İslam Sanatları Tarihi Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tek yaprak resim ve minyatürlerin belirli bir düzene göre içine yerleştirildiği, el yazması formatındaki murakka (albüm) yapımcılığı kimin döneminde önem kazanmıştır?
Osman Bey |
Kanuni Sultan Süleyman |
III. Mehmed |
II. Osman |
I. Ahmed |
XVII. yüzyıl başında Sultan I. Ahmed döneminde (1603-1617) tek yaprak resim ve minyatürlerin belirli bir düzene göre içine yerleştirildiği, el yazması formatındaki murakka (albüm) yapımcılığı önem kazanmıştır. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Tebrizli ustalarla birlikte Ali b. İlyâs Ali’nin Osmanlı sanatına önemli derecede yön vermiş ve ivme kazandırmışlardır. Burada rûmî üslûbu yanında hatâyî üslûbu da repertuara katılmıştır.
Yukarıda verilen bilgiler hangi Osmanlı mimari yapısının özellikleridir?
Sultan Reşat Türbesi |
Yavuz Sultan Selim Camii |
Eski Malatya Ulucamii |
Sırçalı Medrese |
Bursa Yeşilcami |
Çelebi Mehmed’in yaptırmış olduğu çinileriyle meşhur Bursa’nın en iddialı yapılarından birisi olan Yeşilcami ve türbede Tebrizli ustalarla birlikte Ali b. İlyâs Ali’nin isimleri dikkat çekmektedir. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Hangisi bir ebru çeşididir?
Battal |
Tek baklava |
Geçmeli |
Alafranga |
Sıçan dişi |
Battal bir ebru çeşididir. Diğer şıklar şiraze örme çeşitleri içermektedir. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Sulu altın ile gölge verilip koyu altınla tahrirlenen bezeme üslubu aşağıdakilerden hangisidir?
Penç |
Zerefşan |
Çifttahrir |
Halkari |
Zerenderzer |
Sulu altın ile gölge verilip koyu altınla tahrirlenen bezeme üslubu Halkari'dir. Doğru cevap D'dir.
5.Soru
Hz. Peygamber’e Allah’tan rahmet ve selâm temenni eden, onu metheden, onun şefâatını dileyen, aile fertlerine ve yakınlarına dua ifadeleri içeren, belirli bestesiyle veya serbest olarak okunan güftelerin genel adı nedir?
Salâ |
Tevşîh |
Mevlid |
Mersiye |
İlahi |
Arapça’da “duâ” ve “namaz” anlamlarına gelen salâ (salât) Hz.
Peygamber’e Allah’tan rahmet ve selâm temenni eden, onu metheden,
onun şefâatını dileyen, aile fertlerine ve yakınlarına dua ifadeleri içeren,
belirli bestesiyle veya serbest olarak okunan güftelerin genel adıdır.
6.Soru
Osmanlı’da çini mozaik tekniğinin görüldüğü en geç tarihli yapı aşağıdakilerden hangisidir?
Bursa Yeşilcamii
|
İstanbul Haseki Hürrem Sultan Türbesi
|
Edirne Muradiye Camii
|
İstanbul Mahmud Paşa Türbesi
|
İstanbul Yavuz Selim Camii
|
7.Soru
"1220’li yıllardan sonra İslâm minyatür sanatında İlhanlılar’ın hâkim olduğu İran’da hazırlanan yazmalarda Uzakdoğu ve özellikle Çin sanatının etkileriyle yeni bir tarz ortaya çıkmıştır."
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda açıklanan döneme ait melez üslûbun sergilendiği örneklerden birisidir?
Kitâbü’t-Tiryâk |
El-Âsârü’l-bâkıye |
Suverü’lkevâkibi’s- sâbite |
El-Makamât |
Kitâb fî Ma‘rifeti’l-hiyeli’l-hendesiyye |
1220’li yıllardan sonra İslâm minyatür sanatında İlhanlılar’ın hâkim olduğu İran’da hazırlanan yazmalarda Uzakdoğu ve özellikle Çin sanatının etkileriyle yeni bir tarz ortaya çıkmıştır. Meraga’da kaleme alınmış İbn Buhtîşû’nun Menâfiu’l-hayevân’ı ile Bîrûnî’nin el-Âsârü’l-bâkıye’si bu döneme ait melez üslûbun sergilendiği başlıca eserlerdir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi erken Osmanlı minyatür üslu^bunu temsil eden eserler arasında yer alır?
Aşağıdakilerden hangisi erken Osmanlı minyatür üslu^bunu temsil eden eserler arasında yer alır?
Dilsuzna^me |
Babürna^me |
Hünerna^me |
Hümayunna^me |
Ekberna^me |
Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti Edirne’de XV. yüzyılın ikinci yarısında hazırlanmış Dilsuzna^me (Oxford Bodleian Library, Quseley, nr. 133) Külliya^t-ı Ka^tibi (Resim 6.3) ve Ahmedi^ İskenderna^mesi (Venedik, Marciana Kütüphanesi, Cod. Or. nr. 57) erken Osmanlı minyatür üslu^bunu temsil eden eserler arasında yer alırlar. Doğru cevap a'dır.
9.Soru
Hafif kabarık mercan kırmızısı rengin kullanıldığı çiniler ilk kez hangi yapıda görülür?
Selimiye Cami |
Süleymaniye Cami |
Rüstem Paşa Cami |
Edirne Eski Cami |
Topkapı Sarayı |
Hafif kabarık mercan kırmızısı rengin kullanıldığı çiniler ilk kez İstanbul Süleymaniye Cami'nde görülür.
10.Soru
XX. yüzyılın Türk hat sanatında yer alan "yazılı ebrular" aşağıdaki isimlerden hangisinin buluşu olarak bilinir?
Sâmi Efendi |
Aziz Efendi |
Necmeddin Okyay |
Abdülkadir Kadri Şeker |
Bekir Efendi |
Yine Necmeddin Okyay’ın buluşu olarak XX. yüzyılın Türk hat sanatında
yer alan yazılı ebrular vardır (Resim 7.17). Bir hat eseri Arap zamkı eriyiği
ile kâğıda yazıldıktan ve kurutulduktan sonra ebru teknesine yatırılırsa,
zamklı yerler ebruyu almaz ve yazılı kısım kâğıdın rengiyle kalır. Doğru cevap "c" şıkkıdır.
11.Soru
İslam minyatürlerinin en erken tarihli örnekleri hangi yüzyıllara aittir?
9-10. |
10-11. |
11-12. |
12-13. |
13-14. |
Sasaniler dönemine ait fresk ressamlığı ve minyatürlü el yazmalarının varlığına değinen kaynaklar varsa da günümüze bu dönemden resimli bir el yazması ulaşmamıştır. İslam minyatürlerinin en erken tarihli örneklerinin zamanımıza ulaşabilenleri 12-13. yüzyıllara aittir.
12.Soru
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar hangi dönemde hazırlanmaya başlanmıştır?
Ahmed Dönemi |
Mahmud dönemi |
Kanuni Sultan Süleyman Dönemi |
Murad Dönemi |
Selim Dönemi |
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar, ilk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmıştır.
13.Soru
Büyük Selçuklu ve İlhanlı çinilerinde en çok tercih edilen renkler hangi seçenekte bir arada verilmiştir?
Firuze, Sarı, Kırmızı ve Kobalt Mavisi |
Firuze, Sarı, Siyah ve Mor |
Firuze, Siyah, Beyaz ve Kobalt Mavisi |
Sarı, Kırmızı, Kobalt Mavisi ve Beyaz |
Siyah, Beyaz, Kırmızı ve Sarı |
Karahanlılar Dönemi sonrasında, Büyük Selçuklular döneminde gelişen çini geleneği, İlhanlılar zamanında daha da hız kazanmıştır. İlhanlılar döneminde gerek sırlı tuğla gerekse fîrûze renkli çiniler mimari bezemede ağırlık kazanmış, fîrûzenin yanı sıra siyah, beyaz ve kobalt mavisi de kullanılmıştır. İlhanlıların da Büyük Selçuklu sanatından etkilendiğini düşünürsek, Büyük Selçuklu çinilerinde de bu renklerin daha çok tercih edildiğini düşünebiliriz. Doğru cevap C'dir.
14.Soru
Sınırı belirlenmiş bir alan içerisinde başlayıp biten desenlere ne ad verilir?
Geometrik desenler |
Ulama desenler |
Helezon desenler |
Sade desenler |
Pano özelliği taşıyan desenler |
Cevabınız yanlış ise,“Desen” konusunu yeniden okuyunuz.
15.Soru
I. Yapıların dış cephelerinde çini kullanılmamıştır. II. Tonoz ve kubbelerde daha çok çini mozaik tekniği kullanılmıştır. III. Yapıların alt seviyelerinde daha çok düz renkli çini levhalar kullanılmıştır. Yukarıda verilenlerden hangisi veya hangileri Anadolu Selçuklu çini süslemeciliğinin özelliklerindendir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Anadolu Selçuklu mimarisinde dinî yapılar ekseriyetle çini mozaik tekniği ile süslenmiştir. Çini mozaik tekniği yapıların dış cephelerinde, bilhassa minare gövdelerinde, yarı açık mekânlarda, eyvanların kemer ve tonozlarında, taçkapılarda, mihraplarda, sandukalarda, kubbe geçişlerinde, kubbe içlerinde ve tavanlarda belli program dahilinde kullanılmıştır. İç mekânlarda insan elinin erişebildiği yerlerde daha çok düz renkli çini levhalar kullanılırken el değmeyen yerlerde çini mozaik tercih edilmiştir. Yapıların dış cephelerinde çini kullanımının görülmediği dönem ise Klasik Osmanlı Mimarisi Dönemi'dir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Türk bestekârları tarafından Türk mûsikisi makam ve usulleriyle bestelenmiş Arapça güfteli ilâhilere ne ad verilir?
Nefes |
Durak |
Şuğul |
Mevlevî Âyini |
Kaside |
Şuğul, Türk bestekârları tarafından Türk mûsikisi makam ve usulleriyle bestelenmiş Arapça güfteli ilâhilere verilen isimdir. Elimizde bulunan
şuğullerin büyük kısmı, kolay anlaşılan ifadelerden meydana gelmiş olup, ritim itibariyle de hareketli eserlerdir. Şuğullerin ağızdan ağza
nakledilmesi esnasında bazı güftelerin bozulması nedeniyle, pek az şuğulün güfte yazarı bilinmektedir. Tekkelerde zikir esnasında
okunduklarından daha çok nîm sofyan, sofyan ve düyek gibi küçük usullerle ölçülmüşlerdir. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Aşağıdaki yapılardan hangisinde Anadolu Selçukluları döneminde yapılan çini mozaik eserlerinden örnekler bulunmaz?
Konya Alâeddin Camii
|
Ankara Ahî Şerafeddin Camii
|
Sivas Gökmedrese Mescidi
|
Konya Karatay Medresesi
|
Beyşehir Eşrefoğlu Camii
|
18.Soru
Kanûnî Sultan Süleyman’ın Irak Seferi’ni konu alan Mecmûa-i Menâzil ve Süleymannâme hangi önemli nakkaşa aittir?
Ali Şîr Nevâî |
Ârifî |
Attâr |
Matrakçı Nasuh |
Şehnâmeci Ârif Fethullah Çelebi |
Kanûnî Sultan Süleyman’ın Irak Seferi’ni konu alan Mecmûa-i Menâzil (İÜ Ktp., TY, nr. 5964) ve Süleymannâme (TSMK, Hazine, nr. 1608) MatrakçıNasuh’un metinlerini yazarak resimlendirdiği diğer eserleridir. Doğru cevap D'dir.
19.Soru
XV. yüzyılda Safiyyüddin’in bu sistemi üzerinde pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların XIV. yüzyıldaki merkezi Azerbaycan ve çevresi, XV. yüzyıldaki merkezi ise Azerbaycan, Batı Türkistan ve Osmanlı kesimleridir. Bu döneme kadar daha çok Batı Türkistan ve Azerbaycan bölgelerinde yoğunlaşan çalışmalar, bu yüzyıldan itibaren Osmanlı ülkesine kaymaya başlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde Osmanlı ülkesinde yapılmış çalışmalardan biri değildir?
XV. yüzyılda Safiyyüddin’in bu sistemi üzerinde pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların XIV. yüzyıldaki merkezi Azerbaycan ve çevresi, XV. yüzyıldaki merkezi ise Azerbaycan, Batı Türkistan ve Osmanlı kesimleridir. Bu döneme kadar daha çok Batı Türkistan ve Azerbaycan bölgelerinde yoğunlaşan çalışmalar, bu yüzyıldan itibaren Osmanlı ülkesine kaymaya başlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde Osmanlı ülkesinde yapılmış çalışmalardan biri değildir?
Ca^miu’l-elha^n |
Maka¯sidü’l-elha^n |
Zeynü’l-elha^n |
Rabt-ı Ta‘bi^ra^t-ı Mu^siki^ |
Risa^le-i Fethiyye |
XV. yüzyılda Safiyyüddin’in bu sistemi üzerinde pek çok çalışma yapıldı. Bu çalışmaların XIV. yüzyıldaki merkezi Azerbaycan ve çevresi, XV. yüzyıldaki merkezi ise Azerbaycan, Batı Türkistan ve Osmanlı kesimleridir. Bu döneme kadar daha çok Batı Türkistan ve Azerbaycan bölgelerinde yoğunlaşan çalışmalar, bu yüzyıldan itibaren Osmanlı ülkesine kaymaya başlamıştır. Mu^siki nazariyatı konusunda pek çok eserin yazıldığı bu dönemde Hızır b. Abdullah’ın II. Murad’a ithaf ettiği Kita^bü’l-Edva^r, Abdülka¯dir-i Mera^gi¯’nin başta Ca^miu’l-elha^n ve Maka¯sidü’l-elha^n olmak üzere yazdığı altı eser, La^dikli Mehmed C¸elebi’nin II. Ba^yezid’e takdim ettiği Zeynü’l-elha^n ve Risa^le-i Fethiyye önemli çalışmalardan bazılarıdır. Doğru cevap D’dir.
20.Soru
"Şehzade sancağı Amasya'da bazı sultanların da desteğiyle Hayreddin Mar'aşî etrafında Anadolu'nun önemli yedi üstadı toplanmış ve bu kişiler yetiştirilmiştir." Bu bilgi göz önüne alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Amasya'da yaşayan insanların hat sanatında diğer bölgelere göre daha yetenekli olduğu |
Osmanlı hat ekolü temellerinin Amasya'da atılmış olabileceği |
Amasya'nın şehzade sancağı olmasında hat ekolünün önemli bir rolü olduğu |
Sultanların Amasya'yı diğer kentlere göre daha çok önemsediği |
Hat ekolü sanatçılarının Amasya'da daha güzel işler ortaya koyduğu |
Şehazde sancağı Amasya'da Sultan II. Bayezid'in de desteğiyle Hayreddin Mar'aşî etrafında Celâl Amâsî, Cemal ve Celâlzâde Muhyiddin Amâsî, Abdullah Amâsî, Şeyh Hamdullah ve oğlu Mustafa Dede gibi Anadolu'nun yedi büyük üstadı (esâtîze-i Rûm) yetişmiştir. Osmanlı hat ekolünün temelleri büyük ölçüde Amasya'da atılmıştır denebilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ