İşletmelerde Karar Verme Teknikleri Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangi değerleri küçükten büyüğe doğru sıralanarak alternatiflere ilişkin üç sıralama listesi elde edilir?
Si, Ri ve Li |
Si, Vi ve Qi |
Si, Xi ve Qi |
Si, Ci ve Qi |
Si, Ri ve Qi |
Si, Ri ve Qi değerleri küçükten büyüğe doğru sıralanarak alternatiflere ilişkin üç sıralama listesi elde edilir.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
2.Soru
Çok kriterli karar verme yöntemlerinden birisi olan Electre yöntemi alternatiflerin performanslarına göre birbiriyle kıyaslanarak seçim yapılması temeline dayanır, aşağıdakilerden hangisi Electre yöntemi için yanlıştır?
Electre yöntemi, kriterleri amaçları doğrultusunda ağırlıklandırma yapar. |
Electre yöntemi karşılaşılan problem türlerini işletmelere uygulamada kullanılır. |
Electre yöntemi karar vericilere çok sayıda nicel ve nitel kriterleri karar verme sürecine dahil eder. |
Electre yöntemi finans, yönetim, askeri gibi birçok uygulama alanında karşılaşılan problemlerin çözümünde kullanılır. |
Electre yöntemi ağırlıklandırma yapılan kriterleri toplayarak alternatifler arasından en uygun olanını seçebilme imkanı sunar. |
Çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan ELECTRE (ELimination Et Choix Tradusiant la REalité – Eleme ve Gerçeği İfade Eden Seçim) yöntemi, alternatiflerin performanslarına göre birbirleriyle kıyaslanarak seçim yapılması temeline dayanmaktadır. Bu yöntem karar vericilere, çok sayıda nicel ve nitel kriteri karar verme sürecine dahil etme, kriterleri amaçları doğrultusunda ağırlıklandırma ve ağırlıklarını toplayarak alternatifler
arasından en uygun olanı seçebilme imkânı sunar. Bu yöntem finans, yönetim, askeri, inşaat, sağlık, kamu, ihale, eğitim, çevre yönetimi, su yönetimi ve ulaşım gibi birçok uygulama alanında karşılaşılan problemlerin çözümünde kullanılmaktadır.
3.Soru
VIKOR tekniğinde normalizasyon işlemi için hangi yaklaşımı kullanılmaktadır?
• Doğrusal Orantı |
• Standartlaştırma (Z Score) |
• Bir Referans Noktasına Göre Normalizasyon |
• Vektör Normalizasyonu |
• Doğrusal Sabit |
VIKOR tekniğinde normalizasyon işlemi için Doğrusal Sabit yaklaşımı kullanılmaktadır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
4.Soru
Analitik ağ süreci ile çözümün beş adımından sonuncusu aşağıdakilerden hangisidir?
Karar probleminin belirlenmesi ve ağ modelin geliştirilmesi |
İkili karşılaştırmaların yapılması ve özvektörlerin elde edilmesi |
Süpermatrisin oluşturulması |
Bütünsel öncelik değerlerinin belirlenmesi |
En iyi alternatifin seçimi |
Analitik ağ süreci ile çözüm; karar probleminin tanımlanması ve modellenmesi ile başlayan ve seçeneklerin öncelik değerlerine ulaşılması ile biten beş adımdan oluşur.
Karar probleminin çözümünde en iyi seçeneğin belirlenmesi istendiğinde seçim limit süpermatristeki global öncelik değerine göre gerçekleştirilir. Kriterler arasından en etkili olanın belirlenmesi veya etki düzeyine göre bir sıralama elde edilmesi istendiğinde ise, kriterler öncelik değerlerine göre büyükten küçüğe doğru sıralanır. En büyük öncelik değerine sahip kriter en etkili kriter olarak benimsenir. Doğru cevap E seçeneğidir.
5.Soru
".... .... yöntemi alternatiflerin seçimi söz konusu olduğunda kullanılan bir yöntemdir. Seçim problemlerindeki amaç, karar vericilere tek bir hareketle alternatifleri seçme kolaylığı sağlayacak biçimde mümkün olduğunca küçük bir alt kümeye indirgemede yardımcı olmaktır."
Boşluğa hangi kavram gelmelidir?
ELECTRE I |
ELECTRE II |
ELECTRE III |
ELECTRE IV |
ELECTRE V |
ELECTRE I yöntemi alternatiflerin seçimi söz konusu olduğunda kullanılan bir yöntemdir. Seçim problemlerindeki amaç, karar vericilere tek bir hareketle alternatifleri seçme kolaylığı sağlayacak biçimde mümkün olduğunca küçük bir alt kümeye indirgemede yardımcı olmaktır.
6.Soru
Çok kriterli karar verme problemlerinde alternatiflerin sıralanması ve seçimine ek olarak alternatiflerin sınıflandırılması amacıyla da kullanılabilen teknik aşağıdakilerden hangisidir?
AHP |
ANP |
TOPSIS |
VIKOR |
ELECTRE |
AHP, ANP, TOPSIS ve VIKOR teknikleri ÇKKV problemlerinde alternatiflerin sıralanması ve seçimi amacıyla kullanılırken ELECTRE bu amaçlara ek olarak alternatiflerin sınıflandırılması amacıyla da kullanılabilmektedir.
7.Soru
Ortak kabul üzerinde anlaşmaya varmaya ne denir?
VIKOR |
Oydaşma |
Uzlaşma |
Zıtlaşma |
Karşılaştırma |
Uzlaşma, ortak kabul üzerinde anlaşmaya varmaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.
8.Soru
Yukarıdaki formul yardımıyla gerçekleştirilen işleme ne ad verilir?
Vektör normalizasyonu |
Normalize karar matrisi |
Ağırlıklı normalize karar matrisi |
İdeal ve negatif ideal çözümlerin belirlenmesi |
Ayırım ölçümlerinin bulunması |
TOPSIS yöntemi, farklı kriter boyutlarını boyutsuz biçime dönüştürerek kriterler arası
karşılaştırmayı kolaylaştırmaktadır. Bunun için karar matrisindeki değerler normalleştirilerek
normalize karar matrisi elde edilir. Matris değerlerini normalize etme yollarından
biri, karar matrisinin her bir satır vektörünü o vektörün normuna bölmektir. Bu işleme
vektör normalizasyonu denir. Doğru cevap A seçeneğidir.
9.Soru
Analitik ağ süreci ile ilgili verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
ANP sıralamalara dayanır. |
ANP bir risk ortamında karar verme tekniğidir. |
ANP’de problem hiyerarşik bir yapıda ele alınır. |
ANP’de problem çözümü matrisler yardımıyla yapılır. |
ANP’de alternatifler arasındaki etkileşim modellenemez. |
Analitik ağ süreci bu tür karar problemlerini; kriterler seçenekler kümesi veya kümeler içindeki bağımlılıklar ve bu bağımlılıkların yönlerini içeren bir ağ biçiminde tanımlar. Böylesi ağ modelinde hiyerarşiye ihtiyaç duyulmamaktadır. AHP ile karşılaştırıldığında, AHP’deki seviye kavramına ANP’de küme kavramı karşılık getirilmektedir. Bu kümeler düğümlerden veya elemanlardan oluşur. Kriterler ve seçeneklerden oluşan kümeler arasındaki bağımlılık iç ve dış bağımlılık olmak üzere iki farklı şekilde ortaya çıkar. Kriter kümeleri arasındaki bağımlılık dış bağımlılık, kriterlerin bulunduğu küme içindeki bağımlılık ise iç bağımlılık olarak isimlendirilir. Modelde bağımlılıklar, çizilen oklar ile gösterilir. Kümeler ok ile birleştirildiğinde kümelerden birinin diğerine bağımlı olduğu anlaşılır. Aynı küme için ok kullanıldığında ise bu ok küme içinde yer alan elemanların birbiriyle ilişkili olduğunu gösterir.
10.Soru
Analitik ağ sürecinde kümeler arasındaki etkileşim hangisiyle adlandırılır?
Ağ model |
Geri besleme |
Alt kriterler |
Dış bağımlılık |
İç bağımlılık |
Kümeler arasındaki etkileşim dış bağımlılık, küme içinde etkileşim iç bağımlılık olarak isimlendirilir. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
Ağda yer alan elemanların bütünsel öncelik değerlerini gösteren matris hangisidir?
Limit süpermatris |
Ağırlıklandırılmış süpermatris |
Süpermatris |
Etki Matrisi |
Bağımlılık |
Limit süpermatris değerleri ağda yer alan elemanların bütünsel öncelik değerlerini gösterir. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Alternatiflerin ikili karşılaştırmaları sonucunda, karşılaştırıldığı diğer alternatiflere üstünlük sağlayan alternatiflerin oluşturduğu kümeye ........................... denir. Alternatifler arasında gerçekleştirilen ikili karşılaştırmalar ........................olarak adlandırılan bir grafik yardımıyla gösterilir.
Yukarıdaki boşluklara aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisi gelmelidir?
Alternatiflerin ikili karşılaştırmaları sonucunda, karşılaştırıldığı diğer alternatiflere üstünlük sağlayan alternatiflerin oluşturduğu kümeye ........................... denir. Alternatifler arasında gerçekleştirilen ikili karşılaştırmalar ........................olarak adlandırılan bir grafik yardımıyla gösterilir.
Yukarıdaki boşluklara aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisi gelmelidir?
C¸ekirdek Küme / C¸ekirdek Diyagramı |
ELECTRE / ELECTRE Diyagramı |
Alternatif Kümesi / Alternatif Diyagramı |
C¸ekirdek Diyagramı / Alternatif Kümesi |
ELECTRE / Çekirdek Kümesi |
Alternatiflerin ikili karşılaştırmaları sonucunda, karşılaştırıldığı diğer alternatiflere üstünlük sağlayan alternatiflerin oluşturduğu kümeye C¸ekirdek (K) Küme denir. Alternatifler arasında gerçekleştirilen ikili karşılaştırmalar C¸ekirdek Diyagramı olarak adlandırılan bir grafik yardımıyla gösterilir. C¸ekirdek diyagramı, ELECTRE yöntemlerinin çözümünde, alternatifler arasındaki sıralama ilişkisini görmek, çözüm sürecini kolaylaştırmak ve en iyi alternatifleri belirlemek amacıyla kullanılır.
13.Soru
Beş alternatifin beş kritere göre değerlendirildiği karar problemine ilişkin karar matrisi aşağıdaki gibidir. Karar Problemi VIKOR tekniği kullanılarak çözülmek istenmektedir.
Buna göre oluşturulacak normalize karar matrisinde A alternatifine ilişkin her bir kriterin (rij) değerleri aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?
|
|
|
|
|
rij = (fj* - xij) / (fj* - fj-) formülü yardımıyla hesaplanan değerler:
r11 = (34-35) / (34-58) = 0,04
r12 = (52-57) / (52-57) = 1
r13 = (170-150) / (170-150) = 1
r14 = (5-4) / (5-4) = 1
r15 = (105-75) / (105-70) = 0,86
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Öklid" uzaklığını tanımlar?
İki nokta arasındaki doğrusal uzaklıktır. |
İki bilinmez arasındaki uzaklıktır. |
İki zaman arasındaki uzaklıktır. |
İki kriter arasındaki değişken uzaklıktır. |
İki amaç arasındaki sabit uzaklıktır. |
Öklid uzaklığı iki nokta arasındaki doğrusal uzaklıktır.
15.Soru
Electre yöntemi hangi iki kavrama dayandırılmıştır?
Farklı olan olmayan, karşılaştırılan ve dışarıda bırakılan seçeneklerin karşılaştırılmasına dayanır. |
Alternatiflerin güçlü bir biçimde vurgu yaptığı ikinci seçeneğin belirlenmesine dayandırılmıştır. |
Çekirdek diyagram ile üstünlük ilişkisinin ikili yapısına dayandırılmıştır. |
Alternatifler arasındaki üstünlükler ilişkisi, uyum ve uyumsuzluk kavramlarına dayandırılmıştır. |
Seçenekler arasında en büyük olan ile en küçük olanları ilişkisine dayandırılmıştır. |
ELECTRE yönteminde alternatifler arasındaki üstünlük ilişkisi uyum ve uyumsuzluk kavramlarına dayanmaktadır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi TOPSIS yönteminin en son adımıdır?
Normalize Karar Matrisinin Oluşturulması |
Alternatiflerin Sıralanması |
Ağırlıklı Normalize Karar Matrisinin Oluşturulması |
İdeal ve Negatif İdeal Çözümlerin Belirlenmesi |
İdeal Çözüme Olan Göreli Yakınlığın Hesaplanması |
Bu yöntemin son aşamasında, bir önceki adımda elde edilen ideal çözüme yakınlık değerleri en büyükten en küçük değere doğru sıralanarak en çok tercih edilen alternatif/alternatifler elde edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.
17.Soru
Analitik ağ sürecinde kümeler arasındaki etkileşim nasıl ifade edilir?
Bağımlılık |
Süreklilik |
İlişkisellik |
Nedensellik |
Etkileşimlilik |
Analitik ağ sürecinde kümeler arasındaki etkileşim bağımlılık olarak ifade edilir ve iki türlü tanımlanır. İlk tanımlama kümeler arasındaki etkileşime ilişkin iken ikincisinde kümelerin kendi içinde etkileşime yöneliktir. Kümeler arasındaki etkileşim dış bağımlılık, küme içinde etkileşim iç bağımlılık olarak isimlendirilir.
18.Soru
Ağ model ile hiyerarşik model karşılaştırmasına ilişkin verilen seçeneklerdeki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Hiyerarşik yapıda kriterlerin seçenekleri etkilediği varsayılır. |
Hiyerarşik yapıda kriterlerin birbirinden bağımsız olduğu varsayılır. |
Hiyerarşik yapıda seçeneklerin birbirinden bağımsız olduğu varsayılır. |
Hiyerarşik yapıda seçenekler kriterleri, kriterler ise amacı etkilemektedir. |
Kümeler arasındaki ve içindeki bağımlılıkları dikkate alabilen ağ model yargılardan gerçek durumu yansıtan öncelik değerlerinin elde edilmesini sağlar. |
Ağ modeli ile hiyerarşik model karşılaştırıldığında şu sonuçlara ulaşılır;
• Hiyerarşik yapıda kriterlerin seçenekleri etkilemediği varsayılır.
• Hiyerarşik yapıda kriterlerin birbirinden bağımsız olduğu varsayılır.
• Hiyerarşik yapıda seçeneklerin birbirinden bağımsız olduğu varsayılır.
• Hiyerarşik yapıda seçenekler kriterleri, kriterler ise amacı etkilemektedir.
• Kümeler arasındaki ve içindeki bağımlılıkları dikkate alabilen ağ model yargılardan gerçek durumu yansıtan öncelik değerlerinin elde edilmesini sağlar.
19.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi, yukarıdaki şekilde gösterilen işlem ile gösterilmektedir?
Normalize Karar Matrisi |
Ağırlıklı Normalize Karar Matrisi |
İdeal ve Negatif İdeal Çözümlerin Belirlenmesi |
Ayırım Ölçülerinin Bulunması |
İdeal Çözüme Olan Göreli Yakınlığın Hesaplanması |
Bu adımda, bir önceki adımda normalize edilmiş değerler, kriterlerin önem derecelerini
gösteren
wj =(w1,w2,…,wn ),
j=1
(Σn wj =1) ağırlıkları ile çarpılır. Bu durumda
ağırlıklı normalize karar matrisi aşağıdaki gibi yazılır. Doğru cevap B seçeneğidir.
20.Soru
Bir ANP problemindeki bir ağda yer alan elemanların diğer elemanlar üzerindeki etkilerinin gösterildiği analitik ağ sürecinin temel kavramı hangisidir?
Etki matrisi |
Bağımlılık |
Süpermatris |
En iyi olasılık |
Geri besleme |
Bir ağda yer alan elemanların diğer elemanlar üzerindeki etkileri süpermatris adı verilen matriste bir araya getirilir. Süper matris; bir kümede yer alan elemanların ve bu elemanlar arasındaki önceliklerin ifade edildiği matristir. Süpermatrisin oluşturulması için ağdaki elemanların etkileşimleri dikkate alınarak, elemanlar arasında ikili karşılaştırmaların yapılması gerekir (Önder ve Yıldırım, 2014; 81). İkili karşılaştırmalar AHP’de kullanılan temel ölçek yardımıyla gerçekleştirilir. Böylelikle birbirine bağımlı elemanlardan hangisinin, ortak elemanı daha çok etkilediği ortaya konmuş olur. Kümeler ve elemanlar arasındaki bağımlılıklar tanımlandıktan sonra öncelik vektörlerine ulaşılır. Öncelik vektörleri süpermatrisin sütunlarına yerleştirilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ