Fonksiyonel sınıflandırma

kamunun zorlama olmadan isteğe bağlı olarak elde ettiği gelirleri: Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) gelirleri, mali tekellerden elde edilen gelirler gibi işletmecilik (teşebbüs gelirleri) faaliyetlerinden elde ettiği gelirler, sahip olduğu menkul ve gayrimenkul mallardan elde ettiği mülkiyet gelirleri, bağış ve yardımlar ve isteğe bağlı borçlanma olarak sıralayabiliriz. Zorlama Olmadan Elde Edilen Gelirler arasında:

• Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri
• Bağış ve Yardımlar
• İsteğe bağlı borçlanma
• Mali Tekeller yer alırken; III. seçenekte yer alan diploma harcı maddesi bir harç türü olduğundan yanlıştır. Buna göre doğru cevap E’dir.

Kamu harcamalarındaki artışı açıklamaya yönelik olarak ilk ampirik çalışma yüz yılı aşan bir süre önce Adolph Wagner tarafından ortaya atılmıştır. Literatüre Wagner Kanunu olarak da geçen, kamu harcamalarındaki artışın sanayileşme sürecinin getirmiş olduğu ekonomik ve sosyal ihtiyaçların artmasına bağlayan Wagner, devlet faaliyetlerindeki sürekli artışı ifade eden bu kanunu 1883 yılında yaptığı gözlemler neticesinde savunmuştur. Doğru cevap C’dir.

Sosyal Transferler: Devletin sosyal amaçlarla yaptığı transferlerdir. Örneğin; emekli sandığı, dernek ve yardım kuruluşlarına yapılan yardımlar ve öğrenci bursları.

Resmi­ kaynaklardan sağlanan dış borçlanmalar; hükümet kuruluşları (yabancı devletler), merkez bankaları, resmi­ kalkınma bankaları, uluslararası mal­i kuruluşlar g­ibi­ kaynaklardan elde ed­ili­r. Bunun dışında b­irçok uluslararası mali­ kuruluştan dış borçlanma kaynağına başvurulabi­lmektedi­r.

En az kaynakla en fazla sosyal faydayı sağlayacak biçimde bütçe uygulamasının denetlenmesidir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Döner sermayeli işletmeler ise, genel ve özel bütçeli kamu idareleri tarafından tahsis edilen döner sermayenin kullandırıldığı fon işletmeleridir. Döner sermayeli işletmelerin kuruluş amaçları şu şekilde sıralanabilir:

• Temel kamu hizmetlerinin yanında ticari ve sınai gibi bazı hizmetlerin de sunulabilmesi
• Kamu kaynaklarının kullanımı sonucunda atıl kapasitenin değerlendirilmesi
• Toplumsal talep ihtiyacının bir kısmının karşılanması
• Devlete ek gelir sağlanması 
• Sıkı bütçe kontrol ve denetiminden uzaklaşılarak daha serbest olarak kaynak oluşturma arzusu

Bütün maddeler doğru olduğu için doğru cevap E'dir.

Bütçenin klasik işlevleri;

• Mali işlevi
• Siyasi işlevi
• Hukuki işlevi
• Denetim işlevi olarak sayılabilir.

Bireyler kamusal mallara olan taleplerini ancak, siyasal karar alma mekanizmasıyla açıklayabilmektedir.

Bütçenin çağdaş işlevleri; kaynak tahsisinde etkinlik, gelir dağılımında adalet ve ekonomik istikrar işlevleridir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Bu durum bedavacılık sorunu olarak isimlendirilmektedir.

Hazine’nin, Merkez Bankası’ndan borçlanması iki şekilde olur; doğrudan borçlanma, dolaylı borçlanma. Doğrudan borçlanma, Hazinenin, Merkez Bankası’ndan doğrudan doğruya nakit borçlanmasıdır. Buna parasal - avans ya da Hazine’ye avans adı verilmektedir. Dolaylı borçlanma ise, Hazine’nin borçlanma amacıyla çıkardığı Hazine kâğıtlarının, Merkez Bankası tarafından açık piyasa işlemleriyle satın alınması suretiyle gerçekleşir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Bu kurumlardan genel bütçeli kurumlar, tam kamusal veya yarı kamusal mal üreten ve finansmanı devlet bütçesinden yapılan kamu kurumlarıdır. Devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve 5018 sayılı Kanun’a ekli (1) sayılı cetvelde yer alan genel bütçeli idareler sundukları hizmetler karşılığında gelir elde etmeyen kurumlardır. Genel bütçeli daireler, kamu hizmeti üreten kuruluşlar olup tüm giderleri devlet tarafından toplanan genel bütçenin “B” cetvelinde görülen gelirlerle karşılanan kuruluşlardır. Bu kuruluşlar bütçelerine klasik bütçe ilkeleri özellikle tahsis ilkesi katı biçimde uygulanır, kendilerine ait özel gelirleri yoktur. Bütçe ilkelerine göre, bütçede ödenekler yasalarla belirlenen amaçlara uygun ve yasalarda belirlenen miktarlar içinde kullanılmak zorundadır. Yasama organı bütçe harcamalarını onaylarken, toptan değil harcama bölüm ve kalemleri halinde onaylamaktadır. Bu ilke uyarınca genel bütçeli kurumların bütçede belirlenen amaçlar için ayrılan ödeneklerin dışında bir amaçla harcama yapmaları mümkün olmamaktadır. Bütçeyle bu kurumlara tahsis edilen ödenekler belirtilen yıl için, belirtilen tutarda ve belirtilen amaçlarla kullanılabilmektedir. Bu kurumların bütçesine bakıldığında sadece giderlere ait ödenekler görülmektedir. Sözü edilen kurumlar bütçenin kamu gelirlerinden kendisine tahsis edilen miktarda yararlanmaktadırlar. Türkiye’de genel bütçeli kurumlar Cumhurbaşkanlığı, yüksek mahkemeler, bakanlıklar ve Hakimler ve Savcılar Yüksek kurulundan oluşmaktadır.

Genel bütçeli kurumlar sundukları hizmetler karşılığında gelir elde etmeyen kurumlar oldukları için doğru cevap A'dır.

Rant maksimizasyonu peşinde olan baskı ve çıkar grupları