Karar Destek Sistemleri Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir kurumun; politika, strateji, taktik, teknik ve yönergelerini etkileme potansiyeli olan yeni bilgi ve içgörülerin geliştirilebilmesi ne olarak adlandırılır?
Kurumsal Öğrenme |
Kişisel Öğrenme |
Yapay Zeka |
Mutasyon |
Stratejik Öğrenme |
Bir kurumun; politika, strateji, taktik, teknik ve yönergelerini etkileme potansiyeli olan yeni bilgi ve içgörülerin geliştirilebilmesine kurumsal öğrenme denir. s 199
2.Soru
Seçeneklerden hangisi zeki olmanın işaretleri olarak düşünülen ifadelerden değildir?
Deneyimlerden öğrenme |
Belirsiz mesajlardan anlam çıkarma |
Düşünme ve akıl yürütme |
Kafa karıştıran sorular sorma |
Bilgiyi kullanarak çevreyi kullanma |
Yapay Zeka’nin ne olduğunu anlamak için ilk olarak zeki olmanın işaretleri olarak düşünülen yeteneklere bakılması gerekir. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmış olmakla beraber eksiksiz böyle bir liste oluşturmak oldukça zordur.
• Deneyimlerden öğrenme veya deneyimleri anlama,
• Belirsiz veya çelişkili mesajlardan anlam çıkarma,
• Yeni bir duruma hızlı ve başarılı bir şekilde cevap verebilme,
• Problem çözmede akıl yürütmeyi kullanma,
• Kafa karıştıran durumların üstesinden gelme,
• Sıradan rasyonel yollarla yorum ve çıkarsama yapma,
• Bilgiyi kullanarak çevreyi kullanma,
• Düşünme ve akıl yürütme,
• Bir durumda farklı bileşenlerin göreceli öneminin bilincinde olma.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi analitik sistemlerde kullanılan analiz araçlarından biri değildir?
Veri arama |
Hesaplamalar |
Akreditasyon |
Göstergeler |
Raporlama |
Analitik sistem; veri arama, göstergeler, hesaplama, görselleştirme, raporlama vb. analiz araçları ile geniş anlamıyla veri kaynaklarının olabildiğince kusursuz bir entegrasyonudur. Bununla birlikte kurumsal benimseme ve akreditasyon yönüyle kişisel karar destek ve karar analitiği sistemlerinden ayrılırlar fakat akreditasyon süreci analiz araçları kapsamında yer almamaktadır. Dolayısyla doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi performans gösterge panellerinin ortak özelliklerinden biri değildir?
Görselleştirme araçlarından yararlanmaları, |
Kullanımının çok kolay olması ve olabildiğince bak-ve-hisset (look-and-feel) özelliği taşımaları |
Kurumsal Karne oluşturma |
Farklı veri kaynaklarından gelen bilgilerden yararlanabilmeleri, |
Paneldeki bilgilerin ayrıntılarına inebilmeyi (drill-down) desteklemeleri |
Performans gösterge panellerinin ortak özelliklerinden bazıları şunlardır:
• Görselleştirme araçlarından yararlanmaları,
• Kullanımının çok kolay olması ve olabildiğince bak-ve-hisset (look-and-feel) özelliği taşımaları,
• Farklı veri kaynaklarından gelen bilgilerden yararlanabilmeleri,
• Paneldeki bilgilerin ayrıntılarına inebilmeyi (drill-down) desteklemeleri.
5.Soru
I. Kalıcı olma
II. Belgelendirilebilirlik
III. Tutarlılık
IV. Düşük Maliyet
V. Yaygınlaştırılabilirlik
Yukarıdakilerden hangileri yapay zekanın insan zekasından üstün olduğu özelliklerdendir?
I, II, III, IV |
I, III, IV, V |
II, III, IV, V |
I, II, IV, V |
I, II, III, IV, V |
Yapay zekanın (YZ) sahip olduğu önemli üstünlükler şunlardır:
Kalıcı olma: İnsan zekâsı doğar, gelişir, yaşar ve ölür. Buna karşın YZ, üzerine inşa edildiği bilgisayar sistemleri ve programları varolduğu sürece kalıcıdır.
Çoğaltma ve yaygınlaştırma kolaylığı: İnsan zekâsı, eğitim ve usta-çırak ilişkisi gibi yöntemlerle kopyalanabilir ve çoğaltılabilir. Bu yöntemler, uzun bir tecrübe kazanım süreci de gerektirir. Nitekim aynı sebeple uzman insan sayısının arttırılması zor ve yavaştır. Buna karşın bir bilgisayar sisteminde düzenlenmiş yöntembilgisi, o bilgisayardan herhangi bir bilgisayara kolaylıkla kopyalanabilir ve eksiksiz çoğaltılabilir.
Düşük maliyet: YZ’nin taşınabilme ve paylaşılabilmesindeki kolaylıklar, yararlanma maliyetini hızla düşürmektedir. İnsanların sunduğu uzmanlık hizmetleri genellikle pahalıdır. Örneğin, uzman bir doktorun muayene ve tedavi ücreti takdir edilen uzmanlık düzeyi ile orantılıdır. Bir doktorun eriştiği uzmanlık düzeyine gelmesi on yıllarla ölçülür. Sözkonusu sürenin doktorun hizmetine maliyet olarak yansıması kaçınılmazdır.
Tutarlılık: İnsanın zihinsel performansı hep aynı düzeyde olmaz. Aynı probleme
farklı günlerde farklı tepkiler vermesi bilinen bir durumdur. Bu durum, insanların
yaptıkları işlerde tutarsız olabilmelerine neden olur. YZ, bir bilgisayar yazılımı olduğu için aynı koşullar altında tutarlılığını değiştirmez.
Belgelendirilebilirlik: YZ’nin kararları açıklanabilir ve dolayısı ile belgelendirilebilir.
İnsan zekâsının kayıt altına alınması zordur. Örneğin bir insan, karar verebilir ama karar sürecindeki adım ve varsayımlarını daha sonra açıklaması zordur.
Hız: YZ, belirli işleri insandan çok daha hızlı bir şekilde tamamlayabilir.
6.Soru
=TAMSAYI(S_SAYI_ÜRET()*8+1) formülü ile aşağıdaki değerlerden hangisi elde edilemez?
2 |
6 |
5 |
3 |
9 |
1 ve n arasında sayılar, =TAMSAYI(S_SAYI_ÜRET()*(n-1)+1 ile elde edilir. (8-1)+1= 8 elde edilecek en büyük sayıdır. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
Yukarıdaki benzetim çıktısına göre en iyi kâr oranı-satış dönemi seçimi ve tabloda kullanılan veri analiz yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
%60, kış dönemi - Tek yönlü veri analizi |
%50, kış dönemi - Tek yönlü veri analizi |
%50, yaz dönemi - Çift yönlü veri analizi |
%60, yaz dönemi - Çift yönlü veri analizi |
%50, kış dönemi - Çift yönlü veri analizi |
%50, kış dönemi - Çift yönlü veri analizi
8.Soru
I. Betimsel analitik
II. Görsel analitik
III. Buluşsal analitik
IV. Akım analitiği
V. Karar analitiği
Yukarıdakilerden hangileri Analitik sistemlerin işlevlerine göre sınıflandırılmasında yer alan analitik düzeyler arasında yer alır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I, III ve V |
I, III, IV ve V |
Analitik sistemler, sundukları işlevlere göre betimsel (descriptive), tanısal (diagnostic), buluşsal (discovery), kestirimci (predictive) analitik ve karar (prescriptive) analitiği (bazen çözümsel analitik de denir) olarak beş ana başlıkta ele alınabilir
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kural-tabanlı uzman sistemlerde kuralların yorumlandığı ve tetiklendiği birimi ifade eder?
Yöntembilgisi dolabı |
Çalışma belleği |
Çıkarım motoru |
Kullanıcı arayüzü |
Yöntembilgisi derleme ünitesi |
Çıkarım (çıkarsama) motoru (inference engine) kural-tabanlı uzman sistemlerde kuralların yorumlandığı birimdir. Kuralların hangi sırada çalıştırılacağı, sonuçlara göre yeni kuralların nasıl çağırılacağı veya sonuçların nasıl raporlanacağını belirleyen US bileşeni çıkarım motorudur. Hangi olguların veya gerçeklerin hangi kuralları tetiklemesi gerektiğini çıkarım motoru belirler ve aktif kuralları Ajanda birimine aktarır. Ajanda, o anda aktif kuralları içerir. Bir kuralın aktif olması, o kuralın koşullarının sağlandığını gösterir. Aynı anda bu şekilde birden çok aktif kural bulunabilir. Bu aktif kurallardan hangilerinin çalıştırılacağını veya tetikleneceğini çıkarım motoru değerlendirir.
10.Soru
Sürdürülebilir bir kurumsal zeka oluşturulmasını sağlayan yöntem ve sistemler bileşenler olarak düşünüldüğünde, insan zekasının çıktılarının birlikte değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden bileşen seçeneklerden hangisidir?
Yapay zeka |
Metasezgisel yöntemler |
Yöntembilgisi yönetimi |
Uzman sistemler |
Genetik algoritmalar |
İnsan zekâsına öykünerek bilgisayar donanım ve yazılım olanakları üzerine inşa edilmiş, akıl yürütme ve öğrenme yeteneği olan yöntemler yapay zekâ (YZ)dır. Yapay zekâ, bazı yerlerde insan zekâsı yerine kullanılmakla beraber, insan zekâsının tamamlayıcı ve yükseltici bir parçası olarak değerlendirilmelidir.
11.Soru
Verilerin kirli ve eksik veriye sahip olması halinde doğru sınıflandırmanın yapılabilmesini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Sınıflama doğruluğu |
Hız |
Ölçeklenebilirlik |
Yorumlanabilirlik |
Gürbüzlük |
Gürbüzlük: Verilerin kirli ve eksik veriye sahip olması halinde doğru sınıflandırmanın yapılabilmesidir.
12.Soru
Karar Destek Sistemlerinin özelliklerinden yola çıkılarak yapılan seçeneklerdeki tanımlardan hangisi yanlıştır?
Bir karar sürecinde yer alan modelleri kuran ve/veya çözen bir bilgi sistemidir. |
Kurulmuş olan modellerde kullanılacak veri, bilgi, parametre ve göstergeleri, eğer var ise, veri ambarı, veri marketi ve veritabanlarından bulup çıkaran bir bilgi sistemidir. |
İç ve dış bilgi kaynaklarında olmayan bilgileri ise karar verme yöntemlerinden yararlanarak kendi hesaplayan bir bilgi sistemidir. |
Karar vericinin bilişsel kapasitesi ile yönetim biliminin ve yöneylem araştırmasının yöntem, model ve algoritmalarını, karar ve fayda kuramı ile bir arada değerlendirmesine olanak veren bir bilgi sistemidir. |
Kararın kalitesine katkıda bulunmak amacıyla tasarlanmış bir bilgi sistemidir. |
Bu kitap kapsamında bir karar destek sistemi aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:
i. Bir karar sürecinde yer alan modelleri kuran ve/veya çözen,
ii. Bu modellerde kullanılacak veri, bilgi, parametre ve göstergeleri, eğer var ise, veri
ambarı, veri marketi ve veritabanlarından bulup çıkaran,
iii. İç ve dış bilgi kaynaklarında olmayan bilgileri ise işletme analitiğinden yararlanarak kendi hesaplayan,
iv. Karar vericinin bilişsel kapasitesi ile yönetim biliminin ve yöneylem araştırmasının yöntem, model ve algoritmalarını, karar ve fayda kuramı ile bir arada değerlendirmesine olanak veren,
v. Kararın kalitesine katkıda bulunmak amacıyla tasarlanmış bir bilgi sistemidir.
Dolayısıyla iç ve dış bilgi kaynaklarında olmayan bilgileri karar verme yöntemlerinden değil, işletme analitiğinden yararlanarak elde eder.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 32 girdi hücresine kadar, çeşitli değer veya senaryo ve birçok çıktı hücresinin sonucundaki değişiklikleri gözlemlemeye imka^n vermektedir?
Aşağıdakilerden hangisi 32 girdi hücresine kadar, çeşitli değer veya senaryo ve birçok çıktı hücresinin sonucundaki değişiklikleri gözlemlemeye imka^n vermektedir?
İşlem |
Program |
Kurul |
Senaryo |
Senaryo yöneticisi |
Senaryo Yöneticisi, 32 girdi hücresine kadar, çeşitli değer veya senaryo ve birçok çıktı hücresinin sonucundaki değişiklikleri gözlemlemeye imka^n vermektedir
14.Soru
Optimizasyona eniyi çözümü garanti eden yöntemler bağlamında bakıldığında bazı sınırlamalarla karşı karşıya kalınmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu sınırlandırmalardan biri değilidir?
Klasik optimizasyon matematiksel modellemeyi gerektirir ve modelleme zaman alıcıdır. |
Modellerin güncel parametrelerle kullanılması zorunluluğu bazen aşılması güç bir engel olabilmektedir. |
Bazı yerel eniyileme yöntemleri türevlenebilirlik ve dışbükey (convex) çözüm uzayına sahip olma gibi bazı koşulların yerine gelmesine ihtiyaç duymaktadırlar. |
Birden fazla çelişen amaç olduğunda, karar vericilerin etkileşim içinde olmaması optimizasyon için şarttır, |
Bazen küçük, genellikle de orta veya büyük boyutlu problemleri kabul edilebilir zaman pencerelerinde çözebilecek algoritmalara sahip az sayıda problem vardır. |
Gerçek-yaşam problemleri açısından, optimizasyona eniyi çözümü garanti eden yöntemler bağlamında bakıldığında dikkate değer sınırlamalar vardır. Bunlardan bazıları aşağıda ifade edilmiştir.
i. Klasik optimizasyon matematiksel modellemeyi gerektirir ve modelleme zaman alıcıdır,
ii. Modellerin güncel parametrelerle kullanılması zorunluluğu bazen aşılması güç bir engel olabilmektedir,
iii. Bazı yerel eniyileme yöntemleri türevlenebilirlik ve dışbükey (convex) çözüm uzayına sahip olma gibi bazı koşulların yerine gelmesine ihtiyaç duymaktadırlar,
iv. Karar problemlerinin önemli bir kısmı tamsayılı ve kombinatoriyal problemler olup, dışbükeylik ve türevlenebilirlik özelliklerinin sağladığı ayrıcalıklara sahip değildirler,
v. Birden fazla çelişen amaç olduğunda, karar vericilerin doğrudan veya dolaylı etkileşimi optimizasyon için şarttır,
vi. Bazen küçük, genellikle de orta veya büyük boyutlu problemleri kabul edilebilir zaman pencerelerinde çözebilecek algoritmalara sahip az sayıda problem vardır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi işlemtablolarına yönelik doğru bir ifadedir?
İşlemtablolarındaki hücrelere değerler işlenemez |
Her bir hücreye yönelik referans bir isim verilmesi mümkün değildir |
İşlem tabloları veri tablolarının kullanılabilmesi için gereklidir |
İşlemtablolarında sadece girdi değerlerin yer alacağı hücreler belirlenir |
İşlemtablolarında belirlenen hücreler formül içeremez |
Veri tablolarının kullanılabilmesi için ilk olarak işlem tablosunun hazırlanması gerekir. Bu amaçla, girdilerin ve çıktı değerlerin yer alacağı hücreler belirlenir. Bu hücreler, değerleri veya formülleri içerebilir. Bu hücreleri, kolay kullanılabilecek referans bir ad ile tanımlayabilirsiniz. Daha sonra analiz etmek istediğiniz farklı girdi değerlerinin listesini hazırlayarak, denemeler yapabilirsiniz.
16.Soru
Yukarıda bir firmanın oyuncak araba satışı konusunda girdi ve çıktılarını gösterir hesaplama listesi verilmiştir. Bu bilgiler referans alınarak hazırlanan aşağıdaki birim maliyet ve toplam kârı karşılaştıran tek yönlü veri tablosunda eksik olan X ve Y değerleri hangi şıkta doğru verilmiştir?
X: 50 , Y: 40 |
X: 800 , Y: 500 |
X: 1000 , Y: 1600 |
X: 1500 , Y: 3200 |
X: 4000 , Y: 3200 |
X: 1000 , Y: 1600
17.Soru
“İşletme analitiğinin en güçlü düzeyidir.”
Yukarıdaki tanımı aşağıdakilerden hangisine aittir?
Karar Analitiği |
Başlangıç Analitiği |
Sonuç Analitiği |
Karar Verme Analizi |
Başlangıç Analizi |
Karar Analitiği
18.Soru
Yapay zeka ve insan zekası karşılaştırmasında, yapay zekanın taşınabilme ve paylaşılabilmesindeki kolaylıklar yapay zekanın hangi üstünlüğünü ifade eder?
Belgelendirilebilirlik |
Tutarlılık |
Düşük maliyet |
Çoğaltma ve yaygınlaştırma |
Hız |
Tutarlılık: İnsanın zihinsel performansı hep aynı düzeyde olmaz. Aynı probleme farklı günlerde farklı tepkiler vermesi bilinen bir durumdur. Bu durum, insanların yaptıkları işlerde tutarsız olabilmelerine neden olur. YZ, bir bilgisayar yazılımı olduğu için aynı koşullar altında tutarlılığını değiştirmez.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi görsel analitik araçların sunduğu olanaklardan birisidir?
Karmaşık soruların yanıtları ile analitik yöneticilerin yeteneklerini buluşturmak |
Karar vericileri kullanımı kolay olan ve web üzerinden karşılıklı etkileşimli olarak gerçek verilerle buluşturmak |
Kurum içi yardımlaşma ve dayanışma olanaklarını geliştirmek |
Analizlerin çok daha kısa sürede gerçekleştirilmesini sağlayarak yönetici personelin iş yükünü azaltmak |
Her türlü elektronik cihazdan yöneticiler arasında işletme içi bilgi paylaşım ve işbirliğini genişletmek |
Görsel analitik araçlarının sunduğu olanaklardan bazıları şunlardır:
(i) Her düzeydeki karar vericileri veri keşfetme yöntemlerinden ve analitik olanaklardan yararlandırmak üzere, kullanımı kolay ve web üzerinden karşılıklı etkileşimli olarak gerçek verilerle buluşturmak,
(ii) Karmaşık soruların yanıtları ile analitik çalışanların yeteneklerini buluşturmak,
(iii) Her türlü elektronik cihazdan (tabletler, akıllı telefonlar ve amaca yönelik tüm sayısal ortamlar) erişilebilir ve gerçek verileri kullanan analitik araçlar üzerinden işletme içi bilgi paylaşımı ve işbirliğini genişletmek,
(iv) Bilgi-işlem departmanlarından beklenen analizlerin çok daha kısa sürede gerçekleştirilmesini sağlayarak bilgi-işlem personelinin iş yükünü azaltmak.
20.Soru
Veri tablolarının kullanılabilmesi için ilk olarak aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
Veri tablolarının kullanılabilmesi için ilk olarak aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
Verileri belirleme |
Çıktıları belirleme |
Betimleme |
İşlem tablosu hazırlama |
Kaynak kullanma |
Veri tablolarının kullanılabilmesi için ilk olarak işlemtablosunun hazırlanması gere- kir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ