İslam Sanatları Tarihi Final 18. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı dönemi minyatür sanatı erken dönemde hangi şehirlerde hazırlanan eserlerdeki tasvirlerle ilk örneklerini vermiştir?
Edirne ve Amasya |
İstanbul ve Bursa |
Diyarbakır ve Mardin |
Kayseri ve Konya |
Aksaray ve Manisa |
Osmanlı dönemi minyatür sanatı erken dönemde Edirne ve Amasya’da hazırlanan eserlerdeki tasvirlerle ilk örneklerini vermiştir. Başkent İstanbul’da Saray için çalışan nakkaş ve musavvirlerin ekip çalışmaları halinde hazırlanan resimli yazmalardaki örneklerle XIX. yüzyıla kadar devam etmiştir.
2.Soru
Diz çöküp oturarak ve başı sağa sola çevirmek veya diz kapakları yerde olduğu halde doğrulup oturmak suretiyle yapılan zikre ne ad verilir?
Kıyâm zikri |
Kuûd zikri |
Devran zikri |
Hah zikri |
Letaif zikri |
Diz çöküp oturarak ve başı sağa sola çevirmek veya diz kapakları yerde olduğu halde doğrulup oturmak suretiyle yapılan zikre kuûd zikri, bu
şekilde zikredenlere kuûdî denmektedir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Halı sanatı kendisi dışında başka sanat dallarını da etkilemiştir. Bu bilgiden yola çıkarak sanatçısının ismi ile anılan halı çeşitlerinin oluşmasını sağlayan sanat dalı hangisidir?
Resim |
Heykel |
Mimari |
Müzik |
Tiyatro |
XIV. yüzyılda bazı hayvan motiflerinin biraz stilize edilerek içinde yer aldığını Avrupalı ressamların tablolarından çıkardığımız bu halılardan sonra, XV. yüzyılın sonuna doğru daha çok geometrik desenlerin hâkim olduğu Holbein halıları karşımıza çıkar. Ressam Holbein’in tablolarına konu olduğu için bu adla anılan söz konusu halılar, Batı Anadolu veya Uşak bölgelerinde dokunmuştur. XVI. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar bu bölgede renk ve desen bakımından fevkâlade güzellikte halılar üretilmiştir. Madalyonlu ve yıldızlı şeklinde iki tipte ele alınabilecek olan bu halıların motif tasarımında biçim tekrarları yoluyla sonsuzluğa dikkat çekilir. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Padişah portrelerinin yer aldığı Şemâilnâme veya Kıyâfetü’l-insâniye fî Şemâilü’l-Osmâniye adlı eser hangi padişah döneminde hazırlanmıştır?
III. Murad |
Fatih Sultan Mehmet |
Yıldırım Bayezid |
I. Ahmed |
III. Ahmed |
Padişah portrelerinin yer aldığı Şemâilnâme veya Kıyâfetü’l-insâniye fî Şemâilü’l-Osmâniye adlı eserler III. Murad döneminde hazırlanmıştır. Bu yazmada Osman Gazi’den III. Murad’a kadar hüküm süren on iki Osmanlı padişahının fizyonomik özellikleri anlatılmış ve her padişahın portresine yer verilmiştir. Metni dönemin şehnâmecisi Seyyid Lokman tarafından yazılan bu eserin minyatürlü iki nüshasından biri (TSMK, Hazine, nr. 1563) Nakkaş Osman, diğeri (İÜ Ktp., TY, nr. 6087) Nakkaş Ali tarafından resimlendirilmiştir. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Mûsikiye dair on risâle yazmış olan, Arap mûsikisinde ilmî ekolün kurucusu kabul edilen ve musiki teorisi üzerine çalışan ilk İslam filozofu aşağıdakilerden hangisidir?
İbn Süreyc |
İbn Muhriz |
Yaküb b. İshak Kindi |
Azzet-ül Meyla |
Ebu Said Cemile |
Ya‘kub b. İshak Kindî (ö. 866 [?]) mûsiki teorisi üzerine çalışan ilk İslâm filozofudur. Mûsikiye dair on risâle yazmış olan Kindî Arap mûsikisinde ilmî
ekolün kurucusu kabul edilir. Doğru cevap "c" şıkkıdır.
6.Soru
Üstünde desenin belirli noktalarına çakma yoluyla kıymetli taşların da yer aldığı, kuyumcu ile mücellidin işbirliğini gerektirdiği kitap kabı ne adını alır?
Sîmdûz kap |
Murassa‘ kap |
Ruganî kap |
Zerduva kap |
Mülemma‘ kap |
Kitap kabının üstünde desenin belirli noktalarına çakma yoluyla kıymetli taşlar da yer alıyorsa murassa‘ kap adını alır, bunun için zerger (kuyumcu) ile mücellidin işbirliği gerekir.
7.Soru
Osmanlı Sanatı'nda Doğu'ya yapılan seferlere kumanda eden serdarların fetihlerinin anlatıldığı resimli el yazması türüne hangi isim verilmiştir?
Surnâme |
Şehnâme |
Nusretnâme |
Silsilenâme |
Gazavatnâme |
Osmanlı Sanatı'nda, Doğu'ya yapılan seferlere kumanda eden serdarların, fetihlerinin anlatıldığı resimli el yazması türüne "Gazavatnâme" adı verilmiştir. Bu dönemde hazırlanan gazavatnâme türündeki resimli el yazmalarıysa, Nusretnâme (TSMK, Hazine, nr. 1365) Kitâb-ı Gencine-i Fethi Gence (TSMK, Revan Köşkü, nr. 1296), Şecâatnâme (İÜ Ktp., TY, nr. 6043) ve Târîh-i Feth-i Yemen’dir (İÜ Ktp., TY, nr. 6045). Savaşları konu alan, bazıları manzum olarak mesnevi biçiminde yazılan gazavatnâmeler belirli bir savaşı veya seferi konu alan eserlerdir. Bu eserlerde genellikle gazâyı yapan kişi ön plana çıkarılmış ve metin de o kişinin etrafında geliştirilmiştir. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
Anadolu Selçuklu mimarisinde kullanılan ana malzeme nedir?
Taş |
Ahşap |
Kerpiç |
Alçı |
Kil |
Anadolu Selçuklu mimarisinde ana malzeme taştır. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
- Mi‘râcnâme
- Kelile ve Dimne
- Varka ve Gülşah
- Şâhnâme
Yukarıda verilenlerden hangileri İlhanlı devletinin yıkılmasından sonra Ahmed Musa’nın resmettiği ve İlhanlı dönemi minyatür üslûbunu sürdüren nüshalar arasında sayılabilir?
I-II-III |
I-II-IV |
I-III-IV |
II-III-IV |
I-II-III-IV |
İlhanlı dönemi minyatür üslûbu devletin yıkılmasından sonra Ahmed Musa’nın resmettiği Mi‘râcnâme, Kelile ve Dimne ve bir Şâhnâme nüshasında devam etmiştir.
10.Soru
Mevlevi^lik ve Bektaşi^lik dışındaki tarikatların hemen hepsinde, zikrin birinci bölümünü teşkil eden “kelime-i tevhid”den sonra “ism-i cela^l” zikrine geçilmeden önce verilen arada bir veya iki za^kir tarafından okunan eserlere ne ad verilir?
Mevlevi^lik ve Bektaşi^lik dışındaki tarikatların hemen hepsinde, zikrin birinci bölümünü teşkil eden “kelime-i tevhid”den sonra “ism-i cela^l” zikrine geçilmeden önce verilen arada bir veya iki za^kir tarafından okunan eserlere ne ad verilir?
Tesbih |
Şuğul |
Nefes |
Mi‘ra^ciyye |
Durak |
Durak; Mevlevi^lik ve Bektaşi^lik dışındaki tarikatların hemen hepsinde, zikrin birinci bölümünü teşkil eden “kelime-i tevhid”den sonra “ism-i cela^l” zikrine geçilmeden önce verilen arada bir veya iki za^kir tarafından okunan eserlerdir. İki zikir arasındaki durma esnasında okunduğu için bu adın verildiği söylenir. Doğru cevap E’dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mu^siki teorisi üzerine çalışan ilk İsla^m filozofudur?
Aşağıdakilerden hangisi mu^siki teorisi üzerine çalışan ilk İsla^m filozofudur?
Ya‘ku¯b b. İshak Kindi^ |
Fa^ra^bi^ |
İbn Si^na^ |
Safiyyüddin el-Urmevi^ |
Abdülka¯dir-i Mera^gi¯ |
Ya‘ku¯b b. İshak Kindi^ (ö. 866 [?]) mu^siki teorisi üzerine çalışan ilk İsla^m filozofudur. Mu^sikiye dair on risa^le yazmış olan Kindi^ Arap mu^sikisinde ilmi^ ekolün kurucusu kabul edilir. Kindi^, ebced harflerine dayalı bir nota sistemi kurmuş; mu^sikiyi felsefe, mantık, geometri, aritmetik ilimleriyle birlikte değerlendirmiştir. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
İslam minyatürlerinin zamanımıza ulaşabilen en erken tarihli örnekleri kaçıncı yüzyıllara aittir?
VI. - VII. yüzyıllar |
VIII. - IX. yüzyıllar |
X. - XI. yüzyıllar |
XII. - XIII. yüzyıllar |
XIV. - XV. yüzyıllar |
İslam minyatürlerinin en erken tarihli örneklerinin zamanımıza ulaşabilenleri
XII. - XIII. yüzyıllara aittir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mu^siki teorisi üzerine çalışan ilk İsla^m filozofu olarak bilinmektedir?
Ya‘ku¯b b. İshak Kindi^ |
Fa^ra^bi^ |
Muhammed b. Ahmed el-Ha^rizmi^ |
İbn Si^na^ |
Safiyyüddin el-Urmevi^ |
Ya‘ku¯b b. İshak Kindi^ (ö. 866 [?]) mu^siki teorisi üzerine çalışan ilk İsla^m filozofudur. Mu^sikiye dair on risa^le yazmış olan Kindi^ Arap mu^sikisinde ilmi^ ekolün kurucusu kabul edilir. Kindi^, ebced harflerine dayalı bir nota sistemi kurmuş; mu^sikiyi felsefe, mantık, geometri, aritmetik ilimleriyle birlikte değerlendirmiştir. Doğru cevap A’dır.
14.Soru
Kitap kabında deri renginden başka, fazladan bir veya birkaç renk de
yer alıyorsa böyle kaplara ................. adı verilir.
Cümlesinde noktalı kısım aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
soğuk şemse |
alttan ayırma şemse |
üstten ayırma şemse |
mülevven şemse |
müşebbek şemse |
Kitap kabında deri renginden başka, fazladan bir veya birkaç renk de
yer alıyorsa böyle kaplara mülevven şemse adı verilir. Doğru cevap "d" şıkkıdır.
15.Soru
Evvelden hazırlanmış olan kaplar, dipteki uzantılarından kitabın sırtına önce alt kap, sonra da üst kap sırasıyla bağlanır. Bunun için hangi alet kullanılır?
Şemse |
Cendere |
Şiraze |
Forma |
Köstek |
16.Soru
"Fağfûr" kelimesi geçmişte hangi kelime yerine kullanılırdı?
Porselen |
Seramik |
Çini |
Çanak |
Testi |
Tümü killi topraktan yapılan veya yüksek oranda kil ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş, yüzeyi parlakça ve en sert seramik grubuna “porselen” adı verilmektedir. Eski kaynaklarda buna fağfûr denilmektedir. Fağfûr kelimesi, Osmanlılar tarafından Çin porseleni ve Çin imparatorlarını anlatmak için kullanılan bir tabirdir. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Tek yaprak resim ve minyatürlerin belirli bir düzene göre içine yerleştirildiği, el yazması formatındaki murakka (albüm) yapımcılığı hangi padişah döneminde önem kazanmıştır?
II. Osman |
II. Bayezid |
IV. Mahmud |
I. Ahmed |
Fatih Sultan Mehmed |
XVII. yüzyıl başında Sultan I. Ahmed döneminde (1603-1617) tek yaprak resim ve minyatürlerin belirli bir düzene göre içine yerleştirildiği, el yazması formatındaki murakka (albüm) yapımcılığı önem kazanmıştır. Sultan I. Ahmed için Kalender Paşa tarafından düzenlenen I. Ahmed Albümü (TSMK, Bağdat Köşkü, nr. 408) günlük yaşam tasvirleriyle tek figür kadın ve erkek tiplerinin tasvir edildiği çok sayıda minyatür içerir. Tek yaprak halinde
çalışılmış bu minyatürlerde günlük hayattan sahneler, halktan ve saraydan kişilerin tek figür resimleri, önceki dönemlerin el yazması eserlerinden çıkarılmış bir dizi padişah portresi gibi farklı konular yer alır. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Osmanlı çinicilik sanatı tarihteki en yüksek seviyesine aşağıdaki dönemlerden hangisinde erişmiştir?
Osmanlı çinicilik sanatı tarihteki en yüksek seviyesine aşağıdaki dönemlerden hangisinde erişmiştir?
XII. yüzyılın ikinci yarısında |
XVI. yüzyılın ilk yarısında |
XV. yüzyılın ikinci yarısında |
XVI. yüzyılın ikinci yarısında |
XVII. yüzyılın ilk yarısında |
Osmanlı çinicilik sanatı tarihteki en yüksek seviyesine, XVI. yüzyılın ikinci yarısında erişmiştir. Türk çini sanatının klasik devri olarak kabul ettiğimiz bu dönem, Silivrikapı’daki İbra^him Paşa Camii’nin (1551) çinileriyle başlar ve bunu Süleymaniye (1560), Rüstem Paşa (1560), Sokullu Mehmet Paşa (1571), Piya^le Paşa (1573) ve U¨sküdar’daki Atik Va^lide (1583) camilerinin çinileri izler. Doğru cevap d'dir.
19.Soru
Candaroğulları’nın hangi camii, 1353 tarihinde, İznik’teki Osmanlı camilerinin gelişmiş bir biçimi olarak tek kubbeli ve üç bölümlü son cemaat yeri bulunan planı benimsemiştir?
İbn Neccar Camii |
Mahmud Bey Camii |
İsa Bey Camii |
İplikçi Camii |
Kurşunlu Camii |
Candaroğulları’nın Kastamonu’daki İbn Neccar Camii, 1353 tarihinde, İznik’teki Osmanlı camilerinin gelişmiş bir biçimi olarak tek kubbeli ve üç bölümlü son cemaat yeri bulunan planı benimsemiştir.
20.Soru
Sivas İzzeddin Keykâvus Türbesi'ndeki çini üzerinde hangi ustanın ismi yazılıdır?
Yâkub b. Ebûbekir el-Malatî |
Marendli Ahmed |
Mehmed b. Mehmed b. Osman el-Bennâ et-Tûsî |
Ali b. İlyâs Ali |
Mehmed el-Mecnûn |
Anadolu’da çini mozaik süslemenin görüldüğü ilk önemli yapılardan biri, Sivas’taki Keykâvus I. Dârüşşifâsı’nda bulunan İzzeddin Keykâvus’a ait türbedir. Geometrik düzenlemenin hâkim olduğu süslemede yer alan, çini üzerine kazınarak yazılmış usta kitâbesinden bu eseri meydana getiren kişinin Marendli Ahmed olduğu anlaşılmaktadır. Bu kitâbeden de anlaşılacağı üzere usta Tebriz yakınlarından gelmiştir. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ