmet şartları mevcutsa o kimsenin imâmetini kabul eder |
Dört Sünnî mezhep yanında beşinci mezhep olarak kabul görmüştür |
Hz. Peygamber, sağlığında isim vererek ve şahıs belirterek yerine bir imam tayin etmiştir |
Taşıdığı vasıflar itibariyle Hz. Ali imam olmalıdır |
İmam olacak kişide mutlaka bulunması gereken iki önemli vasıf takvâ ve ilimdir. |
Zeydiyye’ye göre Hz. Peygamber, sağlığında isim vererek ve şahıs belirterek yerine bir imam tayin etmemiş ve vasiyette bulunmamıştır. Doğru cevap 'C'dir.
17.Soru
Bazı Sünnî kaynaklar o dönemdeki mevcut siyasî topluluk için hangi kavramı kullanmışlardır?
Efdal |
Râfıziyye |
Nass |
Vehbi |
eş-Şîa |
Şiî müellifler, meşruiyet gerekçesiyle Şîa’nın lafzî ve ıstılahî
anlamını birbiri yerine kullanırken, bazı Sünnî kaynaklar da o dönemdeki
mevcut siyasî topluluk için Râfıziyye veya Sebeiyye isimlerini
kullanmışlardır. Muhaliflerinin zem, dışlama ve ayıplama maksadıyla
kullanmış oldukları bu kavramların dinî içeriklerinin ve bununla ilgili diğer
görüşlerin ne zaman, kimler tarafından ve hangi şartlarda savunulduğu ve
aidiyeti konusunda ise önemli tartışmalar vardır. Cevap B seçeneğidir.
18.Soru
Hak mezhep anlayışı ile ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisi anlam içeriği bakımından diğerlerinden farklıdır?
Ashâbü’l-ehvâ
|
Ehl-i furkat
|
Ehl-i istikâmet
|
Ashâbü’l-bida’
|
Ehl-i dalâlet
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çağdaş yazarlardan Muhammed Cevâd Muğniye’ye göre Şîa'nın, diğer fırkalardan görüşleri arasında yer almaz?
İmam, Nebi’den gelen bir nasla tayin olmuştur. |
Nebi’nin, halifesinin tayinini unutması caiz değildir. |
Nebi'nin halifelik işini ümmetin seçimine bırakması caizdir. |
Nebi imâmete , Ali b. Ebî Tâlib’i tayin etmiştir. |
İmam, büyük ve küçük bütün günahlardan korunmuştur. |
Çağdaş yazarlardan Muhammed Cevâd
Muğniye’ye göre “Şîa, diğer fırkalardan şu görüşleriyle ayrılır: İmam,
Nebi’den gelen bir nasla tayin olmuştur. Nebi’nin, halifesinin tayinini
unutması ve halifelik işini ümmetin seçimine bırakması caiz degildir. İmam,
büyük ve küçük bütün günahlardan korunmuştur. Nebi imâmete başkasını
değil, Ali b. Ebî Tâlib’i tayin etmiştir ve o ashâbın kesinlikle en üstünüdür”. C seçeneğinde Nebi’nin, halifesinin tayinini
unutması ve halifelik işini ümmetin seçimine bırakması caizdir dendiğinden cevap C seçeneğidir.
20.Soru
Mezheplerim oluşumunda kişinin yaşadığı toplum çok etkilidir. Çöl toplumunun hangi huyu, harici mezhebinin doğuşuna zemin hazırlamıştır?
Hoşgörülü olmaları |
Farklı din mensupları ile birlikte yaşamaları |
Siyasi otoriteye bağlılıkları |
Çöl insanına mahsus sert ve katı kişilik |
Toplumsal bağlarının güçlü olması |
İslam mezheplerinin oluşumunda etkili olan unsurların başında insanın tabiatın gelen huy ve algılama biçimi yanında yaşadığı toplum ve yetiştiği kültürde çok etkili olmuştur. Medine’de farklı dinlerle birlikte yaşayan toplumun İslam anlayışı ile çölde yalnız yaşayan sert ve otoriter kişilik yapısına sahip bedevilerin anlayışı bir olmamış ve çöl Bedevilerinin bu tutumu Haricilik mezhebinin doğuşuna zemin hazırlamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ