Serbest Bölge İşlem Formu, serbest bölgede faaliyette bulunan kullanıcıların yurt dışına, yurt içine veya serbest bölge içerisindeki kullanıcılara yaptıkları her türlü alım satım işlemi ile ilgili olarak düzenledikleri belgedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Gümrük Kanununda ya da Serbest Bölgeler Kanununda Türkiye’de bir serbest bölge kurulabilmesi için başvuru yaparken gerekli koşullar, belgeler ve yöntemlere ilişkin detaylı bilgi verilmemiştir.

Uygulamada bir serbest bölgenin faaliyete başlaması için takip edilecek adımlar aşağıdaki gibidir;

1. Bir proje ile serbest bölge kurulması için Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğüne başvuru yapılır,

2. Başvuru Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirir,

3. Eğer projenin uygun olduğuna karar verilirse fizibilite raporu ile Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğüne gönderilir,

4. Hangi işlemlerin yapılacağına ilişkin girişimci ile Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü arasında protokol imzalanır,

5. Serbest bölgeyi kurup işletecek şirket kurulur,

6. Serbest bölgenin yeri ve sınırları belirlenir (Bakanlar Kurulu kararı gerekir.) ve serbest bölgeyi kurup işletecek şirket yetkilendirilir,

7. Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü ile kurucu ve işletici şirket arasında kuruluş ve işletme sözleşmesi imzalanmalıdır,

8. Serbest bölgenin faaliyet konuları belirlenir, alt ve üst yapıları projelendirilir,

9. Serbest bölgenin kapısı, bölgenin sınırlarını belirleyecek duvar, idare binaları ve faaliyete geçiş için gerekli altyapı çalışmaları gerçekleştirilir,

10. Serbest Bölge Müdürlüğü, Gümrük ve Gümrük Muhafaza ve emniyet birimlerine idari atamalar yapılır,

11. Resmi açılış gerçekleştirilir bundan sonra ticari faaliyetler başlar.

Diğer tarafan, ülkemizde serbest bölgelerde faaliyette bulunabilmek için öncelikle faaliyet ruhsatı alınması gerekmektedir.

Ancak ilgili belediyenin belediye meclisi tarafından serbest bölgenin imar planı kabul edilir; diye bir madde yukarıda sayılmamıştır. Doğru cevap E'dir.

Yurt dışı müteahhitlik hizmetler ve ticari kiralama yoluyla ihracat yapanlar ile uluslararası fuar ve sergi organizatörü firmalara, ihracat mevzuatı hükümlerine aykırı hareket etmeleri halinde 3 ay ila 3 yıl süreyle faaliyetten men edilmesi yaptırımı uygulanır. Doğru cevap

Yatırımcı kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı süresi, üretim faaliyeti için 45 yıl, diğer faaliyet konuları için ise 30 yıldır. Doğru yanıt B'dir.

19 Temmuz 1927 tarihli “Serbest Mıntıka Hakkında Kanun” çıkarılmıştır. Bu kanun Türkiye’de çıkarılmış ilk serbest bölge kanunudur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bedelsiz ihracat kapsamına giren unsurlar şu şekildedir:
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından götürülen veya gönderilen “hediyeler”, miktarı ticari teamüllere uygun “numuneler” ile “reklam” ve “tanıtım eşyaları”,
Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilen malların “bedelsiz” gönderilmesinin ticari örf ve adetlere uygun “parçaları, fireleri” ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içerisinde yenilenmesi gereken “parçaları”;
Yabancı misyon mensuplarının, Türkiye’de çalışan yabancıların, yurt dışına hane nakli şeklinde gidecek Türk vatandaşlarının, daimi veya geçici görevle yurt dışına giden kamu görevlilerinin beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek “eşya ve taşıtlar”,
Yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek “eşya ve taşıtlar”.

İthal edilen malların gümrük vergisinden muaf olduğu dünyanın ilk serbest limanı 1547 yılında İtalya’da kurulmuştur. Bu limandaki faaliyetler bir yandan ticaret ve diğer yandan malların depolanması şeklinde yürütülmüştür. Bu model daha sonra başka ülkelerce de benimsenmiş ve çok sayıda serbest liman ve serbest ticaret bölgesi kurulmuştur.

Alıcının kendisinden kaynaklanan riskler:

• Alıcının iflas etmesi,
• Alıcının şirketinin tasfiye ilan etmesi,
• Borç yükümlülüğünü yerine getirememesidir.
  
  Alıcı riskine karşı alınabilecek önlemler ise şunlardır:
• Karşı taraf ile ilgili iyi bir istihbarat yapılması,
• Ticari anlaşmanın sözleşme çerçevesinde yürütülmesi,
• Karşı tarafın bankaları, meslek odaları, ticari ataşelikler, factoring şirketleri istihbarat ağından yararlanılmalıdır.

21 Aralık 1953 tarihli ve 6209 sayılı Serbest Bölge Kanunu’nun birinci maddesi gereği Bakanlar Kuruluna istediği bölgede ve uygun gördüğü büyüklükte serbest bölge kurma yetkisi verilmiştir. Doğru yanıt E'dir.

Uluslararası Gözetim Şirketlerinin faaliyet alanları ile ilgili olarak yukarıda sayılan fiillerden herhangi birini işlemeleri veya gerçeğe ve mevzuata aykırı ya da faaliyet alanları dışında rapor düzenlemeleri hallerinde;
• Firmanın uyarılması,
• 3 ay ila 3 yıl süreyle faaliyetten men edilmesi,
• Statünün geri alınması şeklindeki yaptırımlardan biri veya birkaçı uygulanabilir

E terimi
(EXW)
Satıcı malı alıcının emrine kendi fabrikasından (İşletmesinden)
itibaren teslim etmektedir.
F terimleri
(FCA, FAS, FOB)
Satıcıdan, malı alıcının gösterdiği taşımacıya teslim etmesi
istenmektedir.
C terimleri
(CFR, CIF, CPT, CIP)
Satıcı taşıma sözleşmesini yapmak zorundadır, ama ne kayıp ne hasar
rizikosunu ne de yüklemeden sonra doğabilecek ek harcamaları
üstlenir.
D terimleri
(DAT, DAP, DDP)
Malın gönderildiği ülkeye kadar yapılan yolcuğun yol açtığı bütün
harcamalar ve risikler satıcının yükümlülüğüne bırakılmıştır.

EXW Satıcının Ülkesindeki İş Yerinde Teslim
F Grubu
FCA Satıcının Ülkesinde Teslim Yeri Belirtilerek Taşımacıya Teslim
FAS Satıcının Ülkesinde İsmi Belirtilen Sevk Limanında Gemi
Yanında Teslim
FOB Satıcının Ülkesinde İsmi Belirtilen Sevk Limanında Gemide
Teslim
C Grubu
CFR Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Limana Kadar Navlun Ödenmiş
Olarak Teslim
CPT Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Varış Noktasına Kadar Navlun
Ödenmiş Olarak Teslim
CIF Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Limana Kadar Navlun ve
Sigorta Primi İhracatçı Tarafından Ödenmiş Olarak Teslim
CIP Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Varış Noktasına Kadar Sigorta
Primi ve Navlun İhracatçı Tarafından Ödenmiş Olarak Teslim
D Grubu
DAT Terminalde Teslim
DAP Belirlenen Yerde Teslim
DDP Alıcının Ülkesinde Adı Belirtilen Varış Noktasında Gümrük
Vergileri İhracatçı Tarafından Ödenmiş Olarak Teslim

FOB teslim şekli dışındaki ithal başvurularında, proforma faturalarda, mal, navlun ve sigorta bedelleri ayrı ayrı belirtilir. Navlun ve sigorta bedelleri ve bunlara ait farklarla ilgili işlemler kambiyo mevzuatına tabidir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Malın gönderildiği ülkeye kadar yapılan yolculuğun yol açtığı bütün harcamalar ve risklerin satıcının yükümlülüğüne bırakıldığı INCOTERMS teslim grubu D terimleridir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

1984 yılında Türkiye Tarihinde ilk kez “İthali Yasak Mallar listesi” hazırlanmış, bazı malların ithali izne bağlanmış ve bunlar dışında kalan ve serbestçe ithal edilecek mallar için “liberasyon listesi” hazırlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

E seçeneğindeki verilen bilgi  DAT teslim şeklindeki ihracatçı sorumluluklarından birisidir. CIP teslim şeklinde ihracatçı malı limanda değil. alıcının ülkesinde adı belirtilen varış noktasında teslim eder. A,B,C ve D seçenekleri CIP teslim şekline göre ihracatçının sorumluluklarıdır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Kayda Bağlı İhracat Listesinde yer alan mallar kayda bağlı ihracat kapsamında yer alır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

1980 yılı sonrası dönemde bu stratejiyle, dış pazarlarda rekabet edebilecek, giderek koruma gerektirmeyecek sanayi yapısına kavuşma hedeenmiş ve bu amaçla 1984 Yılı Rejim Kararlarıyla da ithalat politikasında yapısal değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu son dönem politikaları ile getirilen değişikliklerin başlıcalarını şu şekilde sıralayabiliriz: dış ticaretin liberalleştirilmesi, AT (yeni adıyla Avrupa Birliği -AB-) ile entegrasyonun sağlanmasına yönelik çalışmalara girişilmesi, ithal ikamesi ile korunan yerli sanayinin dış rekabete açılması ve bu bağlamda yerli üretimin kalitesinin yükseltilmesi, dış pazar payının büyütülmesi, yerli üretimin desteklenmesi amacına yönelik olarak yatırım malı ithalatının arttırılması, “Toplu Konut Fonu” için bir kaynak sağlanması. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Geçici ihraç izinlerinin kullanma süresi 180 gündür.

Ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerin ithalatla ilgili işlemlerinin düzenlenmesine ve yürütülmesine Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakan yetkilidir. Bu da Ticaret Bakanıdır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

FCA, FOB, CFR ve CIF, risk ve maliyeti iki taraf içinde dengeleyen teslim şekillerindendir. CIP bu teslim şekline girmez.