İslam Sanatları Tarihi Final 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bestekâr-neyzen, Galata Mevlevîhânesi şeyhlerinden Osman Dede’nin (ö. 1729) mesnevî tarzında yazıp bestelediği, segâh, müsteâr, dügah, nevâ, sabâ, hüseynî ve nişâbur makamlarında, her birine “hâne” denilen yedi bölüm olan Türk Din Musikisi eseri aşağıdakilerden hangisidir?
En-Necât |
Mi‘râciyye |
Kitâbü’l-Eganî |
Mutrip |
Bahir |
Türk edebiyatında pek çok mi‘râciyye yazılmış ise de Türk din
mûsikisinde mi‘râciyye denildiğinde akla, bestekâr-neyzen, Galata
Mevlevîhânesi şeyhlerinden Osman Dede’nin (ö. 1729) mesnevî tarzında
yazıp bestelediği “Mi‘râciyye” akla gelir. Osman Dede, kaleme aldığı
mi‘râciyyesini segâh, müsteâr, dügah, nevâ, sabâ, hüseynî ve nişâbur
makamlarında, her birine “hâne” denilen yedi bölüm halinde bestelemiştir.
2.Soru
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretimi hangi dönemde başlamıştır?
Abbâsî
|
Emevî
|
Fâtımî
|
Memlûk
|
Artuklu
|
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi cami ve tekke musikisinde ortak şekillerden birisidir?
Na't |
Tekbir |
Nefes |
Ezan |
Tesbih |
Cami ve tekke musikisinde ortak şekiller; ilahi, na't, sala, tevşih, meblid, mersiye ve kaside vb. şekillerdir.
4.Soru
El yazması kitapların metinlerini bezemek ve açıklamak amacıyla yapılmış küçük boyutlu renkli resimlere ne ad verilir?
Nakkaş
|
Minyatür
|
Tezhip
|
Musavvir
|
Müzehhip
|
5.Soru
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı resimli yazmalara ne ad verilmiştir?
Sefaretnâme |
Şehnâme |
Gazvatnâme |
Surnâme |
Silsilenâme |
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar, ilk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmıştır. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
I. İran'daki Zerdüşt rahiplerin resimli el yazmaları II. Maniheist Uygur minyatürleri III. Çin'de yazılmış olan resimli el yazmaları Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri İslam minyatürlerini asıl etkileyen ilk unsurlar arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Müslüman fetihlerinden sonra, İran'da Zerdüşt rahiplerinin elinde bulunan bazı resimli el yazmalarının, Müslüman sanatkarlara örnek teşkil etmiş olabileceği düşünülse de İslam minyatürlerini asıl etkileyenin Maniheizm olduğu kanaati daha yaygındır. Uygurların başkenti Hoço'da (Doğu Türkistan), Alman bilim adamı Albert von Le Coq tarafından ortaya çıkartılarak 1923 yılında yayınlanan Maniheist Uygur minyatürleri, figür tipleri ve kompozisyon anlayışı bakımından Selçuklu dönemi minyatürlerinin öncüleri olarak kabul edilir. Çin sanatının İslam sanatında minyatür alanına etkisi ise 13. yüzyılda İlhanlılar vasıtasıyla etki etmiş ve sınırlı kalmıştır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Hangisi batıda görülen kitap kaplarının özelliklerinden birisidir?
Kitap gövdesiyle üst ve alt kapların boyları aynıdır. |
Örme usülünde şirazelere rastlanır. |
Deri sırt kitap gövdesine yapışık ve düzdür. |
Kitap cildi sırta yapışık değildir. |
Sertab ve mıkleb kısımları bulunur. |
Batı kitap cildi sırta yapışmadan bombeli olarak bırakılır. Doğu’da ise deri sırt (dip) , kitap gövdesine yapışık ve düzdür; herhangi bir yazı veya desen bulunduğuna ender rastlanır. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Aşağıdaki küfi yazı çeşitlerinden hangisi Hz.Peygamber döneminde kullanılmıştır?
Cahiliye dönemi küfisi |
Asr-ı saadet küfisi |
Celi küfisi |
Tezyini ve çiçekli küfi |
Örgülü küfi |
Soru değerlendirme sorusu olup,metin dikkatlice okunmalıdır
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk ahşap sanatının seçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasında yer almaz?
Zeugma Müzesi |
İstanbul’da Topkapı Sarayı, |
Türk ve İslâm Eserleri |
Deniz müzeleri |
Ankara’daki Etnografya Müzesi |
İstanbul’da Topkapı Sarayı, Türk ve İslâm Eserleri ve Deniz müzeleri ile
Ankara’daki Etnografya Müzesi ve diğer bazı müzeler, Türk ahşap sanatının
seçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasındadır. Doğru cevap "a" şıkkıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Timurlu döneminde minyatür sanatını ve sanatkârları destekleyen ve onları himaye edenlerden biri değildir?
I. Bayezid
|
İskender Sultan
|
Şahruh
|
Uluğ Bey
|
Gıyaseddin Baysungur
|
11.Soru
İlk İslam döneminde, özellikle Emeviler zamanında mûsiki, halife saraylarına girmeye başlayınca, devlet adamları tarafından da mûsikiye ilgi arttı. Hatta halifeler bizzat mûsikiyle uğraşmaya, mûsiki âletlerini öğrenmeye başladılar. Bu dönemde şöhret olmuş pek çok okuyucu mevcuttu. Bunlar arasında Tuveys, Azzetü’l-Meylâ, Garîz, Saîd b.
Miscah, İbn Muhriz, Ebû Saîd Cemîle, İbn Süreyc, Ma‘bed ve Delâl en önemlilerindendir.
Bu bilgiye göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?
İslam dini musikiye karşı değildir. |
Musiki sadece saraylarda icra edilmiştir. |
Musiki teknikleri batılılardan alınmıştır. |
İslam musikisi en parlak dönemini Emeviler zamanında yaşamıştır. |
Dönemde musiki konusunda yazılı bir eser verilmemiştir. |
Mûsiki, halife saraylarına girmeye başlayınca, devlet adamları tarafından da mûsikiye ilgi arttı. Hatta halifeler bizzat mûsikiyle uğraşmaya, mûsiki âletlerini öğrenmeye başladılar. Bu dönemde şöhret olmuş pek çok okuyucu mevcuttu. Bunlar arasında Tuveys, Azzetü’l-Meylâ, Garîz, Saîd b. Miscah, İbn Muhriz, Ebû Saîd Cemîle, İbn Süreyc, Ma‘bed ve Delâl en önemlilerindendir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk defa çini kullanılan İslam Dönemi yapısıdır?
Kayrevan-Sîdî Ukbe Camii |
Gazne-Sultan III. Mesud Sarayı |
Semerkant-Bibi Hatun Camii |
Tebriz-Gökmescid |
Şam-Emeviye Camii |
İslam tarihinde Emeviler Dönemi'nde mimaride çini yerine mozaik kullanılmıştır. Daha sonraki devirlerde ise İslam ve Türk-İslam Dönemi yapılarında mozaik kullanımı azalmış ve yerini çini bezeme unsuruna bırakmıştır. Levha halindeki çini üretiminin ilk defa Sâmerrâ’da gerçekleştirildiği bilinmektedir. Mimari yüzeyde günümüze kadar ulaşan çini kullanımı ilk olarak Kayrevan’daki Sîdî Ukbe Camii’nin (670-862) mihrabında görülmektedir. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Tezhip'in kelime anlamı aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir ?
Renklendirme
|
Yaldızlamak
|
Altınlamak
|
Süslemek
|
Parlatmak
|
14.Soru
Bir kapta, tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere ne denir?
Bir kapta, tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere ne denir?
şemse |
salbek |
dendan |
köşebend |
zencerek |
Bir kapta, şemse ve salbekin dışında tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Doğru cevap d'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mimar Sinan’ın yapılarından biri değildir?
Şehzade Cami
|
Süleymaniye
|
Selimiye
|
Fatih Külliyesi
|
Kılıç Ali Paşa Külliyesi
|
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekke mu^sikisi formları arasında sayılamaz?
Mevlevi^ a^yini |
Durak |
Temci^d |
Şuğul |
Nefes |
Son zamanlarda “tasavvuf mu^sikisi” şeklinde de ifade edilen tekke mu^sikisi, “açık (cehri^) zikir yapan tarikatların zikirleri esnasında daha çok ritme dayalı, bazan bir veya birkaç enstrümanın da katılımıyla ortaya çıkan mu^siki” şeklinde tarif edilebilir. Türk dini^ mu^sikisi formları içerisinde yer alan ve hem camide hem de tekkede icra edilen ila^hi, na‘t, sala^, mevlid, tevşi^h, mi‘ra^ciyye, mersiye ve kaside şekilleri dışarıda tutulduğunda tekke mu^sikisi formları genel olarak Mevlevi^ a^yini, durak, şuğul ve nefes şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap C’dir.
17.Soru
Hat sanatında genellikle ağzı 3 mm. genişliğindeki kamış kalemle yazılan kıta, beyit, kaside ve mushaf yazımında çok işlenmiş en eski yazı çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
Muhakkak |
Tevki |
Aklâm-ı Sitte |
Celî |
Sülüs |
Sülüs, hat sanatında genellikle ağzı 3 mm. genişliğindeki kamış kalemle yazılan kıta, beyit, kaside ve mushaf yazımında çok işlenmiş en eski yazı çeşididir. Kûfî gibi sülüs yazı da İslâm yazılarının kaynağı (ümmü’l-hat) olarak kabul edilmiş ve hat öğrenimine sülüs yazı ile başlamak gelenek haline gelmiştir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekke mûsikisi şekillerinden biri değildir?
Nefes |
Suğul |
Durak |
Tekbir |
Mevlevî Âyini |
Son zamanlarda “tasavvuf mûsikisi” şeklinde de ifade edilen tekke mûsikisi, “açık (cehrî) zikir yapan tarikatların zikirleri esnasında daha çok ritme dayalı, bazan bir veya birkaç enstrümanın da katılımıyla ortaya çıkan mûsiki” şeklinde tarif edilebilir. Türk dinî mûsikisi formları içerisinde yer alan ve hem camide hem de tekkede icra edilen ilâhi, na‘t, salâ, mevlid, tevşîh, mi‘râciyye, mersiye ve kaside şekilleri dışarıda tutulduğunda tekke mûsikisi formları genel olarak Mevlevî âyini, durak, şuğul ve nefes şeklinde
sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
İslam medeniyetinde sistemli el yazması üretimi ilk olarak hangi devlet döneminde başlamıştır?
Emeviler Dönemi |
Endülüs Emevileri Dönemi |
Abbasiler Dönemi |
Fâtımîler Dönemi |
Selçuklular Dönemi |
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretiminin, Abbâsî Halifesi Me’mûn’un zamanında (813-833) bazı Antik Dönem kaynaklarının Arapça’ya çevrilmesiyle başladığı belirlenmiştir. Yunanca’dan Arapça’ya yapılan bu çeviri faaliyeti IX. yüzyılda başlamış olmasına rağmen, günümüze ulaşabilen ilk minyatürlü el yazmaları XI. yüzyıl sonlarına aittir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Günlük yaşam tasvirleriyle tek figür kadın ve erkek tiplerinin tasvir edildiği çok sayıda minyatür içeren I. Ahmed Albümü kim tarafından düzenlenmiştir?
Kalender Paşa |
Hoca Sâdeddin Efendi |
Firdevsî |
Nakkaş Hasan |
Nakkaş Osman |
Sultan I. Ahmed için Kalender Paşa tarafından düzenlenen I. Ahmed Albümü (TSMK,
Bağdat Köşkü, nr. 408) günlük yaşam tasvirleriyle tek figür kadın ve erkek tiplerinin tasvir edildiği çok sayıda minyatür içerir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ