İslam Sanatları Tarihi Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Türk oturuşu” diye adlandırılan bağdaş kurmuş insan figürlerinin yanı sıra çift kartal, çift ejder, balık, tavus kuşu, insan hayvan karışımı mitolojik yaratıklardan oluşan ve sembolik anlamlar ifade eden motifler de bulunan ve Anadolu Selçukluları’nın büyük sultanı tarafından yaptırılan yapı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Konya Hasbey Dârülhuffâzı |
Konya Alâeddin Camii |
Konya Sâhib Ata Külliyesi |
Konya Karatay Medresesi |
Konya Kubâdâbâd Sarayı |
Anadolu Selçukluları’nın büyük sultanı Alâeddin Keykubad (1221-1237) tarafından yaptırılan Kubâdâbâd Sarayı, zengin figürlü çinilerle bezenmiştir. Buradaki çinilerde “Türk oturuşu” diye adlandırılan bağdaş kurmuş insan figürlerinin yanı sıra çift kartal, çift ejder, balık, tavus kuşu, insan hayvan karışımı mitolojik yaratıklardan oluşan ve sembolik anlamlar ifade eden motifler de bulunmaktadır.
2.Soru
Kitap kapları üstünde kalıp yardımıyla basılan bölümler vardır. Ortada yer alan yumurtamsı şekilli bölüme ne isim verilir?
Salbek |
Şemse |
Köşebend |
Dendan |
Mıkleb |
Kitabın boyu kareden diktörtgene dönüştükten sonra, şemsenin üstünde ve altında kalan boşlukları doldurmak için buralara eklenen parçalara salbek adı verilir. Şemse ve salbekin dışında tabi deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Şemse, salbek ve köşeben bölümlerinin önceleri düz bırakılırken, dendan denilen yuvarlak çıkntılarla cazip hale getirilmiştir. Şemse ortada yer alan yumurtamsı şekilli bölüme verilen isimdir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
- İlahi
- Nefes
- Tesbih
Yukarıda verilen dini mûsiki türleri hangi seçenekte sırasıyla hangi doğru ana başlık altında verilmiştir?
|
|
|
|
|
İlâhi: Kendilerine mahsus tavırları olan ilâhiler genellikle okundukları yere göre cami ve tekke ilâhileri diye ikiye ayrılmalarına rağmen bunların dışında değişik zaman ve mekânlarda da icra edilirler.
Nefes: Çoğunlukla Bektaşî tarikatına bağlı şairler tarafından kaleme
alınmış tasavvufî güftelerin, bu tarikat çerçevesinde düzenlenen sazlı
sözlü toplantılarda okunan şeklidir. Tekkelerde icra edilir.
Tesbih: Namazda cumhur müezzinliği içerisinde icra edilen tesbih, camilerde namazdan sonra müezzin mahfilinde bir veya birkaç müezzin tarafından bölüm bölüm ve bazan nöbetleşe, cemaatin dua etmesine zemin hazırlamak için irticâlen değişik makamlardan ve usulsüz olarak okunur. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ebru sanatında kullanılan malzemelerden biri değildir?
Mühre |
Tekne |
Kitre |
Öd |
Tarak |
Doğru cevap a'dır.
5.Soru
Kitabın alt kabına bağlı olarak pek çok kitap kabında görülen beşgen şekilli kısma ne ad verilir?
Mıkleb |
Kenar suyu |
Şemse |
Salbek |
Köşebend |
Alt kaba bağlı olarak pek çok kitap kabında görülen beşgen şekilli kısım mıkleb adıyla bilinir. Mıkleb eskiden numara konulmadan bırakılan sayfaların arasına katlanıp yerleştirilerek, okuma sırasında nerede kalındığına işaret oluşturur. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
I. Hz. Peygamber’in isim ve sıfatlarının, örnek ahla^kının, üstün özelliklerinin, mucizelerinin konu olarak alınıp ondan şefaat dileklerinin dile getirildiği manzumelerdir.
II. Türk mu^sikisi makam ve kaideleri çerçevesinde irtica^len veya bestesi ile okunur.
III. Genellikle Farsça kaleme alınmışlardır.
Yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri Na‘t formu için söylenebilir?
Yalnız I |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Na‘t; Hz. Peygamber’in isim ve sıfatlarının, örnek ahla^kının, üstün özelliklerinin, mucizelerinin konu olarak alınıp ondan şefaat dileklerinin dile getirildiği manzumelerin, Türk mu^sikisi makam ve kaideleri çerçevesinde irtica^len veya bestesi ile okunmasıdır. Na‘tların Arapça ve Farsça bazı örneklerine rastlanırsa da genellikle Türkçe kaleme alınmışlardır. Bu bilgiler doğrultusunda B seçeneği doğrudur.
7.Soru
Hatip ebrusu aşağıdaki kişilerden hangisinin buluşudur?
Necmeddin Okyay
|
Mustafa Düzgünman
|
Yusuf Mısri
|
Yedikuleli Alaeddin
|
Mehmed Efendi
|
8.Soru
XIV. yüzyılda Manisa Revak Sultan Türbesi, hangi dönemde yapılmıştır?
Artuklular |
Zengiler |
Saruhanlılar |
Candaroğulları |
Menteşeoğulları |
Manisa Revak Sultan Türbesi, XIV. yüzyılda Saruhanlılar tarafından yapılmıştır.
9.Soru
Bilhassa XIX. yüzyılda zermürekkep ve gerektiğinde ilâve renklerle ve fırçayla işlenen Batı tarzı çiçeklerin yer aldığı yazma kaplara ne ad verilir?
yazma cilt |
yekşah cilt |
şükûfe cilt |
zilbahar cilt |
yekpare cilt |
Bilhassa XIX. yüzyılda zermürekkep ve gerektiğinde ilâve renklerle ve fırçayla işlenen Batı tarzı çiçeklerin yer aldığı yazma kaplara da şükûfe cilt (şükûfe kap) denilmektedir. Doğru cevap "c" şıkkıdır.
10.Soru
- Kündekârî
- Ajur
- Geçme
gibi teknikler ile anılan sanat dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Resim sanatı |
Müzik sanatı |
Ahşap sanatı |
Halı sanatı |
Maden sanatı |
"Ağaç ve Kereste" anlamında Arapça "haşep" kelimesinin çoğulu olan ahşap, sözlük anlamının dışında, farklı ağaç cinslerinden seçilen malzemenin oyma, kabartma, geçme gibi tekniklerle işlenmesi sonucunda ortaya çıkan bağımsız bir sanat dalının da adı olmuştur. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
İmzası bulunmamakla birlikte İstanbul Yavuz Sultan Selim Camii (1522) ve Türbesi’nin çinilerinin hangi çini ustasına ait olduğu düşünülmektedir?
Ali b. İlyâs Ali |
Tebrizli Habib Usta |
Hafız Emin Usta |
Yâkub b. Ebûbekir el-Malatî |
Marendli Ahmed |
İmzası bulunmamakla birlikte İstanbul Yavuz Sultan Selim Camii (1522) ve Türbesi’nin çinilerinin Tebrizli Habib Usta’nın eseri olduğu konusunda bilgiler bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.
12.Soru
Sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir satıh
elde etmeye yarayan tekniğin adı nedir?
Lakabî |
Kâşîgerî |
Mertabanî |
Mînâî |
Mavi Beyaz |
Sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir satıh
elde etmeye yarayan tekniğe “mînâî” adı verilmiştir.
13.Soru
- Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi
- Bursa Yeşilcami ve türbesi
- Sırçalı Medrese
Yukarıdaki eserlerde kullanılan çinilerin ustaları kimlerdir?
Marendli Ahmed, Mehmed b. Osman el-Bennâ et-Tûsî, Malatyalı ustalar |
Ali b. İlyâs Ali,Yâkub b. Ebûbekir el-Malatî,Marendli Ahmed |
Musullu Abdullah,Mehmed b. Osman el-Bennâ et-Tûsî,Hafız Emin Usta |
Hafız Emin Usta, Tebrizli Habib Usta, Ali b. İlyâs Ali |
Mehmed b. Osman el-Bennâ et-Tûsî, Ali b. İlyâs Ali,Hafız Emin Usta |
Sırçalı Medrese’nin (1242) eyvanındaki çini mozaik süslemelerde de yine İran menşeli bir ustanın ismi, Mehmed b. Mehmed b. Osman el-Bennâ et- Tûsî olarak kayıtlıdır.Çelebi Mehmed’in yaptırmış olduğu çinileriyle meşhur Bursa’nın en iddialı yapılarından birisi olan Yeşilcami ve türbede Tebrizli ustalarla birlikte Ali b. İlyâs Ali’nin isimleri dikkat çekmektedir.Osmanlı’nın son devir çinilerine en güzel örnek, Hafız Emin Usta’nın elinden çıkan Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi (1914) çinileridir. Doğru cevap E'dir.
14.Soru
I - Kum
II - Hamur
III - Boya
IV - Sır
Yukarıdakilerden hangisi çini ve seramik yapımında kullanılan malzemeler arasındadır?
Yalnız I |
I ve III |
II ve III |
II, III ve IV |
Yalnız IV |
Çini veya seramik yapımında kullanılan malzemeler, çininin gövdesini oluşturan ana hamur, süslemenin yapılacağı renkleri meydana getiren boya veya madenî oksitler ve çiniye cilalı görünüm veren sır tabakası olmak üzere üç ana kısımdan oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretimi ne zaman başlamıştır?
Abbâsî Halifesi Me’mûn’un (813-833) bazı antik kaynakları Arapça’ya çevirtmesiyle. |
İran'da rahiplerinin elinde bulunan bazı resimli el yazmaların, müslüman sanatkarlara örnek olmasıyla. |
Güçlü bir şair ve hattat olan Baysungur’un Herat’ta kurduğu sanat atölyesinde |
Safevî hükümdarları sanatkârların çeşitli sanat alanlarında eserler ortaya koymasını desteklemesiyle. |
Bâbürlü devrinde Tebriz’den gelen ustalarla yerel ustaların katılımıyla. |
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretiminin, Abbâsî Halifesi Me’mûn’un (813-833) bazı antik kaynakları Arapça’ya çevirtmesiyle başladığı belirlenmiştir. Doğru cevap A'dır.
16.Soru
Batı âleminin de ilgisini çeken ebruculuk'un 1646 yılında “Türk kâğıdı” olarak belirtildiği ilk yayın nerede yapılmıştır?
İstanbul |
Londra |
Roma |
Paris |
Moskova |
XVII. asırdan itibaren Batı âleminin de ilgisini çeken ebruculuk üzerine Roma’da 1646 yılında “Türk kâğıdı” olarak belirtildiği ilk yayından beri pek çok eser yazılmıştır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Anadolu Selçuklu dönemi Türk halılarının desen ve renk anlayışını günümüze taşıyan örneklerini aşağıdakilerden hangisinde görebiliriz?
Pazırık halısı |
Holbein halısı |
Isparta'da bulunan halılar |
Uşak'ta bulunan halılar |
Konya ve Beyşehir’de bulunan halılar |
Büyük Selçuklular’dan günümüze pek bir şey ulaşmış görünmüyorsa da özellikle Konya ve Beyşehir’de bulunan halılar Anadolu Selçuklu dönemi Türk halılarının desen ve renk anlayışını günümüze taşırlar. Doğru cevap "e" şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İsla^miyet’in doğduğu ve yayıldığı ilk zamanlarda Araplar’ın sesle yaptıkları nağmelere verilen isimdir?
Aşağıdakilerden hangisi İsla^miyet’in doğduğu ve yayıldığı ilk zamanlarda Araplar’ın sesle yaptıkları nağmelere verilen isimdir?
Gınâ |
Terennüm |
Hudâ |
Nasb |
Hezec |
İsla^miyet’in doğduğu ve yayıldığı ilk zamanlarda Araplar’ın basit ve sade bir mu^sikileri mevcuttu. Araplar’ın sesle yaptıkları nağmelere terennüm denilmekteydi.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı döneminde uygulama alanı bulmuş Maden sanatı tekniklerinden biri değildir?
oyma |
kakma |
çalma |
serpme |
kazıma |
Osmanlı döneminde uygulama alanı
bulmuş oyma, kakma, çalma, kazıma, vidalama, altın kaplama (tombak),
savatlama, zincir işi, daha çok takı ve tören eşyasında kullanılan telkâri ve
mine gibi geliştirilmiş birçok teknik söz konusudur. Doğru cevap "d" şıkkıdır.
20.Soru
Dünyada bilinen en eski halı hangi millete aittir?
İran |
Türk |
Afgan |
Mısır |
Yunan |
Birçoğu yabancı olmak üzere yakın dönem araştırmaları, halı sanatının Asya ve Türk menşeli olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. Rus arkeolog Rudenko tarafından 1947-1949 kazılarında bulunmuş olan milâttan önce VIII. yüzyıllara ait Pazırık halısı da, Doğu Türkistan’ın eski şehirlerinde ve Turfan’da 1900’lü yılların başında ortaya çıkarılan halı parçaları da bunu teyit etmektedir. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ