İslam Sanatları Tarihi Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Eski kaynaklarda Kaşi/Sırça olarak bahsedilen sanat hangisidir?
Resim |
Müzik |
Çini |
Heykel |
Şiir |
Kelime anlamı Çin'e ait demek olan çini, eski kaynaklarda Sırça ya da Kaşi olarak adlandırılmıştır.
2.Soru
XVI. yüzyılın sonlarına doğru hazırlanan gazavatnâme türündeki eserlerden biri olan Nusretnâme ve aynı türdeki diğer eserlerdeki minyatürlerde hangi üslubun etkileri görülmektedir?
Türk-İslam minyatür üslûbu |
Türkmen üslûbu |
Herat üslûbu |
Hint minyatür üslûbu |
Kazvin üslûbu |
Nusretnâme (Resim 6.15) ve aynı türdeki diğer eserlerdeki minyatürlere, o yıllarda devam eden Osmanlı-Safevî savaşları esnasında Osmanlı topraklarına gönderilen Safevî nakkaşlarının taşıdıkları Safevî dönemi Kazvin üslûbunun etkileri yansımıştır. Safevî Kazvin üslûbunda resim çerçevesini aşan doğa kesitleri, yuvarlak, ince-uzun yüzlü figürler ve dikey hatlar egemendir. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
İslâm edebiyatında ilk mevlid kitabı kabul edilen et-Tenvîr fî mevlidi’s-sirâci’l-münîr adlı eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
İbn-i Arabi |
Mevlana |
Süleyman Çelebi |
Sinâneddin Yûsuf |
İbn Dihye |
İslâm
dünyasında ilk mevlid merasimlerinin, Mısır’da Fâtımîler devrinde MuîzLidînillah
döneminden (972-975) itibaren düzenlenmeye başladığı ifade
edilir. Halkın da katılımıyla görkemli ve parlak merasimlerle ilk mevlid
töreni, Erbil Atabeglerinden “Muazzam” lâkabıyla tanınmış
Muzafferüddin Kökböri devrinde 1207 yılında yapılmış; bu törende
Endülüslü ünlü hadis bilgini İbn Dihye, İslâm edebiyatında ilk mevlid
kitabı kabul edilen et-Tenvîr fî mevlidi’s-sirâci’l-münîr adlı eserini
Atabeg’e takdim etmiştir. Doğru cevap "e" şıkkıdır.
4.Soru
"......................... yapılmak istenirse, etrafı ince deri, üstü kağıt ile kaplanmış kabın zeminine üstübeçle astar çekilir. Sonra altın ve sair boyalarla, üslûplaştırılmış veya tabii haliyle çiçek (bazen hayvan) motifleri, günlük hayattan manzaralar işlenir. Kuruduktan sonra, sakız (reçine) ve sair maddelerin terebantinde eritilmesiyle elde olunan lak maddesi ince tabakalar halinde akıtma veya fırçayla sürme yoluyla kabın üzerine sürülür. Bunun içine önceden arûsekli sedef kırıntıları da konursa daha cazip görülür."
Yukarıdaki metinde verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdakilerden hangisi boşluğu doğru olarak tamamlamaktadır?
Zerduva kap |
Sîmdûz kap |
Ruganî kap |
Murassa kap |
Mülemma kap |
Ruganî kap yapılmak istenirse, etrafı ince deri, üstü kâğıt ile kaplanmış kabın zeminine üstübeçle astar çekilir. Sonra altın ve sair boyalarla, üslûplaştırılmış veya tabiî haliyle çiçek (bazen hayvan) motifleri, günlük hayattan manzaralar işlenir. Kuruduktan sonra, sakız (reçine) ve sair maddelerin terebantinde eritilmesiyle elde olunan rugan (lak) maddesi ince tabakalar hâlinde akıtma veya fırçayla sürme yoluyla kabın üzerine sürülür. Bunun içine önceden arûsekli sedef kırıntıları da konursa daha cazip görülür. Hem işlenen nakışlara albeni kazandıran, hem de dış tesirlerden koruyan rugan maddesi dolayısıyla bunlara ruganî (son devirde de lake) kap denilmiştir. XVII-XVIII. yüzyıllarda bu tarz Edirne’de yaygın olduğu için Edirnekârî kap adıyla da bilinir.
5.Soru
Anadolu’da en eski sayılabilecek çini eserler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Divriği Ulu Cami-Erzurum Çifte Minareli Medrese |
Sultan Ahmet Cami-Selimiye Cami |
Siirt Ulucami ve Minaresi-Divriği Kale Cami |
Ayasofya Müzesi-Topkapı Sarayı |
Çırağan Sarayı-Bursa Ulu Cami |
Anadolu’da en eski çini eserler nerededir, nasıl yapılmıştır? Bunu kesin olarak belirlemek güçtür, ancak en eski sayılabilecek örnekler arasında Siirt Ulucamii ve Minaresi (XII. yüzyıl), Divriği Kale Camii’nin (1180) taçkapısı ya da Konya II. Kılıçarslan Türbesi (1155-1192) sayılabilir. Ayrıca Nizâmeddin Yağıbasan’ın Tokat’ta 1164’ten önce yaptırdığı Çukur Medrese Selçuklu devrinin çini kullanılan en eski yapılarındandır. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
Timur devrinin sanat merkezi olan Herat’taki kütüphanelerde bezenen el yazmaları, desen ve işçilik olarak tezhip sanatının en seçkin ve en yüksek seviyede eserleridir. Bu dönemin göz alıcı üslûbunun oluşmasında rol oynayan güçlü sanatkârların yanında Timurlu ailesinin sanatı desteklemesi ve himaye etmesinin büyük payı vardır. Timurlular Devri Tezhip Üslûbu aşağıda verilen hangi döneme denk gelir?
1501-1736 |
1300-1922 |
1081-1307 |
1370-1507 |
1883-1976 |
1370-1507
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Selçuklu Dönemi minyatürlerinin öncüleri olarak kabul edilir?
İran Zerdüşt rahiplerinin resimli el yazmaları |
Maniheist Uygur minyatürleri |
Fâtimî Dönemi resimli el yazmaları |
Geç Antik Doğu Suriye resimli el yazmaları |
Papirüs üzerine yapılmış bazı desenler |
Maniheist Uygur minyatürleri, figür tipleri ve kompozisyon anlayışı bakımından Selçuklu Dönemi minyatürlerinin öncüleri olarak kabul edilir.
8.Soru
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretiminin ne zaman başladığı bilinmektedir?
XVII. yüzyıl
|
IX. yüzyıl
|
X. yüzyıl
|
XVIII. yüzyıl
|
XI. yüzyıl
|
9.Soru
Türk-İslam mimarisinde kullanılan, pişmiş killi topraktan yapılmış levha halindeki sırlı duvar kaplama malzemelerine ne ad verilir?
Çini/Kâşî
|
Fresk
|
Keramik
|
Malakârî
|
Revzen
|
10.Soru
El yazması kitapların metinlerini bezemek ve açıklamak amacıyla yapılmış küçük boyutlu renkli resimlere ne ad verilir?
Hiyeroglif |
Kaligrafi |
Minyatür |
Tezhip |
Çini |
El yazması kitapların metinlerini bezemek ve açıklamak amacıyla yapılmış küçük boyutlu renkli resimlere minyatür denilmektedir. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Batılı araştırmacılara göre, İslâm yazılarının oluşum sürecinde Cahiliye devri Arap yazısı, aşağıdaki yazı sistemlerinin hangisinin devamıdır?
Çivi Yazısı
|
Hiyeroglif
|
Nabatî
|
Tibet
|
Kabil
|
12.Soru
İlk eserlerinden biri, Târîh-i Sultan Bayezid olan, kalem aldığı tarihi konulu eserleri, figürsüz manzaralar ve topoğrafik kent görünümleriyle resimlendiren nakkaşın adı nedir?
Sinan Bey |
Ahmed Şiblizâde |
Âgâ Mîrek |
Nigârî |
Matrakçı Nasuh |
Kanûnî dönemine özgün üslûbuyla katkıda bulunan nakkaş Matrakçı Nasuh’tur. Kaleme aldığı tarihî konulu eserleri, figürsüz manzaralar ve topoğrafik kent görünümleriyle resimlendiren Matrakçı Nasuh’un ilk eserlerinden biri, Târîh-i Sultan Bayezid (TSMK, Revan Köşkü, nr. 1272) adını taşır. Onun tasvirlerinde kentlerin su yolları, meydanları ve harabeleri gibi görülmeye değer bütün yerleri bilimsel bir nesnellikle resmedilmiştir. Kent tasvirleri, daha sonra resimlendirilecek tarihî konulu birçok eserde, kimi zaman tam sayfa halinde kimi zaman kompozisyonun bir bölümünü kaplayacak şekildeve topoğrafik görüntülerini koruyarak tekrarlanmıştır. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
I. Dilsuznâme
II. Ahmedî İskendernâmesi
III. Târîh-i Sultan Bayezid
IV. Mecmûa-ı Menâzil
Yukarıda verilenlerden hangileri Erken Osmanlı Sanatı minyatür üslubunu yansıtan eserler arasında yer alabilir?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
II, III ve IV |
Hepsi |
Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti Edirne’de XV. yüzyılın ikinci yarısında hazırlanmış Dilsuznâme (Oxford Bodleian Library, Quseley, nr. 133) Külliyât-ı Kâtibi (Resim 6.3) ve Ahmedî İskendernâmesi (Venedik, Marciana Kütüphanesi, Cod. Or. nr. 57) erken Osmanlı minyatür üslûbunu temsil eden eserler arasında yer alırlar. Târîh-i Sultan Bayezid ve Mecmûa-ı Menâzil adlı eserler ise Matrakçı Nasuh'un eserleri olup Klasik Osmanlı Sanatı minyatür üslubu özellikleri taşımaktadırlar. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Gentile Bellini’nin yaptığı Fâtih Sultan Mehmed’in yağlı boya portresiyle Costanzo da Ferrara’nın hazırladığı bronz madalyalar aşağıdakilerden hangisinin üslûbunu etkilemiştir?
Nakkaş Osman |
Ahmed Şiblizâde |
Musavvir Hüseyin |
Matrakçı Nasuh |
Levnî |
İstanbul’un alınışından (1453) sonra İtalya’dan davet edilen Gentile Bellini’nin yaptığı Fâtih Sultan Mehmed’in yağlı boya portresiyle Costanzo da Ferrara’nın hazırladığı bronz madalyalar, aynı dönemde Fâtih’in minyatür geleneğinde portrelerini yapan Osmanlı nakkaşları Sinan Bey ve Ahmed Şiblizâde’nin üslûplarını etkilemiştir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çini mozaik sanatının Osmanlı’da son defa görüldüğü yapılardan biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi çini mozaik sanatının Osmanlı’da son defa görüldüğü yapılardan biri değildir?
Mahmud Paşa Türbesi |
Fatih Sultan Mehmed’in C¸inili Köşkü |
Konya Karatay Medresesi |
Edirne S¸ah Melek Camii |
Bursa Mura^diye Camii ve Medresesi |
Bursa Mura^diye Camii ve Medresesi’nde (1425) mütevazı miktarda da olsa, tek renk sırlı levha, renkli sır ve çini mozaik tekniklerinin bir arada kullanıldığı görülmektedir. Edirne S¸ah Melek Camii’nden (1429) sonra İstanbul’da Fatih Sultan Mehmed’in C¸inili Köşk’ü (1472) ve Mahmud Paşa Türbesi (1473) çini mozaik sanatının Osmanlı’da son defa görüldüğü yapılardır. Doğru cevap c'dir.
16.Soru
En erken medreseler aşağıdakilerden hangisinin devrinde ortaya çıkmıştır?
Karahanlılar |
Gazneliler |
Büyük Selçuklukar |
Safeviler |
Artuklular |
En erken medreseler Gazneliler devrinde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Çini sanatı zirvesine hangi teknikle ulaşmıştır?
Perdahlı çini
|
Çini mozaik
|
c)Mînâî (Heft-reng)
|
Çok Renkli (Elvan) Sır Altı Tekniği
|
Mertabanî
|
18.Soru
“Çün doğup tuttu cihan yüzünü hüsnün güneşi” mısraıyla başlayan manzume hangi mutasavvıf şaire aittir?
Mustafa Itrî Efendi |
Aziz Mahmud Hüdâyî |
Zekâî Dede |
Hacı Fâik Bey |
Dede Ömer Rûşenî |
“Çün doğup tuttu cihan yüzünü hüsnün güneşi” mısraıyla başlayan manzume XV. yüzyılın tanınmış Halvetî şeyhlerinden mutasavvıf şair Dede Ömer Rûşenî'ye aittir. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Osmanlı Devleti’nin son yıllarında (1917-1918) ilk defa tabii^ şekline en yakın çiçekli ebruların (la^le, karanfil, hercai^ menekşe, gelincik, gonca gül, kasımpatı, sümbül) yapılmasını başarmış ve çiçekli ebrulara ismini vermiş olan sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı Devleti’nin son yıllarında (1917-1918) ilk defa tabii^ şekline en yakın çiçekli ebruların (la^le, karanfil, hercai^ menekşe, gelincik, gonca gül, kasımpatı, sümbül) yapılmasını başarmış ve çiçekli ebrulara ismini vermiş olan sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?
Mehmed Efendi |
Hezarfen İbrahim Edhem Efendi |
Mehmed Sa^lih Efendi |
Aziz Efendi |
Necmeddin Okyay |
Osmanlı Devleti’nin son yıllarında (1917-1918) ilk defa hattat Necmeddin Okyay (1883-1976) eliyle, tabii^ şekline en yakın çiçekli ebruların (la^le, karanfil, hercai^ menekşe, gelincik, gonca gül, kasımpatı, sümbül) yapılması başarılmış; Okyay’ın öğrencisi Mustafa Düzgünman da (1920-1990) bu çiçek çeşitlerine papatyayı eklemiştir. C¸içekli ebrular, sanat tarihimizde Necmeddin ebrusu adıyla tanınır. Doğru cevap e'dir.
20.Soru
Mûsikiyi ''sesleri kulağa hoş gelebilecek şekilde düzenleme sanatı'' olarak tanımlayan yazar ve düşünür hangisidir?
Jean-Jacques Rousseau |
Emmanuel Kant |
René Descartes |
Baruch Spinoza |
Arthur Schopenhauer |
Mûsikiyi ''sesleri kulağa hoş gelebilecek şekilde düzenleme sanatı'' olarak tanımlayan yazar ve düşünür Jean-Jacques Rousseau olmuştur. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ