İslam Sanatları Tarihi Final 18. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Mengücek oğlu Ahmed Bey tarafından yaptırılan Divriği Ulucamii ve Dârüşşifası’nın cephelerinde en belirgin olarak aşağıdaki sanatlardan hangilerinin en güzel örnekleri görülmektedir?
Taş İşçiliği |
Maden işçiliği |
Halı sanatı |
Ahşap sanatı |
Tezhip sanatı |
Büyük Selçuklular’dan Anadolu Selçukluları’na, Beylikler’den Osmanlı
asırlarına dek ortaya konan mimari anıtlar yoluyla Türkler daima taş işçiliği
alanında önemli eserler ortaya koymuşlardır. Mengücek oğlu Ahmed Bey
tarafından yaptırılan Divriği Ulucamii ve Dârüşşifası’nın cephelerinde
yükselen anıtsal kapılar eşsiz güzelliktedir ve çok ince taş işçiliği içerirler.
Doğru cevap "a" şıkkdır.
2.Soru
Hangisi ebru sanatında kullanılan alet ve malzemelerden birisi değildir?
Kiltre |
Öd |
Fırça |
Tarak |
Zermürekkep |
Zermürekkep ciltlemede kullanılır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Mûsiki teorisi üzerine çalışan ilk İslâm filozofunun adı nedir?
Fârâbî |
Muhammed b. Ahmed el-Hârizmî |
Safiyyüddin el-Urmevî |
Hızır b. Abdullah |
Ya‘kub b. İshak Kindî |
Ya‘kub b. İshak Kindî (ö. 866 [?]) mûsiki teorisi üzerine çalışan ilk İslâm filozofudur. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
Ezilip jelatinli suyla karıştırılarak elde edilen zermürekkep (altın mürekkebi) ile deriyle kaplanmış kabın üzerine fırçayla desenler işlenilip parlatılan kitap kap veya ciltlerine ne ad verilir?
zilbahar cilt |
yazma cilt |
şükûfe cilt |
yekşah cilt |
mülemma‘ cilt |
Ezilip jelatinli suyla karıştırılarak elde edilen zermürekkep (altın mürekkebi) ile deriyle kaplanmış kabın üzerine fırçayla desenler işlenilip parlatılır. Bunlara yazma kap veya yazma cilt adı verilir. Doğru cevap "b" şıkkıdır.
5.Soru
Kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümlerden beyzi(yumurta) şekilli bölüme ne denir?
Sadberk |
Salbek |
Köşebend |
Şemse |
Yekpâre su |
Kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümlerden beyzi(yumurta) şekilli bölüme Şemse denir. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Çini hamurunun meydana geldiği hammaddeler aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve doğru olarak verilmiştir?
Karbonat, tuz ve feldspat grubu
|
Kaolin (arıkil), kuvars ve feldspat grubu
|
Buğday, arpa, yulaf ve toprak
|
Kurşun, kalay, kaolin ve silikatlar
|
Kireç, kil, silis, kadmiyum ve çeşitli oksitler
|
7.Soru
İplik kullanılmayıp desenlerin etrafı balmumu veya nebatî yağ ve manganez karışımıyla tahrirlenerek renklerin birbirinden ayrı tutulduğu tekniğe ne ad verilir?
Düz Çini |
Perdahlı Çini |
Mertabanî |
Mînâî |
Lakabî |
Lakabî tekniğinde iplik kullanılmayıp desenlerin etrafı balmumu veya nebatî yağ ve manganez karışımıyla tahrirlenerek renkler birbirinden ayrı tutulmaktadır. Bu teknikte çok daha ince ve kıvrımlı nakışlar çizilebilmektedir. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi renkli sır tekniğinde üretilmiş çinilerin Anadolu’da ilk olarak görüldüğü yerlerden birisidir?
Hacı Bayram Camii |
Gülbahar Hatun Camii |
Çelebi Mehmed Türbesi |
Reşadiye Camii |
Selçuk Sultan Türbesi |
Renkli sır tekniğinde üretilmiş çinilere Anadolu’da ilk olarak Bursa Yeşilcami’de (1419) ve Çelebi Mehmed Türbesi’nde (1421) rastlamaktayız. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Selçuklu Türkleri’nin İran’dan Ön Asya, Mezopotamya, Suriye ve Anadolu’ya yayılmalarıyla oluşan ilk Türk-İslâm minyatür üslûbu nasıl adlandırılmaktadır?
Timurî minyatür üslûbu
|
Moğol minyatür üslûbu
|
Selçuklu minyatür üslûbu
|
Safevî minyatür üslûbu
|
Uygur minyatür üslûbu
|
10.Soru
Üsküdar Özbekler Dergâhı’nda doğan, çeşitli sanat ve zenaat dallarındaki başarısından dolayı hezarfen (bin sanat sahibi) lâkabıyla anılan, ibadet haricindeki vakitlerini ilim ve sanata adayarak doğramacılık, marangozluk, oymacılık, hakkâklik, hattatlık, mühürcülük, dökmecilik, tornacılık, demircilik, tesviyecilik, matbaacılık, dokumacılık, mimarlık, makine parçaları gibi konulardaki kabiliyeti ve hususi çalışmalarıyla ihtisas sahibi olan ebrucu sanatkarımız aşağıdakilerden hangisidir?
Abdülkadir Kadri Şeker |
Hezarfen İbrahim Edhem Efendi |
Sâmi Efendi |
Aziz Efendi |
Bekir Efendi |
Hezarfen İbrahim Edhem Efendi: (1826-1904) Üsküdar Özbekler
Dergâhı’nda doğan Şeyh Edhem Efendi çeşitli sanat ve zenaat dallarındaki
başarısından dolayı hezarfen (bin sanat sahibi) lâkabıyla anılır. İbadet
haricindeki vakitlerini ilim ve sanata adayarak doğramacılık, marangozluk,
oymacılık, hakkâklik, hattatlık, mühürcülük, dökmecilik, tornacılık,
demircilik, tesviyecilik, matbaacılık, dokumacılık, mimarlık, makine
parçaları gibi konulardaki kabiliyeti ve hususi çalışmalarıyla ihtisas sahibi
olan Edhem Efendi’nin meziyetlerinden biri de ebruculuğudur. Doğru cevap "b" şıkkıdır.
11.Soru
Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna ne denilir?
Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna ne denilir?
yekşah kap |
şüku^fe kap |
zilbahar kap |
mülemma kap |
murassa kap |
Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna zilbahar kap denilir. Doğru cevap c'dir.
12.Soru
Çini sanatının duraklama ve gerileme dönemleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Topkapı Sarayı’nda Bağdat ve Revan Köşkleri Çinileri-Duraklama Dönemi ürünü
|
Üsküdar Çinili Camii Çinileri-Duraklama Dönemi ürünü
|
Sultan III. Ahmed Çeşmesi Çinileri-İstanbul Tekfur Sarayı Çini Atölyesi ürünü
|
Yeni Vâlide Camii Çinileri-İstanbul Tekfur Sarayı Çini Atölyesi ürünü
|
Hekimoğlu Ali Paşa Camii-İstanbul Tekfur Sarayı Çini Atölyesi ürünü
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı minyatür sanatının önemli eserlerinden biri olan "Şemâilnâme" adlı eserin özellikleri dışında kalır?
III. Murad döneminin bir yeniliğidir. |
İçinde 12 sultanın fizyonomik özellikleriyle birlikte portreleri yer alır. |
Nakkaş Ali ve Nakkaş Osman tarafından resimlendirilmiştir. |
Eserde padişahlar bağdaş kurarak, tek dizlerini bükerek ya da diz çökmüş durumda tasvir edilmişlerdir. |
Mustafa Âli tarafından kaleme alınmıştır. |
Şemâilnâme adlı eser Mustafa Âli tarafından değil Seyyid Lokman tarafından kaleme alınmıştır.
14.Soru
İstanbul’un fethinden sonra inşa edilen, içinde ahşap atölyelerinin de kurulduğu ve önemli sayıda ahşap sanatçısı yetiştiren sarayın adı nedir?
Yıldız Sarayı |
Beylerbeyi Sarayı |
Dolmabahçe Sarayı |
Topkapı Sarayı |
Eski Saray (Saray-ı Atik) |
İstanbul’un fethinden sonra inşa edilen Topkapı Sarayı’nda bu asırda ahşap atölyelerinin de kurulduğu, buradan önemli sayıda ahşap sanatçısının
(nahhat, sedefkâr vb.) yetiştiği görülür. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Hz. Peygamber döneminde önceleri ağırbaşlı ve sade okunan Kuran'ın bir müddet nağmeler yarışına dönerek okunduğu olmuştur. Bu durumun en temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Kuran'ın en güzel olarak sadece, nağmelerle okunabilmesi |
Kuran okuyucularının nağmeli seslere sahip olmaları |
Nağmeli okumanın bir müddet çok popüler olması |
Dinleyicilerin bu tarz okumaya daha çok ilgi duyması |
Okuyucuların, Peygamberin tavsiyeleri ve beğenilerine daha çok uymak istemeleri |
Peygamberimiz’in hayatında güzel ses ile ilgili olumlu tavırları, tavsiyeleri ve
tatbikatları, müslümanların Hz. Peygamber’in tavsiyelerini yerine getirme
konusunda âdeta yarışır hale gelmelerine; müslümanların Kur’an’ı daha güzel
nağmelerle okumaya yönelik daha çok çaba göstermelerine yol açtı. Ancak bu iyi niyetli yaklaşımların zamanla sesler arası bir rekabete dönüşmeye başladığı, dolayısiyle Kur’an okumada herkesin büyük dikkatle sürdürmeye gayret gösterdiği ağırbaşlı ve sade üslûbun yerini, âdeta nağmeler yarışına bıraktığı gözlendi. Bir vasıta olarak, Kur’an okuyuşunda yardımcı unsur olan güzel ses, sanki Kur’an’ın metninin önüne geçmeye başladı. Bunun üzerine “tecvid” ve “kıraat” ilimleri ortaya çıktı.
16.Soru
Eskiden İstanbul’da okunan yatsı ezanı aşağıdaki makamlardan hangileri ile okunurdu?
Sabâ, dilkeşhâverân |
Hicaz, rast |
Hicaz, uşşak |
Segâh, rast ve dügâh |
Uşşak, nevâ, rast ve hicaz |
Ezanlar, müezzinin mûsikideki yeteneğine göre her makamdan okunabilir. Ancak yukarıda da ifade edildiği gibi, Türk mûsikisinin “ağır başlı” olarak nitelendirilen daha çok lirik karakterli makamlarından ezan okumak âdeti yerleşmiştir. Eskiden İstanbul’da sabah ezanının sabâ, dilkeşhâverân; öğle ezanının hicaz, rast; ikindi ezanının hicaz, uşşak; akşam ezanının segâh, rast ve dügâh; yatsı ezanının ise uşşak, nevâ, rast ve hicaz makamlarından okunması bir gelenek haline gelmişti. Doğru cevap E'dir.
17.Soru
Mevlevî âyinlerinin başında okunması gelenek haline gelen “na’t”ın bestecisi aşağıdaki kişilerden hangisidir?
Hatib Zâkirî Hasan Efendi
|
Kutbünnâyî Osman Dede
|
Mustafa Itrî Efendi
|
Niznâm Yusuf Çelebi
|
Eyyûbî Zekâî Dede
|
18.Soru
İlk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmış olan sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı resimli yazmalara ne ad verilir?
Şemâilnâme |
Gazavatnâme |
Silsilenâme |
Sefaretnâme |
Surnâme |
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar, ilk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmıştır. Sarayda divan kâtibi olan İntizâmî mahlaslı ve Bosna Foça menşeili bir yazar tarafından Türkçe kaleme alınan Surnâme-i Hümayun adlı eserde III. Murad’ın şehzadesi Mehmed’in sünnet düğünü şenliği anlatılmıştır. Eserin minyatürlü nüshasında, elli iki gün elli iki gece süren düğün şenliklerini tasvir eden çift sayfa düzenlenmiş tasvirlere yer verilmiştir.
19.Soru
Eski Türk hayatında dinî nitelik taşıyan başlıca üç büyük âyin aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kam, Toy, Şaman |
Toy, Sığır, Yuğ |
Şaman, Kam, Yuğ |
Ozan, Şaman, Kam |
Kam, Yuğ, Ozan |
1- Avların bereketli olması için düzenlenen ve sığır adı verilen sürgün av âyinleri. 2- Şeylan, şilan, şölen, çeşn yahut toy adı verilen kurban âyinleri. 3- Ölen kişinin ruhunun dinlenmesini sağlamak amacıyla düzenlenen ve yuğ denilen umumi matem âyinleri. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Arapça’da “altınlamak” mânasına gelen tezhip kelimesi ezilmiş varak altın ve çeşitli renklerin kullanılmasıyla yapılan cazip bir kitap sanatıdır. Altın ve ona yakışan renklerin seçimi ile desen içinde dağılımı önemlidir. Birbirine yakışan renklerin yan yana getirilmesi ve yeteri kadar kullanılması gerekir. Tezhip için toprak boyalar kullanılır. Aşağıdakilerden hangisi parlak kırmızı renk için kullanılan malzemedir?
Kurşun oksit |
Lâl |
Üstübeç |
Çivit-indigo |
Gülbahar |
Lâl
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ