İslam Sanatları Tarihi Final 19. Deneme Sınavı
Toplam 18 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 14. ve 15. yüzyıllarda Karakoyunlular ve Akkoyunlular Dönemi'nde geliştirilen minyatür üslubudur?
Selçuklu Minyatür Üslubu |
Türkmen Minyatür Üslubu |
Uygur Minyatür Üslubu |
Safevi Minyatür Üslubu |
Hint Minyatür Üslubu |
14. ve 15. yüzyıllarda Doğu Anadolu, Azerbaycan, İran ve Irak’ta hüküm süren Karakoyunlular ve Akkoyunlular döneminde geliştirilen ve Türkmen üslubu denilen yeni bir tarz doğmuştur. Karakoyunlu minyatürlerinde figürler iri başlı ve tıknazdır. Tabiat, bitkilerin ve genellikle kayalık bir ufuk hattının yer aldığı sade bir manzara halinde ve açık renkler kullanılarak işlenmiştir. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi günümüze ulaşan minyatürlerin en eski örneklerinin bulunduğu eserlerden biridir?
Selimna^me |
Surna^me-i Hümayun |
Kita^bü’l-Haşa^iş |
Hünerna^me |
Kıya^fetü’l-insa^niye fi^ S¸ema^ilü’l-Osma^niye |
Günümüze ulaşan minyatürlerin en eski örnekleri Artuklu Kita^bü’l-Haşa^iş ve Kita^bü’t-Tirya^k adlı eserlerde görülür. Doğru cevap c'dir.
3.Soru
Sega^h makamında ve usulsüz olarak bestelenen tekbirin besteka^rının yaygın olarak aşağıdakilerden hangisi olduğu düşünülmektedir?
Sega^h makamında ve usulsüz olarak bestelenen tekbirin besteka^rının yaygın olarak aşağıdakilerden hangisi olduğu düşünülmektedir?
Hati^b Za^kiri^ Hasan Efendi |
Buhu^ri^za^de Mustafa Itri^ |
Eyyu^bi^ Zeka^i^ Dede |
Nizna^m Yu^suf C¸elebi |
Yahya^ Nazi^m C¸elebi |
Sega^h makamında ve usulsüz olarak bestelenen tekbirin besteka^rı konusundaki yaygın görüş, eserin Buhu^ri^za^de Mustafa Itri^’ye (ö. 1711) ait olduğudur. Suphi Ezgi, tekbirin Hati^b Za^kiri^ Hasan Efendi’nin (ö. 1623) eseri olduğunu ifade etmiş, ayrıca ırak makamında ve durak evferi usulündeki notasını neşretmiştir. Ancak bu görüş mu^siki çevrelerinde kabul görmemiştir. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Kitap kapları üzerindeki tezyinî uygulamalar göz önünde tutulduğunda Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna ne ad verilir?
Yekşah kap |
Şükûfe kap |
Zilbahar kap |
Mülemma‘ kap |
Murassa‘ kap |
Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna zilbahar kap denilir. Bu basit tarz XIX. asırda pek moda olmuştur.
5.Soru
Katıa şemse olarak da bilinen şemse türü aşağıdakilerden hangisidir?
Soğuk şemse |
Alttan ayırma şemse |
Mülemma şemse |
Müşebbek şemse |
Mülevven şemse |
Kabın iç tarafında kullanılan deri üzerindeki desenler oygu şekliyle işlenmişse ve sonra, zemini zermürekkep veya boya ile renklendirilmiş olan mukavva üzerine yapıştırıldıysa, buna müşebbek şemse denilir. Katıa şemse adıyla da bilinir. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
- Dilsuznâme
- Ârif Fethullah Çelebi’nin Süleymannâmesi
- Zenannâme
Yukarıda verilen Osmanlı dönemi minyatür örneklerini geçmişten günümüze doğru yapılış sırasına göre sıraladığımızda aşağıdakilerden hangisi doğru cevaptır?
I,II,III |
I,III,II |
II,I,III |
II,III,I |
III,I,II |
Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti Edirne’de XV. yüzyılın ikinci yarısında hazırlanmış Dilsuznâme Külliyât-ı Kâtibi ve Ahmedî İskendernâmesi erken Osmanlı minyatür üslûbunu temsil eden eserler arasında yer alırlar. Şehnâmeci Ârif Fethullah Çelebi’nin yazdığı beş ciltlik Târîh-i Âl-i Osman’ın V. cildi olan Süleymannâme Kanûnî Sultan Süleyman döneminde yapılmıştır.1750 yılından sonra Osmanlı minyatürü, daha çok kıyafet albümleri ve padişah portreleriyle sürmüş ve dönemin sevilen şairlerinden Fâzıl-ıEnderûnî’nin, çeşitli ülkelerin kadın ve erkek güzelliklerini anlatan Hubannâme ve Zenannâme’sinin minyatürlü kopyalarında çeşitli kadın ve erkek tipleri yerel kıyafetleriyle resmedilmiştir. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Süleymaniye Külliyesi'nin bânisi ve yapıldığı yüzyıl hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Fatih Sultan Mehmed-14. yüzyıl |
Yıldırım Bayezid-15. yüzyıl |
IV. Murad-15. yüzyıl |
Kanunî Sultan Süleyman-16. yüzyıl |
II. Mahmud- 16. yüzyıl |
Süleymaniye Külliyesi, Kanunî Sultan Süleyman tarafından 16. yüzyılda yaptırılmıştır.
8.Soru
İlk defa Timurlular Dönemi'nde ortaya çıkan, "cuerda seca" ve "lakabî" isimleriyle de anılan çini tekniğinin adı nedir?
Renkli Sır Tekniği |
Çini Mozaik Tekniği |
Düz Çini Tekniği |
Perdahlı Çini Tekniği |
Sır Altı Tekniği |
Timurlular döneminde seramik evânî yapımında duraksama görülürken kâşî üretimine hız verildiği gözlenmektedir. Bezeme unsuru olarak yazı, geometrik şekiller ve islîmî (rûmî) nakışlar kullanılmıştır. Yayınlarda “cuerda seca” adıyla anılan eski kaynaklarda lakabî denen renkli sır tekniği de ilk defa bu dönemde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
- Tebriz’den gelen ustalarla yerel ustaların katılımıyla kendine özgü müslüman Hint minyatür üslûbu doğmuştur.
- Bu ekolün en verimli dönemi Ekber Şah zamanına rastlar.
Yukarıda verilen bilgiler hangi devrin minyatür gelişim özellikleridir?
Safevîler |
Karakoyunlular |
Bâbürlüler |
İlhanlılar |
Selçuklular |
Bâbürlü devrinde Tebriz’den gelen ustalarla yerel ustaların katılımıyla kendine özgü müslüman Hint minyatür üslûbu doğmuştur. Bu ekolün en verimli dönemi Ekber Şah zamanına rastlar. Bu dönemde çeşitli yazmaların yanı sıra Bâbürnâme veEkbernâme adlı eserler resimlendirilmiştir. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
"Barok dönemin hareketli cephelerinin terk edilerek daha sade görünüşlü cephelerin ortaya çıktığı görülen bu dönemin yapıları ve süslemeleri aslında içinde barok unsurları da bulundurur. Daha çok Antik Çağ sanatından alınan biçim ve motiflere yer verilir." Verilen özellikler, hangi mimarî üsluba aittir?
Türk ampir üslubu |
Barok üslup |
Neo-klasik üslup |
Klasik üslup |
Rokoko üslup |
Barok dönemin hareketli cephelerinin terk edilerek daha sade görünüşlü cephelerin ortaya çıktığı görülen bu dönemin yapıları ve süslemeleri aslında içinde barok unsurları da bulundurur. Daha çok Antik Çağ sanatından alınan biçim ve motiflere yer verilmesi, Fransa'dan alınan Art-Nouveau akımının, Osmanlı mimarisine uyarlanmış hâlidir. Bu akıma Türk Ampir Üslubu da denilmektedir.
11.Soru
Türkçede teclîd olarak adlandırılan kavramın anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Ciltçilik mesleğine verilen isimdir |
Cilt sanatının uygulanmasına verilen isimdir |
Cilt sanatını uygulayan sanatkara verilen isimdir |
Kitabın dağılmasını önleyen cilde verilen isimdir |
Ciltlenmiş kitapların satımını yapanlara verilen isimdir |
Arapçada deri manasına gelen cilt kelimesi de el maharetine dayanan bu işlemin anahtar kelimesi olmuştur. Bundan dolayı tanıtılan sanatın uygulanmasına Türkçe'de teclîd, mesleğe ciltçilik, bunu meslek edinenlere de mücellit adı verilir.
12.Soru
Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyal yapısında her millette olduğu gibi çeşitli ihtiyaca cevap veren çok çeşitli yapı türleri mevcuttur. Namaz vakitlerinin tesbit eden son derece basit ve küçük yapılar aşağıdakilerden hangisidir?
Tabhane |
Bedesten |
Medrese |
Dârülkurra |
Muvakkithane |
Muvakkithane
13.Soru
Mûsikişinas Yahyâ el-Mekkî’nin 12.000 beste içeren eserinin adı nedir?
el-Mûsîka’l-kebîr |
Kitâbü’l-Eganî |
el-Eganî |
Mürûcü’z-zeheb |
Câmiu’l-elhân |
Abbâsîler döneminde bestecilik yönünden zengin bir dönem yaşandığı görülmektedir. Bu dönem içerisinde yazılan Mûsikişinas Yahyâ el-Mekkî’nin 12.000 besteyi içine aldığı eserinin adı Kitâbü’l-Eganî olmuştur. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Batılı kaynaklarda "Luster Tekniği" olarak da isimlendirilen çini tekniğinin adı nedir?
Çini Mozaik Tekniği |
Düz Çini Tekniği |
Perdahlı Çini Tekniği |
Sır Altı Tekniği |
Sır Üstü Tekniği |
Batı'da "Luster Tekniği" adıyla anılan çini tekniğinin adı Perdahlı Çini Tekniği'dir. Perdahlı Çini Tekniği ilk olarak Sâmerrâ’da ortaya çıkmıştır. Çini üzerinde madenî bir pırıltı elde etmek için yararlanılan bir tür sır üstü uygulamasıdır. Bu teknikte çini üzerine beyaz astarlı, renksiz şeffaf sır sürüldükten sonra bir kez pişirilip, levha veya evânî üzerine işlenecek nakışlar altın, gümüş ve bakır gibi madenî oksitlerle işlendikten sonra tekrar fırınlanınca pişen toprak madenî bir görünüm kazanır. Bazen yüzeyin tamamen madenî oksitlerle kaplandığı da görülür. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
Osmanlı toplumundaki sağlık hizmetlerini karşılamak için dârüşşifa veya bîmarhane denilen hastahaneler kurulmuştur. Daha çok bir tıp medresesinde teorik ve pratik (nazarî ve amelî) dersler verilerek tabipler yetiştirilmiş ve hastalara hizmet edilmiştir. Plan kurgusu olarak medrese yapılarına benzeyen, kârgir, kubbeli revaklı veya revaksız bir avlu etrafında muhtelif odalardan ibarettir. İlk Osmanlı hastahanesi diyebileceğimiz yapı aşağıdakilerden hangisidir?
İstanbul Süleymaniye Dârüşşifası |
İstanbul Fâtih Külliyesi |
İstanbul Sultan Ahmed Dârüşşifası |
Bursa Yıldırım Dârüşşifası |
Edirne II. Bayezid’in dârüşşifası |
Bursa Yıldırım Dârüşşifası
16.Soru
Çini ve seramik sanatında uygulanan malzeme ve tekniklerle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Çini hamurunda sadece kaolin (arıkil) grubu hammadde kullanılır
|
Çini hamurunu oluşturan maddelerin bileşim miktarı ve pişme derecelerine göre çini (kâşî), porselen (fağfûr) veya cam gibi türler meydana gelir
|
Kullanılan renkler, çağlara göre değişmektedir
|
Isıya dayanıklı oksit boyalar kullanılır
|
Seramik hamurunun üzerine sürülen koruyucu ince şeffaf tabakaya sır denir
|
17.Soru
Türkçe'de kitap kaplamayı meslek edinenlere verilen ismin hangisidir?
Deri |
Cilt |
Ciltçilik |
Mücellit |
Papirüs |
Kitabın başladığı ve bittiği her iki taraf geçirilen bu kaplar için malzeme olarak en ziyade hayvan derisi kullanılmış, Arapça'da deri manasına gelen cilt kelimesi de el maharetine dayanan bu işlemin anahtar kelimesi olmuştur. Bundan dolayı tanıtılan sanatın uygulamasına Türkçe'de teclid, mesleğe ciltçilik, bunu meslek edinenler mücellit denir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Çini sanatının tarihi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Eski kaynaklarda “sırça” veya “kâşî” denilir.
|
Levha halindeki çini üretimi ilk kez Anadolu’da gerçekleştirilmiştir.
|
Mimari yüzeyde çini kullanımı ilk olarak Kayrevan’daki Sîdî Ukbe Camii’ndedir.
|
Karahanlılar Döneminde tek renkli çini kullanılmıştır.
|
Timurlular döneminde kâşî üretimine hız verilmiştir.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ