İslam Sanatları Tarihi Final 21. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mevlevi^lik ve Bektaşi^lik dışında tarikatlarda ayakta beline kadar eğilip kalkarak, olduğu yerde sağa sola dönerek ve sallanarak yapılan zikre verilen isimdir?
Devran zikri |
Kuu^d zikri |
Cumhur zikri |
Celveti^ ayini |
Kıya^m zikri |
Mevlevi^lik ve Bektaşi^lik dışında tarikatlarda zikirler genel olarak üç şekilde yapılırdı:
1- Diz çöküp oturarak ve başı sağa sola çevirmek veya diz kapakları yerde olduğu halde doğrulup oturmak suretiyle yapılan zikre kuu^d zikri, bu şekilde zikredenlere kuu^di^;
2- Ayakta beline kadar eğilip kalkmak, olduğu yerde sağa sola dönmek ve sallanmak şeklinde yapılan zikre kıya^m zikri, bu şekilde zikredenlere kıya^mi^;
3- Ayakta kol kola veya el ele tutuşarak sağ ayağını biraz ileri, sol ayağını da biraz geri atmak ve sağdan sola doğru düzenli bir tempo ile devamlı ilerleyip dönmek suretiyle yapılan zikre de devran zikri, bu şekilde zikredenlere devrani^ denilirdi.
Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap E'dir.
2.Soru
Mînâî (Heft-reng) çini tekniğinin Anadolu'da sadece Konya Alaaddin Köşkü'nde görülmesindeki asıl sebep ne olabilir?
Bu teknikte sır altı ve sır üstü teknikleri bir arada uygulanır. |
Bu teknikte desenler, seramik üstüne sır üstü boyama yöntemiyle uygulanır. |
Bu teknikte üretilen çiniler Anadolu Selçuklu'da ithal edilmiştir. |
Bu teknikteki çinilerde çeşitli hayvan figürleri görülmektedir. |
Bu teknik oldukça zahmetli ve bir o kadar da masraflı olmuştur. |
Seçeneklerde verilenlerin hemen hepsi bu tekniğin özelliğidir. Ancak bu tekniğin Anadolu'da yaygınlık kazanamamasının asıl sebebi masraflı ve zahmetli olmasından kaynaklanmıştır. Anadolu’da örneklerine yalnız Konya Alâeddin Köşkü’nde rastladığımız bu teknik daha çok İran’da yaygınlık kazanmıştır. Bu tekniğin en çok görüldüğü yerler ise Basra, Rakka ve Kâşân’dır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Farklı ağaç cinslerinden seçilen malzemenin oyma, kabartma, geçme gibi tekniklerle işlenmesi sonucunda ortaya çıkan bağımsız sanat dalının adı nedir?
Halı Sanatı |
Maden Sanatı |
Ahşap Sanatı |
Seramik Sanatı |
Cam Sanatı |
''Ağaç ve kereste'' anlamında Arapça ''haşeb'' kelimesinin çoğulu olan ahşap, sözlük anlamının dışında, farklı ağaç cinslerinden seçilen malzemenin oyma, kabartma, geçme gibi tekniklerle işlenmesi sonucunda ortaya çıkan bağımsız bir sanat dalının da adı olmuştur. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Tümü killi topraktan yapılan veya yüksek oranda kil ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş, yüzeyi parlakça ve en sert seramik grubu hangisidir?
Porselen |
Toprak evânî |
Çini |
Cam |
Sır |
Tümü killi topraktan yapılan veya yüksek oranda kil ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş, yüzeyi parlakça ve en sert seramik grubuna “porselen” adı verilmektedir. Eski kaynaklarda buna fağfûr denilmektedir. Fağfûr kelimesi, Osmanlılar tarafından Çin porseleni ve Çin imparatorlarını anlatmak için kullanılan bir tabirdir. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Klasik ebruculukta kullanılan boyalardan sarı renk aşağıdaki maddelerden hangisinden elde edilmektedir?
Lök |
Lahur |
Zırnık |
İsfidaç |
Gülbahar |
Klasik ebruculukta kullanılan boyalar şunlardır:
Sarı renk için zırnık (arsenik sülfür); mavi renk için çivit ağacından elde edilen ve en makbûlü Pakistan’ın Lahur (Lahor) şehrinden gelen Lâhur çividi; siyah renk için is mürekkebinin de ana maddesi olan balmumu isi veya beziryağı isi; lâciverd renk için Afganistan’daki Bedahşan’dan gelen ve lâcivert taşı (lapislazuli) adıyla bilinen Bedahşî lâciverdi; beyaz renk için isfidaç (üstübeç, bazik kurşun karbonat); tuğla kırmızısı renk için gülbahar (demir oksitleri fazla olan bir toprak boya cinsi); morumsu vişneçürüğü renk için Hindistan’da bazı dalların üstünde şebnem şeklinde oluşan lök (lak) maddesi; tütün rengi için Çamlıca toprağı. Boya çeşitleri sınırlı olmakla beraber, bunların birbirine katılmasıyla yeni renkler (meselâ: yeşil renk, zırnık ve Lahur çividi karışımıyla bulunur) elde edilmesi sağlanmıştır.
6.Soru
Selçuklu taş yapılarında hangi motif kullanılmamıştır?
Bitki |
Aslan |
İnsan |
Geometrik Şekiller |
Fil |
Taç kapı süsleme programlarındaki geometrik düzen, birbirine geçmeler yaparak örülen ve etrafını dolandıkları kemerin tepe kısmında birbirlerine bağlanarak tamamlanan düğümler ve şeritler biçiminde planlanır. Bazan da geometrik şekillerle birlikte bitkisel süslemelere de yer verilir.elçuklu taş yapılarında insan ve hayvan figürlerine de rastlanmaktadır. Kullanılan bu tür motifler arasında sırt sırta vermiş kartal, kuş resimleri, kadın ve erkek insan başları bulunmaktadır. Kayseri Döner Kümbet’te ise aslan resimleri vardır. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
I - Topkapı Sarayı
II - Etnografya Müzesi
III - Zeugma Mozaik Müzesi
IV - Ayasofya
Yukarıdaki müzelerden hangisi Türk ahşap sanatının seçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I, III ve IV |
III ve IV |
İstanbul’da Topkapı Sarayı, Türk ve İslâm Eserleri ve Deniz müzeleri ile Ankara’daki Etnografya Müzesi ve diğer bazı müzeler, Türk ahşap sanatının seçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasındadır. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk mimarisinde kullanılan yaygın duvar kaplama malzemesi değildir?
Fağfûr evânî
|
Elvan çini
|
Çini mozaik
|
Sırlı tuğla
|
Kâşî
|
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi maden sanatında çeşitli teknikleri uygularken kullanılan aletlerdendir?
Çekiç, keser, bıçak, çivi, pense
|
Yatağan, keser, mengene, kerpeten
|
Ayak çarkı, mengene, demirci makası, pense, eğe, kalem vb.
|
Çelik çivi, ayak çarkı, balta
|
Makas, pense, çekiç, tornavida
|
10.Soru
Levha halindeki çini üretimi ilk olarak kimler tarafından ve nerede gerçekleştirilmiştir?
Selçuklular zamanında Konya’da gerçekleştirilmiştir.
|
Emeviler zamanında Şam’da gerçekleştirilmiştir.
|
Osmanlılar zamanında Bursa’da gerçekleştirilmiştir.
|
Abbasiler zamanında Samerra’da gerçekleştirilmiştir.
|
Bizanslılar zamanında İznik’te gerçekleştirilmiştir.
|
11.Soru
Türk çini sanatında renkli sır tekniği ilk defa hangi yapıda uygulanmıştır?
Edirne Selimiye Cami
|
Konya Sırçalı Medrese
|
Bursa Yeşil Cami
|
Sivas Gökmedrese
|
İstanbul Sultan Ahmed Cami
|
12.Soru
Eğimli yüzeylerin süslenmesinde hangi teknik kullanışlılığı yönünden tercih sebebi olmuştur?
Renkli sırlı tuğla tekniği |
Renkli sır tekniği |
Çini mozaik tekniği |
Sır altı tekniği |
Perdahlı çini tekniği |
Çini mozaik tekniği yapıların dış cephelerinde, bilhassa minare gövdelerinde, yarı açık mekânlarda, eyvanların kemer ve tonozlarında, açkapılarda, mihraplarda, sandukalarda, kubbe geçişlerinde, kubbe içlerinde ve tavanlarda belli program dahilinde kullanılmıştır. İç mekânlarda insan elinin erişebildiği yerlerde daha çok düz renkli çini levhalar kullanılırken el değmeyen yerlerde çini mozaik tercih edilmiştir. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Türklerde çini tezyinat geleneği hangi devletle birlikte başlamıştır?
Karahanlılar |
Gazneliler |
Uygurlar |
Harzemşahlar |
Büyük Selçuklular |
Türklerde çini tezyinat geleneği ilk Müslüman Türk devletini kuran Karahanlılar'la birlikte başlamıştır.
14.Soru
İslâm’ın temel kitabı Kur’an sayfalarını çoğaltarak kitap haline getirmekle çok önemli dinî ve tarihî bir görevi başarıyla yerine getiren isim aşağıdakilerden hangisidir?
Hz. Osman |
Hz. Hamza |
Hz. Ömer |
Hz. Ali |
Hz. Ebu Bekir |
Hz. Osman, İslâm’ın temel kitabı Kur’an sayfalarını çoğaltarak kitap
haline getirmekle çok önemli dinî ve tarihî bir görevi başarıyla yerine
getirmiştir. Böylece Kur’an metni Hz. Peygamber’e indiği gibi koruma altına
alınmış, bu örnek nüshalardan yeni mushaflar kopya edilerek ilâhî metinler
güvence altına alınmış; kuşaktan kuşağa bozulmadan aktarılarak günümüze
ulaşmıştır. Doğru cevap "a" şıkkıdır.
15.Soru
Batı âleminin de ilgisini çekerek Roma’da ilk “Türk kağıdı” olarak bahsedilen ebruculuk hakkındaki eser kaç yılında yazılmıştır?
1464 |
1564 |
1646 |
1664 |
1694 |
XVII. asırdan itibaren Batı âleminin de ilgisini çeken ebruculuk üzerine Roma’da 1646 yılında “Türk kâğıdı” olarak belirtildiği ilk yayından beri pek çok eser yazılmıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı çini sanatında duraksamanın, hatta gerilemenin görüldüğü örnekler arasında sayılabilir?
Süleymaniye Camii |
Şehzade Camii |
Kütahya Çinili Camii |
Yeni Vâlide Camii |
Edirne Muradiye Camii |
Topkapı Sarayı’nda Bağdat ve Revan Köşkleri, Üsküdar Çinili Camii (1640) ve Eminönü’ndeki Yeni Vâlide Camii’nde (1663) görülen çiniler desen ve kompozisyonlar açısından pek zengin olmakla birlikte, Osmanlı çini sanatında duraksamanın, hatta gerilemenin görüldüğü örneklerdir. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Minârelerde ezandan ayrı olarak Allah’a yapılan dua ve münâcâtlar aşağıdakilerden hangisi ile isimlendirilir?
Tesbih
|
Tekbir
|
Durak
|
Temcîd
|
Nefes
|
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde tasavvuf ahlâkı safiyeti içinde gençlere sanat eğitimi verilmiştir?
Enderun Mektebi’nde |
Tekkelerde |
Resmî Mekteplerde |
Üstatların Evlerinde |
Kervansaraylarda |
Tekkelerde tasavvuf ahlâkı safiyeti içinde gençler sanat eğitimi almışlardır.
19.Soru
Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde minyatür sanatına büyük etki eden ve katkı sağlayan, kent tasvirleri ve manzaraları resmederek topoğrafik resim dilini yansıtan ünlü Osmanlı nakkaşı kimdir?
Ali Şîr Nevâî |
Sinan Bey |
Ahmed Şiblizâde |
Nakkaş Osman |
Matrakçı Nasuh |
Kanûnî dönemine özgün üslûbuyla katkıda bulunan nakkaş Matrakçı Nasuh’tur. Kaleme aldığı tarihî konulu eserleri, figürsüz manzaralar ve topoğrafik kent görünümleriyle resimlendiren Matrakçı Nasuh’un ilk eserlerinden biri, Târîh-i Sultan Bayezid (TSMK, Revan Köşkü, nr. 1272) adını taşır. Yavuz Sultan Selim devrini konu alan bir diğer eserinde (Dresden Sächsische Landesbibliothek, nr. E. 391), Yavuz’un Tebriz seferinde konakladığı menziller resmedilmiştir. Kanûnî Sultan Süleyman’ın Irak Seferi’ni konu alan Mecmûa-i Menâzil (İÜ Ktp., TY, nr. 5964) ve Süleymannâme (TSMK, Hazine, nr. 1608) Matrakçı Nasuh’un metinlerini yazarak resimlendirdiği diğer eserleridir. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dört halife döneminde arûza dayanan ve ağır ritimle seyreden mûsiki formudur?
Hudâ |
Nasb |
El-gınâü’l-mutkan |
Sinâd |
Hezec |
Arap mûsikisinde, Hz. Osman dönemine kadar “hudâ” ve “nasb” adı verilen iki basit form icra edilmekteydi. Daha sonra “sinâd (senâd)” ve “hezec” adlı formlar icra edilmeye başlandı. Hz. Osman devri, Hicaz’da profesyonel
anlamda okuyucuların (mugannîler) ortaya çıkmaya başladığı dönemdir. Aynı zamanda şair olan Hz. Ali’nin güzel sanatlara ve edebiyata önem verdiği ve bu kişileri teşvik ettiği söylenir. Dört halife (Hulefâ-yi Râşidîn) devrinin sonlarında, o zamana kadar icra edilen mûsiki formlarından sanat
değeri yüksek, arûza dayanan ve ağır ritimle seyreden “el-gınâü’l-mutkan (veya el-gınâü’r-rakik) adlı bir form düzenlendi. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ