Karar Destek Sistemleri Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Farklı çiçek fiyatı ve çiçek satan mağaza sayısının birlikte toplam kârı nasıl etkilediğini görmek istenildiği bir işlemde Excel menüsünde aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz?
Veri |
Veri Araçları |
Durum Çözümleyici |
Satır Giriş Hücresi |
Sütun Satış Hücresi |
Excel menüsünden Veri › Veri Araçları › Durum Çözümleyici açılır penceresinden Veri Tablosu’nu seçiniz. Bu sefer, hem Satır giriş hücresi hem de Sütun giriş hücresi seçilecektir. Satır giriş hücresi, girdilerin ve çıktıların başlangıç listesinde B4 hücresinde yer alan çiçek satan mağaza sayısı olacaktır. Sütun giriş hücresi, daha önce olduğu gibi çiçek satış fiyatını gösteren B6 hücresidir.
2.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi, veri sınıflandırma yöntemlerini birbirleri ile karşılaştırılırken, dikkat edilen faktörlerden biri değildir?
Gürbüzlük |
Sınıflama doğruluğu |
Ölçeklenebilirlik |
Yorumlanabilirlik |
Standartlaştırılabilirlik |
Yöntemler birbirleri ile karşılaştırılırken şu faktörlere dikkat edilir:
Sınıflama Doğruluğu
Hız
Ölçeklenebilirlik.
Gürbüzlük
Yorumlanabilirlik
Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Bir karar problemi karşısında, karar vericileri yönlendirecek her türlü yöntem ve bilginin kullanımına yönelik çabalar bütününe ne ad verilmektedir?
Karar Alma |
Grup Kararı |
Karar Analizi |
Karar Süreci |
Karar Komitesi |
Karar analizi; bir karar problemi karşısında karar vericileri yönlendirecek her türlü yöntem ve bilginin kullanımına yönelik çabaların bütünüdür. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir karar analitiğinin gerçekleşmesi için aşılması gereken güçlüklerden biri değildir?
Problemlerinin modellenmesinde karşılaşılan güçlükler |
İşlem tablolarının yöneticilere kolaylıkla yararlanabileceği çözümler sağlaması |
Model için gerekli veri bulmada karşılaşılan güçlükler |
Model çözümünde karşılaşılan güçlükler |
Karar vericiyi analitikle buluşturacak etkili sistemlerin |
Karar analitiğinin gerçekleşmesi ancak aşağıdaki güçlüklerin aşılmasıyla mümkün olabilir:
1. Optimizasyon problemlerinin modellenmesinde karşılaşılan güçlükler,
2. Modellerin çözülmesinde karşılaşılan güçlükler,
3. Model için gerekli verilerin bulunması ve modelle ilişkilendirilmesinde karşılaşılan
güçlükler,
4. Modellerin manipülasyonunun analitik bir çevikliği olmaması,
5. Karar vericiyi analitikle buluşturacak etkili sistemlerin yokluğu. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Karar destek sistemleriyle ilgilenen bir araştırmacı doğrusal, tamsayılı ve doğrusal olmayan matematiksel modelleri çözebilen bir eniyileme yazılımı ve modelleme diliyle ilgileniyorsa aşağıdaki çözüm yöntemlerinden hangisine başvurmalıdır?
TOPSİS |
Epsilon Kısıt Yöntemi |
LINGO |
Hedef programlama |
Ağırlıklı Toplam Amaç Birleştirme Yöntemi |
TOPSİS çok ölçütlü karar problemlerinin çözümünde kullanılan bir yöntemken, Hedef Programlama, Ağırlıklı Toplam Amaç Birleştirme Yöntemi, Epsilon Kısıt Yöntemi ve LİNGO çok amaçlı karar problemlerinin çözümünde kullanılmaktadır. Bununla birlikte LINGO, Lindo Systems Inc. şirketi tarafından üretilmiş, doğrusal, tamsayılı ve doğrusal olmayan matematiksel modelleri çözebilen, bir eniyileme yazılımı ve modelleme dilidir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.
6.Soru
Verilerin kalite ve formata uygunluğunun denetlendiği ve düzenlendiği kurumsal raporlama sistemleri bileşeni aşağıdakilerden hangisidir?
Çevrimiçi kayıt işleme |
Veri sunumu |
Veri göçerimi |
Veri depolama |
Yayınlama |
Kurumsal raporlama sistemlerinin bileşenleri, her işletme için farklılık göstermekle beraber Veri göçerimi (extract, transform, load-ETL) aşamasında verilerin kalite ve formata uygunluğu denetlenir ve düzenlenir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karar modelinin kurulması ve çözümüyle ilgili yanlış bir bilgidir?
Problemin karar değişkenleri her bir üründen üretilecek miktarlardır. |
Kısıtları ise bir adet Emek (veya işgücü) kısıtı, Malzeme adet kısıtı ve her bir ürün için maksimum satış miktarı olmak üzere oniki adet (Satış) kısıtıdır. |
Amaç fonksiyonu ise her birinin birim kârları ile üretim miktarlarının çarpımından oluşacaktır. |
Karar vericinin model için seçeceği ürünlerin sayısı değişebileceğinden yapılması gereken, ürün bilgileri için sayfada açık uçlu bir alan ayrılmasıdır. |
Çözücüde görünen, hücrelerin Alan Adlarının yer alması gerekmez. |
Problemin karar değişkenleri her bir üründen üretilecek miktarlardır. Kısıtları ise bir adet Emek (veya işgücü) kısıtı, Malzeme adet kısıtı ve her bir ürün için maksimum satış miktarı olmak üzere oniki adet (Satış) kısıtıdır. Amaç fonksiyonu ise her birinin birim kârları ile üretim miktarlarının çarpımından oluşacaktır. Karar vericinin model için seçeceği ürünlerin sayısı değişebileceğinden yapılması gereken, ürün bilgileri için sayfada açık uçlu bir alan ayrılmasıdır. Çözücüde görünen tüm hücreler Alan Adları ile yer almalıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde bir dizi bağımsız, bağımlı ve ardışık kararın verilmesi halinde arzu edilen sonuçlara ne düzeyde erişileceğinin değerlendirilebilmesi önemlidir?
Aşağıdakilerden hangisinde bir dizi bağımsız, bağımlı ve ardışık kararın verilmesi halinde arzu edilen sonuçlara ne düzeyde erişileceğinin değerlendirilebilmesi önemlidir?
İşletmelerin yönetiminde |
Bankalarda |
Konutlarda |
Köylerde |
Kentlerde |
İşletmelerin yönetiminde, bir dizi bağımsız, bağımlı ve ardışık kararın verilmesi halinde arzu edilen sonuçlara ne düzeyde erişileceğinin değerlendirilebilmesi önemlidir.
9.Soru
Tam sayımlama ve kısmi sayımlamanın kabul edilebilir bir süre içinde çözüm bulamadığı problemlere uygulanan ve eniyi çözümü bulamamakla beraber yüksek-kalitede yani eniyiye yakınlığı tatmin edici düzeyde çözümler döndüren yaklaşımlar hangi yaklaşımlardır?
Tam Sayımlama |
Kısmi Sayımlama |
Yerel ve Bütünsel Eniyi (Optimum) |
Deterministik Arama |
Sezgisel Yöntemler (Heuristics) |
Sezgisel Yöntemler (Heuristics): Tam sayımlama ve kısmi sayımlamanın kabul edilebilir bir süre içinde çözüm bulamadığı problemlere uygulanan ve eniyi çözümü bulamamakla beraber yüksek-kalitede yani eniyiye yakınlığı tatmin edici düzeyde çözümler döndüren yaklaşımlardır. Gezgin satıcı problemi için kullanılan en yakın komşu sezgiseli eniyi çözüme ortalama performansta %85 oranında yakınsayan basit sezgisel yöntemlere örnek olarak verilebilir. Daha genel amaçlı olan ve farklı problemlerde kullanılabilme özelliğine sahip sezgisel yöntemler meta-sezgisel yöntemler olarak anılmaktadır. Bunların en önemlileri; Evrimsel Algoritmalar, Genetik Programlama, Tabu Arama, Tavlama Benzetimi ve Karınca Kolonileri Optimizasyonu’dur.
10.Soru
I. Analitik sistemler kurumsal olarak benimsenmiş ve akredidasyonu bulunan sistemlerdir.
II. Analitik sistemler karar analizine ileri analiz araçları ve entegre veri kaynakları olanaklarını ekler
III. Analitik sistemler yalnızca internet-merkezli veri kaynak ve veri akımlarından yararlanır
Analitik sistemler ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Analitik sistemler, işletmedeki bir karar verici, karar problemi veya bir operasyona yönelik raporlama, analiz ve değerlendirme araçlarını, veri ambarı, veri marketi gibi kurumsal veri kaynaklarının olanakları ile birlikte ve/veya internet-merkezli veri kaynak ve veri akımlarından yararlanmak üzere tasarlanmış ve kurumsal olarak benimsenmiş sistemlerdir.
11.Soru
Hedef programlama yaklaşımında amaç fonksiyonu hedeflerin istenmeyen
yöndeki sapmaları toplamının enküçüklenmesidir. Aşağıdakilerden hangisi hedefin belli bir değerin altında kalmak olduğu durumlarda istenmeyen sapma olduğu için kullanılacak amaç fonksiyonudur?
enk z = s–3 – s+3 |
+ s–2 – s+2 = 2.000’ |
enk z = s+2 |
enk z = s–1 |
+ s–3 – s+3 = 1.500’ |
Hedef belli bir değerin altında kalmak ise, hedef kısıtı ? olarak tanımlanır. s+i
değişkeninin sıfırdan büyük değer alması istenmez. Örneğin; bir ürünün toplam günlük üretim adedinin en çok 2.000 olması hedefleniyor ise, hedef kısıtı; ‘günlük toplam üretim adedi ? 2.000’ olarak tanımlanır ve sapma değişkenlerinin eklenmesi ile; ‘günlük toplam üretim adedi + s–2 – s+2 = 2.000’ olarak yazılır. İstenmeyen sapma olduğu için amaç fonksiyonu; enk z = s+2 şeklinde oluşturulur.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, bir OKDS tasarımının yanıtlaması gereken sorulardan biri değildir?
Modelin Kurulması |
Problemin incelenmesi |
Modelin çözülmesi |
Personel planlama |
Çözümün karar vericiye sunulması |
Bir OKDS’nin tasarımı, ele alınan problemin incelenmesi, modelinin kurulması, model
parametrelerinin düzenlenmesi, modelle buluşturulması, modelin ve parametrelerinin
güncellenmesi, modelin çözülmesi, çözümün karar vericiye sunulması, karar vericinin
farklı model ve çözücülerle çalışabilmesi gibi bir dizi sorunun yanıtının verilmesini gerektirir. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kümelemede kullanılabilecek yöntemlerden birisi değildir?
Sezgisel yöntemler |
Optimal yöntemler |
Yapay sinir ağları |
İstatistik dışı yöntemler |
Genetik algoritmalar |
Kümelemede kullanılabilecek yöntemler aşağıdaki temel yöntemlerden bir veya birkaçının üzerine inşa edilmiş olabilir.
• Sezgisel ve meta-sezgisel yöntemler,
• İstatistiksel yöntemler (k-ortalamalar, k-medoids, k-mod vb)
• Optimal yöntemler,
• Yapay sinir ağları,
• Bulanık mantık,
• Genetik algoritmalar
14.Soru
Araba satın almak isteyen bir müşterinin yakıt durumu, motor gücü ve kullanım süresini kapsayan çok ölçütlü beş seçeneğinin her birine ait TOPSIS yöntemiyle göreli yakınlık (G1) değerleri sırasıya 0,78; 0,70; 0,49; 0,80; 0,45 ise karar verici aşağıdaki seçeneklerden hangisini benimsemelidir?
Birinci seçenek |
İkinci seçenek |
Üçüncü seçenek |
Dördüncü seçenek |
Beşinci seçenek |
G1 [0,1] aralığında bir değer alacaktır ve ne kadar büyük ise ilgili seçeneğin o kadar çok tercih edildiği anlamına gelmektedir. Diğer bir ifadeyle seçenekler ideal çözüme olan göreli yakınlık (G1) değerleri büyükten küçüğe sıralandığında en çok tercih edilen seçenek(ler) en üst sırada yer alacaktır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.
15.Soru
Genetik algoritmanın adımları düşünüldüğünde seçeneklerden hangisi "Kromozomda rassal değişiklikler yaparak daha iyi özelliklerin dolayısı ile daha iyi çözümlerin keşfedilmesine fırsat ver" adımıdır?
Başlatma |
Değerlendirme |
Durma |
Çaprazlama |
Mutasyon |
Genetik Algoritmanın Adımları
A.1 Başlatma: Belirli bir sayıda rassal kromozomlardan bir popülasyon oluştur. En fazla koşulacak iterasyon (jenerasyon) sayısını belirle.
A.2 Değerlendirme: Kromozomların uyum değerlerini hesapla.
A.3 Durma: En fazla koşulacak iterasyon sayısı aşıldı ise dur. Aksi halde A.4’e git.
A.4 Seçim ve kopyalama: Kromozomlardan incelemeye değer olmayanları sil. Mevcut kromozomlardan katkısının daha fazla olacağı düşünülenlerin kopyalarını türet.
A.5 Çaprazlama: Mevcut çözümlerin kendi aralarında eşleştirilmesine ve bazı parçalarını birbirlerine aktararak daha iyi çözümlerin oluşmasına zemin hazırla.
A.6 Mutasyon: Kromozomda rassal değişiklikler yaparak daha iyi özelliklerin dolayısı ile daha iyi çözümlerin keşfedilmesine fırsat ver. A.2’ye dön.
16.Soru
Benzerlik ölçüsünden yararlanmayan kümeleme yöntemine ne ad verilmektedir?
İstatistiksel analiz |
Genetik algoritma |
Doğrudan kümeleme |
Meta sezgisel yöntemler |
Hiyerarşik kümeleme |
Doğrudan kümeleme; klasik kümeleme yöntemlerinden farklı bir yaklaşıma sahiptir. Algoritmanın adımları doğrudan kümelerin oluşturulmasına yöneliktir ve benzerlik ölçüsünden yararlanmaz. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir problemin matematiksel modeli içinde yer almaz?
Karar değişkenleri |
Kısıtlar |
Sağ taraf sabitleri |
Teknik katsayılar |
Tablolar |
Bir problemin matematiksel modelinde, karar değişkenleri, amaç fonksiyonu ve kısıtlar, sağ taraf sabitleri yer alır. Tablolar matematiksel modelin içinde değildir. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Bir karar destek sisteminde analitik, benzetim ve optimizasyon araçlarından karar vericiyi yararlandırma işlevini yürüten modüle ne ad verilir?
Karar verici modülü |
Model yönetimi modülü |
Veri yönetimi modülü |
Diyalog yönetimi modülü |
Yöntembilgisi yönetimi modülü |
Bir karar destek sisteminde analitik, benzetim ve optimizasyon araçlarından karar vericiyi yararlandırma işlevini yürüten modüle model yönetimi modülü denir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi performans gösterge panellerinin ortak özelliklerinden birisidir?
Yorumlama araçlarından yararlanmaları |
Kullanımının uzmanlık gerektirmesi |
Farklı veri kaynaklarından gelen bilgilerden yararlanabilmeleri |
Paneldeki bilgilerin ayrıntılarına inebilmeyi desteklememeleri |
Karar vericiler ile minimum etkileşime sahip olmaları |
Hedef yönetimleri ve ait oldukları sektörler farklı olsa da performans gösterge panellerinin ortak özelliklerinden bazıları şunlardır:
• Görselleştirme araçlarından yararlanmaları,
• Kullanımının çok kolay olması ve olabildiğince bak-ve-hisset (look-and-feel) özelliği taşımaları,
• Farklı veri kaynaklarından gelen bilgilerden yararlanabilmeleri,
• Paneldeki bilgilerin ayrıntılarına inebilmeyi (drill-down) desteklemeleri.
20.Soru
“Bir problemin farklı koşullar altında eniyi (optimal) çözümünü incelemek isteyen karar vericiler için yeri doldurulamayacak çok güçlü bir araçtır.”
Yukarıda tanımı verilen araç aşağıdakilerden hangisidir?
Optimizasyon-yönelimli karar destek sistemleri (OKDS) |
Özellik seçimi – özellik ağırlıklandırma ve seçme |
Özellik çıkarımı – özellik çıkarma |
Tahmin – model ile tahmin yapma |
Veri parçalama – eğitim ve test verisinin hazırlanması |
Optimizasyon-yönelimli karar destek sistemleri (OKDS)
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ