İslam Mezhepleri Tarihi Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Babaî ayaklanması 1240 yılında gerçekleşmiştir.
|
Ahmed Yesevî 1166 yılında vefat etmiştir.
|
Haydarîlik, Kutbeddin Haydar tarafından kurulmuştur.
|
Makâlât, Hacı Bektaş Veli’nin eseridir.
|
Baba İlyas Horasanî, Hacı Bektaş Veli’nin müridir.
|
2.Soru
Alevilik ve Bektaşilik'te ibadetlere dair verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Buyruk'ta namazın erkânından Kâbe’ye yönelmekle ile ilgili olarak, “sûfî’nin kıblesinin, mürebbi ve rehberin yüzüne bakmak olduğu” ifade edilir. |
Alevîlik ve Bektaşîlik Ramazan orucuna serbest ve mesafeli bir tutum içinde olmuştur |
Buyruk’ta erkân yürüten bir “sofunun (sûfî) ayni yol kardeşine saygi göstermesi, (batinî) “oruç” olarak açıklanmıştır |
Zekat hem yazılı kaynaklarda hem kültürel kaynaklarda detaylı bir biçimde ele alınmıştır |
Alevîliğin kültürel kaynaklarında Hac ibadetine azımsanamayacak nispette gönderme yapılmıştır |
A,B,C ve E şıklarında verilen ifadeler doğru iken D şıkkında veirlen ifade yanlıştır. Çünkü, Hem Hacı Bektaş Veli’nin Makâlât’ında hem de Kızılbaş erkân kitabı Buyruk’ta, şeriat kapısının üçüncü makamı olan “ibadet”ten söz edilirken zekat geçmektedir. Ancak kültürel
kaynaklarda bu ibadetin gereği ve detayı ile ilgili bilgilere rastlanılmamaktadır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.
3.Soru
Ensar'ın ilk halife olarak üzerinde uzlaştığı isim aşağıdakilerden hangisidir?
Hz.Ali |
Hz.Ebu Bekir |
Muaviye |
Sa'd b.Ubeyde |
Hz.Zübeyr |
Ensar'ın uzlaştığı ilk isim Sa'd b.Ubeyde'dir
4.Soru
Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehid edilen büyük oğlu kimdir?
Musâ b. Cafer |
Cafer Sâdık |
Muhammed b. Ali |
Ali Ekber |
Ali Rızâ |
Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.
5.Soru
İmamiyye şiasının teşekkülünde alt yapıyı oluşturan grup aşağıdakilerden hangisidir?
Kat'iyye |
Vakıfe |
Haşimiler |
Zeydiler |
Alioğulları |
İmâmetin Hüseyinoğulları’ndan Ali Rızâ’nın soyunda devam edeceğine inanan Kat‘iyye grubu, daha sonraki İmâmiyye’nin alt yapısını oluşturacaktır. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
İslâm düşüncesinde ortaya çıkan siyasi ve itikadi ilk mezhep aşağıdakilerden hangisidir?
Şiîlik |
Mutezile |
Haricîlik |
Mürcie |
İsmailiyye |
İslâm düşüncesinde ortaya çıkan siyasi ve itikadi ilk mezhep olan Hariciler, yeni duruma intibak edememenin en somut örneğini oluşturdular.
7.Soru
Ebrehe ordusunun helâkını Muhammed Abduh hangi hastalık ile izah etmiştir?
Kolera |
Sıtma |
Çiçek |
Veba |
Kuduz |
Hz. Mûsâ’nın önünde dağın erimesi haberini Seyyid Ahmed Han’ın volkanik bir patlama olarak açıklaması, yine Hz. Mûsâ’nın elindeki asasıyla taştan pınarlar akıtmasını Said Nursî’nin artezyenin işareti olarak göstermesi yahut kuşların attığı taşlarla Ebrehe ordusunun helâkını Abduh’un bulaşıcı çiçek hastalığı ile izah etmesi, hissi mucizelerin aklîlleştirilmesi ve bilimsel hale getirilmesi gayretinin ilginç örnekleri olarak dönemin eserlerinde karşımıza çıkmaktadır.
8.Soru
Makâlât, Kitâbü’l-Fevâid ve Şerh-i Besmele gibi eserler kime aittir?
Kutbüddin Haydar |
Hâce Yusuf-ı Hemedânî |
Ahmed Yesevi |
Hacı Bektaş Veli |
Baba İlyas |
Hacı Bektaş Veli Türkmen şeyhi olarak halkı irşat ederken bir yandan da Göreme bölgesindeki Hıristiyanlar’la temasa geçip onların ihtidasına zemin hazırlamış, ayrıca şamanist Moğallar’ın müslüman olması için yoğun faaliyetlerde bulunmuş,
bu amaçla Anadolu’nun muhtelif bölgelerine halifeler yollamıştır. Hünkar’a başta Makâlât olmak üzere Kitâbü’l-Fevâid, Şerh-i Besmele gibi eserler izafe edilmiştir. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Hz. Osman döneminde yaşanan siyasi ve sosyal kargaşanın baş sorumlusu kimdir?
Abdullah b. Sebe |
Sa‘d b. Ubade |
Ebû Ubeyde |
Sa‘d b. Ebî Vakkâs |
Abdurrahman b. Avf |
Gerek genel tarih kitaplarında gerekse Mezhepler Tarihi kaynaklarında Hz. Osman döneminde yaşanan siyasi ve sosyal kargaşanın baş sorumlusu olarak, Sebeiyye diye anılacak olan fırkanın kurucusu kabul edilen Abdullah b. Sebe gösterilmektedir. Buna göre o, Hz. Osman’a karşı halk tabanında oluşan öfkeyi ve öldürülmesine kadar varan isyan hareketini örgütleyen kimsedir. Bu amaçla Mısır, Kufe ve Basra’da yönetim aleyhinde faaliyetlerde bulunmuş, önemli bir taraftar kitlesi edinmiş ve mektuplar yoluyla da isyan hareketini yönlendirmiştir.
10.Soru
Mirza Ali Muhammed, bâblığını temellendirirken kullandığı bin yılın hesabını hangi tarihle başlatır?
Hicri 328 |
Hicri 260 |
Hicri 156 |
Hicri 444 |
Hicri 1260 |
Mirza Ali Muhammed’in, bâblığını temellendirirken ortaya koyduğu yaklaşımın arkasında, Hıristiyanlık’taki bin yıl (milenyum) inancının yattığı gözlenmektedir. Mirza Ali, bin yıl hesabını Hz. Muhammed’in hicretiyle değil, on ikinci imamın Küçük Gaybet’e girdiği hicri 260 yılıyla başlatır. Daha sonra son sefîrin hicri 328’deki ölümü ve Büyük Gaybet’in başlamasıyla, gâib imama açılan kapı kapanmıştır. Bu kapının yeniden açılması, onun Küçük Gaybet’e girdiği tarihten tam bin yıl sonra gerçekleşecektir. Bu tarih, Mirza Ali’nin bâblığını ilan ettiği hicri 1260 (miladi 1844) yılına denk düşmektedir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Yezidî toplumundaki Ruhanilerin dini hiyerarşi doğru sırayla verilmiştir?
Mirler- Şeyhler- Pirler- Fakirler- Peşimamlar- Kavallar- Köçekler |
Köçekler- Fakirler- Pirler- Kavallar- Mirler- Peşimamlar- Şeyhler |
Fakirler- Şeyhler- Pirler- Kavallar- Mirler- Köçekler- Peşimamlar |
Şeyhler- Pirler- Fakirler- Kavallar- Köçekler- Peşimamlar- Mirler |
Şeyhler- Pirler- Emirler-Fakirler- Köçekler- Peşimamlar- Kavallar |
Mirler- Şeyhler- Pirler- Fakirler- Peşimamlar- Kavallar- Köçekler
12.Soru
Nusayrîlik’te “isim-mânâ-bâb” ile kast edilenler kimlerdir?
Allah-Ali-Selman
|
Allah-Muhammed-Ali
|
Ali-Muhammed-Selman
|
Allah-Mikdâd-Kanber
|
Hak-Selman-Hasîbî
|
13.Soru
Damat Ferid döneminde şeyhülislamlık görevine getirilen ve cumhuriyetin ilanından sonra sürgüne gönderilen, modernizm karşıtı muhafazakâr bir İslamcı ekolün kurucusu olan kişi kimdir?
Cemaleddin Efgani |
Muhammed Abduh |
Mustafa Sabri Efendi |
Seyyid Ahmed Han |
Mustafa Sabri Efendi |
Mustafa Sabri Efendi, insanın fiilleri meselesinde İslamcıların çoğunluğunun meylettiği hürriyetçi Mutezili ve Maturidi görüşlere uzak durmuştur. Cebriyeci bir telakkiyle Eş’ariliğe yaklaşmıştır. Kadınların tesettüründe gördüğü gevşeklikleri yazılarıyla önlemeye çalışmıştır. Batılılaşma hareketini tenkit etmiştir. Modernizm karşıtı muhafazakar bir İslamcı ekolün kurucusu olarak kabul edilmiştir.
14.Soru
Bugün daha çok Alevîlik diye anılan yapı çeşitli mekan ve zaman dilimlerinde birçok farklı isimle adlandırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu yapı için kullanılan isimlerden biri değildir?
Yesevîlik |
Babaîlik |
Musahiplik |
Kızılbaşlık |
Bektaşîlik |
Söz konusu yapı çeşitli mekan ve zaman dilimlerinde birçok farklı isimle adlandırılmıştır. Söz gelimi, içinde geliştiği ilk mistik yapı olması dolayısıyla ilk dönemlerde Yesevîlik, 13. yüzyılda Baba İlyas’ın önderliği dolayısıyla Babaîlik, Hacı Bektaş Veli’yle irtibatı dolayısıyla 15. yüzyılın ardından belli bölgelerde Bektaşîlik, Safevî tarikatı sonrasında 15. yüzyılın son çeyreğinden itibaren
bazı ocaklar açısından Kızılbaşlık, bazı bölgelerdeki mensuplarının meşguliyetlerine bağlı olarak Tahtacılar bu adlandırmalardan bazılarıdır. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
I. İsyanın mimarı; dergahı Amasya yakınında bulunan Baba İshak'tır.
II. Baba İshak öncülüğünde ayaklanan Türkmenler, Kefersud ve Orta Anadolu'da önemli başarılar elde etmişlerdir.
III. Baba İshak Selçuklu kuvvetleri tarafından Amasya'da idam edilmiştir.
IV. Halifeler olarak kabul edilen Şeyh Edebali Bilecik'te, Hacı Bektaşi Veli Kırşehir'de düşüncelerini Türkmen halkına aktarmışlardır.
Babai ayaklanması ve Babailik hareketi ile ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
I,II |
I,III |
I,II,III |
II,IV |
II,III,IV |
II ve IV. ifadeler doğru iken I ve III. ifadeler yanlıştır. Çünkü İsyanın mimarı; dergahı Amasya yakınında bulunan Baba İlyas Horasani'dir. Baba İshak ise Baba İlyas'ın halifelerindendir. Selçuklu tarafından yakalnıp Amasya'da idam edilen de isyanın mimarı Baba İlyas'tır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.
16.Soru
Rivayete göre Sâdık, önce oğlu İsmail’in imâmetinden söz etmiştir. Ancak İsmail’in, kendi sağlığında ölmesi üzerine, İsmail hakkındaki ilk iradenin Allah tarafından değiştirildiğini söylemesi, bu inanışın esasını teşkil etmiştir. İmâmiyye’ye göre, “Allah dilediğini siler; dilediğini sabit kılıp bırakır” (er-Râd, 39). Böylece Allah, maslahata uygun tarzda izhar ettiği şeyi, sonra imha edip ayrı bir tarzda izhar edebilir. Ancak Cafer Sâdık, “Allah, bir şeyi yaptıktan sonra ondan pişmanlık duyar iddiasında bulunan biri, bizim görüşümüze göre, Yüce Allah’ın inkarcısıdır” der. İmamiyye'de yukarıdaki olayla ortaya çıkan ve Cafer Sâdık'ın ise paylaşmadığı inanışın adı nedir?
Bedâ |
Takiyye |
Rec'at |
Nübüvvet |
İmâmet |
Bedâ inanışı, İmâmiyye’de, Sâdık’ın oğlu İsmail yüzünden ortaya çıkmıştır. Rivayete göre Sâdık, önce oğlu İsmail’in imâmetinden söz etmiştir. Ancak İsmail’in, kendi sağlığında ölmesi üzerine, İsmail hakkındaki ilk iradenin Allah tarafından değiştirildiğini söylemesi, bedâ inanışının esasını teşkil etmiştir. İmâmiyye’ye göre, “Allah dilediğini siler; dilediğini sabit
kılıp bırakır” (er-Râd, 39). Böylece Allah, maslahata uygun tarzda izhar ettiği şeyi, sonra imha edip ayrı bir tarzda izhar edebilir.
17.Soru
Bektaşîlikte mücerretlik makamı kimleri temsil eder?
Bir dergahta hizmet edenlerden her birini |
Dervişlerden ehliyetli olanların yükseltildiği makamı |
En yüksek makamı |
Tarikattan nasip alanların derecesini |
Evlenmeyen halifeleri |
Muhiplik tarikattan nasip alanların derecesini teşkil eder. Dervişlik, bunlardan bir dergahta hizmet edenlerden liyakatli olanlara özel bir cemle hırka giydirilip yükseltildiği makamdır. Babalık, dervişlerden ehliyetli olanların yükseltildiği daha üst bir makam;
mücerretlik, evlenmeyen halifelere verilen makam; halifelik, en yüksek makam, halifebaba yahut dedebaba da bu makamı temsil eden kimsedir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Hangi sayı Bahailik inancında kutsal olarak kabul edilmektedir?
13 |
9 |
1 |
19 |
99 |
Bab Mirza Ali’ye göre her bir harfin ve sayının ayrı bir özelliği ve değeri vardır. Bu notada 19 sayısı Babilik ve Bahailikte kutsal kabul edilmektedir.
19.Soru
Ahmediliğin, Sünni mezheplerle en önemli ayrılık konusu aşağıdakileden hangisidir?
Cihad |
Hac |
Namaz |
Kurban |
Dua |
Ahmediliğini, Sünni mezheplerle en önemli ayrılık konularından birisini cihad konusundaki düşünceleri oluşturmaktadır. Buna göre silahla cihad devri geçmiştir. İslam’ın yayılması için cihad, kalem ve dua ile yapılmalıdır. Bu konudaki tutumları, İngilizlerin önemli ölçüde işlerine yaramış, bağımsızlık mücadelesi veren Müslümanların ise zararına olmuştur.
20.Soru
Muhammed Abduh ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Fikriyat ve yöntem açısından siyasal olmaktan çok kültürel karakterli ve toplumsal inşaayı öngören birisidir. |
İslam birliğinin başında mutlaka bir halife bulunmalıdır. |
Islahatta önceliği siyasi çalışmalara vermiştir. |
İngiliz idaresine karşı başlatılan ayaklanma sırasında İngilizlere bağlı kalmış ve sör ünvanı almıştır. |
Müslümanları batı kültürüne ve İngiliz hükumetine karşı ısındırmak için çalışmıştır. |
B ve C seçeneklerindeki düşünceler Cemaleddin Efgani’ye aittir. D ve E seçeneklerindeki düşünceler ve eylemler de Seyyid Ahmed Han’a aittir. Ancak Muhammed Abduh, siyasal olmaktan çok kültürel karakterli, tabandan tavana doğru bir toplumsal inşaayı öngören ıslah hareketinin model aldığı bir öncü olmuştur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ